Ở cơ thể người, cơ quan nằm trong khoang bụng là: a. phổi b. tim c. gan d. thực quản

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Mai Anh Kha - Bác sĩ ngoại Chấn thương chỉnh hình - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Cơ hoành có vai trò quan trọng đối với hệ hô hấp. Nếu cơ hoành hoạt động kém, chức năng thông khí ở phổi bị giảm đi sẽ dẫn đến các cơ hô hấp phụ phải tăng cường hoạt động.

Cơ hoành là một vân cơ dẹt, rộng, có hình vòm, làm thành một vách gân - cơ, ngăn giữa vị trí lồng ngực và ổ bụng. Cơ hoành có vai trò quan trọng trong sinh lý hệ hô hấp. Khi cơ hoành co thì vòm hoành hạ xuống, giúp cho lồng ngực giãn, áp lực trong lồng ngực giảm, không khí được hít vào trong và ngược lại.

Cơ hoành giải phẫu có diện tích bề mặt trung bình vào khoảng 250 cm2, khi cơ hoành hạ xuống 1 cm, tức là thể tích khí lưu vào phổi sẽ tăng xấp xỉ 250ml, khoảng một nửa thể tích khí lưu thông. Khi cơ hoành hạ xuống đến 7 - 8 cm, thể tích khí vào phổi lúc này có thể lên đến 2000ml. Như vậy, khi cơ hoành bị tổn thương sẽ ảnh hưởng rất lớn đến lưu lượng khí ra vào phổi, gây ra suy hô hấp.

Cơ hoành là một vân cơ dẹt, rộng, có hình vòm, ngăn giữa vị trí lồng ngực và ổ bụng

2.1. Rối loạn chức năng cơ hoành nguy hiểm thế nào?

Triệu chứng của rối loạn chức năng cơ hoành có nhiều mức độ khác nhau, phụ thuộc vào độ nặng của tổn thương. Nếu cơ hoành chỉ bị yếu chứ chưa liệt hoặc tình trạng tổn thương chỉ xảy ra ở một bên (cơ hoành phải hoặc cơ hoành trái), bệnh nhân chỉ có biểu hiện khó thở khi gắng sức, hay khi vận động nhiều.

Trong trường hợp cơ hoành bị liệt hoàn toàn, triệu chứng khó thở sẽ biểu hiện thường xuyên hơn. Liệt một bên cơ hoành cũng có khả năng gây khó thở khi bệnh nhân nằm ở tư thế ngửa. Ngoài ra, các bệnh kèm theo như suy tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, béo phì, nhược cơ... có thể khiến tình trạng khó thở thêm trầm trọng hơn khi bị rối loạn chức năng cơ hoành.

Khó thở do liệt cơ hoành hai bên cũng nặng thêm mỗi khi bệnh nhân gập người, khi nằm đầu thấp hoặc khi tắm ngập nước từ thắt lưng trở lên. Liệt toàn bộ cơ hoành thường khiến cho bệnh nhân bị mất ngủ, giảm thông khí khi ngủ, mệt mỏi, khả năng tập trung kém, đau đầu, chóng mặt. Một số biến chứng khác do liệt cơ hoành là xẹp phổi, hoặc viêm hai đáy phổi.

2.2. Chẩn đoán rối loạn chức năng cơ hoành

Chẩn đoán tình trạng khó thở do nguyên nhân xuất phát từ cơ hoành sẽ được đặt ra nếu bệnh nhân có biểu hiện khó thở thường xuyên không rõ nguyên nhân, lặp đi lặp lại và đã từng mắc các bệnh gây tổn thương tủy sống, chấn thương vị trí cột sống cổ, các bệnh lý về thần kinh - cơ, có các khối u trung thất, từng thực hiện thông khí nhân tạo kéo dài....

Các biện pháp khám phát hiện rối loạn chức năng cơ hoành bao gồm việc tìm các dấu hiệu co kéo cơ hô hấp phụ (như cơ ức đòn chũm, cơ thang); xác định mức độ phồng xẹp của cơ hoành ở cả thì thở ra và hít vào hết sức.

