các tỷ lệ thay thế biên [TMS] là số lượng sản phẩm mà người tiêu dùng sẵn sàng chuyển cho một sản phẩm khác, với điều kiện hàng hóa mới là thỏa đáng theo cách tương tự. Nó được sử dụng trong lý thuyết về sự thờ ơ để nghiên cứu hành vi của người tiêu dùng.
Nó có thể được định nghĩa là số đơn vị của sản phẩm X phải được bỏ để có được đơn vị bổ sung của sản phẩm Y, trong khi vẫn duy trì cùng mức độ tiện ích hoặc mức độ hài lòng. Do đó, nó liên quan đến việc trao đổi hàng hóa để thay đổi việc phân bổ các sản phẩm kết hợp trong các gói khác nhau.
Đường cong bàng quan là một biểu đồ gồm các gói khác nhau của hai sản phẩm mà người tiêu dùng thờ ơ lựa chọn. Đó là, nó không có ưu tiên cho một gói hơn một gói khác.
Nếu các đơn vị của một sản phẩm bị giảm, người tiêu dùng phải được bồi thường với nhiều đơn vị của sản phẩm khác để duy trì tình trạng thờ ơ. Tỷ lệ thay thế biên là tốc độ giảm của một sản phẩm phải được bù bằng sự gia tăng của sản phẩm kia.
Chỉ số
- 1 tỷ lệ thay thế biên là gì??
- 1.1 Nguyên tắc giảm tỷ lệ thay thế biên
- 1.2 Hạn chế
- 2 Nó được tính như thế nào?
- 3 ví dụ
- 4 tài liệu tham khảo
Tỷ lệ thay thế biên là gì??
Tỷ lệ thay thế biên là một thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ điểm mà sản phẩm được thay thế bằng sản phẩm khác.
Tỷ lệ này tạo thành một đường cong có độ dốc xuống, được gọi là đường cong bàng quan. Mỗi điểm dọc theo nó đại diện cho số lượng sản phẩm X và sản phẩm Y sẽ phù hợp thay thế cho nhau.
Nó luôn luôn thay đổi đối với một số điểm nhất định trong đường cong, về mặt toán học đại diện cho độ dốc của đường cong tại điểm đó. Tại bất kỳ điểm nào dọc theo đường cong bàng quan, tỷ lệ thay thế biên là độ dốc của đường bàng quan tại điểm đó.
Nếu tỷ lệ thay thế biên của X bằng Y hoặc Y bằng X giảm xuống, đường cong bàng quan phải được lồi ở điểm gốc.
Mặt khác, nếu nó không đổi, đường cong không phân biệt sẽ là một đường thẳng nghiêng xuống bên phải theo một góc 45 ° cho mỗi trục. Nếu tỷ lệ thay thế biên tăng, đường cong bàng quan sẽ bị lõm ở điểm gốc.
Nguyên tắc giảm tỷ lệ thay thế biên
TMS của sản phẩm X liên quan đến sản phẩm Y giảm khi nhiều sản phẩm X được thay thế bằng sản phẩm Y. Nói cách khác, miễn là người tiêu dùng có càng nhiều sản phẩm X, anh ta sẽ sẵn sàng từ bỏ sản phẩm ngày càng ít Y.
Tốc độ mà người tiêu dùng thay thế sản phẩm X bằng sản phẩm Y lớn hơn lúc ban đầu. Tuy nhiên, khi quá trình thay thế tiếp tục, tỷ lệ thay thế bắt đầu giảm.
Hạn chế
Tỷ lệ thay thế biên không kiểm tra sự kết hợp của các sản phẩm mà người tiêu dùng muốn nhiều hơn hoặc thích ít hơn một hỗn hợp khác, nhưng kiểm tra xem sự kết hợp sản phẩm nào mà người tiêu dùng sẽ thích tương tự..
Nó cũng không khám phá tiện ích cận biên, đó là mức độ tốt hơn hoặc tồi tệ hơn của người tiêu dùng với sự kết hợp của các sản phẩm thay vì một sản phẩm khác, bởi vì dọc theo đường cong bàng quan, tất cả các kết hợp sản phẩm đều được người tiêu dùng đánh giá theo cùng một cách.
Nó được tính như thế nào?
Định luật về tiện ích cận biên giảm dần quy định rằng tiện ích cận biên, là tiện ích bổ sung cho mỗi đơn vị sản phẩm mới, sẽ thấp hơn tiện ích cận biên của đơn vị trước đó.
