48 702 KB 4 201
Nhấn vào bên dưới để tải tài liệu
Đang xem trước 10 trên tổng 48 trang, để tải xuống xem đầy đủ hãy nhấn vào bên trên
MTE000006 TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC ÑAØ LAÏT
F7G GIAÙO TRÌNH NHAÄP MOÂN SÖÛ HOÏC
[Daønh cho sinh vieân chuyeân ngaønh Vieät Nam hoïc] PGS,TS. CAO THEÁ TRÌNH 2000 Nhaäp moân Söû hoïc -1- MUÏC LUÏC
1. Thuaät ngöõ “lòch söû”............................................................................................ - 3 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa Söû hoïc ...................................................................... - 5 3. Chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa söû hoïc. ...................................................................... - 8 4. Caùc chuyeân ngaønh cuûa khoa hoïc lòch söû .......................................................... - 14 5. Vò trí cuûa khoa hoïc lòch söû trong heä thoáng caùc ngaønh khoa hoïc ....................... - 17 6. Lòch söû söû hoïc [ history of history].................................................................. - 23 7. Moät vaøi vaán ñeà veà phöông phaùp luaän söû hoïc ................................................... - 29 8. Giôùi thieäu chöông trình ñaøo taïo cuûa khoa Lòch söû - Ñaïi hoïc Ñaø Laït................ - 34 9. Moät vaøi gôïi yù veà phöông phaùp hoïc taäp - nghieân cöùu lòch söû ôû tröôøng ñaïi hoïc.. - 41 - PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -2- M ÔÛ Ñ AÀ U Nhö teân goïi cuûa noù, giaùo trình naøy [neáu dieãn giaûi moät caùch ñaày ñuû nhaäp moân Söû hoïc phaûi laø “vaøo cöûa toøa laâu ñaøi khoa hoïc lòch söû”] laø moät giaùo
trình coù tính chaát “môû maøn”, “giaùo ñaàu” cho moät lónh vöïc khoa hoïc maø moãi
chuùng ta ôû ñaây ñaõ löïa choïn. Noùi moät caùch khaùc, noù seõ giôùi thieäu moät caùch
khaùi quaùt ñeå chuùng ta hình dung ñöôïc toøa laâu ñaøi khoa hoïc maø chuùng ta saép
böôùc vaøo coù nhöõng gì, caáu taïo ra sao, “pheùp taéc”, “gia phong” [quy taéc, quy
luaät] cuûa noù nhö theá naøo...? Cuï theå, chuùng ta seõ laàn löôït ñi saâu vaøo caùc caâu
hoûi heát söùc then choát khi laøm quen vôùi moät ngaønh khoa hoïc maø trong tröôøng
hôïp cuï theå chuùng ta ñang xem xeùt laø khoa hoïc lòch söû. Cuï theå hôn, chuùng ta
seõ laàn löôït ñi tìm caùc caâu traû lôøi cho nhöõng vaán ñeà nhö lòch söû laø gì ? lòch söû
nghieân cöùu caùi gì [ñoái töôïng nghieân cöùu], lòch söû coù vai troø nhö theá naøo trong
xaõ hoäi [chöùc naêng, nhieäm vuï], lòch söû goàm nhöõng chuyeân ngaønh naøo vaø coù
moái quan heä hoï haøng vôùi ai [vò trí cuûa khoa hoïc lòch söû trong heä thoáng caùc
ngaønh khoa hoïc], khoa hoïc lòch söû ra ñôøi töï bao giôø, lòch söû coù ñuùng khoâng...?
Trong chuyeân luaän naøy, chuùng toâi cuõng giôùi thieäu khaùi quaùt veà chöông trình
ñaøo taïo ngaønh söû ôû tröôøng Ñaïi hoïc Ñaø Laït cuõng nhö neâu leân moät vaøi gôïi yù veà
phöông phaùp hoïc taäp- nghieân cöùu ôû baäc ñaïi hoïc. Xin baét ñaàu töø caâu hoûi thöù
nhaát. PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -3- 1. Thuaät ngöõ “lòch söû”.
Trong caùc ngoân ngöõ chaâu AÂu [history - Englich, histoire - Francais]
hay ictoria [Russian], lòch söû ñeàu coù goác töø tieáng Hy Laïp historía... Töø naøy
coù 2 nghóa: nghóa thöù nhaát laø caâu chuyeän [History of Love], chuyeän keå veà quaù
khöù hay nhöõng hieåu bieát veà quaù khöù vaø nghóa thöù hai laø moät lónh vöïc khoa hoïc
nghieân cöùu veà quaù khöù. Trong ngoân ngöõ caùc daân toäc AÙ Ñoâng nhö Trung Quoác,
Nhaät Baûn, Vieät Nam, töø lòch söû coù goác töø chöõ Haùn vôùi caùc bieán theå khaùc nhau
nhö söû, lòch söû, söû hoïc... chöõ söû [
] trong tieáng Haùn coù quan heä vôùi chöõ
trung [ ] coøn coù aâm laø truùng - nghóa laø “chính xaùc”; lòch [
] coù nghóa laø
“traûi qua”... Do vaäy, chuùng ta baét gaëp haøng loaït nhöõng meänh ñeà haàu nhö
khoâng lieân quan tôùi caâu chuyeän chuùng ta ñang xem xeùt nhö: Lòch söû Vaät lyù,
Lòch söû Toaùn hoïc, Lòch söû Kieán truùc, Lòch söû Traùi ñaát... Xeùt töø phöông dieän
naøy, caùc nhaø kinh ñieån cuûa chuû nghóa Maùc-Leânin - K. Mac vaø F. Aêng-ghen,
vieát: “Chuùng toâi chæ bieát coù moät ngaønh khoa hoïc duy nhaát laø khoa hoïc lòch
söû...”. ÔÛ ñaây, Lòch söû ñöôïc hieåu nhö moät phöông phaùp nghieân cöùu - phöông
phaùp lòch ñaïi - phöông phaùp xem xeùt söï vaän ñoäng, phaùt trieån cuûa moïi söï vaät,
hieän töôïng theo chieàu thôøi gian. Trong chuyeân luaän naøy, chuùng toâi chæ ñeà caäp
tôùi lòch söû nhö laø moät khoa hoïc nghieân cöùu veà söï vaän ñoäng cuûa xaõ hoäi loaøi
ngöoøi.
Trôû laïi vôùi ñònh nghóa veà lòch söû, theo chuùng toâi, trong soá khoâng ít
nhöõng caùch hieåu vaø ñònh nghóa khaùc nhau veà khoa hoïc lòch söû, ñònh nghóa
ñöôïc neâu leân trong Baùch khoa toaøn thö Xoâ vieát veà lòch söû laø thoûa ñaùng hôn caû;
theo ñoù: lòch söû laø moät [hay moät taäp hôïp caùc] ngaønh khoa hoïc, nghieân cöùu veà
söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi trong taát caû nhöõng bieåu hieän cuï theå vaø ña
daïng cuûa noù vôùi muïc ñích nhaèm hieåu bieát hieän taïi vaø trieån voïng cuûa noù trong
töông lai [1].
Ñònh nghóa treân ñaây ñaõ neâu baät ñöôïc ñoái töôïng nghieân cöùu vaø muïc
ñích cuûa khoa hoïc lòch söû, noùi moät caùch khaùc, noù thoûa maõn nhöõng tieâu chí veà
ñònh nghóa moät lónh vöïc khoa hoïc. Trong ñoái töôïng nghieân cöùu, Baùch khoa
toaøn thö Xoâ vieát veà lòch söû ñaõ xaùc ñònh roõ ñoù söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi
ngöôøi vôùi taát caû nhöõng bieåu hieän cuï theå vaø ña daïng cuûa noù - toùm laïi laø toaøn boä
quaù trình vaän ñoäng cuûa nhaân loaïi töø thuôû bình minh cuûa loaøi ngöôøi cho ñeán
nay treân moïi bình dieän cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi [kinh teá, chính trò, quaân söï, ngoaïi
giao, vaên hoùa-xaõ hoäi...]. Muïc ñích cuûa khoa hoïc lòch söû cuõng ñaõ ñöôïc ñònh
nghóa neâu treân theå hieän ñöôïc vai troø to lôùn cuûa söû hoïc ñoái vôùi ñôøi soáng xaõ PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -4- hoäi, khaúng ñònh ñöôïc söï caàn thieát khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa lónh vöïc khoa
hoïc naøy ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa nhaân loaïi, bôûi noù khoâng chæ nghieân cöùu
nhöõng gì ñaõ phuû buïi thôøi gian maø coøn noùng hoåi tính thôøi söï vaø ñònh höôùng
cho töông lai. PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -5- 2. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa Söû hoïc
Noùi moät caùch ñôn giaûn, ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa söû hoïc chuû yeáu laø
nhöõng gì ñaõ xaåy ra, nhöõng gì thuoäc veà quaù khöù. Tuy vaäy, traûi qua thôøi gian,
nhaän thöùc veà vaán ñeà naøy khaù khaùc nhau.
Döôùi thôøi coå-trung ñaïi: Xuaát phaùt töø quan nieäm xem con ngöôøi laø
saûn phaåm cuûa thaàn linh, Thöôïng ñeá, do vaäy, caùc söû gia thôøi baáy giôø taäp trung
mieâu taû veà caùc vò vua chuùa - con Trôøi [Thieân töû] cuøng laø nhöõng hieän töôïng töï
nhieân kyø laï - nhöõng ñieàm trieäu theå hieän yù nguyeän cuûa Thöôïng ñeá. Töø thôøi
Xuaân Thu, beân caïnh vua thöôøng coù 2 vò söû quan - moät cheùp veà nhöõng lôøi noùi
cuûa vua, moät cheùp veà nhöõng cöû chæ, haønh ñoäng cuûa ñöùc kim thöôïng [ñoäng taéc
taû söû thö chi, ngoân taéc höõu söû thö chi - Leâ kyù]. Nhöõng hieän töôïng baát thöôøng
cuûa töï nhieân nhö ________________ [1]. Baùch khoa toaøn thö Xoâ vieát veà lòch söû, T. 6, Maùtxcôva, 1965, tr. 577-578. Daãn theo:
EÂroâphiev N.A. Lòch söû laø gì ? Maùtxcôva, tr. 46 [chöõ Nga]. söï suït lôû cuûa moät vaït nuùi, haïn haùn/luõ luït keùo daøi, söï xuaát hieän chaâu chaáu vôùi
maät ñoä cao... hay ai ñoù tình côø baét ñöôïc con voi traéng, chim tró traéng... hay
con ruøa treân mình coù nhöõng veät khaùc maøu coù theå suy ra chöõ naøy, chöõ noï....
ñeàu thu huùt ñöôïc söï quan taâm ñaëc bieät cuûa caùc söû quan phong kieán.
Ñaïi Vieät söû löôïc [ÑVSL] vaø Ñaïi Vieät söû kyù toaøn thö [ÑVSKTT] ñeàu cheùp
nhöõng ñieàm trieäu veà vieäc Lyù Coâng Uaån seõ leân ngoâi Hoaøng ñeá thay Leâ Long Ñónh:
Ñoù laø söï xuaát hieän cuûa con choù ôû höông Coå Phaùp treân löng coù chöõ “vöông”, laø baøi
“saám caây gaïo” [thuï caên dieåu dieåu, moäc bieåu thanh thanh, hoaø ñao moäc laïc, thaäp
baùt töû thaønh...[1] ]. Taát caû nhöõng vieäc naøy -noùi theo ngoân ngöõ hoâm nay, laø vieäc
tuyeân truyeàn vaän ñoäng, laø laøm coâng taùc tö töôûng cho “öùng cöû vieân” Lyù Coâng Uaån ngöôøi cuûa theá löïc nhaø chuøa [do nhaø sö Lyù Vaïn Haïnh chuû xöôùng] leân ngoâi Hoaøng
ñeá. Vaø veà sau, ñeå öùng vôùi vieäc xuaát hieän “mang tính quy luaät” [öùng thieân thöøa
vaän] [!] cuûa trieàu Traàn, trieàu Leâ, caùc nhaø söû hoïc Leâ trieàu khoâng ngaàn ngaïi boå
sung theâm: Ñoâng A nhaäp ñòa, dò moäc taùi sinh”[2]. Nhöõng con ruøa treân löng coù chöõ
“vöông”, Thieân töû vaïn nieân”, “Thieân ñeá”... xuaát hieän nhan nhaûn trong VSL ñeå baùo
ñieàm laønh, baùo ñieàm chieán thaéng... ÑVSKTT cuõng cheùp Traàn Nhaät Duaät khi sinh
ra treân caùnh tay coù 6 chöõ “Chieâu Vaên ñoàng töû”. Naêm 48 tuoåi, oâng oám naëng suyùt
cheát. Caùc con oâng laøm leã caàu thöôïng ñeá xin giaûm tuoåi thoï cuûa mình ñeå keùo daøi
tuoåi thoï cho cha. Thöôïng ñeá caûm loøng thaønh cho theâm 2 kyû nöõa. Nhôø ñoù, oâng
soáng tôùi 77 tuoåi [!][3]. Töông töï söï xuaát hieän cuûa Leâ Lôïi, do chính caùc söû thaàn nhaø
Leâ - nhöõng ngöôøi ñöùng treân laäp tröôøng Nho giaùo baøi tröø dò ñoan, cuõng ñaõ ghi: vua
sinh ra thieân tö tuaán tuù, khaùc thöôøng, thaàn saéc tinh anh kyø vó, maét saùng, mieäng
roäng, muõi cao, treân vai coù moät noát ruoài, tieáng noùi nhö chuoâng, daùng ñi töïa nhö
roàng, nhòp böôùc nhö hoå...[4] ñeàu öùng vôùi “meänh thieân töû” cuûa vò hoaøng ñeá töông lai. PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -6- Meï cuûa vua Leâ Thaùnh Toâng khi coøn laø tieäp dö ñi caàu töï, mô thaáy Thöôïng ñeá ban
cho moät tieân ñoàng, theá roài coù thai. Tuïc truyeàn khi baø saép ôû cöõ, nhaân thö thaûn
chôïp maét, mô thaáy mình ñeán choã thöôïng ñeá. Thöôïng ñeá sai moät tieân ñoàng xuoáng
laøm con baø. Tieân ñoàng chaàn maõi khoâng chòu ñi. Thöôïng ñeá giaän, laáy caùi hoát ngoïc
ñaùnh vaøo traùn chaûy maùu ra. Sau tænh daäy roài sinh ra vua, treân traùn vaãn coøn daáu
veát môø môø nhö thaáy trong giaác mô, maõi ñeán khi cheát, veát aáy vaãn khoâng maát [5] .
Caùc söû gia trieàu Nguyeãn coøn ñi xa hôn trong vieäc “bòa” ra nhöõng chuyeän nhö
“nöôùc ngoït giöõa bieån khôi”, “con traâu xuaát hieän baát ngôø ôû baõi soâng” ñeå chôû
Nguyeãn AÙnh thoaùt söï truy ñuoåi cuûa quaân Taây Sôn... Söû gia noåi tieáng Tö Maõ Thieân
trong boä Söû kyù cuõng ñaõ cheùp Löu Bang coù 72 noát ruoài ôû chaân traùi, Haïng Vuõ maét
coù 2 con ngöôi... _____________ [1]. Caùc chöõ hoøa [ ], ñao [ ], moäc [ ] gheùp laïi thaønh chöõ Leâ [ ]; caùc chöõ thaäp [ ],
baùt [ ], töû [ ] gheùp laïi thaønh chöõ Lyù [ ] Caû caâu coù nghóa: nhaø Leâ seõ maát [laïc], nhaø Lyù
seõ thay [thaønh]. Xem: Ñaïi Vieät söû löôïc. Baûn bieân hieäu cuûa Traàn Kinh Hoøa,Tokyo,1987,
tr.33 [chöõ Haùn]
[2]. Caùc chöõ ñoâng, a gheùp laïi thaønh chöõ Traàn, dò moäc [caây khaùc] öùng vôùi vieäc xuaát hieän cuûa
trieàu haäu Leâ. Xem: Ñaïi Vieät söû kyù toaøn thö, T. 1, H. 1983, tr. 236-237.
[3], [4],[5]. Nhö treân, tr. 24; 240-241; 609-610. Roõ raøng, quan ñieåm treân ñaây cuûa caùc söû gia phong kieán ñaõ gaït quaàn
chuùng nhaân daân lao ñoäng ra khoûi ñoái töôïng cuûa söû hoïc, hoïa hoaèn laém hoï môùi
loaùng thoaùng xuaát hieän trong moät soá söï kieän naøo ñoù vaø ôû ñòa vò cuûa nhöõng keû
coù lieân quan tôùi vua chuùa, quan laïi hay ñieàm trieäu cuûa Thöôïng ñeá maø thoâi.
Töø thôøi Phuïc Höng, quan nieäm veà lòch söû ñaõ vöôït ra khoûi söï kieàm
toûa cuûa thaàn quyeàn, lòch söû ñöôïc xem laø cuûa con ngöôøi ñích thöïc baèng xöông,
baèng thòt, con ngöôøi coù nhaân caùch caù nhaân hay noùi nhö Maùcxim Gorôki –
“ngöôøi vieát hoa”; song phaûi laø nhöõng daân toäc ñaõ ñaït tôùi moät trình ñoä vaên
minh nhaát ñònh [chí ít cuõng ñaõ coù chöõ vieát]; coøn tröôùc ñoù goïi laø thôøi kyø tieàn söû
[preùhistoire - thôøi kyø huyeàn söû, chöa coù chöõ vieát] hay sô söû/thöï söû
[protohistoire - lòch söû cuûa nhöõng daân toäc ñöôïc ñeà caäp tôùi trong söû saùch cuûa
caùc toäc ngöôøi khaùc]. Coá nhieân, vôùi moät söû quan nhö vaäy, caû moät thôøi kyø daøi
haøng chuïc vaïn naêm cuûa loaøi ngöôøi ñaõ bò giôùi hoïc giaû tö saûn ñaït ra beân leà cuûa
söû hoïc. Maët khaùc, giôùi söû hoïc tö saûn moät soá nöôùc coøn quan nieäm chæ coù nhöõng
söï kieän ñaõ luøi vaøo quaù khöù 50 naêm môùi laø ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa söû hoïc,
nhöõng söï kieän chöa ñaày nöûa theá kyû bò xem chæ laø nhöõng söï kieän chính trò-thôøi
söï. Söû hoïc tö saûn thöôøng ñeà cao vai troø caù nhaân maø xem nheï vai troø cuûa quaàn
chuùng nhaân daân[1]. Ngoaøi ra, söû gia tö saûn thöôøng tuyeät ñoái hoùa nhöõng yeáu toá
ngaãu nhieân maø ít quan taâm tôùi tính quy luaät coù tính taát yeáu trong söï vaän cuûa
lòch söû nhaân loaïi[2]. PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -7- Chæ coù chuû nghóa Maùc-Leânin, hay noùi cuï theå hôn laø chuû nghóa duy
vaät lòch söû, môùi ñem laïi moät quan nieäm ñuùng ñaén veà ñoái töôïng nghieân cöùu
cuûa söû hoïc. Quan nieäm cuûa söû hoïc Maùc xít goàm nhöõng ñieåm chính sau ñaây:
- Coù con ngöôøi laø coù lòch söû. Lòch söû laø lòch söû cuûa con ngöôøi vaø xaõ
hoäi loaøi ngöôøi. Chính con ngöôøi ñaõ caûi taïo töï nhieân vaø caûi taïo xaõ hoäi, saùng
taïo neân moïi giaù trò vaät chaát vaø tinh thaàn, do vaäy, khoâng ai khaùc maø chính hoï
laø laø chuû theå cuûa lòch söû.
- Con ngöôøi laø chuû theå cuûa lòch söû; quaàn chuùng nhaân daân lao ñoäng laø
nhöõng ngöôøi saùng taïo ra lòch söû vaø laø ngöôøi quyeát ñònh chieàu höôùng phaùt
trieån _______________
[1]. Chaúng haïn söï thaát traän cuûa quaân Phaùp trong traän Broâdinoâ [1812] laø thaát baïi
cuûa Napoleon tröôùc Kutuzoáp hay söï thaûm baïi cuûa thöïc daân Phaùp taïi Ñieän Bieân
phuû [1954] laø söï thaát baïi cuûa vò töôùng löøng danh nöôùc Phaùp - H. Nava tröôùc “oâng
giaùo vieân lòch söû trung hoïc - Voõ Nguyeân Giaùp”[J.Roys]….
[2]. Giôùi söû gia tö saûn cho raèng, “neáu Napoleon khoâng bò caûm cuùm trong traän
Oateùcloâ thì lòch söû chaâu AÂu khoâng bieát seõ ñi tôùi ñaâu, thaäm chí “neáu muõi naøng
Cleopat cao hôn 1mm nöõa thì lòch söû nhaân loaïi seõ phaùt trieån theo moät höôùng
khaùc… cuûa lòch söû; lòch söû khoâng phaûi dieãn ra moät caùch ngaãu nhieân, maø vaän ñoäng
theo nhöõng quy luaät khaùch quan, khoâng phuï thuoäc vaøo yù muoán chuû quan cuûa
con ngöôøi; lòch söû nhaân loaïi laø moät quaù trình phaùt trieån lieân tuïc töø thaáp tôùi
cao, song khoâng phaûi theo moät ñöôøng thaúng ñôn tuyeán, maø laø söï vaän ñoäng ñi
leân theo hình xoaùy troân oác vôùi nhieàu böôùc ngoaët, nhieàu khuùc quanh phöùc taïp,
nhöng veùc tô toång hôïp cuûa söï vaän ñoäng laø ñi leân; lòch söû khoâng chæ nghieân
cöùu nhöõng gì ñaõ “phuû buïi thôøi gian”, maø coøn phaûi nghieân cöùu caû nhöõng vaán
ñeà ñöông ñaïi ñang dieãn ra haøng ngaøy, haøng giôø xung quanh chuùng ta... PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -8- 3. Chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa söû hoïc.
3.1. Chöùc naêng nhaän thöùc:
Cuøng vôùi vieäc vöôn leân chieám lónh nhöõng ñænh cao trí tueä trong vieäc chinh
phuïc khoaûng khoâng vuõ truï vaø khaùm phaù caáu taïo ñòa chaát cuûa traùi ñaát... thì
khaùt voïng hieåu bieát veà quaù khöù laø moät trong nhöõng phöông dieän quan troïng
cuûa trí tueä nhaân loaïi, do vaäy chöùc naêng haøng ñaàu cuûa söû hoïc laø phaûi khoâi
phuïc, hoaøn nguyeân laïi böùc tranh cuûa quaù khöù moät caùch chaân thöïc nhö noù ñaõ
xaûy ra [traùnh caùc khuynh höôùng “toâ hoàng”, “boâi ñen” hay “hieän ñaïi hoùa”
lòch söû]. Ñaây laø moät nhieäm vuï heát söùc naëng neà, bôûi quaù khöù laø nhöõng gì ñaõ
moät ñi khoâng trôû laïi. Nhöõng gì coøn soùt laïi töø quaù khöù maø giôùi söû hoïc ngaøy
nay bieát ñöôïc thöôøng chæ laø nhöõng maûnh maåu nhoû beù trong haèng sa soá caùc söï
kieän, hieän töôïng, bieán coá ñaõ xaåy ra. Söï hieåu bieát cuûa nhaân loaïi hoâm nay veà
quaù khöù vaãn ñang heát söùc “khieâm toán” vaø haún laø coøn laâu laém caùc nhaø söû hoïc
môùi bò “thaát nghieäp”. Coâng vieäc caøng khoù khaên hôn khi caøng ngöôïc doøng
thôøi gian trôû veà vôùi buoåi bình minh cuûa nhaân loaïi - thôøi kyø maø caùc tö lieäu thö
tòch voâ cuøng ít oûi, thaäm chí coù khi laø caïn kieät. Vieäc roïi aùnh saùng cuûa khoa hoïc
vaøo nhöõng vuøng toái cuûa lòch söû vaø töøng böôùc veùn leân taám maøn ñeâm cuûa quaù
khöù laø moät trong nhöõng nhieäm vuï vinh quang haøng ñaàu cuûa giôùi söû hoïc. Coù
theå ví coâng vieäc naøy gioáng nhö vieäc phuïc hoài moät chieác bình goám coå töø maåu
goám vôõ coøn soùt laïi. Ñoù laø chöa keå phaûi phaân bieät chính xaùc nhöõng gì thaät giaû
ñaèng sau caùc nguoàn tö lieäu, nhaët ra töø hoãn ñoän nhöõng gì chaân xaùc... Coá
nhieân, söï thaät bao giôø cuõng laø söï thaät, hay noùi nhö danh töôùng Xoâ vieát Giucoáp - ngöôøi ta coù theå xuyeân taïc vaø boùp meùo lòch söû, nhöng khoâng theå che ñaäy
ñöôïc söï thöïc quaù khöù.
3.2. Song vaán ñeà khoâng chæ döøng laïi ôû choã ñoù. Söï nhaän thöùc cuûa caùc tri
thöùc lòch söû khoâng chæ thuaàn tuùy nhaèm thoûa maõn söï toø moø hay hieáu kyø, maø
ñieàu quan troïng hôn laø duøng nhöõng tri thöùc ñoù nhaèm phuïc vuï cho cuoäc soáng
hoâm nay vaø mai sau, hay noùi theo lôøi K. Maùc toân kính - vaán ñeà khoâng phaûi ôû
choã giaûi thích theá giôùi maø laø ôû choã caûi taïo theá giôùi. Vaäy söû hoïc thöïc hieän
chöùc naêng “caûi taïo theá giôùi” nhö theá naøo, baèng caùch naøo ?
Tröôùc heát vieäc nghieân cöùu quaù khöù cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi phaûi ñaït tôùi
vieäc ruùt caùc quy luaät vaän ñoäng cuûa lòch söû, nhöõng quy luaät phoå bieán cuõng nhö
caùc quy luaät ñaëc thuø ñeå töø ñoù ruùt ra nhöõng baøi hoïc caàn thieát cho cuoäc soáng
hoâm nay [keå caû nhöõng baøi hoïc thaønh coâng hay khoâng thaønh coâng] vaø döï baùo
xu theá vaän ñoäng cuûa caùc hieän töôïng trong töông lai hay noùi nhö nhaø vaên Nga PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học Nhaäp moân Söû hoïc -9- theá kyû XIX – Beâlinxki: “Chuùng ta hoûi dó vaõng, baét noù giaûi thích hieän taïi vaø
döï ñoaùn töông lai cho chuùng ta”. Noùi moät caùch cuï theå hôn: töø vieäc nhaän thöùc
ñuùng quy luaät, con ngöôøi seõ haønh ñoäng thuaän chieàu vôùi quy luaät, khoâng ñi
ngöôïc “vôùi chieàu vaän ñoäng cuûa baùnh xe lòch söû”; hieåu saâu saéc hieän taïi, con
ngöôøi seõ haønh ñoäng tích cöïc trong hieän taïi, tieán nhanh tôùi töông lai, sôùm bieán
töông lai thaønh hieän thöïc sinh ñoäng. Ñoù cuõng chính laø tinh thaàn cuûa quan
ñieåm “oân coá tri taân” - hoïc xöa ñeå bieát nay cuûa coå nhaân maø Chuû tòch Hoà Chí
Minh raát taâm ñaéc. Chính Baùc Hoà cuõng ñaõ neâu moät taám göông saùng trong vieäc
