Nguyên lý về mối quan hệ phổ biến là thông tin cơ bản trong môn học “Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin. Đây cũng là một phép biện chứng duy vật nói về nguyên lý và ý nghĩa phương pháp luận của mối liên hệ phổ biến. Vậy ý nghĩa đó là gì, cùng nhau tìm hiểu ở bài viết đó nhé!
Tìm hiểu về phương pháp luận của mối liên hệ
Khái niệm phương pháp luận của mối liên hệ
Trong phép biện chứng, khái niệm mối liên hệ dùng để chỉ sự quy định, tác động qua lại, biến đổi lẫn nhau giữa các sự vật, hiện tượng hoặc các mặt, các yếu tố, hiện tượng của mỗi thế giới. Khái niệm quan hệ giữa các cá nhân dùng để chỉ tính phổ biến của các mối liên hệ của các sự vật, hiện tượng trong thế giới và cả các mối liên hệ tồn tại của nhiều sự vật, hiện tượng trong thế giới. Thế giới, ở đó những mối liên hệ chung nhất là những mối liên hệ tồn tại trong mọi sự vật, hiện tượng trên thế giới, là đối tượng nghiên cứu của phép biện chứng.
Bạn đang xem: ý nghĩa phương pháp luận của mối liên hệ phổ biến
Đó là các mối quan hệ giữa các mặt đối lập, số lượng và chất lượng, khẳng định và phủ nhận, chung và cụ thể, bản chất và hiện tượng, v.v. Vì vậy giữa các sự vật, hiện tượng trên thế giới vừa có những mối quan hệ đặc biệt, vừa có những mối quan hệ tồn tại trong những lĩnh vực nhất định. Đồng thời, cũng có những hiệp hội chung nhất, những hiệp hội đặc biệt, trong những hoàn cảnh nhất định, là biểu hiện của sự liên kết chung. Tất cả các mối quan hệ đặc biệt và phổ biến này tạo nên sự thống nhất trong đa dạng và ngược lại, trong sự thống nhất của các mối quan hệ đa dạng trong bản thân, xã hội và tư duy.
Tính chất của phương pháp luận về mối liên hệ
Tính khách quan, tính phổ biến, tính đa dạng và phong phú là đặc điểm cơ bản của các mối quan hệ.
Tính khách quan
Theo quan điểm biện chứng – duy vật, các mối quan hệ giữa các sự vật, hiện tượng trong thế giới là khách quan. Từ góc độ này, sự điều hòa, tác động qua lại, thay đổi lẫn nhau của các sự vật, hiện tượng [hoặc bản thân] tồn tại một cách tự nhiên không phụ thuộc vào ý muốn. Mọi người, mỗi con người chỉ có thể nhận thức và vận dụng các mối quan hệ này vào hành động thực tiễn của mình.
Tính phổ biến
Theo quan điểm biện chứng, không có sự vật, hiện tượng, quá trình nào tồn tại biệt lập hoàn toàn với các sự vật, hiện tượng, quá trình khác. Đồng thời, cũng không có sự vật, hiện tượng nào không phải là cấu trúc hệ thống, bao gồm các thành phần trong quan hệ bên trong của chúng, tức là mọi tồn tại. Ngoài ra, có một hệ thống mở trong mối quan hệ với một hệ thống khác tương tác với nhau và thay đổi.
Tính đa dạng, phong phú
Bên cạnh việc củng cố tính khách quan và phổ biến của các mối quan hệ, tính phong phú và đa dạng của các mối quan hệ cũng được chú trọng. Tính đa dạng, phong phú của các mối liên hệ thể hiện ở chỗ: các sự vật, hiện tượng, quá trình khác nhau có những mối liên hệ đặc biệt khác nhau, vai trò khác nhau đối với sự tồn tại và phát triển của chúng; Mặt khác, giữa các sự vật, hiện tượng có mối quan hệ rõ ràng như nhau, nhưng trong những hoàn cảnh cụ thể khác nhau, ở những giai đoạn khác nhau của quá trình và phát triển của sự vận động, phát triển của sự vật, hiện tượng cũng có những đặc điểm và vai trò khác nhau. Vì vậy, không thể đồng nhất những tính chất, vị trí đặc biệt của các mối quan hệ khác nhau cũng như vai trò cụ thể đối với một sự vật, hiện tượng cụ thể trong những điều kiện nhất định. Đó là quan hệ bên trong và bên ngoài, quan hệ bên trong và hiện tượng, quan hệ chính và phụ, quan hệ trực tiếp và gián tiếp,… Đối với mọi sự vật hiện tượng của thế giới.