Nghĩa là, đơn vị đầu tiên của sản phẩm có tiện ích cao nhất, đơn vị thứ hai có tiện ích cao thứ hai, v.v..
Bây giờ, nếu người tiêu dùng thay thế một sản phẩm X cho một sản phẩm Y khác, thì nó phải được bù với số lượng đơn vị Y lớn nhất cho đơn vị đầu tiên của X, số lượng đơn vị Y lớn thứ hai cho đơn vị thứ hai của X, và cứ thế liên tục.
Điều này cho thấy tỷ lệ thay thế biên thay đổi liên tục khi một người tiến hành theo đường cong bàng quan.
Đối với những thay đổi rất nhỏ trong một sản phẩm, tỷ lệ thay thế biên tiến gần đến độ dốc của đường cong không phân biệt, bằng với thay đổi trong Y chia cho thay đổi trong X.
Công thức
Tỷ lệ thay thế biên [TMS] được tính giữa hai sản phẩm được đặt trên một đường cong không phân biệt, cho thấy một điểm tiện ích bằng nhau cho mỗi kết hợp "sản phẩm X" và "sản phẩm Y". Công thức cho tỷ lệ thay thế biên là:
TMSxy = - [Y1 - Y0] / [X1 - X0] = dy / dx, trong đó:
- "X" và "Y" mỗi đại diện cho một sản phẩm khác nhau.
- dy / dx dùng để chỉ đạo hàm của y đối với x.
Mặt khác, TMSxy và TMSyx không giống nhau. Trên thực tế, chúng có tính tương hỗ với nhau, nghĩa là TMSyx = 1 / TMSxy.
Có thể chỉ ra rằng tỷ lệ thay thế biên của y cho x bằng với giá của x chia cho y. Điều này bằng với tiện ích cận biên của x chia cho tiện ích cận biên của y, nghĩa là, TMSxy = UMx / UMy
Đường cong bàng quan trở nên ngang hơn khi nó di chuyển từ trục y sang trục x. Đó là bởi vì càng ngày càng khan hiếm và x trở nên dồi dào, tỷ lệ thay thế của x bằng y giảm đi. Điều này được gọi là tỷ lệ thay thế biên giảm dần.
Ví dụ
Ví dụ, một người tiêu dùng phải lựa chọn giữa hamburger và xúc xích. Để xác định tỷ lệ thay thế biên, người tiêu dùng được hỏi những sự kết hợp giữa hamburger và hot dog cung cấp cùng một mức độ hài lòng.
Khi các kết hợp này được vẽ, độ dốc của đường kết quả là âm.
Điều này có nghĩa là người tiêu dùng phải đối mặt với tỷ lệ thay thế cận biên giảm. Trong khi có nhiều hamburger liên quan đến hot dog, người tiêu dùng sẽ sẵn sàng cung cấp ít hot dog hơn cho nhiều hamburger hơn.
Trong biểu đồ, tại điểm A, bạn có thể thấy rằng người tiêu dùng đã sẵn sàng thay thế [14-11] = 3 đơn vị xúc xích cho [25-20] = 5 đơn vị hamburger bổ sung. Do đó, ở giai đoạn này, tỷ lệ thay thế của xúc xích cho bánh mì kẹp thịt tiêu dùng là 5/3 = 1,67.
Tuy nhiên, tại điểm B, người tiêu dùng thay thế khác [11-7] = 4 đơn vị xúc xích sẽ cần [40-25] = 15 đơn vị hamburger bổ sung, ở giai đoạn này TMS của anh ta là 15/4 = 3, 75.
Giả định rằng bất kỳ kết hợp nào trong ba kết hợp trong biểu đồ đều có cùng mức độ tiện ích.
Tài liệu tham khảo
- Adam Hayes [2019]. Tỷ lệ cận biên thay thế - Định nghĩa MRS. Đầu tư. Lấy từ: Investopedia.com.
- Prateek Agarwal [2018]. Tỷ lệ cận biên thay thế. Nhà kinh tế thông minh. Lấy từ: smarteconomist.com.
- Jan Obaidullah [2018]. Tỷ lệ cận biên thay thế. Xplaind. Lấy từ: xplaind.com.
- Smriti Chand [2019]. Tỷ lệ thay thế biên [MRS] | Kinh tế Thư viện bài viết của bạn. Lấy từ: yourarticlel Library.com.
