Môi trường marketing vi mô [tiếng Anh: micro marketing environment] là những lực lượng, những yếu tố tác động trực tiếp đến từng công ty và khả năng thỏa mãn nhu cầu của khách hàng của nó.
Hình minh họa [Nguồn: slideserve]
Môi trường marketing vi mô
Khái niệm
Môi trường marketing vi mô trong tiếng Anh gọi là: micro marketing environment.
Môi trường marketing vi mô là những lực lượng, những yếu tố tác động trực tiếp đến từng công ty và khả năng thỏa mãn nhu cầu của khách hàng của nó.
Những lực lượng này gồm có: các lực lượng bên trong công ty [ngoài bộ phận marketing], các lực lương bên ngoài công ty [các nhà cung ứng, các nhà môi giới
marketing, các đối thủ cạnh tranh, công chúng trực tiếp và khách hàng].
Thành phần
- Các yếu tố bên trong công ty
Một công ty nếu được tổ chức các bộ phận bên trong theo mô hình chức năng thì trong kết cấu tổ chức đó thường có các bộ phận điển hình sau: bộ phận hành chính - kế toán, bộ phận quản trị sản xuất, bộ phận quản trị nhân lực, bộ phận marketing, bộ phận nghiên cứu và phát triển [R&D], bộ phận cung ứng...
Việc soạn thảo các kế hoạch và chương trình marketing được giao cho bộ phận marketing.
Các bộ phận trong công ty thường có những mục tiêu theo đuổi khác nhau do chức năng công việc của họ chi phối. Điều đáng nói là mục tiêu của mỗi bộ phận không bao giờ cũng thống nhất với bộ phận khác, mặc dù tất cả họ đều đặt dưới sự điều hành của ban lãnh đạo tối cao.
Tình hình trên buộc bộ phận marketing trong công ty, nếu muốn các quyết định marketing của mình đưa ra giành được sự đồng thuận cao nhất, họ phải quan tâm tới sự khác biệt trên.
Trước hết, các quyết định marketing do bộ phận marketing trong công ty đưa ra phải chịu sự ràng buộc của mục tiêu, chiến lược, phương châm... chung của toàn công ty.
Chúng phải trờ thành những hoạt động có vai trò chính yếu trong việc quyết định sự thành bại của các mục tiêu, chiến lược và kế hoạch kinh doanh do ban lãnh đạo tối cao đưa ra. Chỉ có như vậy các quyết định marketing mới thu hút được sự chú ý, quan tâm và ủng hộ của ban lãnh đạo tối cao của công ty.
Trong điều kiện của Việt Nam hiện nay, các nhà quản trị marketing, để đạt được sự đồng thuận của các lực lượng bên trong công ty, thường gặp phải hai cản trở rất lớn:
Một là, xã hội, kể cả những người quản lí cấp cao của công ty hoặc họ chưa có nhận thức đầy đủ về marketing, hoặc họ không muốn đảo lộn về nhiều mặt, trong đó có vấn đề tổ chức bộ máy và tổ chức nhân sự theo yêu cầu của việc biến một công ty thành "công ty marketing".
Hai là, vấn đề chức năng, nhiệm vụ của các bộ phận trong công ty chưa được định hình rõ nét.
- Các yếu tố bên ngoài công ty
Những tổ chức, cá nhân cung ứng các yếu tố sản xuất
Các trung gian marketing
Đối thủ cạnh tranh
Công chúng trực tiếp
Khách hàng
[Tài liệu tham khảo: Marketing căn bản, GS.TS. Trần Minh Đạo, 2018, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân]
Bạn có biết rằng, những tác động từ các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô tuy không thường xuyên như các nhân tố thuộc môi trường vi mô, nhưng lại có ảnh hưởng sâu sắc đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp, thậm chí thay đổi cách mà một doanh nghiệp vận hành. Để chứng minh luận điểm trên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua nội dung dưới đây.
Khái niệm về môi trường vĩ mô trong Marketing
Môi trường vĩ mô là gì?
Môi trường vĩ mô là môi trường trong đó, các yếu tố là những nguồn lực, thể chế bên ngoài có khả năng tác động, ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp và các yếu tố trong môi trường vi mô của doanh nghiệp.