vaän duïng nhöõng tri thöùc lòch söû phuïc vuï söï nghieäp caùch maïng. Ngay töø naêm
1941, giöõa luùc chuû nghóa phaùt xít Ñöùc ñang laøm möa, laøm gioù beân trôøi AÂu vaø
luõ giaëc luøn ñang vaãy vuøng trôøi AÙ, trong moät hang ñaù giöõa thaâm u nuùi röøng
Paéc Boù, Ngöôøi ñaõ phaân tích vaø phaùn ñoaùn moät caùch heát söùc chính xaùc veà söï
dieät vong taát yeáu cuûa beø luõ phaùt xít vaø xaùc ñònh thôøi cô cho coâng cuoäc giaûi
phoùng cuûa daân toäc ñaõ tôùi gaàn. Trong cuoán Lòch söû nöôùc ta, Ngöôøi ñaõ tieân
ñoaùn moät caùch chính xaùc - 45 söï nghieäp hoaøn thaønh. Moät daãn duï khaùc laø giöõa
nhöõng ngaøy gian khoù 1965, khi ngöôøi Myõ tung nöûa trieäu quaân vaøo chieán
tröôøng mieàn Nam nöôùc ta, ñieân cuoàng gaây chieán tranh phaù hoaïi baèng khoâng
quaân ôû mieàn Baéc, taïo neân moät söï cheânh leäch baát lôïi cho ta veà löïc löôïng, baïn
beø quoác teá cuõng laáy laøm aùi ngaïi khi nhöõng ñôn vò quaân giaûi phoùng cuûa ta
trang bò thoâ sô thieáu thoán phaûi ñöông ñaàu vôùi moät ñoäi quaân ñöôïc xem laø tinh
nhueä, thieän chieán nhaát Theá giôùi; theá nhöng Ñaûng ta vaãn khaúng ñònh “Myõ
giaøu nhöng khoâng maïnh” vaø tin töôûng saâu saéc vaøo söùc maïnh chính nghóa cuûa
chuùng ta, chaáp nhaän cuoäc ñuïng ñaàu thieáu caân söùc vôùi moät sieâu cöôøng quoác.
Keát quaû laø, töø nhöõng traän ñaàu thaéng Myõ ôû Nuùi Thaønh - Quaûng Nam
[26/5/1965], Vaïn Töôøng - Quaûng Ngaõi[18/8/1965]... vaø chung cuoäc keû “laám
löng, traéng buïng” treân vuõ ñaøi chính laø “ngöôøi Khoång loà” töø beân kia bôø Ñaïi
Taây döông tôùi.
Tuy vaäy, cuõng caàn caûnh giaùc vôùi nhöõng suy dieãn thieáu caên cöù,
nhöõng quy naïp hoà ñoà..., nhaát laø nhöõng keát luaän lieân quan tôùi truyeàn thoáng gia
ñình, queâ höông cuûa caùc nhaân vaät lòch söû.
Coù nhöõng nhaø söû hoïc ñaõ coá söùc chöùng minh Nguyeãn Traõi laø chaùu 7 ñôøi
cuûa Ñònh quoác coâng Nguyeãn Baëc, vaø haäu dueä sau naøy cuûa oâng laø ñoàng chí
Nguyeãn Vaên Cöø - Toång Bí thö cuûa Ñaûng... Truyeàn thoáng queâ höông, gia ñình laø
quan troïng, song khoâng phaûi laø “baát bieán”, caøng khoâng theå phuû nhaän yù chí vöôn
leân cuûa nhöõng ngöôøi töø taàng lôùp caàn lao. Lòch söû maõi ghi nhaän nhöõng coáng hieán
cuûa Yeát Kieâu, Daõ Töôïng - nhöõng gia noâ cuûa Höng Ñaïo vöông Traàn Quoác Tuaán,
cuûa ngöôøi ñan soït laøng Phuø Uûng Phaïm Nguõ Laõo trong caùc cuoäc khaùng chieán
choáng Nguyeân-Moâng ôû theá kyû XIII. Baûn thaân doøng hoï Traàn cuõng xuaát thaân töø PGS, TS. Cao Thế Trình Khoa Việt Nam học This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.
Video liên quan