11. mục đích của port trong bộ giao thức tcp/ip là gì?

Dịch từ bài viết “【3分で把握】ポート番号とは？と代表的なポート番号まとめ” đăng tải trên trang web eng-entrance ngày 12/10/2016 [link bài viết: //eng-entrance.com/network-port]

Hãy tưởng tượng port giống như một cánh cửa dùng để truyền gửi Data trên Internet vậy. Port number chính là số hiệu của cánh cửa đó.

Với mỗi loại chương trình khác nhau, port - cánh cửa ta sử dụng cũng sẽ khác nhau. Ví dụ, có cánh cửa sẽ được sử dụng khi gửi mail, khi nhận mail ta lại dùng một cánh cửa khác, khi xem một trang web ta lại lựa chọn cánh cửa khác nữa, v.v.

Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu một cách đơn giản về port và port number để ngay cả những người mới bắt đầu cũng có thể dễ dàng hiểu được.

1.Port là gì?

Trên thực tế, khi truyền gửi thông tin bằng TCP và UDP, thông tin được truyền tải không phải dưới đơn vị là một máy tính, mà thực hiện dưới đơn vị là Chương trình [program], nói cách khác, việc truyền tải thông tin được thực hiện dưới đơn vị Process và Thread. Vì vậy, cần phải có sự chính xác trong việc truyền tải thông tin giữa các process.

Khi đó, các process đang thực hiện truyền tải thông tin sẽ được cấp port number. Các process và Thread sẽ dựa vào port number này để phân biệt các chương trình nào đang thực hiện việc truyền tin.

Port number

Nếu nhìn nhận IP address giống như địa chỉ của tòa nhà, vậy port number sẽ chứa thông tin “phòng số bao nhiêu?”. Trong mạng máy tính, bằng việc tổng hợp protocol, IP address và Port number, ta có thể biết được việc truyền tin đang thực hiện bằng phương thức nào, ở đâu và số phòng là bao nhiêu.

Đối với việc truyền tin, port number có vai trò rất quan trọng. Việc mở một port đồng nghĩa với việc mở một cánh cửa, vì vậy, trên cơ bản, cần phải cài đặt để không mở các port không cần thiết.

2.Các port number tiêu biểu và Protocol

Bảng dưới đây liệt kê các ví dụ tiêu biểu của việc Protocol nào sử dụng port number nào.

• TCP 20 : FTP [Data]
• TCP 21 : FTP [Control]
• TCP 22 : SSH
• TCP 23 : Telnet
• TCP 25 : SMTP
• UDP 53 : DNS
• UDP 67 : DHCP（Server）
• UDP 68 : DHCP（Client）
• TCP 80 : HTTP
• TCP 110 : POP3
• UDP 123 : NTP
• TCP 443 : HTTPS
• WELL KNOWN PORT NUMBERS 0~1023

Web server là một ví dụ tiêu biểu về Port, IP address và Protocol.

Trên IP address được công khai trên một server cụ thể, một application dựa trên giao thức HTTP, Apache v.v thực hiện việc truyền tin tới Client thông qua port 80, thông tin trang web được trả về ứng với yêu cầu nhận được.

Các service khác cũng hoạt động tương tự, trên một server định sẵn, application thực hiện theo giao thức nào đó, thông qua port number tùy chọn, hoặc thông qua Well-known port number để cung cấp dịch vụ của mình.

3.Well-known Port number

Thực tế, tồn tại các port number từ 0 đến 65535, tuy nhiên, trong số đó, các port number từ 0 đến 1023 được gọi là “Well-known Port Number” và chúng được quản lý bởi tổ chức có tên IANA.

Tên gọi này nghĩa là “Các port number được biết đến rộng rãi”.

Trong số các port number được sử dụng khi truyền tin bằng TCP/IP và UDP, các well-known port number là các số được đặt trước cho việc sử dụng các protocol và service chính.

Các service chính đã định sẵn các port number, ví dụ: HTTP là 80, SSH là 22.

Về mặt bảo mật, đôi khi có trường hợp thay đổi port number, tuy nhiên, trên cơ bản, các service chính này đều sử dụng well-known port number.

4.Registered port number

Các port number từ 1024-49151 cũng do IANA quản lý.