- Toppr [2019]. Tỷ lệ cận biên thay thế. Lấy từ: toppr.com.
Tỷ lệ thay thế kỹ thuật cận biên [marginal rate of technical substitution] là tỷ lệ sản phẩm hiện vật cận biên giữa hai đầu vào nhân tố trong quá trình sản xuất, tức là lượng đầu vào nhân tố X có thể giảm đi mà vẫn giữ nguyên sản lượng nhờ tăng một đơn vị đầu vào nhân tố Y. Tỷ lệ này được tính bằng độ dốc của đường đẳng lượng của nhà sản xuất. Để giảm thiểu chi phí sản xuất, nhà sản xuất, nhà sản xuất phải làm cho tỷ lệ sản phẩm hiện vật cận biên của hai đầu vào nhân tố [biểu thị bằng đường đẳng lượng] bằng tỷ lệ giá của chúng.
[Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân]
Tỷ lệ thay thế kỹ thuật cận biên [MRTS] là tỷ lệ mà tại đó một yếu tố phải giảm để mức năng suất tương tự có thể được duy trì khi một yếu tố khác được tăng lên. MRTS phản ánh việc đánh đổi giữa các yếu tố, chẳng hạn như vốn và lao động, cho phép một công ty duy trì sản lượng không đổi. MRTS khác với tỷ lệ thay thế cận biên [MRS] vì MRTS tập trung vào trạng thái cân bằng của nhà sản xuất và MRS tập trung vào cân bằng của người tiêu dùng.
Kinh tế học thực chất là môn khoa học ra đời cách đây hơn hai thế kỷ. Từ đó đến nay kinh tế học đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, chính do vậy mà cũng đã xuất hiện khá nhiều các định nghĩa về kinh tế học cũng như các thuật ngữ liên quan đến vấn đề này. Một trong số đó chúng ta cần phải kể đến tỉ lệ thay thế biên. Chắc hẳn hiện nay vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về thuật ngữ này. Chính vì vậy, bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giúp người đọc tìm hiểu tỉ lệ thay thế biên là gì cũng như những đặc điểm, công thức và ví dụ của tỉ lệ thay thế biên?
Tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568
1. Tìm hiểu về tỉ lệ thay thế biên:
Khái niệm tỉ lệ thay thế biên:
Trong kinh tế học, tỉ lệ thay thế biên [MRS] được hiểu cơ bản chính là lượng hàng hóa mà các chủ thể là những người tiêu dùng sẵn sàng tiêu thụ liên quan đến hàng hóa khác, miễn là hàng hóa mới cùng mức độ hữu dụng.
Tỉ lệ thay thế biên được sử dụng để nhằm mục đích phân tích hành vi của các chủ thể là những người tiêu dùng. Tỉ lệ thay thế biên được tính giữa hai hàng hóa được biểu thị bằng đường bàng quan [Indifference Curve], trong đó mỗi điểm dọc theo đường bàng quan đại diện cho lượng hàng X và lượng hàng Y mà khi thay thế cho nhau, mức độ hữu dụng vẫn không đổi.
Tỉ lệ thay thế biên trong tiếng Anh là gì?
Tỉ lệ thay thế biên trong tiếng Anh là Marginal Rate of Substitution, viết tắt là MRS.
Đặc điểm của tỉ lệ thay thế biên:
Độ dốc của đường bàng quan trên thực tế có ý nghĩa rất quan trọng đối với phân tích tỉ lệ thay thế biên.
Xem thêm: Quy luật thay thế các kiểu nhà nước theo chủ nghĩa Mác-Lênin
Tại bất kì điểm nào dọc theo đường bàng quan, tỉ lệ thay thế biên chính là độ cong của đường bàng quan tại điểm đó.
Lưu ý rằng đa số các đường bàng quan là các đường cong, cũng chính bởi vì vậy độ cong thay đổi khi các chủ thể di chuyển dọc theo đường bàng quan.
Đường bàng quan có thể là đường thẳng nếu độ cong không đổi, dẫn đến đường bàng quan biểu thị bằng đường thẳng dốc xuống.
Nếu tỉ lệ thay thế biên tăng lên, đường bàng quan sẽ lồi. Điều này thường không phổ biến vì nó có nghĩa là các chủ thể là những người tiêu dùng sẽ tiêu thụ nhiều hàng hóa X hơn để tăng mức tiêu thụ hàng hóa Y và ngược lại.
