Tại sao Đạo Cao Đài thờ con mắt trái

Bài này viết về dấu hiệu. Đối với kính viễn vọng tại Trung Quốc, xem Kính viễn vọng hình cầu khẩu độ 500 mét.

Thiên Nhãn có nghĩa là "mắt của Trời". Thông thường biểu tượng này tượng trưng cho Thượng đế toàn năng, thấu rõ tất cả những hành vi của con người. Biểu tượng này tìm thấy ở cả các nền văn minh phương Tây lẫn phương Đông.

Thiên Nhãn

Trong thần thoại Ai Cập, Thiên Nhãn được gọi là Mắt của thần Horus, Mắt của Mặt Trăng hay Mắt của thần Ra. Horus là thiên thần của Ai Cập cổ đại hóa thân là chim ưng. Mắt phải chim ưng là Mắt của thần Horus, cũng được xem là tượng trưng cho Mặt Trời. Mắt trái tượng trưng cho Mặt Trăng và thần Tehuti. Người cổ đại tin rằng biểu tượng bất diệt này sẽ hỗ trợ việc tái kiếp, vì thế người ta đã tìm thấy biểu tượng này dưới lớp vải liệm thứ 12 của xác ướp vua Tutankhamun.

Đức

Biểu tượng Thiên Nhãn cũng được tìm thấy ở nhà thờ Aachen, miền Tây nước Đức. Nhà thờ này đã được UNESCO xem như một di sản thế giới. Đây là một nhà thờ thuộc Giáo hội Công giáo Rôma cổ xưa nhất ở Bắc Âu. Từ năm 936 đến năm 1531, nhà thờ là nơi làm lễ đăng quang cho 30 vị vua và 12 hoàng hậu nước Đức. Đây cũng là nơi còn giữ những di vật thiêng liêng của Mẹ Đồng trinh Maria, Chúa Giê-su và Thánh John the Baptist.

Mỹ

 

Thiên nhãn trên tờ giấy bạc 1 đô la của Mỹ

Năm 1782, Thiên Nhãn được chọn là một phần trong biểu tượng khắc trên Quốc ấn [con dấu quốc gia] của Hoa Kỳ. Người ta cho rằng Thiên Nhãn là đề nghị của Pierre Eugene du Simitiere, nhà tư vấn nghệ thuật cho ban thiết kế Quốc ấn. Trên Quốc ấn, Thiên Nhãn được vẽ phía trên một kim tự tháp có 13 bậc, tượng trưng cho 13 tiểu bang đầu tiên của Mỹ. Toàn bộ biểu tượng ngụ ý Thiên Nhãn hay Thượng đế ban ân huệ cho một nước Mỹ thịnh vượng.

Ngoài ra Thiên Nhãn còn được nhìn thấy khắc trên con dấu của tiểu bang Colorado. Đặc biệt là trên mặt sau của tờ giấy bạc 1 đô la của Mỹ cũng có biểu tượng này. Chính việc này làm cho nhiều người biết Thiên Nhãn, bởi vì đồng đô la của Mỹ rất phổ biến trên thế giới.

Trong thời gian gần đây

Trong khoảng thời gian gần đây, người ta cũng đã sử dụng Thiên Nhãn trong nhiều lãnh vực, ví dụ như văn học, khoa học, thiên văn học, điện ảnh, tài chính...

 

Thiên nhãn Cao Đài

 

Đạo Cao Đài cũng dùng Thiên Nhãn làm biểu tượng chính, thay cho hình ảnh Thượng đế tại trần gian. Tuy nhiên trong đạo Cao Đài, Thiên Nhãn có nhiều ý nghĩa đặc trưng của nền tôn giáo này.

Nguyên thủy

Đệ tử Cao Đài đầu tiên nhìn thấy Thiên Nhãn là ông Ngô Minh Chiêu. Khi Thượng đế giáng dạy ông phải ăn chay, thì ông xin được nhìn thấy một hiện tượng huyền diệu nào đó để có lòng tin trước khi vâng lời dạy. Ông đã được nhìn thấy Thiên Nhãn hiện lên rực rỡ ở chân trời ba lần. Từ đó ông vẽ hình Thiên Nhãn và âm thầm thờ trong nhà mình.