Nhóm gồm các port number được sử dụng bởi các application đặc định. IANA tiếp nhận đăng ký và công khai cái port number này.

5.Các port number khác

Người dùng có thể tự do sử dụng các port number từ 49152 đến 65535 mà không cần đăng ký với IANA.

Không tồn tại quy tắc “Service nào sử dụng port nào”, do vậy, các port number này có thể tùy ý quản lý và sử dụng.

6.Mở port và Security:

Hiện nay, tốc độ xử lý của máy tính rất cao, đồng thời, ngày càng có nhiều các ứng dụng hoạt động như một server có thể chạy được trên máy tính cá nhân.

Với đa phần trường hợp của các ứng dụng có chức năng như một server, máy tính sẽ không chỉ cần đáp lại các thông tin bên trong local mà còn cần xử lý các thông tin từ bên ngoài. Với các ứng dụng server như vậy, việc mở port là yêu cầu tất yếu để có thể cung cấp được dịch vụ.

Tuy nhiên, trường hợp các server application có lỗ hổng bảo mật, tình huống xấu nhất có thể xảy ra là server bị hack hay không thể tiếp tục cung cấp dịch vụ. Do vậy, cần phải thận trọng xem xét các ứng dụng với chức năng sử dụng như server.

Ngoài ra, với các máy tính hoạt động như một server, cần phải xác minh các câu hỏi “Port nào hiện đang được mở?”, “Liệu có port nào bị mở một cách không chủ định hay không?”, v.v.Cần phải tiến hành penetration test, đóng các port, nắm bắt tình hình trước khi đưa vào hoạt động thực tế.

7.Tổng kết

Trong bài viết vừa rồi, tôi đã tổng hợp về port number.

Việc sử dụng well-known port number đôi khi sẽ dẫn đến sự giảm thiểu tính bảo mật, nhưng thông thường, chúng vẫn được ứng dụng rộng rãi.

Chắc hẳn với việc nắm được các khai niệm thường dùng, việc giao tiếp giữa bạn và các engineer sẽ diễn ra thuận lợi hơn đúng không nào?

Đa số thì những người thuộc trong chuyên ngành công nghệ thông tin, lập trình máy tính sẽ biết rõ hơn về port là gì. Đối với những ai mới nghe đến thuật ngữ này lần đầu thì có lẽ sẽ không thể hình dung được khái niệm cũng như những công dụng của nó. Dưới đây là một vài chia sẻ cho bạn về port là gì và công dụng của nó ra sao nhé!

Port là gì?

Port là giao thức bit 16 đứng đầu của mỗi tập tin trong giao thức TCP, UDP hay còn gọi là cánh cổng quy định các tập dữ liệu riêng biệt. Nó là một dạng thuật toán được định sẵn mà mỗi máy tính cần phải đăng ký mới có thể nhận và xuất tập tin được. Port cũng được quy đổi giống như số bit của bất cứ một mã dữ liệu nào đó. Hay nói cách khác nó là lính gác có quyền quyết định cho hay không cho những dữ liệu nào có thể ra vào trong hệ thống máy tính.

Có những loại port thông dụng nào?

Ứng với các bit, hiện nay port có những loại cơ bản và phổ biến nào? Cùng điểm qua những loại port cơ bản nhất dưới đây để dễ dàng lựa chọn hơn trong việc đăng ký port nhé!

Một số loại port thông dụng nhất hiện nay

• 20 - TPC - File Transfer - FTP data

• 21 - TPC - File Transfer - FTP control

• 22 - TPC /UDP - SSH Remote Login Protocol

• 23 - TPC - Telnet

• 25 - TPC - Simple Mail Transfer Protocol [SMTP]

• 38 - TPC - Route Access Protocol [RAP]

• 42 - TPC -Host Name Server – Microsoft WINS

• 45 - TPC - Message Processing Module [receive]

• 46 - TPC -Message Processing Module [send]

• 50 - TPC - Remote Mail Checking Protocol [RMCP]

• 66 - TPC - Oracle SQLNET

• 88- TPC -Trivial File Transfer Protocol [TFTP]

Đó được xem là những cổng port tiêu biểu được sử dụng và đăng ký nhiều nhất hiện nay mà bạn nên tham khảo qua. Mỗi một loại port sẽ phù hợp với một loại máy theo các thông số phần cứng khác nhau.

