Thể thơ tác giả dùng để viết "Nam quốc sơn hà" là gì?
A. Song thất lục bát
B. Thất ngôn tứ tuyệt
Đáp án chính xác
C. Thất ngôn bát cú
D. Ngũ ngôn tứ tuyệt
Xem lời giải
Thể thơ tác giả dùng để viết Nam quốc sơn hà là gì?
11/11/2020 623
Câu hỏi Đáp án và lời giải
Câu Hỏi:
Thể thơ tác giả dùng để viết Nam quốc sơn hà là gì?
A. Song thất lục bát
B. Thất ngôn tứ tuyệt
C. Thất ngôn bát cú
D. Ngũ ngôn tứ tuyệt
Câu hỏi trong đề: Trắc nghiệm bài Sông núi nước Nam
Đáp án và lời giải
đáp án đúng: B
Giang [Tổng hợp]
Báo đáp án sai Facebook twitter
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Bài thơ dù cho chưa rõ tác giả thực sự là ai nhưng qua những lời kể lại thì có thể là lời thơ của Lý Thường Kiệt [1019 – 1105].
Lý Thường Kiệt [1019 – 1105]
- Ông là một danh tướng lừng lẫy trong lịch sử, một hoạn quan thời Lý và có công đánh bại quân Tống xâm lăng [1075 – 1077].
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Có truyền thuyết kể lại, trong đó có truyền thuyết: Năm 1077, quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy xâm lược nước ta. Vua Lý Nhân Tông đã chỉ định Lý Thường Kiệt đem lính chặn bọn giặc ở tuyến sông Như Nguyệt, vào đêm nọ, quân sĩ nghe trong đền thờ anh em Trương Hống và Trương Hát cất lên tiếng ngâm bài thơ này.
- “Nam Quốc Sơn Hà” được xem là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc ta.
Bài thơ Sông núi nước Nam
b. Bố cục
- Phần 1 [Hai câu đầu]: Khẳng định chủ quyền lãnh thổ đã được phân định rõ ràng.
- Phần 2 [Hai câu cuối]: Khẳng định sự quyết tâm chống lại kẻ thù.
Thể thơ tác giả dùng để viết Nam quốc sơn hà là gì?
Câu 95544 Nhận biết
Thể thơ tác giả dùng để viết Nam quốc sơn hà là gì?
Đáp án đúng: b
Phương pháp giải
Nhớ lại số lượng các câu, từ trong văn bản
Tìm hiểu chung về tác phẩm Sông núi nước Nam --- Xem chi tiết
...Mục lục
- 1 Tên gọi
- 2 Văn bản
- 3 Lịch sử
- 3.1 Trong chiến tranh Tống–Việt lần thứ nhất
- 3.2 Trong chiến tranh Tống–Việt lần thứ hai
- 3.2.1 Theo sách Đại Việt sử ký toàn thư
- 3.2.2 Theo sách Việt điện u linh – Chuyện Trương Hống và Trương Hát
- 3.2.3 Theo Bửu Diên Nguyễn-Phúc, Thị Hoàng Anh Phạm [2003]
- 4 Ý nghĩa hai câu thơ cuối và đối tượng của bài thơ
- 5 Dịch thơ
- 6 Ghi chú
- 7 Thư mục
- 8 Chú thích
Soạn bài Sông núi nước Nam Nam quốc sơn hà
1.Căn cứ vào lời giới thiệu sơ lược về thơ thất ngôn tứ tuyệt ở chú thích [*] để nhận dạng thể thơ của bàiNam quốc sơn hà[bản phiên âm chữ Hán] về số câu, số chữ trong câu, cách hiệp vần.
2.Sông núi nước Namđược coi là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của nước ta viết bằng thơ. Vậy thế nào là một Tuyên ngôn Độc lập? Nội dung Tuyên ngôn Độc lập trong bài thơ này là gì?
3.Sông núi nước Namlà một bài thơ thiên về sự biểu ý [bày tỏ ý kiến]. Vậy nội dung biểu ý đó được thể hiện theo một bố cục như thế nào? Hãy nhận xét về bố cục và cách biểu ý đó.
4.Ngoài biểu ý,Sông núi nước Namcó biểu cảm [bày tỏ cảm xúc] không? Nếu có thì thuộc trạng thái nào? [lộ rõ, ẩn kín]
5.Qua các cụm từ “tiệt nhiên” [rõ ràng, dứt khoát như thế, không thể khác], “định phận tại thiên thư” [định phận tại sách trời], “hành khan thủ bại hư” [chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại], hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ.