Trong khi đó các ông Phạm Công Tắc, Cao Quỳnh Cư và Cao Hoài Sang cũng tổ chức xây bàn để Thông Công với cõi thiêng liêng. Các ông này cũng được Thượng đế nhận làm đệ tử. Sau đó, các ông muốn lập bàn thờ Thượng đế nhưng không biết dùng biểu tượng nào nên cầu cơ xin ý kiến. Thượng đế giáng, dạy các ông hãy đến nhà ông Ngô Văn Chiêu để xem cách thờ phượng. Trước khi đi, hai ông Phạm Công Tắc và Cao Quỳnh Cư bàn với nhau thử đoán trước biểu tượng là gì, bằng cách tự mình vẽ ra mà không cho người kia biết. Khi đem ra so sánh thì, không hẹn mà nên, cả hai ông đều vẽ hình Thiên Nhãn. Do đó khi đến nhà ông Ngô Văn Chiêu, hai ông càng sửng sốt vì biểu tượng ở nhà ông Chiêu cũng là Thiên Nhãn.

Tuy nhiên, lúc bấy giờ các ông cứ vẽ Thiên Nhãn để thờ chứ không hiểu lý do tại sao. Đến ngày 24 tháng 2 năm 1926, Thượng đế giáng cơ giải thích như sau:

Nhãn thị chủ tâm, Lưỡng quang chủ tể, Quang thị thần, Thần thị thiên, Thiên giả ngã giả.

Tạm dịch tiếng Việt: Mắt là chủ tâm thức và ý thức, hai ánh sáng có quyền tối cao, ánh sáng là thần, thần là Trời, Trời là Ta.

Biểu tượng của trí huệ

Theo đạo Cao Đài, Thiên Nhãn không thể hiểu đơn giản theo nghĩa đen là Mắt Trời, bởi vì Thượng đế không có hình thể vật chất.

Theo nguyên lý Thể Pháp và Bí Pháp của đạo Cao Đài, có thể suy ra hai cách để hiểu biểu tượng Thiên Nhãn. Thứ nhất là hiểu bằng kiến thức. Hiểu bằng kiến thức nghĩa là nhìn sự vật [hình ảnh hoặc văn tự] rồi so sánh với kho dữ liệu của bộ não để phân tích, chọn lọc hoặc phê phán. Hay nói nôm na là nhìn bằng hai mắt. Nghĩa là khi nhìn sự vật, luôn luôn dựa vào tối thiểu là hai yếu tố đúng hoặc sai; có hoặc không. Đây là cách hiểu thông thường của con người từ thời nguyên thủy. Cách hiểu này giúp phát triển văn minh vật chất rất nhanh chóng và đã đem lại cho nhân loại nền văn minh vật chất cao cấp như ngày nay.

Tuy nhiên, hiểu sự vật thông qua kho chứa các kinh nghiệm lâu đời không giải quyết được các vấn đề tâm thức. Ngoài ra, cách này lại tùy thuộc vào trình độ văn hóa hoặc số lượng kinh nghiệm thu thập được của bản thân mỗi người. Những bộ óc siêu việt uyên bác sẽ hiểu biết khác với những người bình thường. Hậu quả dẫn đến sự phân hóa trong nhân loại. Chính vì thế, loài người dù tiến bộ rất tốt trong lãnh vực vật chất, văn minh tinh thần vẫn chưa tiến bộ bao nhiêu. Sự tàn ác, nhẫn tâm, tranh giành, thù hận vẫn có mức độ như mấy ngàn năm trước, thậm chí tinh vi khó nhận ra hơn. Cho đến ngày nay, con người vẫn chưa tạo được một thế giới thanh bình, thịnh vượng và đầy tình thương yêu.

Cách thứ hai là hiểu Thiên Nhãn bằng trí huệ. Hiểu bằng trí huệ là một hành vi cực kỳ khó khăn, bởi vì hành vi này không cần sự hiện diện của kiến thức bất kể loại nào. Trí huệ đưa tâm trí trực tiếp vào giữa sự vật không thông qua quá trình phân tích, chọn lọc và phê phán. Nói một cách hình tượng là nhìn bằng một mắt. Nghĩa là khi quan sát thì người quan sát cùng vật bị quan sát là một. Vì thế khi nhìn bằng trí huệ, con người mới hiểu được biểu tượng Thiên Nhãn toàn diện. Đây là cánh cổng mở vào một thế giới khác, một thế giới thanh bình thực sự mà các tín đồ Cao Đài gọi là Thiên đàng hay Cực lạc Thế giới.

Tóm lại, Thiên Nhãn là biểu tượng của trí huệ. Tín đồ Cao Đài tin rằng khi vào Tịnh thất sẽ được tập luyện theo một phương pháp đặc biệt để đạt được trí huệ.

Biểu tượng của đại đồng

Tín đồ Cao Đài còn xem Thiên Nhãn là biểu tượng của đại đồng. Họ cho rằng biểu tượng Thiên Nhãn ngụ ý "một", nghĩa là thống nhất. Nhưng không phải dùng mọi cách áp đặt quan điểm thống nhất lên người khác, bởi như thế là thống trị. Nếu trong tất cả các mối quan hệ, ai cũng có quan niệm: "Mọi tôn giáo là một, mọi dân tộc là một, mọi hệ tư tưởng là một" thì sẽ tránh được ngộ nhận, hiềm khích. Và thế giới sẽ trở thành một nơi tốt đẹp hơn nhiều.

• Đạo Sử - Tài liệu Tòa Thánh Tây Ninh
• Đại Đạo Sử Cương – Trần văn Rạng – 1972
• Đại Thừa Chơn Giáo – Chiếu Minh Đàn
• Phương Luyện Kỷ - Hộ pháp Phạm Công Tắc
• Cao Đài Tự Điển – Đức Nguyên
• Bí Pháp Luyện Đạo – Bát Nương Diêu Trì Cung [bản thảo]
• Bí Pháp – Hộ pháp Phạm Công Tắc – Ban Tốc Ký Tòa Thánh Tây Ninh
• Con Đường Thiêng Liêng Hằng Sống - Hộ pháp Phạm Công Tắc – Ban Tốc Ký Tòa Thánh Tây Ninh

•   Phương tiện liên quan tới Eye of Providence tại Wikimedia Commons

Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thiên_Nhãn&oldid=66673802”

• “Dầu ở MINH LÝ THÁNH HỘI , dầu ở Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, dầu cư sĩ tại gia, ...

• TÌM HIỂU ĐỨC TIN TÔN GIÁO / SƯU TẦM

  Lịch sử đạo Cao Đài cho thấy đức tin Cao Đài, từ lúc chưa nảy sinh đến lúc lập thành ...

• NHẬT KÝ CUỐI TUẦN 15 -11-202221 / Thiện Chí

  " Nền Đạo lập nên là nhờ có lòng đạo đức và tánh khiêm cung của mỗi môn đệ của ...

• CHÂN THỰC và giả dối / Vĩnh Hào

  Phương tiện kỹ thuật càng tinh xảo, con người càng dễ đi đến chỗ dối mình, dối người, hại mình, ...

• Tánh Mạng Song Tu / CQPTGLĐĐ

  Con đường phản Bổn hoàn Nguyên là con đường hướng nội quy tâm để tìm lại con người chính danh ...

• . . .Trở lại với chúng ta, những con người sẽ bước đi trên con đường chí hướng của cô ...

• Từ " Lý sương" đến "Kỳ huyết huyền hoàng" / Ban Biên Tập

  Sáng tinh mơ, khách dạo quanh vườn hoa kiểng, chợt bước vào nếp cỏ xanh, thấy lớp sương còn đọng ...

• Ngược Dòng Đạo Sử / Đạt Tường

  Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ hay Cao Đài giáo-cơ phổ độ đã hiện diện trên Nam bang Thánh địa ...

• Đức Phật Mẫu - Hội Yến Bàn Đào - Cửu Vị Tiên Nương / Thiện Chí

  Bài giảng ngày Thánh đản Đức Diêu- Trì Kim- Mẫu [Ngày 17 tháng 7 năm Nhâm Tý, 25-8-1972] của Ngài Cố ...

• TIỂU SỬ VẠN HẠNH THIỀN SƯ / Vi. Wikipedia.org

  Vạn Hạnh [Hán tự: 萬行] [938 – 1025] là tên một vị thiền sư người Việt có nhiều đóng góp ...

• Từ Chánh niệm đến vô niệm / Thiện Chí

  Từ chánh niệm đến vô niệm Thiện Chí Người tu hành chín chắn trước sau đều phải học tâm pháp. Điểm rốt ...

• NHẬT KÝ CUỐI TUẦN 08 -11-2021 / SUU TAM

  “Ngày nay, cuối đường Hạ nguơn mạt kiếp, nhân sinh đã theo thời gian luân chuyển vào luật đào thải ...

• Nội dung
• Cùng tác giả
• Nghiên cứu đạo Cao Đài

01/06/2004
Đạt Tường

Bài viết được cập nhật lần cuối vào ngày 30/12/2009

Một trong những đặc điểm của Cao Đài giáo là Đấng Giáo Chủ vô hình vì thế biểu tượng thờ kính cũng khác các tôn giáo đã hiện diện trước kia. Nguồn gốc từ đâu Cao Đài giáo dùng Thiên Nhãn làm biểu tượng thờ kính và ý nghĩa là gì? Vậy chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu: I. LỊCH SỬ VIỆC THỜ THIÊN NHÃN: - Mồng 1 Tết Tân Dậu 1921, quan phủ Ngô Văn Chiêu, sau đàn cơ thiết lập tại Quan Âm Tự [Phú Quốc], khởi sự trường chay và học đạo với Tiên Ông. - Sau một thời gian, Tiên Ông dạy ông Chiêu suy nghĩ cách thờ. Ông Chiêu chọn chữ Thập nhưng Tiên Ông không đồng ý. "Tuy Ngài chịu làm đệ tử của Tiên Ông chớ chưa lập bàn thờ để thờ Tiên Ông, vì không biết phải thờ làm sao ? Một bữa kia Tiên Ông dạy Ngài phải tạo ra một dấu hiệu gì riêng để thờ. Ngài bèn chọn chữ Thập. Tiên Ông nói chữ Thập cũng được song đó là dấu hiệu riêng của một nền Đạo đã có rồi. Phải suy nghĩ và tầm cho ra, có Tiên Ông giúp sức. Ngài xin huỡn lại một tuần lễ để có ngày giờ suy nghiệm. Mãn tuần Ngài tầm cũng chưa ra. Một bữa sớm mai, lối tám giờ, Ngài đương ngồi trên võng phía sau Dinh Quận, bỗng đâu Ngài thấy trước mặt cách xa độ hai thước tây lộ ra một con mắt thiệt lớn, rất tinh thần, chói ngời như mặt trời. Ngài lấy làm sợ hãi hết sức, lấy hai tay đậy mắt lại không dám nhìn nữa. Đâu độ chừng nữa phút đồng hồ, Ngài mở mắt ra thì cũng còn thấy con mắt ấy mà lại càng chói chan hơn nữa. Ngài bèn chấp tay vái rằng: Bạch Tiên Ong, đệ tử biết rõ cái huyền diệu của Tiên Ông rồi. Đệ tử xin Tiên Ông đừng làm vậy đệ tử sợ lắm. Như phải Tiên Ông bảo thờ Thiên Nhãn thì xin cho biến mất tức thì". Vái xong thì con mắt lu lần lần rồi mất. Như vậy mà Ngài cũng chưa thiệt tin nên chưa tạo Thiên Nhãn mà thờ. Cách vài ngày sau Ngài cũng thấy y như lần trước nữa. Ngài cũng nguyện sẽ tạo Thiên Nhãn mà thờ thì con mắt tự nhiên biến mất." [1] T - Sau hai lần nhìn thấy Thiên Nhãn hiện ra, ông cầu cơ hỏi cách thờ phượng thì Tiên Ông dạy vẽ con mắt như đã thấy mà thờ và xưng danh là "Cao Đài Tiên Ông Đại Bồ Tát Ma Ha Tát" rồi dạy ông gọi Tiên Ông bằng Thầy mà thôi. Như vậy thời điểm Đức Ngô lần đầu tiên nhìn thấy Thiên Nhãn là khi nào ? Trong một đàn cơ tại Cao Đài Hội Thánh, Đức Ngô có dạy: "Hôm nay chư đệ tử thiết lễ kỷ niệm để nhớ ơn Thầy và thay mặt Thầy mời chư đồng đạo các nơi quy tụ đến mảnh đất nhỏ hẹp nầy để đánh dấu lịch sử ngày Thượng Đế ban biểu hiệu cho Đạo Cao Đài trong kỳ ba ân xa …… Trong những ngày qua chí đến ngày nay, Tiên huynh nhận thấy lòng ưu tư và thiết tha đến ngày kỷ niệm nầy của chư hiền đệ hiền muội từ phái đoàn các nơi đến thành phần cá nhân đã vượt sóng ngàn khơi đến để tưởng nhớ và hân hoan ghi nhận nơi đã phát sinh di tích đạo Cao Đài." [2] Vậy ngày 13 tháng 3 năm Tân Dậu 1921 là thời điểm lần đầu tiên Đức Chí Tôn ban ân cho Ngài Ngô được nhìn thấy biểu tượng thờ kính Thượng Đế trong Kỳ Ba đại ân xá. - Sau ba năm học đạo, một buổi chiều cuối tháng giêng Giáp Tý [Février 1924] ở mé biển ngoài Dinh Cậu, Đức Ngô được thấy cảnh bồng lai với Thiên Nhãn sổ ngay xuống một hàng có Nhựt Nguyệt Tinh. Đức Đông Phương Chưởng Quản có xác nhận: "Chí Tôn đã dùng một di tích đầu tiên nơi Dương Đông Phú Quốc và đã truyền giao cho Ngô Văn Chiêu nhận lãnh dấu hiệu Thiên Nhãn để làm biểu tượng thờ phượng trong đạo Cao Đài từ ấy đến nay." [3] II. Ý NGHĨA VIỆC THỜ THIÊN NHÃN: Thờ Thiên Nhãn là thờ một con mắt trái với các ý nghĩa sau: 1. Người bình dân thường nói "Trời cao có mắt" ý muốn nói Thượng Đế nhìn thấy tất cả mọi hành động, tư tưởng của mỗi người. Như vậy người tín đồ phải dặn lòng luôn thận trọng trong mọi cử chỉ, lời nói, ý nghĩ cho được chơn chánh. Thí dụ: Bài Kinh Ngọc Hoàng Bửu Cáo có câu: "Càn Kiện cao minh, Vạn loại thiện ác tất kiến." Dịch nghĩa: Ngôi Càn mạnh mẽ, cao vợi, sáng tỏ. Việc lành dữ của muôn loài đều thấy rõ. Bài Kinh Cầu Giải Bệnh có câu: "Trên Ngọc Đế mắt Thần soi khắp; Trí công minh sửa phạt phàm gian." Thánh giáo cũng có dạy: - Đức Lý Giáo Tông dạy: "Lưới Trời đất thưa mà chẳng lọt, Mắt Thần soi không sót mải hào; Ai người hiểu lý cao sâu Đừng rằng Tạo hóa cơ cầu trớ trêu." [4] - Và Đức Chí Tôn : "Sách chép chữ khôi khôi Thiên võng, Đời ghi câu: lộng lộng lưới giăng; Nhặt thưa, mau chậm cân phân, Mựa rằng sơ sót, mắt Thần không sai … Đời hằng nói: Trời cao có mắt, Sách thường biên: Thái nhứt vô hình; Minh mông đồ sộ rộng thinh, Mà soi xét đủ tình hình thế gian." [5] Hàng Thiên ân sứ mạng phải luôn nhớ lời của Đức Chí Tôn: "Nầy, Thầy nói cho các con biết rằng: Chẳng giờ phút nào mà mắt Thầy không chăm nom gìn giữ các con, Thầy đợi xem cho rõ coi cách các con lập vị mình dường nào." [6] Như vậy người tín hữu Cao Đài, từ chức sắc cho đến tín đồ phải luôn tâm niệm như lời dạy của Đức Mẹ: "Họa chữ Tâm trên dòng Thiên Nhãn, Cho ma vương chẳng dám lăng loàn; Để con đường thẳng bước sang, Khỏi ai trì kéo đặng an tinh thần." [7] Nghĩa là phải ý thức: trong lòng luôn chỉ có một con đường thẳng hướng về Đức Chí Tôn [Thiên Nhãn], lúc nào cũng nghĩ rằng: luôn luôn có Thầy ngự trị bên mình để cố gắng vượt qua những cám dổ của ma vương lục dục thất tình. 2. Thờ Thiên Nhãn mang ý nghĩa Đại Đồng. Bất cứ dân tộc nào cũng có thể hoạ Thiên Nhãn để thờ mà không có sự so sánh khác biệt chủng tộc, màu da … … 3. Số một là số khởi đầu cho tất cả mọi con số. Số một tượng trưng cho Đấng Tạo Hóa, Đấng hóa sanh ra muôn loài vạn vật. 4. Đạo là âm dương, Đức Chí Tôn Thượng Đế là dương, đức Mẹ là âm. Theo hình đồ Bát Quái Tiên Thiên, bên trái là dương. Cho nên thờ con mắt trái là ý muốn nói đến Đức Thượng Đế. 5. Thiên Nhãn là biểu tượng nhắc nhở tình "yêu thương": dưới ánh mắt của Đấng Tạo Hóa chúng sanh bình đẳng, tất cả đều được thọ nhận ân Trời không phân biệt lành dữ … … Đức Chí Tôn dạy: "Thầy nhắc lại lời Thầy nói khi xưa: là con nào muốn ăn cơm, Thầy cho cơm; con nào muốn ăn bánh, Thầy cho bánh. Lúc nào Thầy cũng lặng lẽ nhìn các con với luồng Thiên Nhãn đầy nét yêu thương trìu mến." [8] 6. Thiên Nhãn tượng trưng cho Thần [9] .[ở Bát Quái Đài]. - Đức Chí Tôn giải thích sơ về việc thờ Thiên Nhãn như sau: "Đây Thầy giải sơ về cách thức thờ phượng của Cao Đài Đạo Giáo. Tại sao Thầy lại biểu các con tạo ra "Thánh Nhãn" mà thờ, không dạy thờ hình tượng như các tôn giáo khác ? Các con phải biết rằng: Trời là Lý, thì Lý ấy rất thông linh bao quát Càn Khôn thế giới. Thầy đâu phải có xác phàm như các con mà tạo hình thể như các con. Nên chi thờ Thiên Nhãn là thờ Thầy. Tại sao Thiên Nhãn là Thầy ? Thầy có dạy trước: Nhãn thị chủ Tâm, Lưỡng quang chủ tể. Quang thị Thần, Thần thị Thiên. Thiên giả ngã dã. Nhãn là cửa trái tim của con người. Trái tim ấy là Tạo Hóa, tức là THẦN. Mà Thần là cái lý hư vô. Lý hư vô ấy là Trời vậy ... ... Hai con mắt các con là nhục nhãn, tức là âm với dương thì cũng như Thái Cực là Thiên Nhãn, còn lưỡng quang là nhựt nguyệt hằng soi sáng khắp Càn khôn." [10] - Như vậy, về phương diện tâm linh, việc thờ Thiên Nhãn có ý nghĩa rất quan trọng với người tín hữu Cao Đài. Người tín đồ sẽ đón nhận được Thần của Đức Chí Tôn ban rải qua Thiên Nhãn mỗi khi cúng hay tịnh tập trung nhìn Thiên Nhãn. Thần đó sẽ kết hợp với Tinh và Khí trong bản thân mỗi người để thành Tam Bửu như lời Thầy dạy: "Hằng ngày con kiền thiền khẩn nguyện, Chớ để tâm vọng niệm ý tà; Tứ thời con rán gần Cha, Nhìn ngay Thiên Nhãn ắt là Thần gom. Con hành y là con kết quả, Tâm được an thì dạ mới yên; Dứt đi tư lự ưu phiền, Tâm linh sáng suốt diệu huyền thông tri. Định Chơn Thần vô vi học Đạo, Định trí tâm mới thấu chánh đường; Định được sáng tỏ như gương, Huệ tâm khai mở thông đường điển quang. Con đoạt huệ Đạo vàng thông suốt, Huệ Nhãn rồi thông thuộc mọi điều; Cũng như đèn sáng nhờ khêu, Rõ đường Chơn Đạo cao siêu của Thầy." [11] - Vì thế chúng ta có thể thấy những tín đồ Cao Đài liễu đạo, sau khi đã chí thành thực hiện "cơ phổ độ" hay "tịnh luyện" đều mở được mắt trái. Với những vị tu "Thiên Đạo", kết quả nầy là ấn chứng cụ thể cho sự đắc Đạo kết tinh tam bửu sau thời gian "tu tánh luyện mạng" cho dù thuộc chi phái nào trong Cao Đài Giáo. Đoạn Thánh giáo sau cho thấy: "Về đạo pháp, nhị hiền đệ đã được ân huệ tương truyền khẩu khuyết … … Kỳ đệ tứ, nhị đệ truyền sang phép thâu thần và khai khiếu huyền quang là đem chơn ý vào trong và khai Thiên Nhãn. Vì có câu: "Thầy mở mắt thì con sống, Thầy nhắm mắt thì con chết". Như vậy, khi vận hành điều tức là sẽ thấy linh diệu, nhị đệ nhớ chăng ?" [12] Với người tu phổ độ, chúng ta cũng có thể tìm được những hình ảnh thí dụ cụ thể "được mở mắt trái" như vị Đầu Họ Đạo đầu tiên của Thánh thất Tân Định [13] [Sài gòn], cố Đạo trưởng Giáo Hữu Huỳnh Đích đắc vị Oai Linh Chí Thánh.[14] - Trong quá trình thờ cúng, chúng ta phải thường xuyên chăm sóc Thiên Nhãn, nếu vì lý do nào đó bức ảnh Thiên Nhãn đã quá cũ thì phải thay và làm Lễ Thượng Tượng trở lại. Chúng ta đọc đoạn Thánh giáo sau: "Này chư Thiên mạng hiền đệ. Giờ chuyển linh cơ nơi Vĩnh Minh Quang, Lão nhìn nơi Thiên Bàn thiếu điều nghiêm trang theo khuôn luật Tạo Hóa định vị. Như thế, chư Thiên Mạng liệt vào hàng Thánh Thể, có tường chăng ? Này Thiên Mạng Ban Cai Quản nơi nầy nên nhìn vào Thiên Nhãn định ý bạch to. Bạch: Xin Ngài tha thứ, đệ tử xin sửa lại. Cười ... Thiên Nhãn là định vị Thiên Điều. Nhãn thị chủ tâm, nhãn hữu Thần sát thị tâm sanh, nhãn hữu quang sát diệt tâm phàm, nhãn hữu minh khai thông chơn đạo. Nếu Nhãn vô thần như thế, chư hiền đệ muội nơi nầy không tránh khỏi những điều khảo thí. Vậy Lão ban hành nhứt ngoạt phải thay, không nên tồn tại đó hiền. Thiên Nhãn, Nhãn quang. Dưới tam tinh nhật nguyệt, không xen vào hình thức. Tri tường. Đó là điều cần thiết, nên lưu tâm." [15] Từ lúc mới lập Đạo, Thầy đã có dạy: "Thần là khiếm khuyết của cơ mầu nhiệm từ ngày Đạo bị bế. Lập "Tam kỳ Phổ độ" nầy duy Thầy cho Thần hiệp Tinh Khí đặng đủ "Tam Bửu" là cơ mầu-nhiệm siêu phàm nhập Thánh. Các con nhớ nói vì cớ nào thờ con mắt Thầy cho chư Đạo Hữu nghe. Phẩm vị Thần, Thánh, Tiên Phật từ ngày bị bế Đạo, thì luật lệ hỡi còn nguyên, luyện pháp chẳng đổi, song Thiên-Đình mỗi phen đánh tản "Thần" không cho hiệp cùng "Tinh Khí". Thầy đến đặng hườn nguyên Chơn Thần cho các con đặng đắc Đạo. Các con hiểu "Thần cư tại Nhãn". Bố trí cho chư Đạo Hữu con hiểu rõ. Nguồn cội Tiên Phật do yếu nhiệm là tại đó." [16] III. KẾT LUẬN: Thờ Thiên Nhãn với mục đích: 1. Nhắc nhở tín đồ dặn lòng "luôn có Thượng Đế soi xét". "Rán lo bước đạo tu hành, Trời cao có mắt, rán dành quả công." [17] 2. Mục tiêu Thế Đạo, Thiên Nhãn gợi ý cho người tín đồ suy nghiệm thực hành Lý Đạo: "Thượng Đế đấng Tạo Hóa: sinh thành, háo sanh bố đức, soi dẫn đường về". Vậy người tín hữu Cao Đài khi đã được ngọn đuốc Thiên Nhãn soi đường dẫn lối và truyền Thần để có đủ đức tin cũng như được bồi dưỡng cho thân tâm đầy đủ sức mạnh thì cũng phải cố học lấy bài học "yêu thương, háo sanh bố đức" nầy và hành cho rốt ráo trên đường sứ mạng "Phổ độ chúng sanh" nhắm vào thực hiện mục tiêu Thế Đạo hầu có đủ công đức trở lại quê xưa. "Thiền lòng tu, sau thấu đáo "Mắt Trời" Tâm định rồi, hồn thông cảm cùng nơi, Học Đạo Lý gánh độ đời há nệ. Đạo Lý ấy trên con đường thực tế, Gấm Đạo xinh nhờ dệt, vẽ thêm hoa; Thêu bức tranh Đaọ Cứu Thế Kỳ Ba, Hoa Long mở âu ca Đời, Đạo." [18] 3. Mục tiêu Thiên Đạo. Thiên Nhãn giúp người tín hữu Cao Đài nhận được Thần của Đức Chí Tôn khi chăm chú nhìn Thiên Nhãn trong lúc tụng kinh và người tu luyện định Thần, gom trọn chơn dương hiệp Tinh Khí Thần "tánh mạng song tu" luyện kim đơn hầu trở lại cùng Thầy. "Tứ thời trẻ ráng gần Cha, Nhìn ngay Thiên Nhãn thì là Thần gom." [19]

Đạt Tường

Thầy dành cho trẻ một mùa xuân, Đi lại trần gian xóa khổ trần, Như lý Đạo mầu đang cứu cánh,

Cho đời thuần túy nét thanh tân.

Đức Chí Tôn, Ngọc Minh Đài, 29-12 Bính Ngọ, 08-02-1967