Công dụng của port là gì?

Vậy công dụng là gì, nó được đăng ký bắt buộc như vậy chắc chắn phải có những công dụng rất quan trọng và không thể thay thế được đúng không nào? Cùng điểm qua những công dụng tiêu biểu nhất của port dưới đây nhé!

Là chìa khóa, địa chỉ nhận diện tập tin, dữ liệu

Giống như một người lính gác, số địa chỉ nhà ở, khi bạn đăng ký các loại port trên hệ thống máy tính của bạn sẽ giúp cho các tập tin được truy cập, được đưa vào đúng với địa chỉ port khớp với đầu bit tập tin đó.

Có khả năng chọn lọc tin

Port sẽ quy định chỉ những tập tin nào mới được nhập vào máy và được thông qua xuất nhập trong hệ thống máy. Nếu như tập tin đúng với cổng bit thì sẽ được xâm nhập vào máy nhưng tất nhiên máy tính sẽ từ chối việc nhập dữ liệu nào đó nếu như không đúng cổng port. Điều này sẽ giúp phân loại và lựa chọn luôn những tập tin an toàn.

Có khả năng bảo vệ xâm nhập có hại cho máy tính

Port cũng được xem là một trong những cổng bảo vệ an toàn cho máy tính của bạn. Port có thể phát hiện những tập tin xấu, có chứa virus làm ảnh hưởng đến các tập tin và máy tính. Nó sẽ loại bỏ những tập tin đó đi, loại bỏ virus xâm nhập, giúp máy tính luôn giữ được sự an toàn và đảm bảo tránh được những thông tin nhiễu.

Đó là các công dụng cơ bản nhất mà port đem lại cho chiếc máy tính của bạn. Port được xem là một cổng chìa khóa vô cùng quan trọng.

Đăng ký port phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Vậy thì khi đăng ký port cần phụ thuộc vào những yếu tố nào quy định được cổng port khác nhau? Dưới đây là 2 tiêu chí dùng để xác định được mục đăng ký port mà bạn có thể tham khảo qua nhé!

Dựa vào thông số ổ cứng của máy

Khi đăng ký 1 cổng port nhất định, trước hết cần phụ thuộc vào những thông số ổ cứng của máy. Những loại thông số ổ cứng của mỗi loại máy tính khác nhau sẽ quy định được tổng số port và loại port đăng ký. Vì thế, hãy lưu ý đến những thông tin ổ cứng máy bạn khi bắt đầu đăng ký cổng port.

Dựa vào kho lưu trữ và khả năng chứa tập tin

Mỗi một cổng port sẽ hợp với những tập tin về dữ liệu cũng như số liệu về dung lượng và loại tập tin đó. Vì thế, khi đăng ký 1 cổng port, bạn cần phải dựa trên những thông số kho lưu trữ và khả năng chứa các loại tập tin trong máy tính. Từ đó, có thể dựa vào các thông số về các hạn chế mức tối đa và từng loại tập tin sẽ giúp định hình và quy định sử dụng loại port nào phù hợp nhất.

Đó là những yếu tố cơ bản nhất ảnh hưởng đến việc đăng ký và lựa chọn loại port. Bạn có thể tham khảo qua để cẩn trọng hơn khi sử dụng đăng ký port nhé! Nếu như chọn sai loại port máy tính của bạn sẽ khó có thể tiếp nhận cũng như xuất ra các loại tập tin đa dạng với những định dạng khác nhau.

Hy vọng với những thông tin trên lý giải đã giúp bạn có thể hình dung được port là gì, công dụng của port cũng như những loại port phổ biến nhất. Hãy cẩn thận trong việc sử dụng cũng như có những cách lựa chọn được cổng port phù hợp đúng với máy tính và những dữ liệu máy tính của bạn.

Có thể bạn quan tâm:

• Port Forwarding là gì? Hướng dẫn cài đặt Port Forwarding trên router wifi
• FTP là gì? Những điều bạn chưa biết về giao thức FTP
• Telnet là gì? Tìm hiểu về giao thức Telnet