Xem thêm: Cách Viết Công Thức Cấu Tạo Của Hno3, Cách Viết Công Thức Cấu Tạo Của Các Phân Tử
Quan điểm về sự phong phú và đa dạng của các mối liên hệ còn bao hàm khái niệm về sự biểu hiện phong phú, đa dạng của các mối liên hệ phổ biến trong các mối liên hệ cụ thể ở mọi sự vật, mọi hiện tượng. , bất kỳ quá trình đặc biệt nào trong những điều kiện không gian và thời gian nhất định.
Ý nghĩa phương pháp luận của mối liên hệ phổ biến gồm những gì?
Ý nghĩa phương pháp luận của mối liên hệ phổ biến chúng ta có thể gộp chung 2 vấn đề chính dưới đây:
Tính khách quan và tính phổ biến của các mối liên hệ đã cho thấy cần có quan điểm rộng trong nhận thức và hành động thực tiễn.Cách nhìn toàn diện đòi hỏi các vấn đề, hiện tượng phải được xem xét trong mối quan hệ biện chứng giữa các bộ phận, các yếu tố và các mặt chính sách khi nhận thức và xử lý các tình huống thực tiễn. Trong mối quan hệ tương tác giữa các sự vật, hiện tượng với sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác. Chỉ trên cơ sở này, chúng ta mới có thể học hỏi đúng đắn từ các sự vật, hiện tượng và đối phó hiệu quả với các vấn đề thực tế. Như vậy, lập trường toàn diện mâu thuẫn với nhận thức và thực hành theo quan điểm phiến diện, siêu hình.
Lenin từng nói nói, “Để thực sự hiểu sự việc, chúng ta cần nghiên cứu và xem xét tất cả các khía cạnh của vấn đề này, tất cả các mối quan hệ và ‘mối quan hệ gián tiếp’.”
Tính đa dạng, phong phú của các mối quan hệ thể hiện trong điều kiện hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn trong điều kiện thực hiện quan điểm tổng thể cũng phải kết hợp với quan điểm lịch sử.Quan điểm lịch sử, yêu cầu phát hiện và xử lý tình huống trong thực tiễn phải tính đến đặc điểm cụ thể của đối tượng và tình huống được quan sát, phải sử dụng khác nhau. Cần xác định rõ vị trí, vai trò khác nhau của từng mối quan hệ đặc biệt trong các tình huống cụ thể để tìm ra giải pháp đúng đắn, hiệu quả cho các vấn đề thực tiễn. Vì vậy, trong quan sát và thực hành, cần tránh và khắc phục những quan điểm hời hợt, siêu hình, nhưng cũng phải tránh và khắc phục những quan điểm chiết trung, tinh vi.
Kết luận
Bài viết này chủ yếu nói về thông tin về ý nghĩa phương pháp luận của mối liên hệ phổ biến mà bạn đang tìm kiếm, mong rằng nó sẽ giúp được cho bạn trong vấn đề học tập và tìm hiểu. Còn những bài hấp dẫn trong chuyên mục này, các bạn cùng chờ vào những bài viết tiếp theo nhé!
Câu 6: Phân tích nguyên lý về mối liên hệ phổ biến. Ý nghĩa phương pháp luận? Khái niệm mối liên hệ phổ biếnTrong thế giới có vô vàn các sự vật, các hiện tượng và các quá trình khác nhau. Vậy giữa chúng cómối liên hệ qua lại, tác động, ảnh hưởng lẫn nhau hay chúng tồn tại biệt lập, tách rời nhau? Nếu chúng có mối liên hệ qua lại thì cái gì quy định mối liên hệ đó? Trong lịch sử triết học, để trả lời những câu hỏi đó, ta thấy có những quan điểm khác nhau, thậm chí trái ngược nhau.Trả lời câu hỏi thứ nhất, những người theo quan điểm siêu hình cho rằng các sự vật, hiện tượngtồn tại biệt lập, tách rời nhau, cái này tồn tại bên cạnh cái kia. Chúng không có sự phụ thuộc, không có sự ràng buộc và quy định lẫn nhau. Nếu giữa chúng có sự quy định lẫn nhau thì cũng chỉ là những quy định bề ngoài, mang tính ngẫu nhiên. Tuy vậy, trong số những người theo quan điểm siêu hình cũng có một số người cho rằng, các sự vật, hiện tượng có mối quan hệ với nhau và mối liên hệ rất đa dạng phong phú, song các hình thức liên hệ khác nhau không có khả năng chuyển hoá lẫn nhau.Trái lại, những người theo quan điểm biện chứng lại cho rằng các sự vật, hiện tượng và các quátrình khác nhau vừa tồn tại độc lập, vừa quy định, tác động qua lại, chuyển hoá lẫn nhau. Chẳng hạn, bão từ diễn ra trên mặt trời sẽ tác động đến từ trường của trái đất và do đó tác động đến mọi sự vật, trong đó có con