Lời giải:
I. Tác phẩm
[*] Ở nước ta, thời trung đại đã có một nền thơ rất phong phú và hấp dẫn.Thơ trung đại Việt Nam được viết bằng chữ Hán hoặc chữ Nôm và có nhiều thể, như: thất ngôn tứ tuyệt [bốn câu, mỗi câu 7 chữ], ngũ ngôn tứ tuyệt [bốn câu, mỗi câu 5 chữ], thất ngôn bát cú [tám câu, mỗi câu 7 chữ] lục bát [một câu 6 chữ và một câu 8 chữ], song thất lục bát [hai câu 7 chữ kèm theo hai câu 6, 8],… Chương trình Ngữ văn 7 học tám tác phẩm thơ trung đại, trong đó mở đầu là bài Sông núi nước Nam [nhan đề do người đời sau đặt]. Nguyên văn bài thơ chữ Hán cũng có nhiều dị bản.
Chưa rõ tác giả bài thơ là ai. Sau này có nhiều sách [kể cả bức sơn mài ở Viện Bảo tàng Lịch sử ] ghi là Lý Thường Kiệt.Có nhiều lời kể về sự ra đời của bài thơ, trong đó có truyền thuyết: Năm 1077, quân Tống do Quách Quỳ chỉ huy xâm lược nước ta.Vua Lý Nhân Tông sai Lý Thường Kiệt đem quân chặn giặc ở phòng tuyến sông Như Nguyệt [một khúc của sông Cầu, nay thuộc huyện Yên Phong, Bắc Ninh],bỗng một đêm, quân sĩ chợt nghe từ trong đền thờ hai anh em Trương Hống và Trương Hát – hai vị tướng đánh giặc giỏi của Triệu Quang Phục, được tôn là thần sông Như Nguyệt – có tiếng ngâm bài thơ này.
64
Bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt là một thể thơ gồm bốn câu, mỗi câu 7 chữ, trong đó các câu 1, 2, 4 hoặc chỉ các câu 2, 4 hiệp vần với nhau ở chữ cuối.
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
Câu 1 trang 64 - SGK Ngữ văn 7 tập 1:Căn cứ vào lời giới thiệu sơ lược về thơ thất ngôn tứ tuyệt ở chú thích [*] để nhận dạng thể thơ của bàiNam quốc sơn hà[bản phiên âm chữ Hán] về số câu, số chữ trong câu, cách hiệp vần.
Căn cứ vào lời giới thiệu ta có thể khẳng định đây là thể thơ thất ngôn tứ tuyệt, có đặc điểm:– Số câu: 4 câu trong mỗi dòng thơ [tứ tuyệt].– Số chữ: mỗ câu 7 chữ [thất ngôn].
– Hiệp vần: ở chữ cuối cùng của câu và ở những câu 1 – 2 – 4 đều cân bằng.Câu 2 trang 64 - SGK Ngữ văn 7 tập 1:Sông núi nước Namđược coi là bản Tuyên ngôn Độc lập đầu tiên của nước ta viết bằng thơ. Vậy thế nào là một Tuyên ngôn Độc lập? Nội dung Tuyên ngôn Độc lập trong bài thơ này là gì?
Tuyên ngôn Độc lập là lời tuyên bố về chủ quyền của một đất nước và khẳng định không một thế lực nào có thểxâm phạm. Tuyên ngôn Độc lập trong bài thơ Sông núi nước Nam thể hiện ở các khía cạnh:
– Tác giả khẳng định nước Nam là của người Nam. Đó là điều đã được ghi tại “thiên thư” [sách trời]. Tác giả viện đến thiên thư vì ngày xưa người ta vẫn còn coi trời là đấng tối cao. Người Trung Quốc cổ đại tự coi mình là trung tâm của vũ trụ nên vua của họ được gọi là “đế”, các nước chư hầu nhỏ hơn bị họ coi là “vương” [vua của những vùng đất nhỏ]. Trong bài thơ này, tác giả đã cố ý dùng từ “Nam đế” [vua nước Nam] để hàm ý sánh ngang với “đế” của nước Trung Hoa rộng lớn.– Ý nghĩa tuyên ngôn còn thể hiện ở lờ khẳng định chắc chắn rằng nếu kẻ thù vi phạm vào quyền tự chủ ấy của nước ta thì chúng thế nào cũng sẽ phải chuốc lấy bại vong.Câu 3 trang 64 - SGK Ngữ văn 7 tập 1:Sông núi nước Namlà một bài thơ thiên về sự biểu ý [bày tỏ ý kiến]. Vậy nội dung biểu ý đó được thể hiện theo một bố cục như thế nào? Hãy nhận xét về bố cục và cách biểu ý đó.
