Do sự liên kết tuần hoàn giữa gan và lá lách nên nhiều bệnh lý ảnh hưởng tới cả hai cơ quan. Nhiễm trùng, bệnh gan, ung thư, bệnh về máu và các rối loạn di truyền có thể ảnh hưởng xấu đến gan và lá lách gây sưng. Tìm hiểu về một số nguyên nhân khiến gan lách sưng to và các dấu hiệu cảnh báo qua bài viết sau.
1. Những nguyên nhân có thể khiến gan lách sưng to
1.1. Viêm gan mạn tính và xơ gan
Viêm gan mạn là biểu hiện của nhiều loại tổn thương gan do các nguyên nhân khác nhau. Xơ gan là kết cục cuối cùng của các bệnh lý gan mạn tính. Xơ gan được đặc trưng bởi sự thay thế mô gan bằng mô xơ, sẹo và các nốt tân sinh dẫn đến mất chức năng gan.
Có nhiều bệnh lý có thể dẫn tới viêm gan mạn tính và xơ gan, bao gồm viêm gan do rượu, viêm gan siêu vi mãn tính, viêm gan tự miễn, viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, xơ nang và bệnh thừa sắt [Hemochromatosis].
Tình trạng tắc nghẽn của lưu lượng máu qua gan bị sẹo khiến gan và lá lách bị sưng to. Gan lách sưng to là một biểu hiện thường gặp ở những người mắc bệnh gan và xơ gan.
Viêm gan mạn tính và xơ gan là những nguyên nhân gây sưng gan và lá lách thường gặp.
1.2. Thiếu máu tán huyết
Thiếu máu tán huyết là bệnh thiếu máu do hồng cầu bị phá vỡ và đời sống hồng cầu bị rút ngắn dưới 120 ngày. Tình trạng hồng cầu bị phá vỡ và loại bỏ ra khỏi hệ tuần hoàn chủ yếu xảy ra ở gan và lá lách. Sự tiêu hủy tế bào hồng cầu – đặc trưng của bệnh thiếu máu tán huyết, thường khiến lá lách và gan bị sưng.
Hình thức di truyền thường gặp của thiếu máu tán huyết bao gồm thiếu máu hồng cầu hình liềm, bệnh thiếu máu, thiếu dehydrogenase glucose-6-phosphate và spherocytosis di truyền. Phản ứng thuốc, rối loạn tự miễn dịch và nhiễm trùng cũng có thể gây thiếu máu tán huyết có kèm theo gan to và lá lách.
1.3. Bệnh bạch cầu
Bệnh bạch cầu hay ung thư bạch cầu phát sinh từ các tế bào trong tủy xương sản xuất các tế bào máu trắng. Đăc trưng của bệnh bạch cầu là số lượng các tế bào bạch cầu tăng lên một cách đột biến. Các tế bào bạch cầu này thường xuyên xâm nhập vào gan và lá lách, gây sưng cho hai cơ quan này.
Bệnh bạch cầu được đặt tên dựa trên các loại tế bào có liên quan, bao gồm bệnh bạch cầu lymphocytic cấp tính và mãn tính, và bệnh bạch cầu nguyên bào tuỷ cấp tính và mãn tính.
Bệnh bạch cầu hay ung thư bạch cầu cũng có thể khiến người bệnh bị sưng gan và lá lách.
1.4. Nhiễm trùng
Nhiễm trùng do vi khuẩn, virus và ký sinh trùng cũng có thể là nguyên nhân khiến gan và lá lách bị sưng. Các bệnh nhiễm trùng do virus có thể gây ra tình trạng này có thể là bạch cầu đơn nhân, nhiễm cytomegalovirus và rubella bẩm sinh. Các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn như tularemia, sốt Q và Ehrlichiosis cũng có thể gây ra tình trạng gan và lá lách sưng to. Sốt rét và sán máng là những bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng có thể dẫn tới sưng gan và lá lách.
