2. Luyện tập và củng cố
Sau khi học xong bài này các em cần nắm được nội dung sau:
- Biết được rong những thế kỷ độc lập, mặc dù trải qua nhiều biến động, nhân dân ta vẫn nổ lực xây dựng cho mình một nền văn hóa dân tộc tiến lên.
- Hiểu được trải qua các triều đại Đinh, Tiền Lê, Lý Trần, Hồ, Lê sơ ở các thế kỷ X – XV, công cuộc xây dựng văn hóa được tiến hành đều đặn nhất quán. Đây cũng là giai đoạn hình thành của nền văn hóa Đại Việt [còn gọi là văn hóa Thăng Long].
- Hiểu được nền văn hóa Thăng Long phản ánh đậm đà tư tưởng yêu nước, tự hào và độc lập dân tộc.
2.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
Câu 3 - Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
2.2. Bài tập SGK
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập Thảo luận trang 102 SGK Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập Thảo luận 1 trang 103 SGK Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập Thảo luận 2 trang 103 SGK Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập Thảo luận 1 trang 105 SGK Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập Thảo luận 2 trang 105 SGK Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập Thảo luận 3 trang 105 SGK Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập 1 trang 94 SBT Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập 2 trang 95 SBT Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập 3 trang 96 SBT Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập 4 trang 96 SBT Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập 5 trang 97 SBT Lịch sử 10 Bài 20
Bài tập 6 trang 97 SBT Lịch sử 10 Bài 20
3. Hỏi đáp Bài 20 Lịch sử 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Lịch sử Chúng tôi sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Bài Tập Lịch Sử 10 Bài 20: Xây dựng và phát triển văn hóa dân tộc trong các thế kỉ X-XV giúp HS giải bài tập, cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản, chính xác, khoa học để các em có những hiểu biết cần thiết về lịch sử thế giới, nắm được những nét lớn của tiến trình lịch sử Việt Nam:
Trả lời:
Phật giáo chiếmvị trí quan trọng vào TK X – XIV: Thời Lý – Trần Phật giáo đạt cực thịnh và trở thành quốc giáo, cả vua quan đều sùng đạo Phật.
– Nhiều nhà sư được coi trọng và tham gia bàn bạc việc nước. Tín đồ phật giáo ở mọi nơi.
– Các công trình kiến trúc mang màu sắc Phật giáo được xây dựng: Nhiều chùa chiền, đúc chuông, tô Phật, giáo lí Phật.
⇒ Do đó Phật giáo thời kì này ảnh hưởng mạnh mẽ đến tư tưởng, tâm lý, phong tục và nếp sống của đông đảo nhân dân.
Trả lời:
Tác dụng của việc dựng bia tiến sĩ:
– Ghi tên, biểu dương các bậc Tiến sĩ – là hiền tài của đất nước, khẳng định vị trí và vai trò quan trọng của họ trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
– Khuyến khích giáo dục phát triển, đặc biệt là giáo dục Nho học.
Trả lời:
Đặc điểm của thơ văn các thế kỉ XI – XV là: Nhờ sự phát triển của giáo dục mà văn học cũng phát triển mạnh mẽ.
– Ban đầu, văn học mang nặng tư tưởng Phật giáo. Từ thời Trần, văn học dân tộc ngày càng phát triển với nhiều tác phẩm nổi tiếng như: Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ. Bạch Đằng giang phú…
⇒ Thời kì này chủ yếu là văn học chữ Hán chiếm ưu thế.
– Đến thế kỉ XV, văn học chữ Hán và chữ Nôm [được sáng tạo từ thế kỉ XI – XII] đều phát triển với sự xuất hiện của hàng loạt tập thơ của Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Lý Tử Tấn v.v… Nội dung ca ngợi đất nước phát triển.
Trả lời:
Nét độc đáo của nghệ thuật kiến trúc Việt Nam là:
– Phát triển các công trình kiến trúc phật giáo như chùa, tháp, đền tiêu biểu là
Chùa Một cột, tháp Báo Thiên, Tháp chùa Phổ Minh,.. Chuông, tượng cũng được đúc, tạc rất nhiều.
– Gồm những công trình trạm khắc mang những nét hoa văn đặc sắc như rồng mình trơn cuộn trong lá đề, bông cúc nhiều cánh, bệ chân cột hình hoa sen nở… cùng nhiều bức phù điêu có hình các cô tiên, các vũ nữ vừa múa vừa đánh đàn.
⇒ Nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc Việt thời kỳ này phát triển đạt đến đỉnh cao.
Trả lời:
Nhận xét về đời sống văn hóa của nhân dân:
– Nghệ thuật sân khấu như chèo, tuồng, ra đời từ sớm và ngày càng phát triển. Múa rối nước là một nghệ thuật đặc sắc.
– Âm nhạc phát triển với nhiều nhạc cụ như trống cơm, sáo, tiêu, đàn cầm, đàn tranh, chiêng cổng v.v…Các nghệ nhân sáng tác nhiều bản nhạc để tấu hát trong các buổi lễ hội.
– Ca múa được tổ chức trong các lễ hội, ngày mùa ờ khắp các làng bản miền xuôi cũng như miền ngược. Cùng với các điệu ca, điệu múa, còn có các cuộc đua tài như đấu vật, đua thuyền, đá cầu…
⇒ Đời sống tinh thần phong phú, đa dạng, nhân dân sống vui vẻ, hạnh phúc.
Trả lời:
| Sử học | Bộ Đại Việt sử kí- Lê Văn Hưu Lam Sơn thực lục, Đại Việt sử kí toàn thư |
| Địa lí | Dư địa chí, Hồng Đức bản đồ |
| Quân sự | Binh thư yếu lược |
| Toán học | Đại thành toán pháp- Lương Thế Vinh Lập thành toán pháp- Vũ Hưu |
| Kĩ thuật | Chế tạo súng thần cơ, đóng các thuyền chiến có lầu. Thành nhà Hồ |
Trả lời:
| Thời Đinh, Tiền Lê |
+ Giáo dục của đất nước chưa có điều kiện phát triển. + Giáo dục chủ yếu ở các nhà chùa do các nhà sư dạy học. |
| Thời Lý |
+ Dưới triều Lý năm 1070, vua Lý Thánh Tông đã cho dựng Văn Miếu. + Năm 1075 đã cho mở khoa thi quốc gia đầu tiên. Đến năm 1076, Quốc tử giám được thành lập. ⇒ Nền giáo dục bắt đầu được coi trọng phát triển |
| Thời Trần |
+ Giáo dục được mở rộng. + Năm 1247, vua Trần Thái Tông đã cho đặt bộ máy Tam khôi [Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa]. |
| Triều Hồ | + Ban hành những quy định để đưa thi cử vào nề nếp, đưa toán vào thi cử. |
| Thời Lê sơ |
+ Mở rộng trường công của nhà nước đến các địa phương. + Quy định 3 năm mở một kì thi Hội để lựa chọn tiến sĩ. + Thời Lê Thánh Tông đã tổ chức được 12 khoa thi Hội, lấy đỗ được hàng trăm tiến sĩ. ⇒ Giáo dục phát triển mạnh mẽ, độc tôn Nho giáo. |
Trả lời:
– Phật giáo phát triển thời Lý – Trần vì:
• Phật giáo được truyền bá vào nước ta từ rất sớm.
• Những tư tưởng của Phật giáo phù hợp với truyền thống của người Việt nên được tiếp thu và phổ biến rộng rãi, dần dần có ảnh hưởng kín trong xã hội.
• Phù hợp với hoàn cảnh đất nước: Đất nước mới giành được độc lập nền quân chủ chưa thực sự vững chắc do đó để thu phục nhân tâm sử dụng đức trị là phù hợp – những tư tưởng của Phật giáo với tư tưởng yêu hòa bình, sống yên ổn không màng danh lợi… có tác dụng lớn trong việc trị quốc.
– Phật giáo thời Lê sơ không phát triển vì:
Đất nước ổn định, cần người tài giúp việc nước nên giáo dục phát triển, đặc biệt là giáo dục Nho học.
Để phát triển Nho giáo, nhà nước ban hành các chính sách hạn chế sự phát triển của Phật giáo.
⇒ Nho giáo trở thành tôn giáo độc tôn các tư tưởng nho giáo trở thành công cụ để duy trì và bảo vệ trật tự của xã hội phong kiến, Phật giáo mất dần vị thế.
Trả lời:
Những thành tựu văn học: Nhờ sự phát triển của giáo dục mà văn học cũng phát triển mạnh mẽ.
– Ban đầu, văn học mang nặng tư tưởng Phật giáo. Từ thời Trần, văn học dân tộc ngày càng phát triển với nhiều tác phẩm nổi tiếng như: Nam quốc sơn hà, Hịch tướng sĩ. Bạch Đằng giang phú…
⇒ Thời kì này chủ yếu là văn học chữ Hán chiếm ưu thế.
– Đến thế kỉ XV, văn học chữ Hán và chữ Nôm [được sáng tạo từ thế kỉ XI – XII] đều phát triển với sự xuất hiện của hàng loạt tập thơ của Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông, Lý Tử Tấn v.v… Nội dung ca ngợi đất nước phát triển.
Thành tựu về nghệ thuật:
– Kiến trúc – điêu khắc: phát triển đạt đến đỉnh cao
• Phát triển các công trình kiến trúc phật giáo như chùa, tháp, đền tiêu biểu là
Chùa Một cột, tháp Báo Thiên, Tháp chùa Phổ Minh,.. Chuông, tượng cũng được đúc, tạc rất nhiều.
• Gồm những công trình trạm khắc mang những nét hoa văn đặc sắc như rồng mình trơn cuộn trong lá đề, bông cúc nhiều cánh, bệ chân cột hình hoa sen nở… cùng nhiều bức phù điêu có hình các cô tiên, các vũ nữ vừa múa vừa đánh đàn.
– Nghệ thuật sân khấu như chèo, tuồng, ra đời từ sớm và ngày càng phát triển. Múa rối nước là một nghệ thuật đặc sắc.
– Âm nhạc, ca múa phát triển được tổ chức trong các lễ hội, ngày mùa ờ khắp các làng bản miền xuôi cũng như miền ngược. Cùng với các điệu ca, điệu múa, còn có các cuộc đua tài như đấu vật, đua thuyền, đá cầu…
⇒ Đời sống tinh thần phong phú, đa dạng, nhân dân sống vui vẻ, hạnh phúc.
Hướng dẫn giải, tóm tắt nội dung bài học và làm bài tập 24: Tình hình văn hóa ở các thế kỉ XVI – XVIII - trang 121 lịch sử lớp 10. Tất cả các câu hỏi bao gồm giữa và cuối bài học đều được conkec.com hướng dẫn giải chi tiết, dễ hiểu và ngắn gọn nhất. Chúng ta tham khảo để học tốt lịch sử 10 bài 24: Tình hình văn hóa ở các thế kỉ XVI – XVIII nhé.