Thông thường, sự thay thế cận biên đang giảm dần, có nghĩa là chủ thể là người tiêu dùng chọn sản phẩm thay thế thay cho hàng hóa khác thay vì tiêu thụ nhiều hơn đồng thời các hàng hóa.
Công thức được sử dụng để tính tỉ lệ thay đổi biên:
Công thức tính tỉ lệ thay thế biên MRS cụ thể đó là:
Trong đó:
Xem thêm: Thực trạng thực hiện việc chăm sóc thay thế trẻ em tại gia đình
x, y là 2 hàng hóa khác nhau.
dy/dx: đạo hàm của y đối với x.
MU = hữu dụng biên của x, y.
Ví dụ cụ thể về cách sử dụng tỉ lệ thay thế biên MRS:
Ví dụ, một chủ thể là người tiêu dùng phải lựa chọn giữa hamburger và hotdog. Để nhằm mục đích có thể xác định tỉ lệ thay thế biên, các chủ thể là những người tiêu dùng được hỏi sự kết hợp nào giữa hamburger và hotdog sẽ cung cấp cùng một mức độ hài lòng.
Khi các kết hợp này được biểu thị trên đồ thị, đường bàng quan bị lõm. Điều này có nghĩa là chủ thể là người tiêu dùng phải đối mặt với tỉ lệ thay thế biên giảm dần: các chủ thể đó khi càng có nhiều hamburger so với hotdog, họ càng ít ăn hotdog hơn.
Nếu tỉ lệ thay thế của hamburger cho hotdog là -2, thì chủ thể đó sẽ sẵn sàng từ bỏ 2 hotdog cho mỗi lần tiêu thụ thêm 1 hamburger.
Hạn chế của tỉ lệ thay thế biên:
Xem thêm: Thực trạng thực hiện chăm sóc thay thế trẻ em tại cơ sở trợ giúp xã hội
Tỉ lệ thay thế biên thông thường giới hạn việc phân tích cho hai biến.
Ngoài ra, tỉ lệ thay thế biên MRS không nhất thiết phải kiểm tra mức độ hữu dụng biên bởi vì lí thuyết đang xem mức độ hữu dụng biên của hai hàng hóa tương đương nhau, mặc dù trên thực tế có thể có mức độ hữu dụng khác nhau.
2. Tìm hiểu về đường bàng quan:
Khái niệm đường bàng quan:
Đường bàng quan được hiểu cơ bản là đường mô tả các giỏ hàng hóa khác nhau đem lại cho chủ thể là người tiêu dùng cùng một độ thỏa dụng.
Chúng ta có thể biểu diễn sở thích của người tiêu dùng bằng công cụ đồ thị.
Với hệ trục tọa độ Ox và Oy, trong đó trục hoành Ox biểu thị số lượng hàng hóa X, trục tung Oy biểu thị số lượng hàng hóa Y, mỗi một điểm trên mặt phẳng của hệ trục tọa độ cho ta biết một giỏ hàng hóa cụ thể với một lượng hàng hóa X và một lượng hàng hóa Y nhất định.
Hình 1: Sở thích của người tiêu dùng và đường bàng quan
Trên hình 1, các điểm A, B, C thể hiện các giỏ hàng hóa khác nhau. Theo giả định “thích nhiều hơn ít”, khi điểm B nằm ở phía dưới và bên trái điểm A, giỏ hàng hóa A sẽ mang lại cho chủ thể là người tiêu dùng một độ thỏa dụng cao hơn so với giỏ hàng hóa B.
Trái lại, người tiêu dùng sẽ thích giỏ hàng hóa C hơn giỏ hàng hóa A, bởi vì điểm C nằm ở phía trên và bên phải điểm A, biểu thị số lượng hàng hóa cả X lẫn Y ở giỏ C nhiều hơn so với ở giỏ A.
Xem thêm: Giải pháp đảm bảo quyền trẻ em được chăm sóc thay thế tại Việt Nam
Nếu giỏ hàng hóa D nằm dưới giỏ A [lượng hàng hóa Y ở giỏ D ít hơn ở A], bên cạnh đó lại nằm ở phía bên phải so với giỏ A [lượng hàng hóa X ở giỏ D nhiều hơn ở A] thì nguyên tắc “thích nhiều hơn ít” trong trường hợp cụ thể này chưa trực tiếp cho chúng ta biết các chủ thể là những người tiêu dùng sẽ thích giỏ hàng hóa nào hơn.
Tuy nhiên, giả định về khả năng sắp xếp các giỏ hàng hóa theo trật tự sở thích cho chúng ta biết rằng, một chủ thể là người tiêu dùng cụ thể sẽ luôn so sánh được A với D, theo đó, hoặc là A được ưa thích hơn D, hoặc D được ưa thích hơn A, hoặc A được ưa thích như D.
Trong trường hợp A và D được ưa thích như nhau, ta nói, đối với người tiêu dùng, A và D mang lại cùng một độ thỏa dụng. Khi các chủ thể sẽ cần phải lựa chọn giữa A và D trong việc theo đuổi mục tiêu tối đa hóa độ thỏa dụng, người tiêu dùng sẽ thờ ơ hay bàng quan trong việc chọn A hay D.
Tập hợp tất cả các giỏ hàng hóa có khả năng mang lại cho người tiêu dùng một độ thỏa dụng ngang như độ thỏa dụng của A hoặc của D sẽ tạo thành một đường bàng quan: trong trường hợp này chính là đường bàng quan đi qua các điểm A và D.
Mỗi điểm trên một đường bàng quan cũng sẽ thể hiện một giỏ hàng hóa. Những điểm này nằm trên cùng một đường bàng quan hàm ý rằng khi sử dụng các giỏ hàng hóa đó, người tiêu dùng thu nhận được cùng một độ thỏa dụng như nhau, hay nói cách khác, anh ta [chị ta] có được sự hài lòng như nhau.
Vì vậy một đường bàng quan cụ thể luôn gắn liền với một độ thỏa dụng nhất định, và điều này cũng sẽ nói lên vị trí cụ thể của nó. Những đường bàng quan khác nhau thì sẽ biểu thị các độ thỏa dụng khác nhau.
Xét trên cùng một đường bàng quan, khi ta di chuyển từ điểm này đến điểm khác, thông thường cả lượng hàng hóa X lẫn hàng hóa Y đều thay đổi.
Nếu biểu thị các mức thay đổi đó tương ứng là ∆x và ∆y, thì các đại lượng này không thể cùng dấu [cùng dương – biểu thị cả lượng hàng hóa X và Y cùng tăng lên, hay cùng âm – biểu thị cả lượng hàng hóa X và Y cùng giảm] trong trường hợp cả X lẫn Y đều là những hàng hóa hữu ích.
Ví dụ như nếu khi chuyển từ một giỏ hàng hóa này sang một giỏ hàng hóa khác mà cả x lẫn y đều tăng, thì theo nguyên tắc “thích nhiều hơn ít”, giỏ hàng hóa mới sẽ đem lại cho người một độ thỏa dụng cao hơn.
Cũng chính bởi vì thế, để giữ nguyên độ thỏa dụng, cần có sự đánh đổi nhất định giữa X và Y. Tỉ số -∆y/∆x biểu thị chính tỉ lệ đánh đổi này.
Nó cho chúng ta biết các chủ thể là những người tiêu dùng cần hi sinh bao nhiêu đơn vị hàng hóa Y để nhằm mục đích có thể tăng thêm một đơn vị hàng hóa X mà không làm thay đổi độ thỏa dụng. Tỉ lệ này được gọi là tỉ lệ thay thế biên [MRS].
Tỉ lệ thay thế biên giữa hàng hóa X và hàng hóa Y biểu thị số lượng hàng hóa Y mà các chủ thể là người tiêu dùng cần phải hi sinh để nhằm mục đích từ đó có thêm một đơn vị hàng hóa X trong khi vẫn giữ nguyên độ thỏa dụng.
MRS = -∆y/∆x
Theo công thức định nghĩa được nêu cụ thể bên trên, tỉ lệ thay thế biên tại một điểm nhất định trên đường bàng quan cũng chính là giá trị tuyệt đối của độ dốc của đường bàng quan tại điểm nói trên.
Đường bàng quan trong tiếng Anh gọi là gì?
Đường bàng quan trong tiếng Anh gọi là: Indifference curves.
Trên đây là bài phân tích mới nhất của Luật Dương Gia về “Tỉ lệ thay thế biên là gì? Đặc điểm, công thức và ví dụ?” theo quy định mới nhất năm 2021. Nếu còn bất cứ thắc mắc nào liên quan đến trường hợp này hoặc các vấn đề pháp luật về nội dung liên quan khác, vui lòng liên hệ: 1900.6568 để được tư vấn – hỗ trợ!