Theo đó, triệu chứng điển hình nhất của liệt toàn bộ cơ hoành là bụng nghịch thường, hay hô hấp đảo. Thông thường, khi bệnh nhân hít vào, cả lồng ngực và vùng bụng đều phồng to lên (do cơ hoành phồng hít khí vào ổ bụng). Khi cơ hoành bị liệt, trong lúc hít vào, áp lực âm trong lồng ngực sẽ kéo cơ hoành lõm vào, dẫn đến bụng bệnh nhân cũng lõm vào theo.

Ngoài ra, một vài dấu hiệu cận lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán như: giảm dung tích sống với tư thế bình thường hay nằm ngửa, giảm áp lực hít vào tối đa...

Bệnh nhân có dấu hiệu nghi ngờ của rối loạn chức năng cơ hoành nên đi khám sớm tại bệnh viện để được điều trị sớm, tránh biến chứng

Mục tiêu điều trị rối loạn chức năng cơ hoành chủ yếu là giải quyết nguyên nhân, chẳng hạn như các bệnh lý tại não và tủy sống, bổ sung đủ kali, photpho, magiê, canxi, điều trị những tình trạng gây căng phổi (thường gặp trong bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen phế quản) và đề phòng nhiễm khuẩn...

Trong trường hợp nhận thấy triệu chứng khó thở tăng lên, bác sĩ có thể cho bệnh nhân thở máy ngắt quãng hoặc liên tục. Bên cạnh đó, đối với trường hợp nặng, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật khâu kéo căng cơ hoành, nhất là khi điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả.

Bệnh nhân có dấu hiệu nghi ngờ của rối loạn chức năng cơ hoành nên đi khám sớm tại bệnh viện, tránh trường hợp để tình trạng yếu cơ hoành tiến triển thành liệt cơ hoành, khi đó việc điều trị sẽ rất khó khăn và ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống người bệnh.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ y tế uy tín, có đầy đủ trang thiết bị công nghệ hiện đại, hỗ trợ tối đa cho việc khám và điều trị đạt hiệu quả cao. Đặc biệt y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, tận tâm hết lòng vì sức khỏe bệnh nhân sẽ giải quyết triệt để vấn đề mà người bệnh gặp phải.

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn

XEM THÊM:

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú Lê Thanh Tuấn - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Hệ thống tiêu hóa được thiết kế độc nhất vô nhị để tiêu hóa thức ăn thành các chất dinh dưỡng và cơ thể sử dụng các chất dinh dưỡng này để sản xuất năng lượng, phát triển và sửa chữa tế bào. Vậy hệ tiêu hóa hoạt động thế nào để thực hiện chức năng này?

Miệng là nơi bắt đầu của đường tiêu hóa. Trên thực tế, quá trình tiêu hóa bắt đầu từ đây ngay khi bạn đưa thức ăn vào miệng, sau đó nhai để chia thức ăn thành những miếng nhỏ giúp cho việc tiêu hóa dễ dàng hơn, trong khi nước bọt trộn với thức ăn để bắt đầu quá trình phân hủy tinh bột thành các chất đường đơn.

Cổ họng là điểm đến tiếp theo cho thực phẩm từ miệng đi xuống họng và tiếp tục di chuyển xuống thực quản.

Thực quản là một ống cơ kéo dài từ hầu họng đến dạ dày. Thực quản đưa thức ăn xuống dạ dày bằng các đợt các đợt cơn co thắt hay còn được gọi là nhu động. Điểm giữa thực quản và dạ dày có cơ vòng thực quản dưới (lower esophageal sphincter), đây là một cái "van" có nhiệm vụ giữ cho thức ăn ở dạ dày không trào ngược lên thực quản.

Hình ảnh hệ tiêu hóa con người

Dạ dày là một cơ quan giống như cái túi có các cơ rất khỏe. Ngoài việc chức năng lưu giữ, khi thức ăn đến dạ dày sẽ được trộn lẫn với axit và các enzyme để thủy phân các protein phức tạp. Khi nó rời khỏi dạ dày, tất cả các loại thức ăn đã được biến thành chất lỏng hoặc bột nhão và được di chuyển đến ruột non.

