Bệnh ép tim là tình trạng tràn một lượng dịch lớn vào màng ngoài tim gây ra suy giảm chức năng tim, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh ép tim
Các nguyên nhân gây tràn dịch màng ngoài tim đều có thể gây ép tim, một số nguyên nhân thường gặp là:
Do chấn thương: súng bắn, dao đâm, gây tràn máu màng ngoài tim cấp tính sau đó là ép tim thứ phát.
Bệnh ép tim nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ dẫn tới tử vong
Hiện tượng tràn máu màng ngoài tim không do chấn thương: phình bóc tách hoặc vỡ phình gốc động mạch chủ, nhồi máu cơ tim cấp hoặc biến chứng của điều trị thuốc chống đông.
Tràn mủ màng ngoài tim do vi khuẩn.
Ung thư: hay gặp di căn của ung thư phế quản, phổi hoặc có thể từ các cơ quan khác di căn đến.
Viêm màng ngoài tim do vius, lao màng ngoài tim,
Biểu hiện lâm sàng của bệnh ép tim
Triệu chứng cơ năng
Người bệnh ép tim có triệu chứng đau bụng, nôn buồn tăng áp lực tĩnh mạch gây ra.
Khó thở do giảm cung lượng tim, giảm thể tích phổi do tim to và tràn dịch màng phổi: phải ngồi, cơn khó thở về đêm.
Xuất hiện đau ngực, sốt kèm theo rét run.
Triệu chứng thực thể
Người bệnh có cảm giác mệt mỏi, khó thở và huyết giảm mạnh
Các bác sĩ khám thực thể sẽ thấy mạch đảo ngược. Đây là triệu chứng rất quan trọng của ép tim. Nhưng triệu chứng này khó xác định khi loạn nhịp tim, hay hạ huyết áp ở mức độ nặng.
Phát hiện thấy nhịp tim và nhịp thở tăng
Áp lực tĩnh mạch trung ương tăng cao khi ép tim, tĩnh mạch cảnh căng phồng và đập nảy ở tư thế ngồi, phản ảnh áp lực tĩnh trung ương.
Các triệu chứng khác kèm theo như gan to, phù,
Xét nghiệm chẩn đoán bệnh ép tim
Điện tim đồ:
Khi thực hiện điện tim đồ thấy nhịp xoang nhanh, điện thế thấp, nếu ép tim phối hợp viêm màng ngoài tim cấp tính
Chụp Xquang:
Thường không có triệu chứng Xquang nào quyết định có ép tim, chỉ cho các hình ảnh của tràn dịch màng ngoài tim như bóng tim to ra, dạng lọ nước [water bottle] hoặc hình cầu [globular] ECG: điện thế thấp, so le điện thế.
Siêu âm tim:
Siêu âm tim giúp chẩn đoán sự có mặt của dịch và ước lượng khối lượng dịch màng ngoài tim
Khám tim mạch định kỳ để được loại bỏ các yếu tố nguy cơ
Tóm lại: Chẩn đoán ép tim thấy nhịp tim nhanh, huyết áo hiệu số giảm < 20mmHg, huyết áp tâm thu thì thở vào thấp hơn 10mmHg so với thì thở ra.
Khám thấy mạch đảo ngược, gan to và phù, ap lực tĩnh mạch trung ương tăng > 12mmHg.
Điện tim : điện thế thấp ST chênh lên.
XQ: bóng tim to toàn bộ , có dạng lọ nước hay quả cầu.
Siêu âm: có nhiều dịch, ép nhĩ phải hoặc thất phải, chuyển động đảo ngược vách liên thất.
Đặc biệt: áp lực khoang màng ngoài tim khi chọc dịch 10 cm H20.
Điều trị bệnh ép tim
Nguyên tắc điều trị: bệnh ép tim là tình trạng cấp cứu, vì vậy cần tiến hành khẩn trương. Thực hiện điều trị tích cực nguyên nhân gây bệnh.
Điều trị nội khoa
Sử dụng một số phương pháp như: Khôi phục thể tích, chọc dò màng tim, phương pháp này được chỉ khi có: Sốc tim; Suy hô hấp; Áp lực tĩnh mạch trung ương > 10mmHg [13 cmH20]; HA tâm thu