Nhằm mục đích giúp học sinh dễ dàng làm bài tập về nhà trong Vở bài tập Hóa Học lớp 9, chúng tôi biên soạn giải vở bài tập Hóa Học lớp 9 Bài 48: Luyện tập: Rượu etylic, axit axetic và chất béo hay nhất, ngắn gọn bám sát nội dung sách Vở bài tập Hóa Học 9.
Học theo Sách giáo khoa
I. Kiến thức cần nhớ
| Công thức cấu tạo | Tính chất vật lí | Tính chất hóa học | |
Rượu etylic | CH3 –CH2– OH | Chất lỏng, không màu, sôi ở 78,3˚C, nhẹ hơn nước, tan vô hạn trong nước, hòa tan được nhiều chất như iot, benzen… | 1. P/ư cháy C3H6O + 3O2 → 3CO2 + 2H2O 2. P/ư với Natri 2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2 3. P/ư với axit axetic C2H5OH + CH3COOH → CH3COOC2H5 + H2O |
Axit axetic | CH3 –CO –OH | Chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước | 1. Tính axit: Axit axetic có tính chất của một axit yếu 2. P/ư với C2H5OH |
Chất béo | [R-COO]3C3H5 | Nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong benzen, dầu hòa… | 1. P/ư thủy phân trong mt axit [R-COO]3C3H6 + 3H2O → C3H5[OH]3 + 3RCOONa |
Bài tập
Bài 1. [Trang 127 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Cho các chất sau : rượu etylic, axit axetic, chất béo. Hỏi :
a] Phân tử chất nào có nhóm – OH ? Nhóm –COOH ?
b] Chất nào tác dụng được với K ; Zn ; NaOH ; K2CO3 ?
Viết các phương trình phản ứng hóa học.
Lời giải:
a] Chất có nhóm –OH là rượu etylic, chất có nhóm –COOH là axit axetic.
b] Chất tác dụng được với K là rượu etylic và axit axetic :
Chất tác dụng được với Zn là axit axetic :
Chất tác dụng được với NaOH là axit axetic và chất béo :
Chất tác dụng được với K2CO3 là axit axetic :
Phương trình hóa học:
2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2
2CH3COOH + 2Na → 2CH3COONa + H2
2CH3COOH + Zn → [CH3COO]2Zn + H2
CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O
[RCOO]3C3H5 + 3NaOH → 3RCOONa + C3H5[OH]3
2CH3COOH + K2CO3 → 2CH3COOK + CO2 + H2O
Bài 2. [Trang 127 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Tương tự chất béo, etyl axetat cũng có phản ứng thủy phân trong dung dịch axit và dung dịch kiềm. Hãy viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra khi đun etyl axetat với dung dịch HCl, dung dịch NaOH.
Lời giải:
Phản ứng của etyl axetat trong
Bài 3. [Trang 127 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Hãy chọn các chất thích hợp điền vào các dấu hỏi rồi viết các phương trình hóa học của các sơ đồ phản ứng sau:
Lời giải:
Bài 4. [Trang 127 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Có ba lọ không nhãn đựng ba chất lỏng là : rượu etylic, axit axetic, dầu ăn tan trong rượu etylic. Chỉ dùng nước và quỳ tím, hãy phân biệt các chất lỏng trên.
Lời giải:
- Dùng quỳ tím, chất làm quỳ tím hóa màu hồng nhạt là axit axetic.
- Cho nước vào hai ống nghiệm đựng rượu và dầu ăn tan trong rượu, ta thấy: chất nào tan hoàn toàn tạo thành hỗn hợp đồng chất là rượu etylic, chất nào không tan nổi lên trên, hỗn hợp tách thành hai lớp riêng biệt là dầu ăn.
Bài 5. [Trang 127 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Khi xác định công thức của các chất hữu cơ A và B, người ta thấy công thức phân tử của A là C2H6O, còn công thức phân tử của B là C2H4O2. Để chứng minh A là rượu etylic, B là axit axetic cần phải làm thêm những thí nghiệm nào ? Viết phương trình hóa học để minh họa [nếu có].
Lời giải:
Để chứng minh [hay xác định] A là rượu etylic. Cho A tác dụng với Na
Phương trình hóa học: 2CH3 – CH2 – OH + 2Na → 2CH3 – CH2 – ONa + H2
Để xác định B là axit axetic. Cho B tác dụng với muối cacbonat
Phương trình hóa học: 2CH3 – COOH + Na2CO3 → 2CH3 – COONa + CO2 + H2O.