Ruột non dài khoảng sáu mét và là đoạn quan trọng nhất của quá trình tiêu hóa thức ăn. Khi đến ruột non, thức ăn vẫn tiếp tục bị phá vỡ bằng các enzyme được tiết ra bởi tuyến tụy và mật từ gan. Mật là hợp chất giúp cơ thể tiêu hóa chất béo và loại bỏ các sản phẩm được thải loại từ máu. Nhu động ruột đóng vai trò quan trọng ở ruột non, do nó giúp di chuyển thức ăn chạy dọc suốt chiều dài của ruột non và trộn thức ăn với các dịch tiêu hóa. Tá tràng chủ yếu chịu trách nhiệm cho việc tiếp tục quá trình phân hủy thức ăn; hỗng tràng và hồi tràng chịu trách nhiệm chính cho việc hấp thụ các chất dinh dưỡng đi vào máu.

Ba cơ quan đóng vai trò then chốt trong việc giúp dạ dày và ruột non tiêu hóa thức ăn gồm:

• Tuyến tụy: Tuyến tụy có nhiều chức năng khác nhau, trong quá trình tiêu hóa thức ăn tuyến tụy tiết ra một số enzyme vào ruột non để phân hủy protein, chất béo và carbohydrate có trong thức ăn.
• Gan: Gan cũng có nhiều chức năng, nhưng hai chức năng chính của nó trong hệ thống tiêu hóa là tiết dịch mật và lọc máu có các chất dinh dưỡng vừa được hấp thụ đến từ ruột non.
• Túi mật: Túi mật là một túi chứa dịch mật có hình quả lê và nằm ngay dưới gan. Dịch mật được tạo ra ở gan và sau đó nếu cần phải lưu trữ thì dịch mật sẽ được di chuyển đến túi mật thông qua ống mật. Trong bữa ăn, túi mật co bóp để đẩy dịch mật xuống ruột non.

Ruột non trong hệ tiêu hóa dài khoảng 6 mét

Đại tràng là một ống cơ dài từ 1,5 đến 1,8 mét nối giữa với manh tràng (phần đầu tiên của ruột già) với trực tràng (phần cuối của ruột già). Đi theo thứ tự từ trên xuống dưới, khung đại tràng bao gồm manh tràng, đại tràng phải, đại tràng ngang, đại tràng xuống và đại tràng sigma

Phân hoặc chất thải còn sót lại từ quá trình tiêu hóa được đưa xuống đại tràng bằng nhu động ruột, đầu tiên ở trạng thái lỏng và cuối cùng ở dạng rắn khi nước được lấy ra khỏi phân. Thông thường phải mất khoảng 36 giờ để phân đi qua đại tràng. Thành phần chính của phân chủ yếu là mảnh vụn thức ăn và vi khuẩn. Những vi khuẩn này thực hiện một số chức năng hữu ích, như tổng hợp các loại vitamin khác nhau, xử lý chất thải và cặn lắng thức ăn, bảo vệ cơ thể chống lại vi khuẩn có hại.

Trực tràng có chiều dài khoảng 20cm, kết nối đại tràng với hậu môn. Nhiệm vụ của trực tràng là nhận phân từ đại tràng và kích thích các dây thần kinh truyền đến vỏ đại não, cho bạn biết cảm giác muốn đi đại tiện. Sau đó, bộ não sẽ quyết định có nên đi đại tiện hay không. Nếu muốn đi vệ sinh, cơ vòng sẽ giãn ra để đưa phân ra khỏi cơ thể. Còn nếu chưa muốn, cơ thắt và trực tràng sẽ điều chỉnh lại để cảm giác muốn đi vệ sinh tạm thời biến mất.

Hậu môn là phần cuối cùng của đường tiêu hóa, được cấu tạo từ các cơ sàn chậu và hai cơ thắt hậu môn (cơ bên trong và bên ngoài). Chức năng chính của hậu môn là đựng và đào thải phân, đồng thời tiết dịch nhầy để bôi trơn giúp phân dễ dàng di chuyển ra khỏi cơ thể và hấp thu nước.

Bác sĩ Lê Thanh Tuấn đã có kinh nghiệm trong khám, điều trị, phẫu thuật các bệnh lý ổ bụng (cả mổ mở, mổ nội soi). Đặc biệt Bác sĩ có thế mạnh trong phẫu thuật ngoại nhi điều trị các bệnh lý như: lồng ruột, ruột thừa viêm, thoát vị bẹn, các dị tật sau sinh (viêm phúc mạc bào thai, megacolon, không hậu môn),..

Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 (phím 0 để gọi Vinmec) hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn

Nguồn tham khảo: Webmd.com

XEM THÊM: