Anh chỉ hiểu như thế nào về câu ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng

Thơ » Việt Nam » Khuyết danh Việt Nam » Thơ dân gian » Ca dao » Ca dao về lao động, sản xuất

Thơ » Việt Nam » Khuyết danh Việt Nam » Thơ dân gian » Ca dao » Ca dao răn dạy, khuyên nhủ

Contents

1. I. Dàn ý phân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì [Chuẩn]
2. II. Bài văn mẫuPhân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì [Chuẩn]

Ca dao tục ngữ là nơi ông cha ta gửi gắm những quan niệm về cuộc sống cũng là nơi đúc kết những kinh nghiệm trong cuộc sống và lao động sản xuất, “Ơn trời mưa nắng phải thì” là một bài ca dao như thế. Em hãy phân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì để thấy được những quan niệm, bài học được ông cha ta gửi gắm trong bài ca dao. Bài văn mẫu dưới đây sẽ giúp cho việc tìm hiểu và phân tích của các bạn trở nên dễ dàng, hiệu quả hơn. Các bạn hãy cùng tham khảo nhé!

Đề bài: Phân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì…Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

Mục Lục bài viết:
I. Dàn ý chi tiết
II. Bài văn mẫu

Phân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì

I. Dàn ý phân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì [Chuẩn]

1. Mở bài

– Ca dao Việt Nam phản ánh tâm tư tình cảm nhân dân lao động
– Nhiều bài hay, thể hiện tình yêu quê hương, yêu lao động
– Trích dẫn bài ca dao: “Ơn trời mưa nắng phải thì…”

2. Thân bài

– Hai dòng đầu: Cách sử dụng từ đồng âm “thì”, cụm từ “ơn trời” là cách nói bình dị. Cảnh tượng đồng quê thanh bình “bừa cạn”, “cày sâu”…[Còn tiếp]

>> Xem chi tiết Dàn ýphân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì tại đây

II. Bài văn mẫuPhân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì [Chuẩn]

Ca dao, dân ca là tiếng lòng của nhân dân lao động, phản ánh tâm tư tình cảm của những con người chân chất. Mà ở tâm hồn của họ, ta có thể nhận thấy tình yêu đối với quê hương, con người, những ước mơ giản dị về một đời sống no ấm. Có rất nhiều bài ca dao Việt Nam đặc sắc, với giá trị nội dung, nghệ thuật cao. Chẳng hạn như bài:

“Ơn trời mưa nắng phải thì,
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.
Công lênh chẳng quản bao lâu,
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng.
Ai ơi! Đừng bỏ ruộng hoang,
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.”

Bài ca dao trên được làm theo thể thơ lục bát, vốn là thể thơ truyền thống chủ yếu trong văn học dân gian Việt Nam. Từ bao đời nay, những làn điệu lục bát ngọt ngào điểm tô cho đời sống tinh thần con người Việt Nam. Cùng với đó là cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh rất đỗi bình dị:

“Ơn trời mưa nắng phải thì,
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.

Cụm từ “ơn trời” như một cách nói thể hiện niềm lạc quan, biết ơn cuộc sống, biết ơn thiên nhiên, khi người nông dân thấy mưa thuận gió hòa, giúp cho việc cày cấy của nông phu trở nên thuận lợi. Hai câu ca dao mở đầu cũng trở nên độc đáo với cách sử dụng hai từ đồng âm: “thì” thứ nhất với nghĩa là thời vụ, còn “thì” thứ hai lại là một quan hệ từ, khiến cho hai dòng thơ trở nên ấn tượng, dễ thuộc, dễ nhớ. Điệp ngữ “nơi thì…” có tác dụng liệt kê ra bức tranh lao động tươi vui, sôi nổi ở khắp nơi trên quê hương ta, khi đã vào mùa vụ. Người nông dân chẳng quản bừa cạn, cày sâu, bởi họ hiểu rõ rằng:

Công lênh chẳng quản bao lâu,
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng.

Có ai đã từng nói: Sức mạnh của con người yêu lao động chính là ở niềm lạc quan, tin tưởng vào tương lai. Đúng như vậy đó, bằng cái nhìn luôn hướng về phía trước, những người nông dân Việt Nam chân lấm tay bùn có thể hình dung ra thành quả của “công lênh” khó nhọc mà họ đã bỏ ra trên đồng ruộng để có vụ mùa bội thu. Trong thơ lục bát, đặc biệt là ca dao, nhân dân ta thường sử dụng phép tiểu đối để tạo ra nhịp điệu. Ở câu “Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng” cũng là phép tiểu đối ấy: Câu thơ chia thành hai vế, với hai bức tranh trái ngược của hiện tại và tương lai. Hiện tại là “nước bạc” mênh mông trên đồng, rồi qua bàn tay con người, ngày mai “cơm vàng” sẽ hiện diện đem lại ấm no hạnh phúc. Hình ảnh thơ giản dị như lời ăn tiếng nói hằng ngày, mà giá trị nghệ thuật lại rất cao, với cảm xúc tươi vui, tích cực. Có thể nói, đây là cách tư duy quen thuộc trong ca dao, ta có thể thấy được qua một bài khác:

Mồ hôi mà đổ xuống đồng
Lúa mọc trùng trùng sáng cả đồi nương…

Và rồi từ cái nhìn yêu đời ấy, người xưa bật lên một lời kêu gọi đầy mến yêu, để gửi gắm cho cháu con sau này:

Ai ơi! Đừng bỏ ruộng hoang,
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

Thành phần gọi đáp nằm ở đầu câu ca dao là một mô-típ quen thuộc. Nó giúp cho lời ca dao thêm giàu chất trữ tình, đi sâu vào lòng người: “Ai ơi, bưng bát cơm đầy…”, “ai ơi, phải nghĩ trước sau”…, những câu ca dao tương tự xuất hiện khá nhiều trong văn học dân gian Việt Nam. Từ đó, người nông dân nhắn nhủ rằng đừng bỏ hoang đất đai, đừng biếng lười và xao nhãng việc canh tác. Cách so sánh: “tấc đất – tấc vàng” thật đắt giá. Đất đai quý báu lắm bởi đất làm ra lương thực nuôi người, nhất là đối với người trồng trọt, thì mảnh đất quê hương chính là nguồn cội của sự sống. Nhưng có lẽ, người xưa muốn truyền đạt một giá trị còn quý hơn cả vàng: đó là giá trị của lao động. Chỉ có lao động mới biến đất đai thành vàng ngọc, biến đời sống vất vả thành bình yên hạnh phúc.

Sáu dòng thơ thật ngắn gọn, nhưng dư âm của chúng cứ ngân nga trong lòng người đọc. Với cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh vừa gần gũi, quen thuộc, vừa tinh luyện; cách vận dụng các phép tu từ như so sánh, điệp ngữ, lối nói giàu nhạc điệu, tác giả bình dân xưa đã góp vào nền văn học dân gian Việt Nam một bài ca dao có thể gọi là tuyệt tác.

Ca dao là tiếng nói của tâm hồn dân tộc. Và quả thật là như vậy, bài ca dao “Ơn trời mưa nắng phải thì…” đã đi sâu vào đời sống người Việt, xuất hiện trong những lời ru hời, hay trong câu chuyện tươi vui dưới mái nhà tranh. Hôm nay, thưởng thức bài ca dao, thế hệ trẻ vẫn thấy vẹn nguyên nơi đó một tinh thần lạc quan, một quan niệm sống tích cực, đặt trọn niềm tin vào lao động, dùng lao động để kiến tạo nên cuộc đời no ấm, xây dựng quê hương ngày một sáng tươi hơn.

———————HẾT———————

Cùng với bài văn mẫuPhân tích bài ca dao Ơn trời mưa nắng phải thì, để tìm hiểu ý nghĩa của những câu ca dao quen thuộc khác, các em có thể tham khảo thêm:Phân tích một bài ca dao dân ca những câu hát về tình cảm gia đình, Nghị luận về câu ca dao: Cầm vàng mà lội qua sông…, Phân tích bài ca dao Thân em như tấm lụa đào, phất phơ giữa chợ biết vào tay ai, Chứng minh câu ca dao Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.

Tags

Công lênh chẳng quản lâu đâu,

Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng.

Ai ơi! đừng bỏ ruộng hoang,

Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

Hai câu đầu có ba chữ thì là từ đồng âm dị nghĩa. Chữ thì trong trưa nắng phải thì có nghĩa là thời gian, thời vụ, mưa nắng thuận hoà đúng lúc, đúng thời vụ. Hai chữ thì trong câu ca dao thứ hai là một hệ từ, một liên từ có tác dụng tạo nên âm điệu, nhạc điệu, giọng điệu êm ái nhịp nhàng. Chữ ơn trời thể hiện tấm lòng hồn hậu của người dân quê thầm cảm ơn trời đã cho mưa nắng phải thì, mưa nắng thuận hoà để làm ăn. Họ vui sướng trước cảnh lao động tấp nập, phấn khởi khắp mọi nơi trên cánh đồng. Cảnh bừa cạn ở đồng cao, cảnh cày sâu ở đồng trũng. Chữ nơi điệp lại ba lần đã làm hiện lên trước mắt chúng ta cảnh cày cấy trên đồng quê đang diễn ra đông vui như một ngày hội lao động:

Ơn trời mưa nắng phải thì,

Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu

Câu ca dao phản ánh những đức tính tốt đẹp của bà con dân cày quê ta: thuần hậu, chất phác, cần cù và lạc quan. Bức tranh sinh hoạt đồng quê đã được nhiều lần nói đến:

- Trên đồng cạn, dưới đồng sâu,

Chồng cày vợ kéo, con trâu đi bừa.