2. Các dấu hiệu và triệu chứng cảnh báo
Các dấu hiệu và triệu chứng của gan lách sưng to rất khó phát hiện. Tuy nhiên cũng có một số triệu chứng thường gặp như sốt, chán ăn, sụt cân không chủ ý, thay đổi thói quen đi vệ sinh, xanh xao, phát ban, thiếu năng lượng, khó thở, bụng chướng, da chuyển màu vàng hoặc xanh bất thường. Nên đến bệnh viện để kiểm tra ngay khi phát hiện có các triệu chứng này, đặc biệt nếu xuất hiện đột ngột hay đã bị nhiều lần.
Sốt, mệt mỏi, sụt cân không chủ ý, chán ăn… có thể là dấu hiệu của gan và lá lách bị sưng.
Hy vọng bài viết trên đây đã mang đến cho bạn những thông tin về tình trạng gan lách sưng to để có thể nhận biết được một số bệnh lý có liên quan. Khi phát hiện bất thường nào trong cơ thể có thể là dấu hiệu của gan và lá lách bị sưng, bạn nên đến bệnh viện khám ngay để được điều trị kịp thời.
Gan to không phải là bệnh. Thay vào đó, là một dấu hiệu của một vấn đề cơ bản, chẳng hạn như bệnh gan, suy tim sung huyết hoặc ung thư. Điều trị bao gồm việc xác định gan to và kiểm soát các nguyên nhân cơ bản của tình trạng này.
Gan to mô tả kích thước gan lớn hơn bình thường. Gan là một cơ quan được thấy ở phần trên bên phải của bụng.
Gan to không phải là bệnh. Thay vào đó, là một dấu hiệu của một vấn đề cơ bản, chẳng hạn như bệnh gan, suy tim sung huyết hoặc ung thư.
Điều trị bao gồm việc xác định gan to và kiểm soát các nguyên nhân cơ bản của tình trạng này.
Các triệu chứng
Gan to có thể không gây ra các dấu hiệu hoặc triệu chứng.
Khi gan to xảy ra do bệnh gan, nó có thể được kèm theo:
Đau bụng.
Mệt mỏi.
Vàng da và lòng trắng của mắt.
Hẹn với bác sĩ nếu có bất cứ dấu hiệu hay triệu chứng lo lắng.
Nguyên nhân
Nhiều bệnh và vấn đề có thể gây ra gan to, bao gồm:
Bệnh gan
Xơ gan.
Viêm gan do virus, bao gồm cả viêm gan A, B và C hoặc gây ra bởi tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Bệnh gan rượu.
Protein bất thường tích tụ trong gan [amyloidosis].
Tích lũy đồng trong gan [Wilson's disease].
Chất béo tích tụ trong gan [Gaucher].
U nang gan.
Khối u không phải ung thư gan, bao gồm cả u mao mạch và u tuyến.
Cản trở túi mật hoặc ống mật.
Viêm gan nhiễm độc..
Ung thư
Ung thư bắt đầu ở một phần khác của cơ thể và lan đến gan.
Ung thư bạch cầu.
Ung thư gan.
Lymphoma.
Tim và các vấn đề mạch máu
Tắc nghẽn của các tĩnh mạch gan [hội chứng Budd-Chiari].
Ngất.
Tình trạng viêm của các mô xung quanh tim [viêm màng ngoài tim].
Vấn đề với van ba lá của tim [hở van ba lá].
Yếu tố nguy cơ
Có thể có nhiều khả năng trải nghiệm gan to nếu có một bệnh gan. Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bệnh gan bao gồm:
Sử dụng quá nhiều rượu. Uống một lượng lớn rượu có thể gây hại cho gan.
Dùng liều lớn thuốc toa. Dùng lớn hơn liều được đề nghị của một số loại thuốc kê toa, chẳng hạn như acetaminophen, có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan.
Một số thảo dược bổ sung. Một số bổ sung có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan, bao gồm cohosh đen và cây tầm gửi.
Một số bệnh nhiễm trùng. Các bệnh truyền nhiễm có thể làm tăng nguy cơ tổn thương gan bao gồm sốt rét và sốt Q.
Bệnh viêm gan vi rút. Viêm gan A, B và C có thể gây tổn thương gan.
Kiểm tra và chẩn đoán
Kiểm tra lâm sàng để phát hiện gan to
Bác sĩ có thể xác định gan to bởi khám bụng. Các bác sĩ có thể ước lượng kích thước của gan bằng cảm giác nó được mở rộng dưới lồng xương sườn. Bác sĩ cũng có thể lưu ý các cấu trúc của gan. Tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản, lá gan to có thể cảm thấy mềm mại, cứng hoặc bất thường. Đôi khi u có mặt.
Các thủ tục bổ xung
Sau khi bác sĩ xác định gan to, các xét nghiệm khác, thủ tục có thể được đề nghị để tìm hiểu nguyên nhân. Bổ sung và thủ tục có thể bao gồm:
Xét nghiệm máu. Một mẫu máu có thể được kiểm tra để xác định mức men gan. Điều này có thể cung cấp manh mối về sức khỏe của gan. Xét nghiệm máu cũng có thể thấy virus có thể gây ra gan to, chẳng hạn như các vi rút viêm gan.
Hình ảnh. Hình ảnh cho phép bác sĩ kiểm tra gan bao gồm chụp cắt lớp vi tính [CT] hoặc siêu âm.
Sinh thiết gan. Bác sĩ có thể khuyên sinh thiết gan, thu thập mô gan để thử nghiệm trong phòng thí nghiệm. Sinh thiết gan thường được thực hiện bằng cách sử dụng cây kim, dài và mỏng đưa qua da và vào gan. Mũi kim rút ra một lõi mô mà sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm. Phòng thí nghiệm xét nghiệm có thể tiết lộ nguyên nhân gây gan to.
Phương pháp điều trị và thuốc
Điều trị bệnh gan liên quan đến việc chẩn đoán và điều trị tình trạng cơ bản gây ra nó.
Thay thế thuốc
Một số thảo dược sử dụng như là phương pháp điều trị thay thế có thể có hại cho gan. Để bảo vệ gan, hãy nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro tiềm năng trước khi dùng:
Black cohosh.
Một số loại dược thảo Trung Quốc, bao gồm ma hoàng.
Chaparral.
Comfrey.
Cây thạch tâm.
Greater cây hoàng liên.
Cà phê.
Cây tầm gởi.
Xương sọ.
Cây nư lang hoa.
Phòng chống
Để giảm nguy cơ bệnh gan, có thể:
Chọn một chế độ ăn uống khỏe mạnh. Chọn một chế độ ăn uống đầy đủ các loại trái cây, rau và ngũ cốc.
Uống rượu vừa phải. Giới hạn mình một ly một ngày cho phụ nữ và người già, hoặc hai ly một ngày đối với nam giới.
Thực hiện theo hướng dẫn khi dùng thuốc. Giới hạn các liều khuyến cáo khi dùng thuốc toa.
Hạn chế tiếp xúc với hóa chất. Sử dụng bình phun chất tẩy rửa, thuốc trừ sâu và hoá chất độc hại khác chỉ trong khu vực thông thoáng. Ngoài ra, đeo găng tay, áo dài tay và mặt nạ.
Duy trì một trọng lượng khỏe mạnh. Nếu trọng lượng khỏe mạnh, làm việc để duy trì nó. Nếu cần phải giảm cân, cắt giảm số lượng calo ăn mỗi ngày và tăng số lượng tập thể dục hàng ngày. Hãy hỏi bác sĩ về những cách lành mạnh để giảm cân.
Bỏ hút thuốc. Nếu hút thuốc, bỏ thuốc lá. Hãy hỏi bác sĩ về các chiến lược để giúp bỏ thuốc lá. Nếu không hút thuốc, không bắt đầu.
Hãy cẩn thận với các chất bổ sung. Nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro và lợi ích của thảo dược bồi dưỡng trước khi có chúng.