Các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô
Môi trường vĩ mô bao gồm những yếu tố [nguồn lực] nào?
Có tổng cộng 6 yếu tố, hay còn gọi là 6 nguồn lực tồn tại trong môi trường vĩ mô, bao gồm: đặc điểm nhân khẩu học/ dân số học, kinh tế, môi trường tự nhiên, công nghệ, chính trị, văn hóa.
Môi trường vĩ mô - Macroenvironment
a. Đặc điểm nhân khẩu học/dân số học
Đặc điểm nhân khẩu học bao gồm dân số, độ độ tuổi, giới tính, mật độ phân bổ dân cư, nghề nghiệp, trình độ học vấn, tình trạng hôn nhân, tôn giáo, mức thu nhập hàng tháng, chủng tộc...
Đặc điểm nhân khẩu học tác động như thế nào đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp? - FAQ
Bằng một cách trực tiếp hay gián tiếp, đặc điểm nhân khẩu học tại khu vực hoạt động của doanh nghiệp sẽ tác động đến hành vi người tiêu dùng và ảnh hưởng đến nội dung hoạt động marketing của doanh nghiệp, cách thức doanh nghiệp tiếp cận khách hàng, phân khúc thị trường, lựa chọn thị trường mục tiêu. Ví dụ, sự nâng cao trong mức thu nhập bình quân của người dân mở rộng cơ hội cho những doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm/dịch vụ thuộc những phân khúc cao cấp. Hay ở một ví dụ khác, tỷ lệ già hóa dân số tại một số quốc gia trên thế giới khiến các doanh nghiệp tập trung vào các sản phẩm/dịch vụ dành cho lứa tuổi già như chăm sóc sức khỏe, nghỉ dưỡng, du lịch...
b. Nền kinh tế
Môi trường kinh tế bao gồm các cơ chế của thị trường, sự phát triển của các ngành nghề kinh doanh, cán cân xuất nhập khẩu, thu nhập của các doanh nghiệp, cá nhân tồn tại trong môi trường đó.
Môi trường kinh tế tác động như thế nào đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp? - FAQ
Môi trường kinh tế bao gồm các yếu tố tác động đến thu nhập của những người dân sống trong môi trường đó, từ đó ảnh hưởng đến khả năng chi tiêu và thói quen mua sắm của người tiêu dùng. Khi nền kinh tế đi xuống, người tiêu dùng sẽ có xu hướng "thắt lưng buộc bụng" và lựa chọn những sản phẩm/dịch vụ vừa đủ phục vụ nhu cầu với mức giá vừa phải. Ngược lại, khi nền kinh tế đi lên, người tiêu dùng có xu hướng thoải mái hơn trong việc mua sắm, sẵn sàng chi cho những sản phẩm/dịch vụ đắt tiền có giá trị cao.
c. Môi trường tự nhiên
Môi trường tự nhiên bao gồm môi trường thể chất [đất đai, không khí, biển, núi, sông ngòi, động thực vật...] và các tài nguyên thiên nhiên cần thiết để làm nguyên liệu đầu vào cho quá trình sản xuất tại các doanh nghiệp.
Môi trường tự nhiên tác động như thế nào đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp? - FAQ
Về mặt cơ bản, những thay đổi bất ngờ trong môi trường tự nhiên như sự thay đổi đột ngột về thời tiết, khí hậu, thiên tai... có thể tác động mạnh mẽ đến doanh nghiệp marketing và hoạt động marekting nói riêng.
Ở một quy mô rộng hơn, các quốc gia trên thế giới ngày càng quan ngại về những thay đổi về môi trường trong những năm gần đây. Ô nhiễm nước, không khí, đất đai đang ở mức báo động ở nhiều khu vực, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Công nghiệp hóa gây nên hiện tượng trái đất nóng dần lên. Sự gia tăng về dân số, cách thức con người sinh hoạt và xử lý rác khiến lượng rác thải ra môi trường ngày càng tăng và chưa có dấu hiệu dừng lại. Việc các nguồn tài nguyên thiên nhiên bị khai thác quá mức khiến cho hệ sinh thái bị mất cân bằng từ đó gây nên các hiện tượng biến đổi khí hậu, tuyệt chủng ở nhiều loại thực vật và động vật.
d. Công nghệ
Môi trường công nghệ bao gồm các mô hình ứng dụng để hỗ trợ con người trong các hoạt động thường ngày, bao gồm sinh hoạt, lao dộng và sản xuất. Những mô hình ứng dụng này có thể là những công cụ, thiết bị máy móc, phần mềm, nguồn năng lượng...
