Lô lẻ ở HOSE nhỏ hơn 10 và dưới 100 cổ phiếu ở HNX. Nhà đầu tư chỉ có thể bán cho công ty chứng khoán, không được giao dịch qua sàn, với giá bằng 90% của ngày giao dịch. Dù số tiền thu về chẳng thấm tháp vào đâu, nhưng những lô cổ phiếu nhỏ nhiều khi lại khiến chủ sở hữu khó chịu vì cứ tồn tại mãi, sao kê liên tục mà không bán được. Hơn nữa: "nhiều nhà đầu tư gộp lại, lô lẻ không hề nhỏ, vô hình trung, sẽ có một lượng cổ phiếu đóng băng trên thị trường, vì không giao dịch được", anh Trung cho biết.
Chỉ có công ty chứng khoán mới được mua cổ phiếu lô lẻ. Ảnh: B.H. |
Đối với cổ phiếu lẻ, mỗi công ty chứng khoán thực hiện khác nhau. Tại Công ty chứng khoán Quốc tế Việt Nam [VIS], thời gian mua không quy định cụ thể mà căn cứ vào nhu cầu của nhà đầu tư. Thông thường, sau các đợt chia cổ tức bằng cổ phiếu hay phát hành thêm, tài khoản nhiều nhà đầu tư sẽ dôi ra số lẻ. Chưa kể, một số doanh nghiệp chuyển từ sàn TP HCM ra Hà Nội thời gian qua do không đáp ứng đủ yêu cầu về vốn điều lệ, làm tăng cổ phiếu lô lẻ lưu hành trên thị trường. Trường hợp này, nếu tài khoản chỉ có từ 1 đến 99 cổ phiếu, sẽ bị coi là lẻ và không bán được trên HNX. Theo Tổng giám đốc VIS Phạm Linh: "Nếu nhu cầu bán nhiều, VIS sẽ ấn định ngày để mua lại tất cả cổ phiếu này".
Còn tại Công ty chứng khoán SME, số lần mua cổ phiếu lẻ cũng thất thường, cách đây khoảng 3 tháng đã mua một đợt. Bộ phận tự doanh sau khi cân đối nguồn vốn và đề xuất thời gian thâu vào, khi đó sẽ thông báo đến nhà đầu tư.
Riêng công ty chứng khoán FPTS mua vào hàng ngày phần lẻ này. FPTS đang triển khai dịch vụ bán chứng khoán lô lẻ trực tuyến. Theo đó, nhà đầu tư chỉ việc đặt lệnh qua mạng Internet vào các buổi chiều, sẽ được giải quyết ngay. FPTS làm thủ tục đưa sang trung tâm lưu ký, để chuyển cổ phiếu về tài khoản tự doanh.
Số lượng không nhiều, giá trị cũng không bao nhiêu, song cổ phiếu lẻ gây không ít phiền phức cho cả người sở hữu và công ty chứng khoán. Quy định hiện tại chỉ cho phép nhà đầu tư mở một tài khoản duy nhất. Do vậy, nhiều người không thể tất toán, đóng tài khoản ở công ty chứng khoán này để chuyển sang giao dịch ở công ty khác chỉ vì mớ cổ phiếu lô lẻ vẫn còn tồn tại, nhưng không bán được ngay thời điểm đó. Riêng công ty chứng khoán sau khi gom lại của nhà đầu tư, họ cũng chỉ bán được các lô chẵn, phần dư ra phải chờ gom vào ở các đợt tiếp theo, chưa kể rủi ro về giá [mua vào giá cao, lúc bán ra, giá rớt xuống].
Không đáp ứng yêu cầu về vốn theo Nghị định số 14/2007/NĐ-CP, nhiều công ty chứng khoán hồi đầu năm đã cắt bớt nghiệp vụ tự doanh, bởi đây là hoạt động ngốn khá nhiều vốn [100 tỷ đồng]. Như vậy, những công ty không có hoạt động tự doanh thì không thể mua vào cổ phiếu lô lẻ, như mong muốn của những khách hàng ruột.
Theo chia sẻ của Tổng giám đốc một công ty chứng khoán, hiện chỉ còn mỗi nghiệp vụ môi giới, vốn điều lệ 25 tỷ đồng, ở TP HCM: "Nếu khách có nhu cầu, công ty phải dò hỏi các đơn vị bạn, xem có ai mua những cổ phiếu này để giới thiệu cho nhà đầu tư". Giao dịch kiểu này mất rất nhiều thời gian, bởi giữa nhà đầu tư và đơn vị bạn phải soạn thảo, ký hợp đồng mua bán, chuyển cổ phiếu từ tài khoản người bán sang người mua... Chưa kể, nếu là nhà đầu tư nước ngoài, họ còn phải thuê luật sư tư vấn, xem xét hợp đồng..., tốn thêm thời gian, công sức, nhân sự, chi phí trong khi giá trị không đáng bao nhiêu.
Các công ty chứng khoán đều cho rằng, việc mua lại chỉ nhằm phục vụ tốt hơn cho các thượng đế, giữ chân khách hàng, bởi mất thời gian, chứ không mang lợi nhuận. Ngay từ khâu chia thưởng cổ phiếu, hay trả cổ tức bằng cổ phiếu, nhiều kiến nghị cho rằng: doanh nghiệp hạn chế số lẻ, nếu có nên trả bằng tiền cho khoản lẻ này. Ngoài ra, có ý kiến là để cho nhà đầu tư tự mua bán với nhau, công ty chứng khoán đứng ra làm vị trí trung gian xác nhận.
Theo ông Nguyễn Sơn, Trưởng ban phát triển thị trường, Ủy ban chứng khoán Nhà nước: "Công ty chứng khoán có mua hay không, số lượng nhiều hay ít, khi nào sẽ do công ty quyết định". Việc mua cổ phiếu lô lẻ nhằm gom vào cho chẵn để thực hiện giao dịch, song không ép buộc công ty chứng khoán phải mua.
Bạch Hường