- Nhờ trời mưa, gió thuận hoà,

Nào cày nào cấy, trẻ già đua nhau

Hai câu 3, 4 tiếp theo nói lên một niềm tin tốt đẹp vào công sức lao động và nhờ trời cho thuận hoà mưa nắng:

Công lênh chẳng quản lâu đâu,

Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng.

Công lênh nghĩa là công lao vất vả khó nhọc như cày bừa, cấy hái, tát nước, làm cỏ, bón phân... Dù phải chân lấm tay bùn, trải qua một nắng hai sương, nhưng bà con nông dân chẳng quản lâu đâu. Họ không nề hà nắng mưa vất vả.

Ba tháng trông cây không bằng một ngày trông quả, phấp phỏng, lo lắng, hi vọng, đợi chờ, nhưng đối với họ chẳng quản lâu đâu. Câu “Công lênh chẳng quản lâu đâu” cho thấy đức tính chịu khó, kiên nhẫn và tin tưởng của người nông dân trong cày cấy gieo trồng. Trong cảnh mưa nắng phải thì, họ càng tin tưởng hi vọng:

Ngày nay nước bạc ngày sau cơm vàng

Hai vế đối xứng hài hoà như tâm lòng hồn hậu, thuần phác mở rộng ra. Về thời gian là ngày nay và ngày sau nối tiếp, về cảnh vật trên đồng quê là nước bạc ngày nay, cơm vàng mai sau. Câu thứ 4 rất đẹp, rất hay. Đẹp ở hình ảnh, hay ở tư tưởng tình cảm, thể hiện niềm tự hào về công sức lao động đã bỏ ra, tin tưởng được mùa, được sống trong ấm no hạnh phúc. Hạt lúa, hạt gạo là hạt ngọc. Bát cơm dẻo thơm được gọi là cơm vàng. Một cách nói đậm đà, ý vị, đáng yêu của người dân quê!

Hai câu cuối là lời nhắn gọi thiết tha. Đối tượng được nhắn gọi là ai, phiếm chỉ, là tất cả mọi người, là chúng ta. Nhà thơ dân gian hay người đi cấy đi cày nhắn gọi? Mọi lời khuyên nhẹ nhàng chân tình: đừng bỏ ruộng hoang bởi lẽ tấc đất tấc vàng. Có đất là có tất cả. Đất để trồng trọt. Đất cho ta hoa thơm trái ngọt. Đất nuôi sống con người. Hai tiếng bao nhiêu và bấy nhiêu hô, ứng nhau, làm cho ý thơ được tăng cấp, nhấn mạnh. Lời khuyên đừng phí phạm đất, đừng bỏ hoang ruộng đất được diễn đạt theo lối cảm thán và tăng cấp trở nên rung động, thiết tha, thấm thía vô cùng:

Ai ơi! đừng bỏ ruộng hoang,

Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu.

Xem thêm: Xem Phim Cậu Bé Naruto [Phần 1] Tập 8 Vietsub + Thuyết Minh Full Hd

Câu tục ngữ tấc đất tấc vàng đã hoá thân vào bài ca dao gợi mở trong lòng ta bao liên tưởng đẹp, giúp chúng ta càng thêm yêu quý và cảm phục, biết ơn người dân cày Việt Nam.

Vẫn là thể thơ lục bát nhuần nhuyễn có âm điệu nhẹ nhàng, thiết tha. Các câu bát đều có hình ảnh sống động hoặc màu sắc đẹp; câu nào cũng có hai vế tiểu đối hài hoà, nên thơ:

- Nơi thì bừa cạn // nơi thì cày sâu.

- Ngày nay nước bạc // ngày sau cơm vàng.

- Bao nhiêu tấc đất // tấc vàng bấy nhiêu.

Vẫn là nói về cảnh cấy cày, sinh hoạt đồng quê, nhưng bài ca dao đã thể hiện và phản ánh được tấm lòng hồn hậu chất phác, đức tính cần cù chịu khó, tinh thần tự tin và niềm lạc quan yêu đời, tình cảm gắn bó, quý trọng ruộng đất của người nông dân Việt Nam.

Xem thêm: Cô Vợ Nhỏ Thần Bí Của Tổng Giám Đốc, Bí Mật Của Tổng Giám Đốc

Ơn trời mưa nắng phải thì là khúc ca đồng quê chứa chan tình đời và tình người đã lắng sâu trong tâm hồn mỗi chúng ta.