Bài 6. [Trang 128 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Khi lên men dung dịch loãng của rượu etylic, người ta được giấm ăn.
a] Từ 10 lít rượu 8˚ có thể tạo ra được bao nhiêu gam axit axetic ? Biết hiệu suất quá trình lên men là 92% và rượu etylic có D = 0,8g/cm3.
b] Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung dịch giấm 4% thì khối lượng dung dịch giấm thu được là bao nhiêu ?
Lời giải:
a] Trong 10 lít rượu 8˚ có
b] Khối lượng dung dịch giấm ăn CH3COOH 4% thu được là :
Bài 7. [Trang 128 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Cho 100 gam dung dịch CH3COOH 12% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO3 8,4%.
a] Hãy tính khối lượng NaHCO3 đã dùng.
b] Hãy tính nồng độ phần trăm của dung dịch muối thu được sau phản ứng.
Lời giải:
Phương trình hóa học:
CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + CO2 + H2O
Bài tập bổ sung
Bài 1. [Trang 128 Vở Bài Tập Hóa học 9 ] Khi cho 14,8 gam CxHyCOOH tác dụng hết với NaOH thì thu được 19,2 gam muối.
a] Viết phương trình hóa học
b] Xác định công thức phân tử của axit
Lời giải:
Giải Hóa 9 Bài 48: Luyện tập rượu etylic, axit axetic và chất béo được VnDoc giới thiệu tới các bạn bài Các bạn đang băn khoăn về cách giải các bài tập trang 148, 149 SGK Hóa lớp 9 thì có thể tham khảo tài liệu hướng dẫn giải bài tập. Với cách trình bày rõ ràng, cụ thể sẽ giúp các bạn dễ dàng nắm vững lại kiến thức về rượu etylic, axit axetic và chất béo, hình dung được cách giải bài tập hiệu quả, nhanh chóng. Mời các bạn cùng tham khảo
Giải bài tập hóa 9 trang 148 bài 47
- A. Giải bài tập hóa 9 bài 47 Luyện tập rượu etylic, axit axetic và chất béo
- Bài 1 trang 148 SGK Hóa 9
- Bài 2 trang 148 SGK Hóa 9
- Bài 3 trang 149 SGK Hóa 9
- Bài 4 trang 149 SGK Hóa 9
- Bài 5 trang 149 SGK Hóa 9
- Bài 6 trang 149 SGK Hóa 9
- Bài 7 trang 149 SGK Hóa 9
- B. Giải bài tập sách bài tập hóa 9 bài 47
- C. Trắc nghiệm Hóa 9 bài 47
A. Giải bài tập hóa 9 bài 47 Luyện tập rượu etylic, axit axetic và chất béo
Bài 1 trang 148 SGK Hóa 9
Cho các chất sau: rượu etylic, axit axetic, chất béo.
Hỏi:
a] Phân tử chất nào có nhóm – OH? Nhóm -COOH?
b] Chất nào tác dụng được với K; Zn; NaOH; K2CO3?
Viết các phương trình phản ứng hóa học.
Hướng dẫn giải chi tiết
a] Chất có nhóm –OH là rượu etylic, chất có nhóm –COOH là axit axetic.
b] Chất tác dụng được với K là rượu etylic và axit axetic:
2C2H5OH + 2Na → C2H5ONa + H2
2CH3 – CH2OH + 2Na → 2CH3 – CH2ONa + H2
Chất tác dụng được với Zn, K2CO3 là axit axetic:
2CH3 – CH2OH + Zn → 2CH3 – CH2ONa + H2O
2CH3 – CH2OH + K2CO3 → 2CH3 – CH2OK + CO2 + H2O
Chất tác dụng được với NaOH là axit axetic và chất béo:
CH3 – CH2OH + NaOH → CH3 – CH2ONa + H2O
[RCOO]3C3H5 + NaOH → 3RCOONa + C3H5[OH]3
Bài 2 trang 148 SGK Hóa 9
Tương tự chất béo, etyl axetat cũng có phản ứng thủy phân trong dung dịch axit và dung dịch kiềm. Hãy viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra khi đun etyl axetat với dung dịch HCl, dung dịch NaOH.
Hướng dẫn giải chi tiết
Các phương trình hóa học:
CH3COOC2H5 + H2O
CH3COOC2H5 + NaOH
Bài 3 trang 149 SGK Hóa 9
Hãy chọn các chất thích hợp điền vào dấu hỏi rồi viết các phương trình hóa học của các sơ đồ phản ứng sau:
a] C2H5OH + ? → ? + H2
b] C2H5OH + ?→ CO2 + ?
c] CH3COOH + ? → CH3COOK + ?
d] CH3COOH + ?
e] CH3COOH + ? → ? + CO2 + ?
g] CH3COOH + ? → ? + H2
h] Chất béo + ? → ? + muối của các axit béo.