người; sự gia tăng về dân số sẽ tác động trực tiếp đến nền kinh tế, xã hội, giáo dục y tế.v.v;Trả lời câu hỏi thứ hai, những người theo chủ nghĩa duy tâm cho rằng cái quyết định mối quan hệ,sự chuyển hoá lẫn nhau giữa các sự vật hiện tượng là một lực lượng siêu tự nhiên [như trời] hay do ý thức cảm giác của con người.Những người theo quan điểm duy vật biện chứng khẳng định tính thống nhất vật chất của thế giới làcơ sở của mối liên hệ giữa các sự vât và hiện tượng. Các sự vật, hiện tượng tạo thành thế giới dù có đa dạng, phong phú, có khác nhau bao nhiêu, song chúng đều chỉ là những dạng khác nhau của một thế giới duy nhất, thống nhất- thế giới vật chất. Nhờ có tính thống nhất đó, chúng không thể tồn tại biệt lập tách rời nhau mà tồn tại trong sự tác động qua lại chuyển hoá lẫn nhau theo những quan hệ xác định.Các sự vật hiện tượng trong thế giới chỉ biểu hiện sự tồn tại của mình thông qua sự vận động, sự tác động qua lại lẫn nhau. Bản chất tính quy luật của sự vật, hiện tượng cũng chỉ bộc lộ thông qua sự tác động qua lại giữa các mặt của bản thân chúng hay sự tác động của chúng đối với sự vật, hiện tượng khác. Các tính chất của mối liên hệ phổ biến+ Tính khách quan:Mối liên hệ của các sự vật là khách quan vốn có của mọi sự vật, hiện tượng. Ngay cả các sự vật vô tri vô giác hàng ngày cũng chịu sự tác động của các sự vật hiện tượng khác. Con người cũng chịu tác động của các sự vật, hiện tượng khác và các yếu tố trong chính bản thân.Nhờ có mối liên hệ mà có sự vận động, mà vận động là phương thức tồn tại của vật chất, là 1 tất yếu khách quan nên mối liên hệ cũng tồn tại khách quan.Ví dụ: Sự phụ thuộc của cơ thể sinh vật vào môi trường, khi môi trường thay đổi thì cơ thể sinh vật cũng phải thay đổi để thích ứng với môi trường. Mối liên hệ đó không phải do ai sáng tạo ra, mà là cái vốn có của thế giới vật chất+ Tính phổ biến:Bất cứ sự vật, hiện tượng nào cũng liên hệ với các sự vật , hiện tượng khác. Không có sự vật nào nằm ngoài mối liên hệ. Nó tồn tại trong tất cả các mặt: tự nhiên, xã hội và tư duy. Mối liên hệ phổ biến là hiện thực, là cái vốn có của mọi sự vật, hiện tượng, nó thể hiện tính thống nhất vật chất thế giới.Ví dụ: Trong tự nhiên [ mlh mặt trời và mặt trăng-> xem thêm định luật vạn vật hấp dẫn] trong xã hội[các hình thái kinh tế xã hội: CXNT-CHNL-PK-TBCNCS]; trong tư duy [ LỚP 1-2-3-5 V.V..]+ Tính đa dạng, phong phú, nhiều vẻ:Các sự vật hiện tượng trong thế giới là đa dạng nên mối liên hệ giữa chúng cũng đa dạng, vì vậy khinghiên cứu mối liên hệ giữa các sự vật cần phân loại mối liên hệ một cách cụ thể.Căn cứ vào tính chất, phạm vi, trình độ, có thể có những cách phân loại sau: chung và riêng, cơ bản và không cơ bản, bên trong và bên ngoài, chủ yếu và thứ yếu, không gian và thời gian. Sự phân loại này chỉ mang tính tương đối vì mối liên hệ chỉ là 1 bộ phận, 1 mặt trong mối liên hệ phổ biến nói chung.Ví dụ: các loái cá, chim , thú đều có quan hệ với nước, nhưng cá quan hệ với nước khác với chim và thú.Cá sống thường xuyên trong nước, không có nước thường xuyên thì cá không thể tồn tại được, nhưng các loài chim và thú thì lại không sống trong nước thường xuyên được. Ý nghĩa phương pháp luận:+ Quan điểm toàn diện: là quan điểm khi xem xét và nghiên cứu sự vật phải nghiên cứu tất cả các mặt, các yếu tố kể cả các mắt khâu trung gian, gián tiếp có liên quan đến sự vật. Trong nhận thức nên tìm hiểu mối quan hệ qua lại giữa các cá bộ phận, các yếu tố; giữa sự vật này với sự vật khác; giữa lý luận với nhu cầu thực tiễn…+ Quan điểm lịch sử - cụ thể: là quan điểm khi xem xét sự vật phải chú ý đúng mức hoàn cảnh lịch sử cụ thể đã phát sinh ra vấn đề đó.Ví dụ: biện hộ cho việc ăn cướp là vì nghèo. Theo luật Hình sự thì đây chỉ là tình tiết gảim nhẹ mà thôi->
vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự.