Môi trường kinh tế [tiếng Anh: Economic Environment] là tập hợp nhiều yếu tố có ảnh hưởng sâu rộng đến quyết định về chiến lược marketing của doanh nghiệp.
Hình minh họa. Nguồn: himarketing.vn
Định nghĩa
Môi trường kinh tế trong tiếng Anh là Economic Environment. Đó là một tập hợp nhiều yếu tố có ảnh hưởng sâu rộng và theo những chiều hướng khác nhau đến hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp.
Các yếu tố kinh tế chủ yếu bao gồm: Tốc độ tăng trưởng nền kinh tế [GDP], kim ngạch xuất nhập khẩu, tình trạng lạm phát, thất nghiệp, tỷ giá, lãi suất ngân hàng, tốc độ đầu tư, thu nhập bình quân đầu người và cơ cấu chi tiêu, sự phân hóa thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, thu chi ngân sách nhà nước.
Tác động của các yếu tố kinh tế đến chiến lược marketing
[1] Tổng sản phẩm quốc dân [GDP]
Tổng sản phẩm quốc dân là lượng giá trị của tất cả các hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong một nước. Trong cơ chế thị trường, các nền kinh tế thường phát triển theo 4 chu kì: Thịnh vượng, suy thoái, khủng hoảng, phục hồi.
- Thịnh vượng là giai đoạn trong đó nền kinh tế hoạt động gần đạt điểm tối ưu với sự sử dụng toàn bộ nhân công và cả quỹ tiêu dùng và mức tăng trưởng trong kinh doanh đều cao.
- Suy thoái: là giai đoạn nhu cầu tiêu dùng và sản lượng kinh doanh giảm sút, tỉ lệ thất nghiệp tăng.
- Khủng hoảng: là giai đoạnh thấp nhất của chu kỳ kinh tế trong đó tỉ lệ thất nghiệp tăng cao nhất, nhu cầu tiêu dùng cá nhân thấp và sản lượng kinh doanh giảm mạnh mẽ.
- Phục hồi: Là giai đoạn đi lên của nền kinh tế khi tỉ lệ thất nghiệp giảm, tiêu dùng và sản lượng kinh doanh tăng.
Các hoạt động marketing bị ảnh hưởng bởi chu kì kinh tế. Vì vậy, các nhà quản trị marketing phải theo dõi môi trường kinh tế một cách chặt chẽ. Các chiến lược marketing trong giai đoạn thịnh vượng sẽ khác một cách cơ bản trong giai đoạn khủng hoảng.
Ví dụ, như sản phẩm tiêu dùng không thiết yếu [ô tô, tủ lạnh, máy giặt…] trong thời kì thịnh vượng sẽ bán chạy hơn nhiều trong thời kỳ khủng hoảng khi nền kinh tế đang đình đốn và giảm sút.. Trong thời kì khủng hoảng, khi sức chi tiêu của người tiêu dùng giảm thì những sản phẩm có giá cả thấp sẽ là lựa chọn chủ yếu.
[2] Các yếu tố khác
Các yếu tố kinh tế như tỉ giá, lạm phát, lãi suất… có thể dẫn đến làm tăng hay giảm giá cả hàng hóa. Ví dụ, sự tăng giá đều đặn của nhà cửa và hàng hóa đắt tiền có liên quan đến chiều hướng làm phát trong nền kinh tế. Các chiến lược marketing mở rộng thị trường hay các quyết định phát triển kênh phân phối hay xác định giá bán… chịu tác động trực tiếp của các yếu tố kinh tế vĩ mô này.
[Nguồn tham khảo: Giáo trình quản trị marketing, NXB Đại học Kinh tế Quốc dân]
Tuệ Thi
Môi trường vĩ mô bao gồm các yếu tố nằm bên ngoài tổ chức, doanh nghiệp, gây ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh và hoạt động Marketing của doanh nghiệp. Môi trường vĩ mô còn chính là các yếu tố, lực lượng, thể chế… nằm bên ngoài tổ chức mà nhà quản trị khó kiểm soát được, nhưng chúng có ảnh hưởng gián tiếp đến hoạt động và kết quả hoạt động của một tổ chức.
Môi trường vĩ mô bao gồm 6 yếu tố : nhân khẩu học/ dân số học, kinh tế, môi trường tự nhiên, công nghệ, môi trường chính trị – xã hội và môi trường văn hóa.
Môi trường vĩ mô có ba đặc điểm sau:
- Các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô thường có tác động gián tiếp đến hoạt động và kết quả hoạt động của tổ chức
- Các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô thường có mối quan hệ tương tác với nhau để cùng tác động đến tổ chức
- Các yếu tố thuộc môi trường vĩ mô có ảnh hưởng đến tất cả các ngành khác nhau, các lĩnh vực khác nhau và tất cả mọi tổ chức.
Những môi trường vĩ mô
Môi trường nhân khẩu học
Nhân khẩu học là một môn khoa học nghiên cứu dân cư và sự phân bố dân cư. Cụ thể, nó nghiên cứu các vấn đề như quy mô, mật độ, phân bố dân cư, nghề nghiệp, tuổi tác, giới tính, tôn giáo, tỷ lệ sinh, tỷ lệ chết ¼. Các nhà quản lý Marketing rất quan tâm đến các yếu tố của môi trường nhân khẩu, vì con người hợp thành thị trường cho các doanh nghiệp. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu xem các yếu tố nhân khẩu ảnh hưởng như thế nào đến các hoạt động Marketing của doanh nghiệp.
Ví dụ
Hiện nay, bùng nổ dân số đang là vấn đề quan trọng của nước ta. Nó làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp đang hoạt động. Nguồn lao động dồi giàu của dân lao động vượt quá chỉ tiêu tuyển dụng. Nó phá vỡ cấu trúc lương của các doanh nghiệp hiện nay.
Môi trường kinh tế
Môi trường kinh tế bao gồm tất cả các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến sức mua của người dân. Đó là tốc độ tăng trưởng kinh tế quốc dân, là lạm phát, thất nghiệp, lãi suất ngân hàng. Các yếu tố kinh tế này ảnh hưởng trực tiếp đến sức mua của người dân, của Chính phủ và cuả các doanh nghiệp, và do vậy cũng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp.
Lạm phát nó phản ánh mức tăng trưởng kinh tế. Và nó được đo lường dựa vào chỉ số tiêu dùng CPI. Có rất nhiều nguyên nhân tạo nên lạm phát như:
- Sự chủ quan về quản lý như tiền tệ, tín dụng
- Những xu thế giá cả hàng hóa thế giới tăng cao
- Phát sinh của chi phí sản xuất,…
Môi trường tự nhiên
Môi trường tự nhiên là hệ thống các yếu tố tự nhiên có ảnh hưởng đến các nguồn lực đầu vào cần thiết cho hoạt động của các doanh nghiệp. Do vậy cũng ảnh hưởng đến hoạt động Marketing của doanh nghiệp. Đó là các yếu tố như khí hậu, thời tiết, vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên, môi trường…
Ví dụ
Với nguồn năng lượng sạch hiện tại ở Việt Nam đang là ưu thế. Nó đang được nhiều doanh nghiệp quan tâm chú trọng đầu tư khai thác nguồn năng lượng sạch này để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Quá đó giúp cho các doanh nghiệp đạt được nhiều lợi nhuận.
Môi trường công nghệ
Công nghệ ngày càng thay đổi nhanh chóng, mang lại cho con người nhiều điều kỳ diệu, nhưng cũng đặt ra các thách thức mới cho các doanh nghiệp.
Ví dụ:
Với sự ra đời của các thiết bị công nghệ hiện đại ngày càng nhiều. Nó làm xuất hiện và tăng khả năng cạnh tranh của các sản phẩm cạnh tranh. Qua đó đe dọa các sản phẩm lỗi thời khiến cho các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Điều đó bắt họ phải giải quyết các sản phẩm lỗi thời đó .
Môi trường chính trị, luật pháp
Môi trường chính trị pháp luật có ảnh hưởng lớn tới các hoạt động Marketing của doanh nghiệp. Môi trường chính trị pháp luật bao gồm hệ thống luật và các văn bản dưới luật, các công cụ, chính sách nhà nước, các cơ quan pháp luật, các cơ chế điều hành của Nhà nước. Tác động của môi trường chính trị pháp luật đến doanh nghiệp thể hiện vai trò quản lý nhà nước đối với nền kinh tế quốc dân.
Các cuộc bạo động diễn ra ở các nước Trung Á ngày càng nhiều. Vô tình làm cho các doanh nghiệp không thể hoạt động bình thường. Vì thế làm ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh nghiệp.
Đầu của thế kỷ 20, khi đó CocaCola mới chập chững bước ra thị trường. Hãng đã sử dụng hình ảnh của những nhân vật nổi tiếng để quảng cáo dòng sản phẩm của mình. Hơn thế nữa, nhiều lần Coca Cola cũng mạnh dạn chi tiền vào ứng dụng công nghệ thông tin. Qua đó những quảng cáo của hãng luôn dễ tạo ấn tượng và thu hút người xem.
Như ta biết, Kodak là một nhà sản xuất máy ảnh chụp bằng phim lớn thế giới. Nhưng với sự xuất hiện của các máy ảnh kỹ thuật số đã làm thay đổi tất cả. Chính Kodak đã không thấy được tiềm năng của những chiếc máy này. Và thế họ vẫn tiếp tục trung thành với máy ảnh chụp bằng phim. Sai lầm này đã khiến Kodak mất một thị phần rất lớn bởi các đối thủ cạnh tranh như Canon, Fuji,…
Mới đây nhất là sự ra đi của một ông hoàng 1 thời của công nghệ thông tin. Yahoo vào những năm 2000 là một ứng dụng chát hàng đầu thế giới. Thế nhưng sự ra đời của những điện thoại thông minh đã thay đổi tất cả. Chậm chạm trong việc chuyển đổi công nghệ, yahoo đã không giữ được vị thế của mình. Những công ty công nghệ như facebook, google đã ra đời thay thế.
Trong những năm gần đây, tình hình chính trị thế giới liên tục biến động liên quan đến vấn nạn khủng bố. Và đang có nguy có chiến tranh diễn ra ở,Trung Đông, Đông Á và cả Đông Nam Á. Tuy nhiên, Việt Nam lại được nhận định là một trong những nước có môi trường đầu tư ổn định nhất khu vực Đông Nam Á. Thật vậy, so với tình hình các nước trong khu vực tỉ như Thái Lan thì chắc hẳn các nhà đầu tư sẽ yên tâm hơn khi gửi gắm khối tài sản lớn của mình vào những bất động sản của nước có nền chính trị ổn định như nước ta.
Điển hình trong đó, Vin Group giới thiệu ra công chúng và triển khai hàng loạt dự án nghìn tỷ: Vinpearl Premium, Vinhomes Riverside, Vinhomes Times City Park Hill. Nhiều công trình đẳng cấp khác như Vincom Royal City, Vincom Times City, Vincom Lê Thánh Tông Hải Phòng…Vinpearl Premium, Vinhomes Riverside.