Hướng dẫn giải chi tiết
a] 2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2
b] C2H5OH + 3O2
c] 2CH3COOH + 2K → 2CH3COOK + H2.
d] CH3COOH + C2H5OH CH3COOC2H5 + H2O
e] 2CH3COOH + CaCO3 → [CH3COO]2Ca + CO2 + H2O.
g] 2CH3COOH + Mg → [CH3COO]2Mg + H2
h] Chất béo + Natri hidroxit → Glixerol + muối của các axit béo.
Bài 4 trang 149 SGK Hóa 9
Có ba lọ không nhãn đựng ba chất lỏng là: rượu etylic, axit axetic, dầu ăn tan trong rượu etylic. Chỉ dùng nước và quỳ tím, hãy phân biệt các chất lỏng trên.
Hướng dẫn giải chi tiết
Trích mẫu thử và đánh số thứ tự:
Lần lượt nhúng quỳ tím vào 3 mẫu thử trên
Mẫu làm quỳ tím hóa đỏ là axit axetic.
2 mẫu còn lại không có hiện tượng gì.
Cho hai chất lỏng còn lại cho vào nước, chất nào tan hoàn toàn đó là rượu etylic, còn lại là hỗn hợp dầu ăn tan trong rượu etylic.
Bài 5 trang 149 SGK Hóa 9
Khi xác định công thức các chất hữu cơ A và B, người ta thấy công thức phân tử của A là C2H6O, còn công thức phân tử của B là C2H4O2. Để chứng minh A là rượu etylic, B là axit axetic cần phải làm thêm những thí nghiệm nào? Viết phương trình hóa học để minh họa.
Hướng dẫn giải chi tiết
Ứng với công thức phân tử C2H6O2 có 2 chất có công thức cấu tạo khác nhau là:
CH3 - CH2 - OH [1] và CH3 – O – CH3 [2].
Vì vậy, để chứng minh [hay xác định] A là rượu etylic thì ta phải xác định công thức cấu tạo của nó:
Cho A tác dụng với Na, nếu có H2 thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –OH, là rượu etylic.
2CH3 – CH2 – OH + 2Na → 2CH3 – CH2 – ONa + H2
Chất đi metyl ete CH3 – O – CH3 không phản ứng với Na.
+ Ứng với công thức phân tử C2H4O2 có đến ba chất khác nhau:
CH3COOH [1]; HCOOCH3 [2]; OHC-CH2-OH [3]
Vì vậy để xác định B là axit axetic ta phải xác định công thức cấu tạo của nó :
Cho A tác dụng với muối cacbonat, thí dụ Na2CO3, nếu có khí CO2 thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –COOH, là axit axetic.
2CH3 – COOH + Na2CO3 → 2CH3 – COONa + CO2 + H2O.
Bài 6 trang 149 SGK Hóa 9
Khi lên men dung dịch loãng của rượu etylic, người ta được giấm ăn.
a] Từ 10 lít rượu 80 có thể tạo ra được bao nhiêu gam axit axetic? Biết hiệu suất quá trình lên men là 92% và rượu etylic có D = 0,8g/cm3
b] Nếu pha khối lượng axit axetic trên thành dung dịch giấm 4% thì khối lượng dung dịch giấm thu được là bao nhiêu.
Hướng dẫn giải chi tiết
a] Trong 10 lít rượu 8o có
0,8 lít = 800ml rượu etylic
Vậy mC2H5OH = V. D = 800.0,8 = 640 gam
Phản ứng lên men rượu:
C2H5OH + O2 → CH3COOH + H2O
46 60 [gam]
640 m? [gam]
Khối lượng axit thu được theo lí thuyết.
Vì hiệu suất của phản ứng chỉ đạt 92% nên khối lượng CH3COOH thực thế thu được là:
b] Khối lượng dung dịch giấm ăn CH3COOH 4% thu được là:
Bài 7 trang 149 SGK Hóa 9
Cho 100 gam dung dịch CH3COOH 12% tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO3 8,4%.
a] Hãy tính khối lượng NaHCO3 đã dùng.
b] Hãy tính nồng độ phần trăm của dung dịch muối thu được sau phản ứng.
Hướng dẫn giải chi tiết
a]
mCH3COOH = mdung dịch.C% = 100.12/100 = 12 gam => nCH3COOH = 12/60 = 0,2 mol
CH3 – COOH + NaHCO3 → CH3 – COONa + CO2 + H2O
0,2 0,2 0,2 0,2
Khối lượng NaHCO3 cần dùng là; 0,2.84 = 16,8 gam.
b] mCH3COONa = 0,2.82 = 16,4 [gam].
