Chúng ta hẳn đã đều được nghe qua thuật ngữ “Hệ điều hành”. Tuy nhiên bạn có thật sự hiểu hệ điều hành là gì? Mặc dù hệ điều hành là thứ rất quen thuộc đối với chúng ta nhưng để hiểu rõ về nó thì bạn hãy đọc bài viết sau đây. HapoDigital sẽ giới thiệu cụ thể cho bạn khái niệm hệ điều hành là gì? Hệ điều hành có chức năng như thế nào và phân loại chúng ra sao và các hệ điều hành phổ biến hiện nay. Bạn hãy theo dõi bài viết dưới đây để biết câu trả lời nhé!
Hệ điều hành là gì?Hệ điều hành là gì?
Khái niệm hệ điều hành
Hệ điều hành [Operating Systems, viết tắt là OS] là phần mềm để điều hành, cho phép người dùng chạy các ứng dụng khác trên các thiết bị điện tử như máy tính và điện thoại. Hệ điều hành còn có nhiệm vụ quản lý tất cả tài nguyên phần cứng, phần mềm trên máy như:
- Các thiết bị đầu vào như chuột, mà hình cảm ứng, bàn phím, camera, micro
- Các thiết bị đầu ra như màn hình, máy in và loa, máy scan
- Các thiết bị mạng như modem, router, ăng-ten, thẻ SIM
- Các thiết bị lưu trữ như ổ cứng, ổ SSD, USB, bộ nhớ flash
Chức năng của hệ điều hành
– Tổ chức, quản lý giao tiếp giữa người dùng và hệ thống
– Cung cấp tài nguyên cho các chương trình và cho phép các chương trình đó thực hiện
– Tổ chức lưu trữ các thông tin trên bộ nhớ ngoài, cung cấp công cụ để tìm kiếm và truy cập thông tin
– Hỗ trợ và kiểm tra bằng phần mềm cho các thiết bị ngoại vi để khai thác chúng một cách hiệu quả, thuận tiện nhất
– Cung cấp cho người sử dụng một giao diện tiện ích để sử dụng hệ thống máy tính
– Cung cấp tài nguyên chia sẻ hiệu quả, công bằng giữa người sử dụng và hệ thống
Hệ điều hành máy tính
Hệ điều hành thường sẽ được tải sẵn trên bất kỳ máy tính nào bạn mua. Hầu hết mọi người đều sử dụng hệ điều hành đi kèm với máy tính của họ, nhưng họ cũng có thể nâng cấp hoặc thậm chí thay đổi hệ điều hành. Ba hệ điều hành phổ biến nhất hiện nay cho máy tính cá nhân là Microsoft Windows, macOS và Linux.
Hệ điều hành hiện đại sử dụng GUI – giao diện người dùng đồ họa. GUI cho phép bạn sử dụng con chuột để nhấp vào các biểu tượng, nút, menu và mọi thứ được hiển thị rõ ràng trên màn hình, bên cạnh đó sử dụng kết hợp đồ họa và văn bản.
GUI của mỗi hệ điều hành lại có giao diện khác nhau, vì vậy nếu bạn chuyển sang dùng một hệ điều hành khác, thoạt đầu có vẻ sẽ không quen thuộc. Tuy nhiên, các hệ điều hành hiện đại đều được thiết kế để dễ sử dụng và hầu hết các nguyên tắc cơ bản đều không khác nhau nhiều.
Hệ điều hành thiết bị di động
Là hệ điều hành được thiết kế dành cho những thiết bị như: Điện thoại di động, máy tính bảng,… Hệ điều hành này được thiết kế với nhu cầu giải trí, liên lạc,… nên không mang nhiều những tính năng như hệ điều hành dành cho máy tính.
Phân loại hệ điều hành
Có 3 loại hệ điều hành chính:
a. Hệ điều hành đơn nhiệm một người dùng
– Các chương trình trên hệ điều hành được thực hiện lần lượt và khi làm việc chỉ cho phép một người đăng nhập vào hệ thống sử dụng.
– Hệ điều hành không đòi hỏi bộ vi xử lí cao. Ví dụ: Hệ điều hành MS DOS…
b. Hệ điều hành đa nhiệm một người dùng:
Hệ điều hành loại này thì chỉ cho phép một người được đăng kí vào hệ thống nhưng có thể kích hoạt được cho hệ thống thực hiện đồng thời nhiều chương trình
– Hệ điều hành này khá phức tạp và đòi hỏi máy phải có bộ vi xử lí đủ mạnh. Ví dụ: Hệ điều hành Windows 95
c. Hệ điều hành đa nhiệm nhiều người dùng:
– Cho phép nhiều người dùng được đăng kí vào hệ thống. Người dùng có thể cho hệ thống thực hiện 1 lúc đồng thời nhiều chương trình
– Hệ điều hành này rất phức tạp, đòi hỏi máy phải có bộ vi xử lí mạnh mẽ, có bộ nhớ trong lớn và thiết bị ngoại vi phong phú. Ví dụ: Windows 2000 Server
Thành phần của hệ điều hành
Lõi [Kernel]
Lõi của hệ điều hành cung cấp mức độ kiểm soát những tính năng cơ bản nhất của tất cả các thiết bị phần cứng trên máy. Vai trò chính của lõi là truy cập vào bộ nhớ để đọc và ghi dữ liệu trong đó, xử lý các lệnh thực thi, xác định cách thức nhận và gửi dữ liệu của các thiết bị như màn hình, chuột và bàn phím, xác định cách diễn giải dữ liệu nhận được từ mạng.
Giao diện người dùng [UI]
Đây là thành phần tương tác với người dùng, được tiến hành qua màn hình thiết bị và các biểu tượng đồ họa hoặc qua cửa sổ lệnh. UI gồm có hai loại là Giao diện dòng lệnh [Command Line Interface – CLI]: nơi người dùng giao tiếp với hệ thống bằng các câu lệnh. Loại còn lại của UI là Giao diện người dùng đồ họa [GUI]: là thứ mà đa số chúng ta đang dùng hàng ngày.
GUI trực quan hơn rất nhiều khi cho phép người sử dụng tương tác với hệ thống qua các biểu tượng trên màn hình bằng các thiết bị đầu vào như chuột, bàn phím hoặc màn hình cảm ứng.
Giao diện lập trình ứng dụng [API]
Thành phần này cho phép các nhà phát triển viết các code dạng module. API đóng vai trò quyết định đến cách hệ thống hoặc các thành phần khác có thể sử dụng một ứng dụng nhất định hay không.
Các hệ điều hành phổ biến nhất hiện nay
Hệ điều hành Windows
Đây là hệ điều hành không còn xa lạ gì đối với chúng ta. Windows được phát hành đầu tiên vào năm 1980 bởi Microsoft, trải qua rất nhiều phiên bản cho đến nay mà gần đây nhất là Windows 10 [ra mắt vào 2015] được cài đặt sẵn trên hầu hết các máy tính. Windows trở thành hệ điều hành phổ biến nhất trên thế giới ở thời điểm hiện tại. Có nhiều phiên bản Windows khác nhau, nhưng những phiên bản nổi bật nhất phải kể đến đó là Windows XP [phát hành năm 2001], Windows 7 [2009], Windows 8 [2012], Windows 10[2015],.. Windows được cài sẵn trên hầu hết các máy tính mới, biến nó trở thành hệ điều hành phổ biến nhất trên thế giới.
Hệ điều hành WindowsƯu điểm: Phổ biến và có tính tương thích cao. Thân thiện, dễ sử dụng, có tính ổn định cao và đầy đủ tính năng để phục vụ cho công việc cũng như giải trí.
Nhược điểm: Là đối tượng của nhiều hacker, không được miễn phí, bạn cần phải mua bản quyền để sử dụng.
Hệ điều hành macOS
MacOS là một hệ điều hành độc quyền được phát hành và phân phối bởi Apple. Trước khi có tên là macOS thì hệ điều hành này đã trải qua nhiều cái tên như Mac OS X hay OS X.
Hệ điều hành macOSƯu điểm: Giao diện đẹp, hoạt động mượt mà, bảo mật cao và được cài sẵn trên những máy tính của Apple bán ra và không tốn phí.
Nhược điểm: Vì số người sử dụng macOS còn khiêm tốn nên có nhiều phần mềm chưa được phát hành cho hệ điều hành này.
Hệ điều hành Linux
Linux là một hệ điều hành mở, có nghĩa là bạn có thể sửa đổi hay làm bất cứ điều gì trên hệ điều hành này. Đây là hệ điều hành miễn phí và không cần phải mua bản quyền để sử dụng.
Hệ điều hành LinuxƯu điểm: Miễn phí, bạn có thể thay đổi hay thậm chí là phân phối nó.
Nhược điểm: Rất ít người sử dụng, tính bảo mật của nó không cao, giao diện có phần cổ điển.
Hệ điều hành Android
Android được phát triển bởi công ty Android Inc và được Google mua lại vào năm 2005, Android là hệ điều hành thiết bị di động có số người được sử dụng đông đảo nhất trên thế giới [chiếm 87,7% thị phần] năm 2017. Android là hệ điều hành có mã nguồn mở dựa trên nền tảng công nghệ Linux do chính Google phát hành được thiết kế dành cho các nhà phát triển mạng, lập trình viên có thể tiếp cận nhanh chóng và điều chỉnh tự do trong mã nguồn mở đó.
Hệ điều hành AndroidƯu điểm: Vì sử dụng mã nguồn mở nên hầu hết các thiết bị di động sử dụng Android đều sở hữu kho ứng dụng khổng lồ, khả năng tùy biến cao, dễ dàng sử dụng, giao diện đẹp mắt thân thiện với người dùng.
Nhược điểm: Dễ bị lây nhiễm các phần mềm độc hại, về tính bảo mật có thể không tốt bằng iOS.
Hệ điều hành iOS
iOS là hệ điều hành được phân phối độc quyền trên các thiết bị di động của hãng Apple. Được cho ra mắt vào năm 2007, iOS đã tạo ra một cuộc cách mạng công nghệ phần mềm. Hê jđiều hành này được đánh giá khá cao về tính năng cũng như về độ ổn định của nó.
Hệ điều hành iOSƯu điểm: Nền tảng ổn định, tính bảo mật cao, khả năng tối ưu phần mềm rất tốt, hiệu năng ổn định mà không cần đòi hỏi nhiều về cấu hình.
Nhược điểm: Hệ điều hành này chỉ được sử dụng duy nhất cho các dòng điện thoại của Apple và không thể sử dụng trên các điện thoại khác, kho ứng dụng ít hơn so với hệ điều hành Android.
Hệ điều hành Windows Phone
Hệ điều hành Windows PhoneWindows Phone là hệ điều hành của Microsoft và Nokia dành cho điện thoai jdi động, kế tục nền tảng Windows Mobile, mặc dù chúng không giống nhau. Tuy nhiên khác với Windows Mobile, Windows Phone tập trung cho sự phát triển của Marketplace – nơi mà các nhà phát triển có thể cung cấp sản phẩm tới người dùng.
Câu hỏi hệ điều hành là gì mà bạn đặt ra cho Hapo bây giờ đã được giải đáp. Cảm ơn bạn đã quan tâm bài viết này và hãy theo dõi chúng tôi để tham khảo nhiều bài viết hơn nhé!
Một hệ thống phẫu thuật, còn được gọi là HĐH cho từ viết tắt bằng tiếng Anh [Hệ điều hành] là chương trình được sử dụng trong máy tính, điện thoại di động, máy tính bảng và các thiết bị điện tử khác.
Hệ điều hành có chức năng kết nối phần cứng của máy tính hoặc thiết bị điện tử khác [phần vật lý] với phần mềm [phần không hữu hình, hệ thống logic].
Nó được coi là hệ điều hành là phần quan trọng nhất của hệ thống máy tính, vì không có nó, phần cứng không thể hoạt động. Đây là lý do tại sao người ta nói rằng hệ điều hành giống như bộ não, chỉ huy các chuyển động của cơ thể.
Trong số các chức năng của hệ điều hành, quản trị các ứng dụng máy tính hoặc thiết bị di động, phân phối bộ nhớ trong giữa các ứng dụng khác nhau, kết nối và trích xuất các thiết bị lưu trữ lớn, trong số các ứng dụng khác, nổi bật..
Trong hai thế kỷ qua, nhiều hệ điều hành đã được phát triển, trong đó nổi bật: Windows, MacIntosh, Android và Linux.
Dưới đây là danh sách các hệ điều hành rộng lớn hơn.
Hệ điều hành phổ biến nhất hiện nay
1. Android
Android là một hệ điều hành được tích hợp chủ yếu trong điện thoại thông minh và máy tính bảng, được tạo bởi Liên minh điện thoại di động mở.
Đây là một hệ thống nguồn mở, do đó, bất kỳ công ty nào sản xuất thiết bị di động đều có thể mua được.
Các phiên bản của hệ điều hành Android có tên món tráng miệng; những thứ đã được tạo ra cho đến nay là:
- Android 1.0
- Bánh cupcake Android
- Bánh rán Android
- Android Eclair
- Android Froyo
- Bánh gừng Android
- Tổ ong Android
- Sandwich kem Android
- Thạch đậu Android
- Bộ công cụ Android
- Android Lollipop
- Android Marshmallow
- Android Nougat
2. Apple Inc.
Apple Inc. là một công ty của Hoa Kỳ chịu trách nhiệm sản xuất phần cứng và phần mềm. Hệ điều hành được phát triển bởi công ty đa quốc gia này là iOS.
iOS là một hệ điều hành được phát triển cho iPhone và iPad của Apple. Đây là hệ điều hành được mua nhiều thứ hai trên thị trường, sau Android.
3. Atari
Atari Inc. là nhà sản xuất game arcade. Công ty này đã phát triển các hệ điều hành khác nhau cho các bảng điều khiển của mình, trong đó có:
- GEMDOS
- BIOS
- XBIOS
- Hệ điều hành [ĐKDV]
- MultiTOS
- FreeMiNT
4. Hệ điều hành BlackBerry
Blackberry, trước đây gọi là Research In Motion Limited, là một công ty có trụ sở tại Canada chuyên sản xuất phần cứng và phần mềm.
Hệ điều hành được sử dụng trong các thiết bị di động là BlackBerry OS, dựa trên công nghệ Java.
Không giống như hệ điều hành Android, BlackBerry OS là một hệ thống nguồn đóng, do đó, nó chỉ có thể được sử dụng trên các thiết bị của công ty.
5. Hệ điều hành Chrome
Chrome OS là một hệ điều hành được Google phát triển để sử dụng trong máy tính và nó là một hệ thống được thiết kế để hoạt động trực tiếp từ đám mây điện tử.
Điều này có nghĩa là không cần phải tải xuống và cài đặt các ứng dụng bổ sung cho hoạt động của Chrome OS nhưng tất cả các ứng dụng sẽ được sử dụng trực tuyến thông qua tìm kiếm Google Chrome.
6. JavaOS
Hệ điều hành Java là mã nguồn mở, do đó, nó có thể được sử dụng trong các thiết bị khác nhau, không chỉ các thiết bị do công ty sản xuất.
Nó cũng là một hệ thống đa nền tảng, có nghĩa là nó tương thích với các hệ điều hành khác [Windows, Linux, cùng với các hệ điều hành khác].
7. Linux
Linux là một hệ điều hành được phát triển vào những năm 80 và được tung ra thị trường vào những năm 90.
Trong số các hệ điều hành dựa trên Linux phổ biến nhất, có những điểm nổi bật sau:
- Ubuntu
- Firefox
- ArchLinux
- Canaima
- Luân xa
- Dragora
- Trisquel
8. Tập đoàn Microsoft
Công ty Microsoft là một công ty đa quốc gia của Mỹ. Hệ điều hành do Microsoft Corporation phát triển được gọi là Windows; Trong số các phiên bản đã được tạo ra cho đến nay, chúng nổi bật
- Windows di động
- Windows Vista
- Windows XP
- Windows 10
9. FreeBSD
Hệ điều hành FreeBSD là một hệ thống mã miễn phí dựa trên các hệ thống được phát triển bởi Unix, tương thích với hệ điều hành GNU / Linux và các ứng dụng được phát triển bởi hệ thống này..
Hệ điều hành này được Yahoo! và cho các máy chơi game Nintendo.
10. Hệ điều hành MacIntosh
Hệ điều hành MacIntosh, còn được gọi là macOS, được phát triển bởi công ty Apple và giống với iOS chỉ là nó dành riêng cho máy tính. Phiên bản đầu tiên của hệ điều hành này được phát triển vào năm 1985.
Hệ điều hành khác
2K
Học viện
ACP [Chương trình kiểm soát hàng không]
Aimos
Hệ điều hành Aleris
Cáo buộc
Amiga
Amip
Khẩu độ
Apollo
Vô thần
Beowulf
BlueEyedOS
Bánh quy
Lỗi
Cefarix
Hỗn loạn
Chibi
Hệ điều hành Chippewa
ConvexOS
Lõi
Darwin
Dữ liệu chung
Delitalk
Hệ điều hành
Máy tính để bàn
DragonFly BSD
eComStation
ekkoBSD
Điện cực
ERIKA
ExOS
Súng phun lửa
FMS
FunatixOS
FxOS
Tổng điện
GEORGE
GNU
Hệ điều hành
Châu chấu
Phần mềm Green Hills
Hài hòa
Haïku
HP-UX
HT-11
IBM
Máy tính để bàn Icaros
Địa ngục
TÍCH HỢP RTOS
Tập đoàn Intel
JeniOS
Hệ điều hành
Giật
JTMOS
JxOS
Hệ điều hành Kaspersky
Kerberos
KolibriOS
KRONOS
Quản lý mạng LAN
TUYỆT VỜI
Máy móc
Hệ điều hành Maverick
MCP [Chương trình điều khiển chính]
MenuetOS
Merlin
Miray OSnOS
Möbius
Nấm
NEWDOS
NeXTStep
Nokia
Nova
Hạt nhân
OpenBSD
oscan
Hệ điều hành Palm
Thông số
HÒA BÌNH
Hệ điều hành ảo
QOSOS
Quadros
Phản ứng
ReWin
Người đi đường
RTEMS
RxDOS
Điện tử Samsung
Hệ thống dữ liệu khoa học [SDS]
ScottsNewOS
Trình tự
ShawnOS
Trân trọng
Bình minh
Mặt trời
Hệ điều hành giao hưởng
TAOS
APL TIS
TPF [Cơ sở xử lý giao dịch]
Bộ ba
UMN
Uni FLEX
Unununium
Khám nghiệm tử thi
Hệ điều hành mạng trực quan
VRTX / HĐH
WildMagnolia
XDOS
Xbox
Phượng hoàng
xMachYamit
XTS
Yoctix
Nhiệt huyết
Thần Zeus
Zephyr
Zilog
Zotos
Tài liệu tham khảo
- Danh sách các hệ điều hành. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017, từ wikipedia.org
- Hệ điều hành máy tính. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017, từ computerhope.com
- Danh sách hệ điều hành. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017, từ Operations-system.org
- Hệ điều hành. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017, từ udger.com
- Mười hệ điều hành tốt nhất. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017, từ thetoptens.com
- Tên hệ điều hành. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017, từ iana.org
- Danh sách các hệ điều hành phổ biến, theo Dự án Thông tin Linux [LINFO]. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2017, từ linfo.org