“Ma túy đá” luôn là một cụm từ ám ảnh và là nỗi kinh hoàng của nhiều người. Tình trạng nghiện ma túy đá đang ngày càng gia tăng trong xã hội hiện nay và là mối lo ngại rất lớn. Những tác hại nghiệm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần và thậm chí là tính mạng. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp các thông tin về ma túy đá Methamphetamine cho bạn đọc nắm rõ.
1. Ma túy đá Methamphetamine là gì?
Methamphetamine [hay còn gọi là Ma túy đá, hàng đá] là một loại ma túy tổng hợp được tìm ra vào năm 1983 tại Nhật Bản bởi nhà khoa học có tên là Nagai Nagayoshi. Nó là một dạng chất gây nghiện khi dùng sẽ tác động lên hệ thần kinh trung ương và giải phóng ra dopamine hàng loạt.
Methamphetamine có nhiều dạng khác nhau trên thị trường như dạng bột trắng, vàng hoặc nâu đỏ; dạng muối dễ hòa tan trong nước và tiêm vào người; dạng tinh thể màu trắng hay còn gọi là hàng đá.
Hình 1: Ma túy đá dạng tinh thể trắng
Khi sử dụng ma túy đá sẽ gây kích thích hệ thần kinh trung ương, khiến cho người dùng trở nên hưng phấn, sung mãn và có những hành động mất kiểm soát. Nếu sử dụng liều cao và kéo dài sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến cơ thể.
2. Ma túy đá Methamphetamine sử dụng như thế nào?
Ma túy đá có nhiều cách sử dụng để đưa vào trong cơ thể người. Ở mỗi dạng tồn tại nó sẽ có những cách khác nhau:
- Hít: ma túy thường được nghiền thành bột, dùng giấy cuộn thành ống nhỏ và hít vào qua ống mũi. Đây là dạng sử dụng phổ biến nhất của ma túy hiện nay.
Hình 2: Dạng hít ma túy đá.
- Hút: khi ma túy ở dạng tinh thể, thường nó sẽ được đốt nóng thành khói sau đó người dùng hút lượng khói này thông qua tẩu hoặc cóng. Ma túy đi theo đường phổi và thẩm thấu dần vào máu.
- Tiêm chích: một dạng sử dụng khác của ma túy cũng khá phổ biến đó là tiêm chích. Ma túy sẽ được hòa tan với nước cất, sau đó tiêm trực tiếp vào mạch máu. Cách sử dụng này sẽ tác động mạnh mẽ và tạo ra cảm giác ngay tức thì.
3. Những tác động của ma túy đá Methamphetamine đến sức khỏe
Ngay sau khi hút hoặc tiêm chích ma túy đá, Methamphetamine có tác dụng kích thích não giải phóng ra rất nhiều dopamine khiến cho người dùng sẽ có cảm giác “phê”, sung sướng, phấn khích và vô cùng sảng khoái. Tuy nhiên đến khi ma túy đã hết, não bộ không còn giải phóng dopamine nữa, điều này khiến cho các hoạt động bình thường bị giảm sút. Cơ thể rơi vào trạng thái trầm cảm, ảo giác, suy kiệt và lên cơn thèm thuốc.
Tác động tức thì
Sau khi sử dụng ma túy đá khoảng 10 - 15 phút nó sẽ tác động tức thì đến cơ thể như sau:
- Cảm thấy cơ thể bỗng chốc khỏe khoắn, tăng năng lượng và hoạt động mạnh.
- Tinh thần sảng khoái, sung sướng, hưng phấn và tràn đầy sức sống.
- Làm tăng nhịp tim và huyết áp.
- Tăng thân nhiệt, đồng tử giãn và thở nhanh, thở gấp.
- Kích thích các hoạt động mạnh, tăng giao tiếp.
- Miệng khô, khó nuốt và không cảm thấy đói.
- Tăng ham muốn tình dục và vận động mạnh.
Người sử dụng ma túy đá lúc này sẽ có cảm giác mình vô cùng khỏe mạnh với năng lượng tràn trề và có thể làm những điều phi thường. Mọi hoạt động, cử chỉ đều được thực hiện nhanh chóng và gấp gáp.
Tác động dài hạn
Những cảm giác sung sướng, hưng phấn và khỏe khoắn sẽ biến mất sau đó nếu như hết ma túy. Lúc này sau một khoảng thời gian vô cùng kích thích, người dùng sẽ rơi vào trạng thái mệt mỏi, suy nhược về thể xác và tinh thần.
Nếu sử dụng ma túy đá liều cao và trong một thời gian dài sẽ khiến cơ thể có những biểu hiện sau:
- Cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi, chán nản, suy nhược.
- Tinh thần bị rối loạn, đầu óc lú lẫn, hay quên, rất dễ bị kích thích, cáu giận,tuy nhiên đôi khi lại rơi vào trạng thái trầm cảm.
- Thường xuyên ngủ gà ngủ gật, bị ảo giác, mơ màng.
- Có cảm giác hoang tưởng về những điều phi thực tế, không có thật.
- Tâm trạng luôn bất ổn và dễ xuất hiện những hành vi bạo lực gây tổn hại bản thân hoặc thậm chí tự tử.
Hình 3: Người sử dụng ma túy liều cao dễ có hành vi bạo lực.
- Rối loạn hệ thần kinh, giảm sức đề kháng khiến cho cơ thể ốm yếu và dễ mắc bệnh.
- Đặc biệt khi sử dụng quá liều dẫn đến ngộ độc Methamphetamine khiến cho nhịp tim tăng đột ngột, cơ thể bị sốc và có thể dẫn đến đột quỵ, tử vong.
- Những người có tiền sử mắc các bệnh lý về tim mạch, dùng ma túy đá quá liều có thể gây thiếu máu não và trụy tim mạch.
- Sử dụng ma túy đá còn làm gia tăng lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục bởi người dùng khi đó bị rối loạn nhận thức và dễ quan hệ tình dục không an toàn. Đồng thời Methamphetamine còn làm giãn cơ vòng hậu môn, việc quan hệ tình dục qua đường hậu môn trở nên dễ dàng và nguy cơ lây nhiễm bệnh rất cao, đặc biệt ở người đồng giới nam.
4. Ma túy đá Methamphetamine có gây nghiện hay không?
Câu trả lời là nó có gây nghiện. Mặc dù không nghiện vật vã như heroin nhưng chất ma túy này lại gây tàn phá sức khỏe một cách ghê gớm, nghiện dai dẳng và rất khó dứt. Người sử dụng trong một khoảng thời gian dài sẽ bị lệ thuộc và luôn có cảm giác thèm thuồng mỗi khi lên cơn.
Bên cạnh đó, khi sử dụng ma túy đá có xu hướng càng ngày càng phải tăng liều mới đủ đáp ứng. Do đó khi không thuốc, cơ thể sẽ vô cùng khó chịu, bứt rứt và bắt buộc phải tìm mọi cách để được hút tiếp. Còn nếu cứ tiếp tục hút ma túy đá lâu dài sẽ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng, bào mòn tâm trí và cơ thể.
Hình 4: Nghiện ma túy đang là một vấn nạn nghiệm trọng của xã hội.
Hiện nay tình trạng lạm dụng ma túy và các chất gây nghiện đang thực sự trở thành một vấn đề nhức nhối. Nó không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người trực tiếp sử dụng mà còn kéo theo nhiều tệ nạn xã hội khác. Đặc biệt là thế hệ thanh thiếu niên trẻ tuổi, việc nghiện ngập hút chích càng trở nên nghiêm trọng và khó kiểm soát.
Chính vì vậy, việc xét nghiệm các chất gây nghiện khi nghi ngờ một người nào đó là vô cùng quan trọng và cần thiết. Bạn nên chọn một cơ sở y tế chất lượng để đảm bảo kết quả chính xác. Nếu không, sự sai lệch kết quả xét nghiệm sẽ ảnh hưởng rất lớn đến giá trị con người và thậm chí mang tính pháp lý.
Bạn đọc có thể tham khảo đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC - một trong những đơn vị y tế tư nhân uy tín hàng đầu hiện nay, đặc biệt trong lĩnh vực xét nghiệm. Tại đây, chúng tôi xây dựng một Trung tâm xét nghiệm hiện đại, đạt chuẩn quốc tế với hệ thống máy móc vô cùng tiên tiến. Nguồn nhân lực có trình độ cao và lòng nhiệt huyết, chắc chắn sẽ mang lại sự hài lòng cho khách hàng.
Nếu bạn có thông tin thắc mắc về các dịch vụ y tế của MEDLATEC, xin vui lòng liên hệ đến trực tiếp hoặc liên hệ qua tổng đài 1900 565656, chúng tôi rất sẵn lòng giải đáp.
1. Methamphetamine là gì?
Methamphetamine là một chất kích thích mạnh, gây nghiện ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Còn được gọi là meth, phấn, đá và tinh thể, và nhiều thuật ngữ khác, nó có dạng bột tinh thể màu trắng, không mùi, có vị đắng dễ tan trong nước hoặc rượu. Methamphetamine được phát triển ở đầu thế kỷ 20 từ thuốc gốc, amphetamine, và được sử dụng ban đầu làm thuốc thông mũi và phế quản. Giống như amphetamine, methamphetamine làm tăng hoạt động và khả năng nói, giảm sự thèm ăn, cho cảm giác vui vẻ hoặc phấn khích. Tuy nhiên, methamphetamine khác với amphetamine t ở liều tương đương, methamphetamine vào não nhiều hơn trở thành chất kích thích mạnh hơn. Nó cũng có tác dụng kéo dài và tổn thương nhiều hơn trên hệ thần kinh trung ương. Với những đặc điểm này nó trở thành một loại thuốc có tiềm năng lạm dụng rộng rãi cao.
Về mặt y tế, METH có thể được chỉ định để điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý [ADHD] và điều trị giảm cân ngắn hạn, nhưng việc sử dụng này còn hạn chế và hiếm khi được quy định. Ngoài ra, liều lượng trong quy định thấp hơn nhiều so với liều những người thường lạm dụng hay dùng.
2. Methamphetamine lạm dụng bằng cách nào?
Methamphetamine có nhiều dạng và có thể hút, hít vào, tiêm hoặc uống. Phương pháp ưa thích của việc lạm dụng thuốc thay đổi theo khu vực địa lý và đã thay đổi theo thời gian. Methamphetamine hút hiện là cách phổ biến nhất [theo dữ liệu của CEWG.] Hút hoặc tiêm methamphetamine đưa thuốc rất nhanh vào máu và não, gây ra “cơn sốt” tức thời, dữ dội và khuếch đại tiềm năng nghiện của thuốc và hậu quả sức khỏe bất lợi. Các cao điểm, hoặc "đèn flash", chỉ kéo dài một vài phút và được mô tả là cực kỳ vui. Hít vào hoặc uống bằng miệng tạo ra sự phấn khích cao, nhưng không phải là một cơn dữ dội. Hít tạo ra các hiệu ứng trong vòng 3 đến 5 phút và việc uống vào sẽ tạo ra các hiệu ứng trong vòng từ 15 đến 20 phút.
Như với nhiều chất kích thích, methamphetamine thường bị lạm dụng theo kiểu “binge and crash” [quá mức, ồn ào]. Vì các tác dụng thú vị của methamphetamine biến mất ngay cả trước khi nồng độ thuốc trong máu giảm đáng kể nên người dùng cố gắng duy trì mức cao bằng cách uống nhiều thuốc hơn.
3. Methamphetamine khác với các chất kích thích khác như cocaine như thế nào?
Phân tử methamphetamine có cấu trúc tương tự như amphetamine và chất dẫn truyền thần kinh dopamine, một hóa chất não đóng một vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh sự thưởng, nhưng nó hoàn toàn khác với cocaine. Mặc dù các chất kích thích này có tác dụng hành vi và sinh lý tương tự nhau, nhưng có một số khác biệt lớn trong cơ chế chuyển hóa của chúng. Ngược lại với cocaine, được đào thải nhanh chóng và gần như hoàn toàn trong cơ thể, methamphetamine có thời gian tác dụng lâu hơn, và một nồng độ lớn hơn của thuốc vẫn không thay đổi trong cơ thể. Do đó, methamphetamine tồn tại trong não lâu hơn, dẫn đến tác dụng kích thích kéo dài. Mặc dù cả methamphetamine và cocaine đều làm tăng nồng độ dopamine, nhưng việc sử dụng methamphetamine trong các nghiên cứu trên động vật dẫn đến nồng độ dopamine cao hơn nhiều, bởi vì các tế bào thần kinh phản ứng khác nhau với hai loại thuốc này. Cocaine kéo dài các hoạt động dopamin trong não bằng cách ngăn chặn sự tái hấp thu bằng các tín hiệu của tế bào thần kinh. Ở liều thấp, methamphetamine cũng ngăn chặn sự tái hấp thu dopamine, nhưng cũng làm tăng sự giải phóng dopamine, dẫn đến nồng độ cao hơn nhiều trong synap thần kinh, vì vậy có thể gây độc các dây thần kinh.
Bảng: So sánh METH và Cocain
4. Tác dụng tức thời [ngắn hạn] của methamphetamine là gì?
Là một chất kích thích mạnh, methamphetamine ngay cả với liều lượng nhỏ cũng có thể làm tăng sự tỉnh táo và hoạt động thể chất và giảm sự thèm ăn. Methamphetamine cũng có thể gây ra nhiều vấn đề về tim mạch, bao gồm nhịp tim nhanh, nhịp tim không đều và tăng huyết áp. Tăng thân nhiệt [nhiệt độ cơ thể cao] và co giật có thể xảy ra với quá liều methamphetamine, và nếu không được điều trị ngay lập tức, có thể dẫn đến tử vong.
Hầu hết các tác dụng của methamphetamine được cho là kết quả từ việc phóng thích quá mức dopamin. Dopamine được tham gia vào “con đường khen thưởng”, niềm vui và chức năng vận động.
5. Tác dụng kéo dài của methamphetamine là gì?
Sử dụng methamphetamine lâu dài có nhiều hậu quả tiêu cực, bao gồm cả nghiện ngập. Nghiện là một căn bệnh mãn tính, tái phát, được đặc trưng bởi việc tìm kiếm và sử dụng ma túy bắt buộc và kèm theo những thay đổi chức năng và phân tử trong não. Như trường hợp với nhiều loại ma tuý, tính dung nạp METH tăng nhanh. Người lạm dụng thường cần dùng liều cao hơn, uống thuốc thường xuyên hơn, hoặc thay đổi cách uống thuốc để đạt được hiệu quả mong muốn. Những người lạm dụng methamphetamine mạn tính có thể khó cảm thấy bất kỳ niềm vui nào khác hơn là do thuốc cung cấp càng thúc đẩy lạm dụng nhiều hơn nữa. hội chứng cai methamphetamine xảy ra khi một người dừng thuốc đột ngột; triệu chứng cai nghiện bao gồm trầm cảm, lo lắng, mệt mỏi và khao khát mãnh liệt đối với thuốc. Ngoài việc nghiện methamphetamine, những người sử dụng lâu dài có thể biểu hiện các triệu chứng bao gồm lo âu, rối loạn, mất ngủ, rối loạn tâm trạng và hành vi bạo lực. Họ cũng có thể biểu hiện một số tính năng tâm thần, bao gồm hoang tưởng, ảo giác thị giác và thính giác, và ảo tưởng [ví dụ, cảm giác của côn trùng leo xuống dưới da]. Các triệu chứng rối loạn tâm thần đôi khi có thể kéo dài hàng tháng hoặc nhiều năm sau khi một người đã từ bỏ methamphetamine, và stress đã được chứng minh là kết quả tự tái phát của rối loạn tâm thần do lạm dụng methamphetamine trước đây. Nghiên cứu thần kinh đã chứng minh sự thay đổi trong hoạt động của hệ thống dopamine có liên quan đến tốc độ vận động và suy giảm khả năng ngôn ngữ. Các nghiên cứu về những người nghiện methamphetamine mạn tính cũng tiết lộ những thay đổi về cấu trúc và chức năng nghiêm trọng ở những vùng não liên quan đến cảm xúc và trí nhớ, có thể giải thích được nhiều vấn đề về cảm xúc và nhận thức được quan sát thấy trong những người nghiện methamphetamine mạn tính. Việc lạm dụng methamphetamine cũng đã được chứng minh là có tác động tiêu cực lên các tế bào não không phải tế bào thần kinh được gọi là microglia [tế bào thần kinh đệm]. Những tế bào này hỗ trợ sức khỏe não bộ bằng cách bảo vệ não chống lại các tác nhân gây nhiễm và loại bỏ các tế bào thần kinh bị tổn thương. Tuy nhiên, các tế bào này hoạt động quá nhiều có thể tấn công các tế bào thần kinh khỏe mạnh. Một nghiên cứu sử dụng hình ảnh não tìm thấy có gấp đôi mức độ tế bào TK đệm trong những người nghiện methamphetamine trước đây so với những người không có tiền sử nghiện methamphetamine, điều này có thể giải thích một số tác dụng độc thần kinh của methamphetamine.
Ngoài các hậu quả về thần kinh và hành vi của việc lạm dụng methamphetamine, người dùng lâu dài cũng bị ảnh hưởng về thể chất, bao gồm giảm cân, sâu răng nghiêm trọng và mất răng và các vết loét da. Các vấn đề về răng có thể do sự kết hợp dinh dưỡng kém và vệ sinh răng miệng cũng như khô miệng và nghiến răng do thuốc gây ra. Lở loét da là hậu quả của việc gãi da để loại bỏ ảo xúc [côn trùng tưởng tượng được bò dưới da].
6. Những nguy cơ của việc lạm dụng methamphetamine trong thai kỳ là gì?
Kiến thức của chúng ta về tác động của lạm dụng methamphetamine trong thai kỳ bị giới hạn bởi vì các nghiên cứu về vấn đề này đã sử dụng các mẫu nhỏ và không thể giải thích khả năng các bà mẹ sử dụng các loại thuốc khác ngoài methamphetamine. Nhưng các nghiên cứu có sẵn đã chỉ ra việc tăng tỷ lệ sinh non, gián đoạn nhau thai [tách màng nhau thai khỏi tử cung], và các hiệu ứng khác nhau trên trẻ sơ sinh khi mẹ tiếp xúc với methamphetamine, bao gồm CNSS thấp, thờ ơ, và bất thường tim và não. Một nghiên cứu lớn do NIDA tài trợ đang tiến hành kiểm tra các kết quả phát triển ở trẻ em sinh ra từ những bà mẹ đã lạm dụng methamphetamine. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy các vấn đề về thần kinh, chẳng hạn như giảm tỉnh táo, tăng căng thẳng và suy giảm sự chú ý đáng kể ở những trẻ này.
