Các dạng bài tập Tiếng Việt ở Tiểu học

Tóm tắt nội dung tài liệu

1. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 CÁC DẠNG BÀI TẬP NÂNG CAO MÔN TIẾNG VIỆT [BỒI DƯỠNG HỌC SINH KHÁ, GIỎI LỚP 5] GỢI Ý ĐÁP ÁN [Tập 2]: ĐỀ 26 Câu 1 [2 điểm] Những từ đeo, cõng, vác, ôm  có thể thay thế cho từ địu trong dòng thơ thứ hai  được không? Vì sao? “Nhớ người mẹ nắmg cháy lưng           Địu con lên rẫy bẻ từng bắp ngô.”         [ Tố Hữu] Bài làm: ­ Những từ đeo , cõng , vác , ôm  không thể thay thế cho từ địu. ­ Vì những từ  đeo , cõng , vác , ôm là các từ  đồng nghĩa không hoàn toàn nên không thể  thay  thế cho nhau trong cùng một ngữ cảnh. Câu 2 [3 điểm] Phân các từ ghép trong từng nhóm dưới đây thành 2 loại: từ ghép tổng hợp và  từ ghép phân loại.   a] Máy cày, máy nổ, máy ảnh, máy khâu, máy móc, máy in, máy kéo. b] Cây cam, cây chanh, cây ăn quả, cây cối, cây công nghiệp, cây lương thực. c] Xe đạp, xe bò, xe buýt, xe cộ, xe con, xe máy, xe lam. Bài làm: a] ­ Từ ghép tổng hợp: máy móc ­ Từ ghép phân loại: Máy cày, máy nổ, máy ảnh, máy khâu, máy móc, máy in, máy kéo. b] ­ Từ ghép tổng hợp: cây cối ­ Từ ghép phân loại: Cây cam, cây chanh, cây ăn quả, cây công nghiệp, cây lương thực. c] ­ Từ ghép tổng hợp: xe cộ ­ Từ ghép phân loại: Xe đạp, xe bò, xe buýt, xe con, xe máy, xe lam. Câu 3 [ 2điểm] Xác định DT, ĐT, TT. “Mùa thu mới chớm nhưng nước đã trong vắt, trông thấy cả  hòn cuội trắng tinh nằ  m dưới   đáy.” Bài làm: ­ DT: mùa thu, nước, hòn cuội, đáy. ­ ĐT: trông thấy, nằm. ­ TT: mới chớm, trong vắt, trắng tinh. Câu 4 [ 3 điểm]  Tìm các từ đồng âm, từ nhiều nghĩa: a] Linh Cẩu cũng là loài thú tính. b] Tôi rất thích thú khi đọc truyện cười. c] Anh ấy đã thú nhận việc làm sai trái của mình. d] Bác ấy làm bên thú y. 1
2. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 Bài làm: ­ Từ thú trong câu c là từ trong nhiều nghĩa. ­Từ thú 4 câu trên đồng âm với nhau. Câu 5 Xác định  từ đơn từ ghép, từ láy: “Ôm quanh Ba Vì là bát ngát đồng bằng, mênh mông hồ nước với những Suối Hai, Đồng Mô,  Ao Vua... nổi tiiếng vẫy gọi.”      [theo Võ Văn Trực] Bài làm: ­ Từ đơn: Ôm, quanh, là, hồ, nước, với, những. ­ Từ ghép: Ba Vì , bát ngát, Suối Hai, Đồng Mô, Ao Vua, nổi tiếng, vẫy gọi. ­ Từ láy: bát ngát , mênh mông. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 27 Câu 1 [ 3 điểm].  Trong những câu nào dưới đây, các từ  đi mang nghĩa gốc và trong những câu  nào, chúng mang nghĩa chuyển? Bài làm: ­ Nó chạy còn tôi đi                               [nghĩa gốc] ­ Anh đi ô tô, còn tôi đi xe đạp              [nghĩa chuyển] ­ Cụ ốm nặng , đã đi hôm qua rồi.         [nghĩa chuyển] ­ Thằng bé đã đến tuổi đi học.               [nghĩa chuyển] ­ Anh đi con mã, còn tôi đi con tốt        [nghĩa chuyển] ­ Ca nô đi nhanh hơn thuyền.                 [nghĩa chuyển] ­ Ghế thấp quá không đi được với bàn.  [nghĩa chuyển] ­ Bé đang đi chập chững.                        [nghĩa gốc] ­ Mẹ đi chợ mua thuốc cho bà.                [nghĩa gốc] ­ Bạn ấy không bước đi. [nghĩa chuyển]         Câu 2 [ 2 điểm ] Hãy thay quan hệ từ trong từng câu bằng quan hệ từ khác để có câu đúng: a. Cây bị đổ nên gió thổi mạnh. b Trời mưa và đường trơn. c. Bố em sẽ thưởng cho em một hộp màu vẽ vì em học giỏi. d. Tuy nhà xa nhưng bạn Nam thường đi học muộn. Bài làm: a. Cây bị đổ vì gió thổi mạnh . b Trời mưa nên đường trơn. c. Bố em sẽ thưởng cho em một hộp màu vẽ nếu em học giỏi. d. Vì nhà xa nên bạn Nam thường đi học muộn. Câu 3 [ 6 điểm ] Đọc đoạn trích sau, rồi thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới đây :      “Cô Mùa Xuân xinh tươi đang lướt nhẹ trên cánh động. Đó là một cô gái dịu dàng, tươi tắn, ăn  mặc giống y như cô Tấm trong đêm hội thử hài thuở nào, Cô mặc yếm thắm, một bộ áo mớ ba   màu hoàng yến, chiếc quần màu nhiễu điều, thắt lưng màu hoa hiên. Tay cô ngoắc một chiếc   lẵng đầy màu sắc rực rỡ. Cô lướt đi trên cánh đồng, người nhẹ bỗng, nghiêng nghiêng về phía  trước.” 2
3. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987                                                                                                  [Theo Tr ần Hoài Dương] a. Tìm động từ, tính từ trong đạn trích trên b. Tìm từ đồng nghĩa với mỗi từ sau:  Xinh tươi, dịu dàng, rực rỡ c. Tìm chủ ngữ, vị ngữ của hai câu sau : ­ Cô Mùa Xuân xinh tươi đang lướt nhẹ trên cánh đồng. ­ Tay cô ngoắc một chiếc lẵng đầy màu sắc rực rỡ. Bài làm: a]  ­ DT: Cô Mùa Xuân, cánh đồng, cô gái, cô Tấm, đêm hội, cô, yếm, bộ  áo, màu, chiếc quần,   màu, thắt lưng, màu, tay, cô, chiếc lẵng, màu sắc, cô, cánh đồng, người, phía trước. ­ ĐT: lướt, trên, ăn mặc, thử hài, mặc, ngoắc,  lướt đi, trên. ­ TT: xinh tươi, nhẹ, dịu dàng, tươi tắn, thắm, , hoàng yến, nhiễu điều, hoa niên, rực rỡ, nhẹ  bỗng, nghiêng nghiêng. b] ­ Từ đồng nghĩa với từ “xinh tươi”: xinh xinh, xinh xắn, đẹp, đẹp tươi, tươi đẹp, xinh đẹp... ­ Từ đồng nghĩa với từ “dịu dàng”: dịu hiền, dịu ngọt... ­ Từ đồng nghĩa với từ “rực rỡ”: rực, sáng rực... c] ­ Cô Mùa Xuân xinh tươi đang lướt nhẹ trên cánh đồng.                   CN                                  VN ­ Tay cô ngoắc một chiếc lẵng đầy màu sắc rực rỡ.       CN                              VN Câu 4 [3 điểm ] Tìm các từ đồng âm và từ nhiều nghĩa: a] Chị em cười rất dễ thương. b] Tôi hay đọc truyện cười. c] Cười ra nước mắt. Bài làm: ­ Từ “cười” trong câu a là từ nhiều nghĩa. ­ Từ “cười” trong 3 câu trên đồng âm với nhau. Câu 5 [ 3 điểm ] Xác định TN, CN, VN: a] Ngày kia, đến một bờ sông, chúng tôi ghép ba bốn lá bèo sen lại làm một chiếc bè.                             TN                     CN                                          VN b] Nhìn hai bên bờ sông, cây cỏ và những làng gần, núi xa luôn luôn đổi mới.                   TN                                         CN                                    VN c] Nhìn từ xa, những mảng tường vàng, ngói đỏ như những cánh hoa lấp lóa trong cây.           TN                                            CN                                                        VN ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 28 Câu 1: [ 2 điểm ] Xác định từ ghép và từ láy: “ Chùa chiền, bàn bạc, tươi tốt, dễ dàng, dễ dãi, gậy gộc, học hành, lúng túng, thung lũng.” Bài làm: ­ Từ ghép: Chùa chiền, tươi tốt, gậy gộc, học hành, thung lũng. ­ Từ láy: bàn bạc, dễ dàng, dễ dãi, học hành, thung lũng. 3
4. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 Câu 2 [ 3 điểm] Đặt câu hỏi cho bộ phận in đậm sau: a] Giữa vòm lá um tùm, bông hoa dập dờn trước gió. b] Bác sĩ Ly là một người đức độ, hiền từ mà nghiêm nghị. c] Chủ nhật tuần tới, mẹ sẽ cho con đi chơi công viên nước. d] Bé rất ân hận vì bé không nghe lời mẹ, đã ngắt bông hoa đẹp ấy. Bài làm: a] Cái gì dập dờn trước gió? b] Bác sĩ Ly là người như thế nào? c] Bao giờ mẹ cho con đi chơi công viên nước? d] Bé ân hận vì sao? Câu 3 [ 2 điểm ] Phân loại các câu dưới đây thành hai loại: câu đơn và câu ghép. Em dựa vào   đâu để phân chia như vậy ? a] Mùa thu năm 1929, Lý Tự  Trọng về  nước, được giao nhiệm vụ  làm liên lạc, chuyển và   nhận thư từ tài liệu trao đổi với các đảng bạn qua đường tàu biển. b] Lương Ngọc Quyến hi sinh nhưng tấm lòng trung với nước của ông còn sáng mãi. c] Mấy con chim chào mào từ hốc cây nào đó bay ra hót râm ran. d] Mưa rào rào trên sân gạch, mưa đồm độp trên phên nứa. Bài làm: ­ Câu a là câu đơn. ­ Câu b là  câu ghép. ­ Câu c là  câu đơn. ­ Câu d là  câu ghép. ­ Dựa vào: phân tích cấu tạo chủ ­ vị của câu. + Câu đơn là câu có một vế. + Câu ghép là câu có 2 vế trở lên. Câu 4 [ 4 điểm ] Xác định TN, CN, VN:  a] Càng lên cao, trăng càng nhỏ dần, càng vàng dần, càng nhẹ dần.             VN1           CN2                         VN2       b] Cảnh tượng xung quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay, tôi đi học.                     CN1            VN1      CN2    VN2 c] Kia là những mái nhà đứng sau luỹ tre, đây là mái đình cong cong, kia nữa là sân phơi.                  CN1                      VN1                           CN2         VN2                         VN3 d] Biển sáng lên lấp lánh như đặc sánh, còn trời thì trong như nước.      CN1               VN1                                   CN2             VN2 Câu 5: [2điểm] Trong bài thơ “Cao bằng” có khổ thơ: “ Bạn ơi có thấy đâu Cao Bằng xa xa ấy Vì ta mà giữ lấy  Một dãy dài biên cương” Hỏi: qua khổ thơ, tác giả muốn nói lên điều gì? Trả lời: 4
5. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 ­ Tác giả muốn nói Cao bằng có một vị thế rất quan trọng và con người Cao Bằng vì cả nước   mà ra sức giữ lấy biên cương. Câu 6 [ 2 điểm] Tìm từ trái nghĩa với các từ sau: a] Hòa bình                  chiến tranh b] Thân ái                    ghét ghen c] Đoàn kết                  chia rẽ d] Giữ gìn                    phá phách, phá hoại ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 29 Câu 1 [ 2 điểm ]  Xác định nghĩa của từ in nghiêng trong các kết hợp từ dưới đây rồi phân chia   các nghĩa ấy thành nghĩa gốc và nghĩa chuyển : a] Xương sườn, sườn núi, hích vào sườn, sườn nhà, sườn xe đạp, sườn của bản báo cáo, hở  sườn, đánh vào sườn địch. Bài làm: ­ Nghĩa của từ  “sườn”: là bộ phận cơ  thể người hay động vật, ở  phía bên trái hoặc bên phải   của thân. ­ Phân loại: + Nghĩa gốc: Xương sườn, hích vào sườn, hở sườn. + Nghĩa chuyển: sườn núi, sườn nhà, sườn xe đạp, sườn của bản báo cáo, đánh vào sườn địch. b] Miệng tươi cười, miệng rộng thì sang, há miệng chờ sung, trả nợ  miệng, miệng bát, miệng  giếng, miệng túi, vết thương đã kín miệng, nhà có 5 miệng ăn. Bài làm: ­ Nghĩa của từ “sườn”: là bộ phận cơ thể người hay động vật, ở phía dưới mũi. ­ Phân loại: + Nghĩa gốc: Miệng tươi cười, miệng rộng thì sang. + Nghĩa chuyển: há  miệng  chờ  sung, trả  nợ  miệng,  miệng  bát,  miệng  giếng,  miệng  túi, vết  thương đã kín miệng, nhà có 5 miệng ăn. Câu 2 [ 3 điểm ] Tìm danh từ, động từ, tính từ trong các câu sau: “ Rồi đột nhiên, con Dế cụ húc toang vỏ đất mỏng, từ cái ngách bí mật vọt ra. Con Dế ngang   bướng nhảy rúc vào đám cỏ.” Bài làm: ­ DT: con, Dế cụ, vỏ đất, cái ngách, con, Dế, đám cỏ. ­ ĐT: húc, vọt ra, nhảy, rúc vào. ­ TT: toang, mỏng, ngang bướng. Câu 3 [ 2 điểm ]  Xác định CN, VN: a] Ánh nắng ban mai trải xuống cánh đồng vàng óng, xua tan dần hơi lạnh mùa đông.                  CN                                                    VN b] Trời rải mây trắng nhạt, biển mơ màng dịu hơi sương.     CN1        VN1               CN2                   VN2 Câu 4 [ 3 điểm]  Giải thích các câu tục ngữ sau: a] Uống nước nhớ nguồn b] Gần mục thì đen, gần đèn thì sáng 5
6. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 Bài làm: a] Uống nước nhớ nguồn: phải biết nhớ đến công lao của những người đi trước. b] Gần mục thì đen, gần đèn thì sáng: khuyên con người nên biết lựa bạn tốt mà chơi. Câu 5 [ 4 điểm ] Phân loại từ ghép tổng hợp và từ ghép phân loại: [nhỏ bé, nhỏ mọn, nhỏ xíu, thay đổi, màu sắc, mây trời, mây mưa, mây trắng, mây hồng] Bài làm: ­ Từ ghép tổng hợp: thay đổi, màu sắc, mây trời, mây mưa. ­ Từ ghép phân loại: nhỏ bé, nhỏ mọn, nhỏ xíu, mây trắng, mây hồng. Câu 6: Viết một đoạn văn miêu tả các dạng mây trời Bài làm: ­ Vào một ngày nắng đẹp, bầu trời trong xanh, những đám mây trắng bồng bềnh trôi lơ  lửng  như những quả bóng mềm mại. Xa xa, những đàn chim bay lượn như hòa vào những  vòm mây  hồng bay nhè nhẹ  trên không. Mọi cảnh vật xung quanh như reo mừng, hòa quyện cung cảnh   đẹp của  trời mây. Bình minh đã đánh thức tất cả sự vật đang tỉnh lặng của bầu trời và sự vật. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 30 Câu 1 [ 2 điểm] Phân loại từ ghép tổng hợp và từ ghép phân loại: [ dông gió, giận dữ, buồn vui, tẻ nhạt, đăm chiêu, đục ngầu, con người, lạnh giá, lạnh tanh]. Bài làm: ­ Từ ghép tổng hợp: [ dông gió, giận dữ, buồn vui, tẻ nhạt, đăm chiêu, lạnh giá, lạnh tanh]. ­ Từ ghép phân loại: [  đục ngầu, con người, lạnh tanh] Câu 2 [ 3 điểm] Giải nghĩa các thành ngữ, tục ngữ sau.  ­ Môi hở răng lạnh. ­ Một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ. Bài làm: ­ Môi hở  răng lạnh: nói lên anh em cũng như  láng giềng có quan hệ  khăng khít với nhau nên  phải biết đùm bọc, che chở lẩn nhau. ­ Một con ngựa đau cả  tàu không ăn cỏ: một người trong cộng đồng bị  tai họa thì cả  tập thể  cùng chia sẽ đau xót. Câu 3 [ 2 điểm] Xác định CN, VN:  a] Mẹ bảo sao thì con làm vậy.    CN1  VN1        CN2   VN2 b] Học sinh nào chăm chỉ thì học sinh đó đạt kết quả cao trong học tập.          CN1               VN1            CN2                       VN2 c] Anh cần bao nhiêu thì anh lấy bấy nhiêu.    CN1        VN1              CN2        VN2 d] Dân càng giàu thì nước càng mạnh.     CN1     VN1          CN2         VN2 Câu 4 [ 4 điểm] Viết đoạn văn ngắn tả buổi sáng trong vườn cây. Bài làm: Giọng ca vàng của cô ca sĩ họa mi vang lên như  đánh thức cả  khu vườn. Ông mặt trời có lẽ  vừa mở  mắt sau giấc ngủ  dài chiếu những tia nắng yếu  ớt đầu tiên xuống trần gian. Vô số  giọt sương đọng lại trên cành lá nhìn long lanh như muôn vàn viên ngọc sáng. Tất cả cây trong   6
7. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 vườn đều vươn vai đứng dậy khỏe khoắn. Những khóm hoa bắt đầu tung cánh khoe sắc thắm.   Hương vị  ngọt ngào đã quyến rũ những nàng ong, nàng bướm đến sớm. Dưới đất mấy chú  giun cũng dậy tập thể dục. Họ hàng nhà kiến vốn chăm chỉ nên đã làm việc từ bao giờ. Không  gian yên tĩnh của khu vườn bị phá tan khi mẹ con chị gà mái vào tìm mồi....Khu vườn buổi sáng   thật thanh bình. Câu 5 [ 4 điểm ] Tìm các từ đồng âm và nhiều nghĩa: a] Chị nói chuyện nghe ngọt làm sao. b] Anh em mình cùng chia ngọt sẽ buồi. c] Cây mía này ăn rất ngọt. Bài làm: ­ Từ “ngọt” trong câu c là từ nhều nghĩa. ­ Từ “ngọt” trong 3 câu trên đồng âm với nhau. Câu 6 [4 điểm] Xác định DT, ĐT, TT: “Chiếc lá thoáng tròng trành, chú nháy bén loay hoay cố  giữ  thăng bằng rồi chiếc thuyền đỏ  thắm lặng lẽ xuôi dòng.” Bài làm: ­ DT: chiếc lá, chú nháy, chiếc thuyền, dòng. ­ ĐT: bén, giữ. ­ TT: thoáng, tròng trành, loay hoay, thăng bằng, đỏ thắm, lặng lẽ, xuôi.                         ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 31 Câu 1 [ 2 điểm] Tìm những đại từ được dùng trong các câu ca dao sau : a] Mình về có nhớ ta chăng  Ta về, ta nhớ hàm răng mình cười . b] Ta về ta tắm ao ta Dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn. Bài làm: a] Các đại từ: mình, ta, ta, ta, mình. a] Các đại từ: ta, ta. Câu 2 [ 3 điểm] Xếp các từ trong đoạn trích vào bảng phân loại ở dưới :    “Xuân đi học qua cánh đồng làng. Trời mây xám xịt, mưa ngâu rả rích. Đó đây có bóng người  đi thăm ruộng hoặc be bờ. Xuân rón rén bước trên con đường lầy lội”. Bài làm: Danh từ Động từ Tính từ Quan hệ từ Xuân, cánh đồng,  đi, học, có, đi thăm, xám xịt, rả rích, rón  qua, hoặc làng, trời, mây, mưa  be, bước, trên,  rén, lầy lội. ngâu, đó đây, bóng,  người, ruộng, bờ,  Xuân, con đường. Câu 3 [ 2 điểm] Xác định cấu tạo từ: 7
8. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 “Tôi ngắt một chiếc lá sòi đỏ thắm thả xuống dòng nước. Một chú nháy bén tí xíu như đã   phục sẵn từ bao giờ nhảy phóc lên ngồi chễm chệ trên đó”.    [  Theo Trần Hoài Dương] Bài làm: ­ Từ đơn: tôi, ngắt, một, chiếc, thả, xuống, dòng, nước, một, bén, như, đã, từ, nhảy, phóc, lên,   ngồi, trên, đó. ­ Từ ghép: lá sòi, đỏ thắm, chú nháy, tí xíu, phục sẵn, bao giờ ­ Từ láy: chễm chệ Câu 4 [ 4 điểm] Giải nghĩa các thành ngữ, tục ngữ sau. ­ Máu chảy ruột mềm. ­ Ăn vóc học hay. Bài làm: ­ Máu chảy ruột mềm:  nói lên anh em có quan hệ huyết thống với  nhau biết yêu thương, chia  sẽ và che chở cho nhau. ­ Ăn vóc học hay: nói lên con người biết ăn ngon mặc đẹp thì cũng phải biết lựa lời hay, điều  tốt để học tập cho nên người.    Theo em , lời hát ru của người mẹ đã bộc lộ những điều gì đẹp đẽ và sâu sắc ?  Câu 5 [3 điểm] Tìm các từ đồng nghĩa với từ “bỡ ngỡ” và từ “đi”: Bài làm: ­ Từ đồng nghĩa với từ “bỡ ngỡ” là: ngỡ ngàn, ngạc nhiên... ­ Từ đồng nghĩa với từ “đi” là: chạy, nhảy, bò, lăn... ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 32 Câu 1 [2 điểm] Chép lại đoạn văn dưới đây, sau khi đã đặt dấu chấm vào những vị  trí thích   hợp    [nhớ viết hoa chữ cái đầu câu]:    “Rừng núi còn chìm đắm trong màn đêm trong bầu không khí đầy hơi ẩm và lành lạnh, mọi   người đang ngon giấc trong những chiếc chăn đơn bỗng một con gà trống vỗ cánh phành phạch  và cất tiếng gáy lanh lảnh  ở  đầu bản tiếp đó, rải rác khắp thung lũng, tiếng gà gáy râm ran   mấy con gà rừng trên núi cũng thức dậy gáy te te trên mấy cành cây cao cạnh nhà, ve đua nhau  kêu ra rả ngoài suối, tiếng chim quốc vọng vào đều đều bản làng đã thức dậy”.    [Tiếng Việt   5 ­ tập 2] Bài làm:    Rừng núi còn chìm đắm trong màn đêm. Trong bầu không khí đầy hơi ẩm và lành lạnh, mọi  người đang ngon giấc trong những chiếc chăn đơn.  Bỗng  một con gà trống vỗ  cánh phành  phạch và cất tiếng gáy lanh lảnh  ở  đầu bản. Tiếp đó, rải rác khắp thung lũng, tiếng gà gáy  râm ran. Mấy con gà rừng trên núi cũng thức dậy gáy te te.  Trên mấy cành cây cao cạnh nhà,  ve đua nhau kêu ra rả. Ngoài suối, tiếng chim quốc vọng vào đều đều... Bản làng đã thức dậy. Câu 2 [ 3 điểm ] Tìm các từ “đứng” đồng âm và nhiều nghĩa trong các câu sau: a] Ông ấy đứng ra giải quyết công việc. b] Tôi đứng đợi bạn đi học lâu quá. c] Cây cột này trông rất đứng. d] Đứng núi này trông núi nọ. Bài làm: 8
9. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 ­ Từ “đứng” trong câu b là một từ nhiều nghĩa. ­ Từ “đứng” trong câu b đồng âm với từ “đứng” trong các câu a, c, d Câu 3 [2 điểm] Tìm cặp từ hô ứng thích hợp điền vào chỗ trống : a] Nó ….. về đến nhà, bạn nó .… gọi đi ngay. b] Gió ….... to, con thuyền …..... lướt nhanh trên mặt biển. c] Tôi đi ….... nó cũng đi theo …..... d] Tôi nói …, nó cũng nói… Câu 4 [ 3 điểm ]. Xác định từ loại trong câu sau: “Chiếc lá thoáng tròng trành, chú nháy bén loay hoay cố giữ  thăng bằng rồi chiếc thuyền  đỏ thắm lặng lẽ xuôi dòng.”   [Theo Nguyễn Hoài Dương] Bài làm: ­ DT: chiếc lá, chú nháy, chiéc thuyền, dòng. ­ ĐT: loay hoay, giữ, thăng bằng,  ­ TT: thoáng, tròng trành, bén, cố, đỏ thắm, lặng lẽ, xuôi. Câu 5 [ 4 điểm ] Xác định TN, CN, VN: a] Hàng trăm con voi đồ sộ như những tản đá xám nục nịch kéo đến.                                     CN                                                   VN b]  Mỗi khi cành mai rung rinh mỉm cười với gió xuân ,  ta  lại  liên tưởng đến một đàn bướm  vàng                                            TN                                        CN                            VN đang rập  rờn bay lượn.               VN c] Chiều nay.            TN d] Cái ánh mắt ấy của cô, đến bây giờ, tôi còn nhớ mãi.                    VN                         TN                   CN ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 33 Câu 1 [ 2 điểm] .Trong các từ in đậm dưới đây, từ nào là từ đồng âm, từ nào là từ nhiều nghĩa?  a] Vàng:   ­ Giá vàng ở trong nước tăng đột biến.                                         [từ nhiều nghĩa] ­ Tấm lòng vàng. [từ đồng âm] ­ Ông tôi mua bộ vàng lưới mới để chuẩn bị đánh bắt hải sản.     [từ đồng âm] ­ Bạn Vàng học giỏi lắm. [từ đồng âm] b]  Bay:     ­ Bác thợ nề cầm bay xây chát tường nhanh thoăn thoắt.              [từ đồng âm] ­ Sếu mang giang lạnh đang bay ngang trời.                                 [từ nhiều nghĩa] ­ Đạn bay rào rào.                                                                           [t ừ đồng âm] ­ Chiếc áo này đã bay màu.                                                            [từ đồng âm] Câu 2 [ 3 điểm] Xác định từ ghép có nghĩa phân loại và từ ghép có nghĩa tổng hợp:      [Thầy trò, phải trái, vợ con, trâu bò, xây cất, vui mặt, khó chịu, làm dáng, sưng vù, chim sẻ]. Bài làm: 9
10. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 ­ Từ ghép có nghĩa phân loại: thầy trò, phải trái, vợ con, trâu bò, xây cất. ­ Từ ghép có nghĩa tổng hợp: vui mặt, khó chịu, làm dáng, sưng vù, chim sẻ. Câu 3 [ 4 điểm] Xác định TN, CN, VN. Cho biết là câu đơn hay câu ghép? a] Vào những ngày cuối xuân, đầu hạ, khi nhiều loài cây đã khoác màu áo mới  thì cây sấu mới  bắt                       TN                     chú ngữ                             TN                                       CN   đầu thay mình đổi lá.   [câu đơn]               VN b] Đi dưới rặng sấu, ta sẽ gặp những chiếc lá nghịch ngơm.   [câu đơn]                TN            CN                        VN c] Nó quay tròn trước mặt, đậu lên đầu, lên vai ta rồi bay đi.   [câu đơn]    CN                                           VN d]  Nhưng ít ai nắm được một chiếc lá đang rơi như vậy.     [câu đơn đặc biệt]      liên ngữ Câu 4 [3 điểm]  Xác định cấu tạo từ: “Chiếc áo sờn vai của ba dưới bàn tay vén khéo của mẹ đã trở thành cái áo xinh xinh, trông   rất oách của tôi.”  [Theo Phạm Hải Lê Châu] Bài làm: ­ Từ đơn: của, ba, dưới, của mẹ, đã, cái, áo, trông, rất, oách, của, tôi. ­ Từ ghép: chiếc áo, sờn vai, bàn tay, vén khéo, trở thành,  ­ Từ láy: xinh xinh Câu 5 [4 điểm] Giải nghĩa các câu thành ngữ sau: a] Bốn biển một nhà b] Kề vai sát cánh c] Chết vinh hơn sống nhục d] Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng Bài làm: a] Bốn biển một nhà: người ở khắp nơi đoàn kết như người trong một gia đính, thống nhất về  một mối. b] Kề vai sát cánh: Sự đồng tâm hợp lực,  cùng chia sẽ gian nan giữa những người cùng chung   sức gánh vác một công việc quan trọng. c] Chết vinh hơn sống nhục: Thà chết mà được mọi người kính trọng [được tiếng thơm] còn   hơn sống mà bị người đời khinh bỉ. d] Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng: nên phải biết lựa bạn mà chơi..... ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 34 Câu 1 [3 điểm]: Cho các từ sau: “ Lững thững, thướt tha, đủng đỉnh, róc rách, thì thào, lác đác, khúc khích, lộp độp, lách cách,   the thé, sang sảng, đoàng đoàng, ào ào, rền rĩ, mênh mông.” a. Phân loại các từ trên theo các kiểu từ láy. b. Trong các từ trên, từ nào là từ tượng thanh, từ nào là từ tượng hình. Bài làm: 10
11. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 Câu a: ­ Láy phụ  âm đầu: thướt tha, đủng đỉnh, róc rách, thì thào, khúc khích, lộp độp, lách cách, the  thé, sang sảng. ­ Láy vần: Lững thững, lác đác, the thé, sang sảng, rền rĩ, mênh mông. ­ Láy toàn bộ phận: đoàng đoàng, ào ào Câu b: ­ Tự  tượng thanh: róc rách, thì thào, khúc khích, lộp độp, lách cách, rền rĩ, the thé, sang sảng,   đoàng đoàng, ào ào. ­ Từ tượng hình: thướt tha, đủng đỉnh, lững thững, lác đác, mênh mông Câu 2 [1,5 điểm] Xác định từ “lan” đồng âm và nhiều nghĩa trong các câu sau: a] Chị Lan đang làm việc. b] Bố mua hoa lan về làm cây cảnh. c] Mùi hương hoa mai lan tỏa ra khắp hiên nhà. d] Chị Út đang ngồi trên lan can Bài làm: ­ Từ “lan” trong câu b và câu c là hai từ nhiều nghĩa. ­ Từ “lan” trong câu b và c đồng âm với từ “lan” trong câu a và câu d. Câu 3 [3 điểm]:  Chữa lại dòng sau đây thành câu theo nhiều cách khác nhau [chữa bằng ba  cách] “Những bông hoa giẽ tỏa hương thơm ngát ấy.” Bài làm: ­ Bỏ “ấy”. Những bông hoa giẽ tỏa hương thơm ngát. ­ Đổi lên “ấy” trước. Những bông hoa giẽ ấy tỏa hương thơm ngát. ­ Thêm bộ phận vị ngữ. Những bông hoa giẽ tỏa hương thơm ngát ấy được giành tặng cô giáo. Câu 4 [3 điểm]: Xác định TN, CN, VN. Cho biết là câu đơn hay câu ghép? a] Hàng năm, cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều, lòng tôi lại náo nức những kỉ niệm                                                TN                                               CN                    VN mênh man của ngày tựu trường.   [câu đơn] b] Tôi quên sao được những cảm giác trong sáng  ấy nẩy nở  trong lòng tôi như  mấy cánh hoa   tươi      CN                                                                     VN mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.    [câu đơn] c] Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và giá lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn  đi                 TN                                        chú ngữ                            CN                         VN trên con đường làng dài và hẹp.   [câu đơn] Câu 5 [2,5 điểm] Tìm 5 tính từ có tiếng “đẹp” trong đó có 1 từ đơn, 2 từ láy, 1 từ ghép tổng  hợp và 1 từ ghép phân loại: Bài làm: ­ Từ đơn: đẹp 11
12. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 ­ Từ láy: đèm đẹp, đẹp đẽ... ­ Từ ghép tổng hợp: xinh đẹp, đẹp tươi, tốt đẹp, xấu đẹp.... ­ Từ ghép phân loại: đẹp trai, đẹp nết, đẹp mắt, đẹp người... ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 35   Câu 1 [3 điểm]: Cho các từ sau: “Bạn học, thật thà, lúng túng, gắn bó, ngoan ngoãn, giúp đỡ, bạn đ ường, nhà cửa, lăn tăn, nhà  sàn, xe lam, xe cộ.” ­ Hãy sắp xếp các từ  trên vào các nhóm từ  láy, từ  ghép có nghĩa tổng hợp, từ  ghép có nghĩa  phân loại. Bài làm: ­ Từ láy: thật thà, lúng túng, ngoan ngoãn, lăn tăn. ­ Từ ghép tổng hợp: gắn bó, giúp đỡ, nhà cửa, xe cộ. ­ Từ ghép phân loại: bạn học, bạn đường, nhà sàn, xe lam. Câu 2 [2 điểm]: Xác định từ “xuôi” đồng âm và nhiều nghĩa: a, Nước chảy xuôi dòng. b, Mọi việc đều làm xuôi cả. c, chúng tôi đều là người miền xuôi. d, Thuyết phục mãi anh ấy mới xuôi. Bài làm: ­ Nghĩa của từ “xuôi”: thuận chiều, thuận dòng. ­ Từ “xuôi” ở câu a là một từ nhiều nghĩa. ­ Từ “xuôi” ở câu a đồng âm với từ “xuôi” ở câu b, c, d. Câu 3 [3 điểm]: Xác định các thành phần ngữ pháp trong những câu sau: a] Rải rác khắp thung lũng, tiếng gà gáy râm ran.                   TN                        CN           VN b] Nhờ cô giáo giúp đỡ, bạn Lan lớp em đã có nhiều tiến bộ trong học tập.                TN                              CN                                    VN Câu 4 [3 điểm] Chữa lại dòng sau đây thành câu theo nhiều cách khác nhau [chữa bằng 2  cách] “ Trên cánh đồng rộng mênh mông.” ­ Bỏ “trên”. Cánh đồng rộng mênh mông. ­ Thêm bộ  phận chủ  ngữ và vị  ngữ. Trên cánh đồng rộng mênh mông, bà con đang tấp nập   gặt hái. 12
13. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 Câu 5 [3 điểm]:              Là cửa nhưng then không khoá Cũng không khép lại bao giờ Mênh mông một vùng sóng nước     Mở ra bao nỗi đợi chờ.       [Quang Huy] ­ Trong khổ thơ này tác giả dùng những từ ngữ nào để nói về nơi sông chảy ra biển? Cách  giới thiệu ấy có gì hay ? Trả lời: ­ Tác giả đã sử dụng từ ngữ: Là cửa nhưng then không khoá; Cũng không khép lại bao giờ ­ Cách giới thiệu  ấy làm cho người đọc hiểu ngay thế  nào là cửa sông, cảm thấy cửa sông  rất thân quen. Tác giả đã dựa vào cái tên “cửa sông” để chơi chữ. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 36 Câu 1 [2 điểm]: Xác định từ loại trong các câu sau: “ Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự  nhiên thấy lạ. Cảnh vật xung   quanh tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học. Trả lời: ­ DT: con đường, lần, lần, tự nhiên, cảnh vật, xung quanh, sự, hôm nay ­ ĐT: đi, thấy, có, thay đổi, đi học. ­ TT: quen, lắm, lạ, lớn ­ QHT: nhưng,  ­ Phụ từ: đã, lại, ­ Đại từ: này, tôi, này, tôi, tôi. Câu 2 [2 điểm]: Tìm những từ đồng nghĩa để gọi Bác Hồ trong đoạn thơ sau và nói rõ ý nghĩa  của những cách gọi này.           Mình về với Bác đường xuôi Thưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người           Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường.                  [Việt Bắc ­ Tố Hữu]. Trả lời: ­ Các từ đồng nghĩa để gọi Bác Hồ là: Bác, Người, Ông Cụ. ­ Gọi Bác nói lên tình cảm gần gũi, thân thiết, coi lãnh tụ  như  người thân trong gia đình, như  họ hàng của người Việt Bắc. ­ Gọi Người nói lên sự kính trọng của đồng bào Việt Bắc đối với lãnh tụ. ­ Gọi Ông Cụ nhấn mạnh sự giản dị, mộc mạc, hòa mình với quần chúng của Bác. Câu 3 [3 điểm]: Xác định TN, CN, VN: a] Ở đấy, đất rộng, bãi dài, cây xanh, nước ngọt, ngư trường gần.         TN       CN1   VN1 CN2 VN2 CN3 VN3     CN4     VN4           CN5          VN5     b] Tiếng cười vừa đem lại niềm vui cho mọi người, nó còn là một liều thuốc trường sinh.            CN                            VN1                              CN2                VN2 13
14. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 c] Ngày nay, trên đất nước ta, công an làm nhiệm vụ giữ gìn trật tự, an ninh.           TN     CN                                  VN Câu 4 [2 điểm]: Xác định từ “yếu” đồng âm và nhiều nghĩa: a] Quân ta cần bảo vệ vùng yếu địa. b] Bạn Dũng trông rất yếu. c] Học lực bạn thuộc yếu kém. d] Tôi nắm được vài yếu tố. Trả lời: ­ Yếu: không mạnh, trái với khỏe. ­ Từ “yếu” trong câu b là một từ nhiều nghĩa. ­ Từ “yếu” trong câu b đồng âm với từ yếu trong câu a, c, d. Câu 5 [2 điểm]: Từ “nết na” trong các câu sau đây là danh từ hay động từ, tính từ? Hãy chỉ rõ   từ “nết na” là bộ phận gì [giữ chức vụ gì] trong mỗi câu. a] Hồng rất nết na. b] Tính nết na của Hồng ai cũng mến. Trả lời: ­ Từ “nết na” trong các câu trên là tính từ. a] Hồng rất nết na. Nết na: vị ngữ b] Tính nết na của Hồng ai cũng mến. nết na: định ngữ. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 37  Câu 1 [3 điểm]: Cho các từ sau:      “Xanh xám, thích thú, lời lẽ, nóng nảy, yêu thương, thương nhớ, lợi ích, êm ấm, hờn giận,  nghĩ ngợi, rađiô, xà phòng, bê tông.” a] Dựa vào cấu tạo hãy xếp các từ trên thành 3 nhóm,và đặt tên cho mỗi nhóm? b] Dựa vào từ loại hãy xếp các từ trên thành 3 nhóm và đặt tên cho mỗi nhóm? Bài làm: Câu a: Dựa vào cấu tạo: ­ Từ đơn: rađiô, xà phòng, bê tông [đơn đa tiết] ­ Từ ghép: thích thú, lời lẽ, yêu thương, lợi ích, hờn giận, thương nhớ. ­ Từ láy: Xanh xám, nóng nảy, êm ấm, nghĩ ngợi. Câu b: Dựa vào từ loại: ­ DT: lời lẽ, lợi ích, rađiô, xà phòng, bê tông ­ ĐT: thương nhớ, nghĩ ngợi. ­ TT: Xanh xám, thích thú, nóng nảy, yêu thương, êm ấm, hờn giận Câu 2[4đ] Xác định TN, CN, VN; a] Anh dừng xe trước một cột cây số ven đường, giữa cánh đồng vắng.     CN                      VN                                           TN b] Trước đền, những khóm hải đường đâm bông rực đỏ, nhhững cánh bướm nhiều màu sắc  bay            TN                    CN1                                VN1                              CN2 14
15. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 dập dờn như đang múa quạt xòa hoa.                        VN2 c] Đứng ở đây, nhìn ra xa, phong cảnh thật là đẹp.                 TN                            CN              VN d] Trong đền, dòng chữ vàng Nam quốc sơn hà uy nghiêm đề ở bức hoành phi treo chính giữa.           TN                            CN                                                VN Câu 3[3đ] Thay những từ gạch dưới bằng một từ láy để các câu sau trở nên gợi tả hơn. a] Những giọt sương đêm nằm trên những cành lá. b] Đêm trung thu, trăng sắng lắm. Dưới trăng, dòng sông trông như dát bạt. c] Gió thổi mạnh. Lá cây rơi nhiều. d] Trên nền trời, những cánh có đang bay. Bài làm: a] Từ nằm thay bằng từ long lanh [lóng lánh] b] Từ lắm thay bằng từ vằng vặc.      Từ trông thay bằng từ lấp lánh [lấp lóa, lấp loáng]. c] Từ mạnh thay bằng từ ào ào.      Từ nhiều thay bằng từ lả tả. d] Cụm từ đang bay thay bằng chấp chới [dập dờn, rập rờn] Câu 4 [4đ] Em hãy đặt bốn câu có từ  “sao” thỏa mãn yêu cầu: câu kể, câu cảm, câu hỏi, câu   cầu khiến.  Trả lời: ­ Câu kể: Màn đêm buông xuống trời đầy sao. ­ Câu hỏi: Sao bạn không đến nhà tôi chơi? ­ Câu cảm: Đáng yêu sao dòng sông quê ta! ­ Câu cầu khiến: Bạn hãy gắn ngôi sao này lên nón hộ tôi! Câu 5[6đ] Trong các từ in đậm sau, từ nào là từ đồng âm, từ nào là từ nhiều nghĩa? a] Vàng bạc là kim loại quý.             [từ nhiều nghĩa] b] Hắn sống bạc ác lắm.                    [từ đồng âm] c] Nhà tôi ăn canh chua bạc hà.         [từ đồng âm] d] Đức đi chợ mua cá bạc má.           [từ đồng âm] ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 38 Câu 1[3đ]  a, Xác định danh từ, tính từ, động từ trong đoạn văn sau: “Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với h ương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt  cái vị ngọt đậm của mật ong già hạn.” b]  Em hãy đặt 3 câu có từ thật thà với các yêu cầu sau: Thật thà ở bộ phận chủ ngữ. Thật thà ở bộ phận vị ngữ. Thật thà ở bộ phận trạng ngữ. Trả lời: Câu a: 15
16. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 ­ DT: sầu riêng, mùi, mít, hương, bưởi, cái béo, trứng gà, vị ngọt, mật ong. ­ ĐT: quyện [hòa quyện] ­ TT: thơm, thơm, chín, béo, ngọt, đậm, già. Câu b: ­ Thật thà là đức tính tốt. ­ Em rất thậ thà. ­ Sự thật thà này, Nam đã làm Lan yêu mến. Câu 2 [5đ] Xác định trạng ngữ, chủ  ngữ, vị  ngữ  trong các câu sau và phân loại câu theo cấu  tạo: a] Giữa đồng bằng xanh ngắt lúa xuân, con sông Nậm Rốn trắng sáng có khúc ngoằn ngoèo có                        TN                                                   CN                                       VN  khúc trư  ờn dài .    [câu đơn]          VN b] Ngôi nhà bà tôi  ở núp d  ới lũy tre làng .     [câu đơn]               CN                        VN c] Rải rác khắp thung lũng, tiếng gà gáy râm ran, tiếng chim hót ríu rít.  [câu ghép]                      TN                       CN1         VN1              CN2       VN2 d] Đứng trên đó, Bé trông thấy con đò, xóm chợ, rặng trâm bầu và cả những nơi ba má Bé đang               TN         CN                                                         VN đánh giặc.   [câu đơn] e]  D    ưới ánh trăng ,  dòng sông  sáng rực lên,  những con sóng  vỗ  nhẹ  vào hai bên bờ  cát. [câu  ghép]             TN                    CN1          VN1                   CN2                      VN2 Câu 3[2đ]. Đoan văn dưới đây quên ghi dấu câu. Em hãy chép loại đoạn văn và ghi dấu chấm   vào những chỗ thích hợp rồi viết hoa chữ cái đầu câu: Sự  sống cứ  tiếp tục trong âm thầm, hoa thảo quả  nảy d ưới gốc cây kín đáo và lặng lẽ  ngày qua trong sương thu  ẩm ớt và mưa rây bụi mùa đông, những chùm hoc khép miệng bắt   đầu kết trái thảo quả  chín dần dưới tầng đáy rừng, tựa như  đột ngột, bỗng rực lên những  chùm thảo quả đỏ chon chót, bóng  bẩy như chứa lửa, chứa nắng rừng ngập h ương thơm rừng  sáng như có lửa hắt lên từ dưới đáy rừng. Bài làm: Sự  sống cứ  tiếp tục trong âm thầm, hoa thảo quả  nảy dưới gốc cây kín đáo và lặng lẽ.  Ngày qua trong sương thu  ẩm ớt và mưa rây bụi mùa đông, những chùm hoc khép miệng bắt   đầu kết trái. Thảo quả chín dần. Dưới đáy rừng, tựa như đột ngột, bỗng rực lên những chùm  thảo quả đỏ chon chót, bóng bẩy như chứa lửa, chứa nắng. Rừng ngập hương thơm rừng sáng  như có lửa hắt lên từ dưới đáy rừng. Câu 4[5đ]  “Mưa rả rích đêm ngày. Mưa tối tăm mặt mũi. Mưa thối đất thối cát. Trận nnày chưa qua, trận  khác đã tới, ráo riết, hung tợn hơn. Tưởng như biển có bao nhiêu nước, trời hút lên đổ  xuống  đất liền.” a] Tìm các từ láy trong đọan văn trên. b] Trong đọan văn trên, có những thành ngữ nào, nghĩa của chúng là gì? 16
17. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 c] Ba câu đầu của đoạn văn sử dụng biện pháp tu từ gì? Hãy nêu tác dụng của biện pháp tu từ  đó. d] Từ  nào trong câu cuối đã giúp em nhận ra tác giả  đã liên tưởng, tưởng tượng đểmiêu tả?  Việc sử dụng liên tưởng và tưởng tượng như vậy có tác dụng gì? Trả lời: a] Các từ láy: rả rích, tối tăm, ráo riết. b] Những thành ngữ có trong đoạn văn: “tối tăm mặt mũi”; “thối đất thối cát” ­ “tối tăm mặt mũi”: nghĩa là rất mạnh, rất dữ, không còn nhìn thấy gì. ­ “thối đất thối cát”: nghĩa là rất mạnh, rất dữ, có sức tàn phá đất đai lớn. c] Ba câu đầu của đoạn văn sử dụng biện pháp điệp từ. Từ “mưa” được lặp lại nhiều lần, có  tác dụng nhấn mạnh mưa nhiều, dữ dội. d] Từ “tưởng như” cho thấy tác giả đã liên tưởng, tưởng tượng để miêu tả.      Việc sử dụng liên tưởng, tưởng tượng  trời đã hút tất cả nước biển để đổ  xuống đất tạo ra   một hình ảnh sinh động, gợi tả để nói mưa nhiều, rất to, dữ dội. Câu 5 [6đ] Trong các từ in đậm sau, từ nào là từ đồng âm, từ nào là từ nhiều nghĩa? a] Bàn đạp xe bạn tốt thật.                                                         [t ừ đồng âm] b] Cái bàn học của tôi được làm bằng gỗ quý.                           [từ đồng âm] c] Phải đánh răng bằng bàn chải tốt mới chải sạch men bám.   [từ đồng âm] d] Tôi chưa mua bàn ủi.                                                             [từ đồng âm]  đ] Các thầy cô đang bàn bạc với nhau về chuyện tết trung thu. [từ nhiều nghĩa] ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 39 Câu 1[3đ]  a, Xác định từ loại trong những từ sau: “niềm vui, niềm nở, vui mừng, vui tươi.” b, Đặt câu với mỗi từ nêu trên? Bài làm: Câu a: ­ DT: niềm vui ­ ĐT: vui mừng. ­ TT: vui tươi, niềm nở. Câu b: ­ Niềm vui của tôi là làm cho người khác hạnh phúc. ­ Mẹ bạn ấy rất niềm nở. ­ Khi tôi đi học về, con chó con rất vui mừng. ­ Tính vui tươi của tôi làm cho mọi người rất yêu mến. Câu2 [3đ]  Tìm bộ phận chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ của mỗi câu sau: a] Vào m   ột đêm cuối xuân năm 1947, khoảng hai giờ sáng, trên đ  ường đi công tác , Bác Hồ đến                                                                       TN                                                              CN  nghỉ chân ở một nhà bên đ  ường.                    VN 17
18. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 b] Cái hình ảnh trong tôi về cô, đến bây giờ, vẫn còn rõ nét.                       CN                                TN                VN  Câu 3 [  3đ] Đoạn văn dưới đây có 13 câu. Hãy chép lại đoạn văn và ghi dấu chấm vào những  chỗ thích hợp, sau đó viết hoa lại cho thích hợp: Hoa mận vừa tàn thì mùa xuân đến bầu trời ngày càng thêm xanh nắng vàng ngày càng rực   rỡ  vườn cây lại đâm chồi, nảy lộc rồi vườn cây ra hoa hoa bưởi nồng nàn hoa nhãn ngọt hoa  cau thoảng qua vườn cây lại đầy tiếng chim và bầy chim bay nhảy những thím chích chòe   nhanh nhảu những chú khướu lắm điều những anh chào mào đỏm dáng những bác cu gáy trầm  ngâm. Bài làm: Hoa mận vừa tàn thì mùa xuân đến. Bầu trời ngày càng thêm xanh. Nắng vàng ngày càng  rực rỡ. Vườn cây lại đâm chồi, nảy lộc. Rồi vườn cây ra hoa. Hoa bưởi nồng nàn. Hoa nhãn  ngọt. Hoa cau thoảng qua. Vườn cây lại đầy tiếng chim và bầy chim bay nhảy.  Những thím  chích chòe nhanh nhảu. Những chú khướu lắm điều. Những anh chào mào đỏm dáng. Những  bác cu gáy trầm ngâm. Câu 4[4đ] Cho hai câu sau: ­ Lan đi Hà Tiên bao giờ? ­ Bao giờ Lan đi Hà Tiên? a] Câu thứ  nhất có thưể được hiểu theo hai cách: câu hỏi đích thực và câu hỏi gián tiếp dùng   để phủ định. Nghĩa của câu hỏi này trong mỗi trường hợp là gì? b] Khi dùng để hỏi, nghĩa của câu thứ nhất khác nghĩa câu thứ hai như thế nào? Trả lời: a] Câu Lan đi Hà Tiên bao giờ? Khi dùng để hỏi thì dùng để hỏi về thời điểm đi Hà Tiên của   Lan. Câu  Lan đi Hà Tiên bao giờ? Khi là câu hỏi dùng theo mục đích gián tiếp thì dùng để  pphủ định, ý nói Lan không hề đi Hà Tiên [chú ý: câu nói này được nói với ngữ điệu lên giọng] b] Khi dùng để  hỏi, nghĩa của câu hỏi a khác nghĩa  của câu hỏi b  ở  chổ: câu a hỏi về  hành  động đã diễn ra [Lan đã đi Hà Tiên rồi], câu b hỏi về một hành động chưa diễn ra. Câu 5 [6đ] Xác định từ theo cấu tạo: “ Khi tiếng trống hiệu vừa dứt, bốn thanh niên của bốn đội nhanh như sóc, thoăn thoắt leo lên  bốn cây chuối bôi mỡ bóng nhẫy để lấy nén hương cấm ở trên ngọn.” Trả lời: ­ Từ  đơn: Khi, tiếng, trống, hiệu, dứt, bốn, của, bốn, đội, nhanh, như, sóc, leo, lên, bốn, bôi,   mỡ, để, lấy. ­ Từ ghép: thanh niên, cây chuối, bóng nhẫy, nén hương, cấm, ở, trên, ngọn. ­ Từ láy: thoăn thoắt . ĐỀ 40 Câu 1[3đ] Cho các từ sau :  “Tươi tốt, phương hướng, hoa, gắt gỏng, nhớ  nhung, đánh đập, người người, oi  ả, êm  ấm,  nhà, bồ hóng, la phong.” ­ Hãy sắp xếp các từ trên thành các nhóm    a] Dựa vào cấu tạo 18
19. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987    b] Dựa vào từ loại Trả lời: Câu a: dựa vào cấu tạo: ­ Từ đơn: nhà, bồ hóng, la phong. ­ Từ ghép: tươi tốt, phương hướng, nhớ nhung, đánh đập. ­ Từ láy: người người, oi ả, êm ấm, gắt gỏng. Câu b: dựa vào từ loại: ­ DT: nhà, bồ hóng, la phong, phương hướng, người người ­ ĐT: nhớ nhung, đánh đập ­ TT: : tươi tốt, oi ả, êm ấm, gắt gỏng. Câu 2 [5đ] Tìm bộ phận chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ của mỗi câu sau: a] Hồ Chí Minh, bằng thiên tài trí tuệ và sự hoạt động cách mạng của mình, đã kịp thời đáp             CN                                                TN                                                               VN ứng nhu cầu bức thiết của lịch sử. b] Trên mặt phiến đá cẩm thạch, sáng loáng những hàng chữ thiếp vàng.                           TN                                             VN c] Trên nh   ững chiếc máy bay đậu chênh chếch dọc đ  ường băng , các chiến sỹ trong khoang  lái                                                          CN                                                                  CN sẵn sàng đợi lệnh.           VN d] Chúng tôi đang đi trên những thác trắng xóa tựa mây trời, những rừng cây âm âm, những           CN1                                           VN1                                      CN2              VN2 bông hoa chuối r  ực lên nh  ư ngọn lửa .              CN3                       VN3 Câu 3[2đ] Từ “gia đình” có thể thay thế cho từ “nhà” của câu nào trong hai câu sau? Tại sao  từ  “gia đình” có thể thay thế cho từ “nhà” của câu đó mà không thể thay thế cho từ “nhà” của câu   còn lại?     ­ Nhà em có bốn người.     ­ Nhà cô Hoa rất đẹp. Trả lời: ­ Từ “gia đình” có thể thay thế cho từ “nhà” của câu “Nhà em có bốn người”. ­ Từ “nhà” có nhiều nghĩa. Ở câu thứ nhất, “nhà” chỉ gia đình ­ những người có cùng huyết  thống sống chung một máy nhà nên từ “gia đình” có thể thay thế để được cho nó. Ở câu thứ  hai, nhà chỉ nơi ở nên không thể thay thế để được cho nó. Câu 4 [2đ] Trong các từ in đậm sau, từ nào là từ đồng âm, từ nào là từ nhiều nghĩa? a] Chiếc giường được sơn láng bóng.        [từ nhiều nghĩa] b] Cây cột bôi mỡ bóng nhẫy.                    [từ nhiều nghĩa] c] Bạn ấy toàn nói bóng, nói gió.                [từ đồng âm] d] Em bé chơi bong bóng bay.                    [từ đồng âm] d] Bóng đèn nhà tôi bị hỏng.                       [từ đồng âm] Câu 5: [6đ] Tìm và nêu tác dụng của biện pháp tu từ trong mỗi câu của đoạn văn sau: 19
20. Phòng GD&ĐT Thị xã Ngã Năm                                                                                Giáo viên biên soạn : Lê Quốc  Kịch Trường Tiểu học Phường 1                                                                                          //violet.vn/kich1987 “ Những buổi bình minh, mặt trời còn bẽn lẽn núp sau sườn núi, phong cảnh nhuộm những  màu sắc đẹp lạ lùng. Hòn núi từ màu xám xịt đổi ra màu tím sẫm; từ màu tím sẫm đổi ra màu  hồng; rồi từ  màu hồng lần lần đổi ra màu tím nhạt. Cho đến lúc mặt trời chễm chệ ngự  trên   chòm mây, ngọn núi mới trở lại màu xanh biếc thường ngày của nó.” [Theo Thẩm Thệ Hà] Trả lời: ­ Ở câu thứ nhất có dùng biện pháp nhân hóa nói về mặt trời thể hiện ở hai từ: bẽn lẽn, núp. Tác dụng của biện pháp nhân hóa giúp cho việc miêu tả vẻ hiền dịu, e ấp của mặt trời, gợi cho   thấy hình ảnh mặt trời lúc sáng sớm như một cô gái hiền dịu, e ấp. Hình ảnh mặt trời vào buổi   sáng bình minh nhờ thế trở nên cụ thể hơn. ­ Ở câu thứ hai có biện pháp điệp từ ngữ: “từ màu....đổi ra màu” được điệp ba lần. Tác dụng nhấn mạnh sự biến đổi phong phú, nhanh chóng của màu sắc ngọn núi vùng này vào  buổi sáng. ­ Ở câu thứ ba có biện pháp nhân hóa thể hiện ở hai từ: chễm chệ, ngự trị nói về mặt trời. Tác dụng: giúp tả  mặt trời rất sinh động. Nó gợi ra hình ảnh mặt trời lúc chính trưa: ngồi ở  đỉnh cao, oai phong đường bệ, soi sáng cho hòn núi trở lại đúng màu xanh biếc tự nhien của nó. ­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­ ĐỀ 41 Câu 1[3đ] Xác định từ “điểm” đồng âm và nhiều nghĩa trong các câu sau: a] Nam đang xác định hai điểm vuông góc trên đoạn thẳng. b] Em làm bài được mười điểm. c] Nhân vật trong phim bị điểm huyệt. d] Bố đang xem điểm báo trên ti vi. Trả lời: ­ Từ “điểm” trong câu a là một từ nhiều nghĩa. ­ Từ “điểm” trong câu a đồng âm với các từ “điểm” trong câu b, c, d.  Câu 2 [3đ]    : Em hãy xác định các thành phần ngữ pháp trong các câu sau: a. Ánh trăng đ   ọng lại trong không gian tĩnh mịch và thời gian chừng nh  ư không trôi đi nữa.           CN                                                                    VN b. Mặc dù sức Thảo yếu nhưng Thảo vẫn tích cực lao động.                      CN1    VN1            CN2              VN2 c. Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa râm ran.    CN1               VN1                    VN2              VN2 d. Những con dế bị sặc nước bò ra khỏi tổ.                     CN                              VN đ. Những con dế bị sặc nước, bò ra khỏi tổ.       CN                             VN Câu 3[2đ] Xác định từ theo cấu tạo: “Vài chiếc lá ngắn cũn cỡn, lấp ló hiện ra đánh động cho mọi người biết rằng hoa chuối ngoi   lên đến ngọn rồi đấy.”  [theo Phạm Đình Ân] Bài làm: ­ Từ đơn: vài, chiếc, lá, ngắn, cho, mọi, người, biết, ngoi, lên, đến, ngọn, rồi, đấy. 20

Page 2

YOMEDIA

Nhằm giúp các bạn củng cố lại kiến thức đã học và rèn luyện kỹ năng làm bài tập môn Tiếng Việt để chuẩn bị bước vào kỳ thi học sinh giỏi sắp tới, mời các bạn cùng tham khảo nội dung tài liệu "Các dạng bài tập nâng cao môn Tiếng Việt - Bồi dưỡng học sinh khá, giỏi lớp 5" dưới đây. Hy vọng tài liệu sẽ giúp các bạn tự tin hơn trong kỳ thi sắp tới.

15-09-2015 1345 96

Download

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.