Sau phản ứng
dd = mddCH3COOH + mddNaHCO3 − mCO2
= 100 + 200 - [0,2.44] = 291,2 [gam].
=>
B. Giải bài tập sách bài tập hóa 9 bài 47
Ngoài các dạng câu hỏi bài tập sách giáo khoa hóa 9 bài 47, để củng cố nâng cao kiến thức bài học cũng như rèn luyện các thao tác kĩ năng làm bài tập. Các bạn học sinh cần bổ sung làm thêm các câu hỏi bài tập sách bài tập. Để hỗ trợ bạn đọc trong quá trình học tập cũng như làm bài tập. VnDoc đã hướng dẫn các ban học sinh giải các dạng bài tập trong Sách bài tập Hóa 9 bài 47 tại:
- Giải bài tập sách bài tập hóa 9 bài 47
C. Trắc nghiệm Hóa 9 bài 47
Câu 1: Chọn câu đúng nhất trong các câu sau:
A. Dầu ăn là este
B. Dầu ăn là este của glixerol
C. Dầu ăn là một este của glixerol và axit béo
D. Dầu ăn là hỗn hợp nhiều este của glixerol và các axit béo
Câu 2: Khi đun nóng chất béo với kiềm, thu được:
A. Glixerol và axit vô cơ
B. Glixerol và hai axit béo
C. Glixerol và hỗn hợp muối của axit vô cơ
D. Glixerol và hỗn hợp của các axit béo
Câu 3: Có thể làm sạch vết dầu mỡ dính vào quần áo bằng cách nào sau đây?
A. Giặt bằng nước
B. Tẩy bằng cồn 95∘
C. Tẩy bằng xăng
D. Tẩy bằng xà phòng
Câu 4: Xà phòng hoá chất nào sau đây thu được glixerol ?
A. tristearin
B. metyl axetat
C. metyl fomat
D. benzyl axetat
Câu 5: Xà phòng hóa 36,4 kg một chất béo có chỉ số axit bằng 4 thì cần dùng vừa đúng 7,366 kg KOH. Nếu hiệu suất của các phản ứng đều đạt là 100% thì khối lượng của xà phòng thu được là:
A. 39,765kg
B. 39,719kg
C. 31,877kg
D. 43,689 kg
Câu 6. Khi đun nóng chất béo với kiềm, thu được:
A. Glixerol và axit vô cơ
B. Glixerol và hai axit béo
C. Glixerol và hỗn hợp muối của axit vô cơ
D. Glixerol và hỗn hợp của các axit béo
Câu 7. Dầu ăn được sản xuất từ
A. mỡ của một số loại động vật như gà, lợn,....
B. một số loại hạt, củ và mỡ của một số loại cá.
C. dầu mỏ
D. khí thiên như
Câu 8. Xà phòng hoá chất nào sau đây thu được glixerol ?
A. tristearin
B. metyl axetat
C. metyl fomat
D. benzyl axetat
------------------------
Luyện tập rượu etylic, axit axetic và chất béo. Trên đây VnDoc đã hướng dẫn các bạn trả lời các câu hỏi nằm trong SGK môn lớp 9, nắm chắc về rượu etylic, axit axetic và chất béo từ đó vận dụng vào giải các các bài tập Hóa học lớp 9. Mời các bạn cùng tham khảo chuẩn bị cho bài học sắp tới
- Giải bài tập trang 147 SGK Hóa lớp 9: Chất béo
- Giải bài tập trang 152 SGK Hóa lớp 9: Glucozơ
- Giải bài tập trang 155 SGK Hóa lớp 9: Saccaroz
Ngoài Giải Hóa 9 Bài 48: Luyện tập rượu etylic, axit axetic và chất béo. Mời các bạn học sinh còn có thể tham khảo các Trắc nghiệm Hóa học 9, Giải sách bài tập Hóa 9, Giải bài tập Hóa học 9 các môn Toán, Văn, Anh, Lý, Địa, Sinh mà chúng tôi đã sưu tầm và chọn lọc. Với tài liệu lớp 9 này giúp các bạn rèn luyện thêm kỹ năng giải đề và làm bài tốt hơn. Chúc các bạn học tốt.
Ngoài ra, VnDoc.com đã thành lập group chia sẻ tài liệu học tập THCS miễn phí trên Facebook: Luyện thi lớp 9 lên lớp 10. Mời các bạn học sinh tham gia nhóm, để có thể nhận được những tài liệu mới nhất.