7. Có phải những người lạm dụng methamphetamine có nguy cơ bị nhiễm HIV / AIDS và viêm gan B và C không?
Việc lạm dụng methamphetamine làm tăng nguy cơ lây nhiễm hoặc truyền HIV và viêm gan B và C — không chỉ cho những người tiêm chích ma túy mà còn cho những người nghiện methamphetamine không qua tiêm chích. Trong số những người tiêm chích ma túy, HIV và các bệnh truyền nhiễm khác được truyền nhiễm chủ yếu thông qua việc tái sử dụng hoặc dùng chung kim tiêm hoặc đồ dùng có liên quan. Nhưng bất kể methamphetamine được sử dụng như thế nào, tác dụng gây say của nó có thể làm thay đổi phán đoán, sự ức chế và dẫn mọi người tham gia vào các hành vi không an toàn như quan hệ tình dục không được bảo vệ. Việc lạm dụng methamphetamine có liên quan đến hành vi tình dục nguy hiểm, cảquan hệ dồng giới nam hoặc dị tính, có thể là do methamphetamine và các chất kích thích có liên quan có thể làm tăng ham muốn tình dục [mặc dù vẫn tồn tại nghịch lý, rằng lạm dụng METH lâu dài gây bất thường hoặc suy giảm chức năng tình dục, ít nhất là ở nam giới]. Sự kết hợp giữa tiêm chích ma tuý và nguy cơ tình dục kể trên có thể làm vấn đề nhiễm HIV trở nên trầm trọng hơn ở những người nghiện METH so với những người nghiện các loại ma tuý khác, điều này đã được báo cáo trong các nghiên cứu dịch tễ học. Ví dụ, trong khi chưa xác định được mối liên quan giữa nghiện METH và nhiễm HIV ở người dị tính thì mối liên quan giữa tỉ lệ nhiễm HIV ở nhóm MSM nghiện METH lại được xác định
Việc lạm dụng methamphetamine cũng có thể làm trầm trọng thêm sự tiến triển của bệnh HIV và hậu quả của nó. Trong các nghiên cứu trên động vật, methamphetamine đã được chứng minh là làm tăng sự sao chép của virus. Các nghiên cứu lâm sàng ở người cho thấy người dùng methamphetamine hiện đang sử dụng liệu pháp kháng vi rút có hoạt tính cao [HAART] để điều trị HIV có thể có nguy cơ phát triển AIDS cao hơn người không sử dụng, có thể do tuân thủ thuốc kém. Người lạm dụng Methamphetamine có nhiễm HIV cũng đã cho thấy tổn thương thần kinh lớn hơn và suy giảm nhận thức do HIV, so với những người không lạm dụng METH.
8. Phương pháp điều trị nào có hiệu quả đối với những người lạm dụng methamphetamine?
Các phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho nghiện methamphetamine vào thời điểm này là các liệu pháp hành vi, chẳng hạn như các can thiệp quản lý nhận thức và hành vi. Ví dụ, mô hình ma trận, một phương pháp điều trị hành vi toàn diện 16 tuần kết hợp liệu pháp hành vi, giáo dục gia đình, tư vấn cá nhân, hỗ trợ 12 bước, thử nghiệm ma túy và khuyến khích các hoạt động không liên quan đến ma túy, được chứng minh là có hiệu quả trong việc giảm lạm dụng methamphetamine. Can thiệp quản lý dự phòng, cung cấp các ưu đãi thực tế để đổi lấy việc tham gia điều trị và duy trì cai nghiện, cũng đã được chứng minh là có hiệu quả. Khuyến khích động lực để tăng cường phục hồi lạm dụng ma túy [MIEDAR], một phương pháp khuyến khích thúc đẩy cai nghiện cocaine và methamphetamine, đã chứng minh hiệu quả trong những người nghiện methamphetamine thông qua mạng lưới thử nghiệm lâm sàng quốc gia về lạm dụng thuốc của NIDA.
Mặc dù thuốc đã chứng minh hiệu quả trong điều trị một số rối loạn sử dụng chất, hiện tại không có loại thuốc nào chống lại tác dụng cụ thể của methamphetamine hoặc kéo dài sự kiêng cử và giảm lạm dụng methamphetamine bởi một người nghiện ma túy. Tuy nhiên, NIDA đã nghiên cứu về sự phát triển của các loại thuốc để điều trị chứng nghiện chất kích thích và các loại thuốc khác. Một cách tiếp cận đang được thử là nhắm vào hoạt động của các tế bào thần kinh đệm. Một loại thuốc được gọi là AV411 [ibudilast] ức chế hoạt động của các tế bào thần kinh đệm đã được chứng minh là ức chế sự tự dùng methamphetamine ở chuột và hiện đang được theo dõi nhanh trong các thử nghiệm lâm sàng để thiết lập sự an toàn và hiệu quả của nó ở người nghiện methamphetamine. Cũng theo nghiên cứu là những cách tiếp cận sử dụng hệ thống miễn dịch của cơ thể để trung hòa thuốc trong máu trước khi nó đến não. Những cách tiếp cận này bao gồm tiêm một người sử dụng kháng thể antimethamphetamine hoặc với các vắc-xin kích thích cơ thể tạo ra các kháng thể như vậy. Các nhà nghiên cứu đã bắt đầu một nghiên cứu lâm sàng để thiết lập sự an toàn của một kháng thể đơn dòng antimethamphetamine được gọi là mAb7F9 trong người dùng methamphetamine của con người.