Môi trường công nghệ tác động như thế nào đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp? - FAQ
Có thể xem môi trường côngnghệ là một nguồn lực góp phần định hình cách thức hoạt động của cả thế giới, trong có doanh nghiệp. Sự phát triển của công nghệ và những ứng dụng của nó đã cho ra đời các sản phẩm có mức độ tân tiến hơn qua hàng năm, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng một cách tốt hơn. Bên cạnh đó, các ứng dụng công nghệ cũng giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả, tiến độ quá trình sản xuất, tiết kiệm được nguồn nhân lực, nguyên vật liệu...
e. Môi trường chính trị - xã hội
Môi trường chính trị - xã hội bao gồm: luật pháp, thể chế ban hành bởi chính phủ quốc gia và các quy tắc về đạo đức được xây dựng bởi xã hội.
Môi trường chính trị - xã hội tác động như thế nào đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp? - FAQ
Nền chính trị ở một quốc gia luôn có những ảnh hưởng nhất định đối với hoạt động sản xuất và kinh doanh ở các doanh nghiệp. Tuy rằng hầu hết các quốc gia đã áp dụng nền kinh tế thị trường và cho phép tự do thông thương với các quốc gia khác, nhưng vẫn còn một số quốc gia mà chính phủ áp dụng mô hình bao cấp và đóng cửa giao thương. Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp cung cấp sản phẩm/dịch vụ thiết yếu như điện, nước, xăng dầu vẫn ở thế độc quyền và bị kiểm soát chặt chẽ bởi chính phủ.
Luật pháp đóng vai trò là định hình khuôn mẫu đối với hoạt động kinh doanh và sản xuất của doanh nghiệp tại quốc gia, địa phương đó. Hầu hết các quốc gia đều áp dụng một mức thuế thu nhập đối với mỗi doanh nghiệp, tùy theo ngành nghề hoạt động. Một số ngành nghề kinh doanh cần đạt tiêu chuẩn về cơ sở vật chất, quy trình sản xuất, phòng cháy chữa cháy... mới có thể đi vào hoạt động. Một số sản phẩm thiết yếu như dược phẩm, thiết bị y tế khi tung ra thị trường cần đạt những tiêu chuẩn nhất định về chất lượng.
Bên cạnh đó, đạo đức là một chuẩn mực tuy không quy định rõ trong văn bản như pháp luật nhưng vẫn đóng vai trò là những nguyên tắc để doanh nghiệp tuân theo. Việc bóc lột sức lao động quá mức của công nhân, nhân viên hay sản xuất ra các sản phẩm/dịch vụ kém chất lượng, gây hại đối với người tiêu dùng sẽ tác động xấu đến hình ảnh doanh nghiệp trong mắt người tiêu dùng.
f. Môi trường văn hóa
Môi trường văn hóa bao gồm yếu tố ảnh hưởng đến giá trị cơ bản, nhận thức, sở thích và tính cách của những người sống trong xã hội.
Môi trường văn hóa tác động như thế nào đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp? - FAQ
Trong một xã hội, các yếu tố về văn hóa là một trong các nhân tố chính giúp định hình niềm tin và giá trị cơ bản, quan điểm nhìn nhận, phong cách sống, của một cá nhân lớn lên trong xã hội đó. Thông qua đó, văn hóa sẽ tác động đến quan điểm và cách nhìn nhận của những người tiêu dùng về doanh nghiệp, sản phẩm/dịch vụ sản xuất bởi doanh nghiệp đó. Sự thay đổi về đặc điểm văn hóa của khách hàng mục tiêu sẽ buộc doanh nghiệp phải có sự thay đổi trong chiến lược marketing của mình để có thể tiếp cận và đáp ứng đúng nhu cầu của những khách hàng đó, cũng như có thể tồn tại và phát triển lâu dài trong nền văn hóa đó.