Nhà tù Côn Đảo thành lập và động của vào ngày tháng năm nào
TPO - Chính quyền thực dân Pháp tới chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã cho xây dựng tại Côn Đảo hệ thống nhà tù lớn nhất Việt Nam với 7 trại giam, 2 khu biệt lập và 127 phòng giam, 44 xà lim cùng 504 phòng giam biệt lập. Hệ thống nhà tù này từng được xem là “địa ngục trần gian”.
Tính tới ngày đất nước thống nhất năm 1975, hệ thống nhà tù tại Côn Đảo đã tồn tại được 113 năm. Trong 113 năm đó, từ chính quyền thực dân Pháp tới chính quyền Việt Nam Cộng hòa đã cho xây dựng một hệ thống nhà tù lớn với 7 trại giam, 2 khu biệt lập và 127 phòng giam, 44 xà lim cùng 504 phòng giam biệt lập.
Hệ thống nhà tù Côn Đảo được thực dân, đế quốc, tay sai giam giữ tù nhân chính trị, tử tù... Nơi đây thời Pháp thuộc đã giam giữ những người tham gia các phong trào cách mạng và những người yêu nước chống lại chính phủ thuộc địa, và sau đó lại được Mỹ sử dụng để giam cầm tù nhân.
“Địa ngục trần gian” thời cao điểm hầu như không có ngày nào trên mảnh đất Côn Đảo không có những người tù ngã xuống. Từ điều kiện ăn ở thiếu thốn, từ những hình thức tra tấn đàn áp dã man của quản ngục rồi những hành động giam cầm hành hạ ở khu "chuồng cọp", khu "chuồng bò" đến hầm xay lúa...
113 năm tồn tại của “địa ngục trần gian”, trên 20 ngàn người đã vĩnh viễn nằm lại trên hòn đảo này.
Hình sáp tái hiện lại sự dã man, tàn bạo của thực dân, đế quốc, tay sai đối với những người bị giam cầm.
Nhà tù được bao bọc bởi những bức tường bằng đá cao và gắn với miếng thủy tinh sắc nhọn, dây thép gai. Để tránh người tù vượt ngục, bọn thực dân, đế quốc, tay sai xây dựng thêm vọng gác có lính được trang bị súng đạn canh chừng.
Nhà tù Côn Đảo là một trong 23 di tích quốc gia đặc biệt.
Trong các khu giam giữ thì "chuồng cọp" là nơi biệt giam khắc nghiệt nhất. Tù nhân bị giam trong căn phòng 5m2, nằm trên nền xi măng và bị cùm chân, thường xuyên bị tra tấn.
Để tránh dư luận phản đối, khu "chuồng cọp" được xây biệt lập và được giữ bí mật trong một thời gian dài. Cho đến năm 1970 sự thật về "chuồng cọp" bị phanh phui, gây chấn động thế giới.
Chiến tranh đã lùi xa, hàng vạn người đã ngã xuống, và nhà tù Côn Đảo là chứng tích lịch sử để thế hệ sau hiểu rõ về ý chí quật cường, trung kiên của bậc cha ông trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Trọng Tài - Cảnh Huệ - Trường Phong - Như Ý - Nguyên Anh
Huyện Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) là một quần đảo bao gồm 16 hòn đảo với tổng diện tích 76,650km2, trải ra trên vùng tọa độ từ 8037’-8047’ vĩ độ bắc, từ 106032’-106045’kinh độ đông. Côn Đảo cách xa thành phố Vũng Tàu về phía đông nam 90 hải lý (179km), cách cửa sông Hậu 45 hải lý (83km). Núi rừng chiếm hơn 80% diện tích tự nhiên, cao nhất là đỉnh Thánh Giá (577m), núi Chúa (515m). Rừng Đặc dụng Quốc gia Côn Đảo, hệ sinh thái đa dạng với nhiều chủng loại động thực vật quí hiếm tiêu biểu cho cả ba miền Bắc – Trung – Nam. Khí hậu Côn Đảo thuộc loại cận xích đạo. Nhiệt độ trung bình hàng năm 26,9oC. Lượng mưa trung bình: 2.200mm. Độ ẩm trung bình 80%. Mùa khô từ tháng 11 đến tháng 04 có gió mùa đông bắc (còn gọi là gió chướng), mùa mưa từ tháng 05 đến tháng 10 có gió tây nam. Các di chỉ khảo cổ học đã được phát hiện, khai quật nghiên cứu: Hòn Cau, Cồn Hải Đăng, Cồn Miếu Bà, Hàng Dương, Cồn Nhà máy nước, Bàu sen… cho thấy vào thời sơ kỳ kim khí cách ngày nay 2500 – 2000 năm lớp cư dân đầu tiên đã có mặt tại Côn Đảo. Trong quá trình sinh tụ trên đảo họ đã có những mối quan hệ giao thương rộng rãi với các nhóm cư dân đồng đại trong đất liền Nam bộ, Trung bộ Việt Nam cũng như các khu vực khác của Đông Nam Á lục địa và hải đảo. Từ xưa người Mã Lai gọi Côn Đảo là Pulao Cundur. Người Việt gọi là Côn Lôn, Côn Sơn… Người Pháp gọi Côn Đảo là Poulo Condore. Trong quá trình lập nghiệp ở Đàng Trong, các chúa Nguyễn đã thực sự quản lý và khai thác có tổ chức quần đảo Côn Lôn. Thời chúa Nguyễn Phúc Chu (1691-1725) Côn Đảo do đội Hoàng Sa quản lý. Cách mạng Tháng 8/1945 thành công, chính quyền cách mạng được thiết lập trên “đảo tù” này. Nhưng chỉ ít lâu sau đó, cùng với việc tái xâm lược Nam Bộ. thực dân Pháp cũng chiếm đóng trở lại Côn Đảo. Một lần nữa chúng biến nơi đây thành nhà tù giam giữ những người yêu nước, các chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam, cán bộ Việt Minh không may sa vào tay giặc. Từ 1955 Mỹ, Ngụy tiếp quản Côn Đảo. Chúng nâng lên thành tỉnh Côn Sơn, tiếp tục mở rộng trại giam để đày ải, giết hại các chiến sĩ cách mạng. Biến nơi đây thành địa ngục trần gian, với các khu nghĩa địa Hàng Keo, Hàng Dương trùng điệp 20.000 nấm mồ tù nhân. Nhưng với mọi thủ đoạn tinh vi, ác độc kẻ địch cũng không sao khuất phục được tinh thần quật cường của các chiến sĩ cộng sản. Để rồi rạng sáng ngày 1 tháng 5 năm 1975 dưới sự lãnh đạo của Đảo Ủy toàn thể tù nhân Côn Đảo nổi dậy phá tan ngục tù, bẻ gãy gông xiềng giải phóng hòn đảo tự do. Ngày 29/4/1979, Bộ Văn hóa-Thông tin đã ra quyết định số 54/VH.QĐ đặc cách công nhận khu di tích lịch sử Côn Đảo và ghi nhận đây là một trong những di tích đặc biệt quan trọng của Quốc gia. Tại hội nghị ngày 23/02/1998 do UBND Tỉnh chủ trì, với sự tham dự của lãnh đạo các cơ quan ban ngành trong tỉnh và đại diện Bộ Văn hóa Thông tin đã thông qua đề án quy định khu vực bảo vệ Di tích lịch sử Nhà tù Côn Đảo. Hội nghị thống nhất bước đầu khoanh vùng khu vực bảo vệ 20 địa điểm di tích trọng tâm.
Côn Đảo là khu nhà tù lớn nhất và lâu đời nhất ở nước ta. Trong suốt 113 năm (1862- 1975) thống trị, bọn xâm lược Pháp- Mỹ đã giam cầm đày đọa hàng chục vạn chiến sĩ cach mạng và những người yêu nước thuộc nhiều thế hệ. Chúng biến Côn Đảo thành “Địa ngục trần gian” khét tiếng. Nhưng cũng chính tại đây các chiến sĩ cách mạng đã thể hiện ý chí đấu tranh kiên cường thà hy sinh chứ không chịu đầu hàng, giữ vững khì tiết của người cộng sản. Từ lâu Côn Đảo đã đi vào tình cảm và sự ngưỡng mộ của nhân dân cả nước cùng bạn bè quốc tế như một vùng đất thánh thiêng liêng, biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt nam. PHẠM QUANG MINH |