Nội dung biểu ý của bài thơ:
– Hai câu đầu: chủ quyền dân tộc.+ Sông núi nước Nam, vua Nam ở, điều đó cũng có nghĩa là ở phương Bắc thì vua Bắc ở. Đất nào vua ấy. Đó là sự hiển nhiên tất yếu không ai được xâm phạm của ai => chân lí cuộc đời.+ Trong đời sống tinh thần của người Việt Nam và Trung Quốc. Trời là oai linh tối thượng, sắp đặt và định đoạt tất cả mọi việc ở trần gian. Cương vực lãnh thổ của vua Nam, của người Nam đã được định phận tại sách trời – có nghĩa là không ai được phép đi ngược lại đạo trời => chân lí của đất trời.Như vậy tuyên bố chủ quyền dựa trên chân lí cuộc đời, chân lí đất trời, dựa trên lẽ phải. Chủ quyền nước Nam là không thể chối cãi, không thể phụ nhận.– Hai câu cuối: quyến tâm bảo vệ chủ quyền.+ Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm là lời hỏi tội kẻ đã dám làm điều phi nghĩa “nghịch lỗ”, dám làm trái đạo người, đạo trời.+ Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời là lời cản cáo đối với kẻ phi nghĩa – gieo gió tất yếu sẽ gặp bão.Thảm bại là điều không thể tránh khỏi đối với những kẻ xấu, tàn bạo, đồng thời đó còn là sự quyết tâm sắt đá để bạo vệ chủ quyền của đất nước đến cùng. Chính điều này đã tạo nên được niềm tin sự phấn khích để tướng sĩ xông lên diệt thù.– Nhận xét bố cục: Bố cục rất chặt chẽ giống như một bài nghị luận. Hai câu đầu nêu lên chân lí khách quan, hai câu sau nêu vấn đề có tính chất hệ quả của chân lí đó.
Câu 4 trang 64 - SGK Ngữ văn 7 tập 1:Ngoài biểu ý,Sông núi nước Namcó biểu cảm [bày tỏ cảm xúc] không? Nếu có thì thuộc trạng thái nào? [lộ rõ, ẩn kín]
Hãy giải thích tại sao em chọn trạng thái đó.
Sông núi nước Namlà một bài thơ, cho nên, tuy thiên về sự biểu ý, nó vẫn có biểu cảm [bày tỏ, cảm xúc] ẩn kín vào bên trong ý tưởng. Âý là thái độ tin tưởng mãnh liệt vào chân lí và sự thất bại nếu đụng tới chân lí đó.Qua các cụm từ: “tiệt nhiên”, “định phận tại thiên thư”, “hành khan thủ bại hư”, ta thấy giọng điệu bài thơ thể hiện khí phách anh hùng, tinh thần bất khuất của dân tộc.
Câu 5 trang 64 - SGK Ngữ văn 7 tập 1:Qua các cụm từ “tiệt nhiên” [rõ ràng, dứt khoát như thế, không thể khác], “định phận tại thiên thư” [định phận tại sách trời], “hành khan thủ bại hư” [chắc chắn sẽ nhận lấy thất bại], hãy nhận xét về giọng điệu của bài thơ.
Qua các cụm từ “tiệt nhiên”, “định phận tại thiên thư”, “hành khan thủ bại hư”, ta thấy được bài thơ thể hiện rất rõ giọng điệu hào sảng, đanh thép và đầy uy lực.
Chính bằng cái giọng điệu đanh thép đó, ta cũng đã chứng minh được rằng Nam đế cư là vua của nước Nam, là một ông vua quyết định mọi việc nhưng không dưới quyền cai quản của bất cứ một ông vua nào khác [Hoàng đế Trung Quốc].
II. LUYỆN TẬP
Câu 1 trang 65 - SGK Ngữ văn 7 tập 1:Nếu có bạn thắc mắc sao không nói là “Nam nhân cư” [người Nam ở] mà lại nói “Nam đế cư” [vua Nam ở] thì em sẽ giải thích thế nào?
Không nói là “Nam nhân cư” mà lại nói là “Nam đế cư” vì:
Người xưa coi trời là tối cao, vua mới có quyền quyết định mọi việc và tất cả mọi thứ trên mặt đất này đều là của vua. Nói “Nam đế cư” thể hiện được rằng vua của nước Nam cũng là Thiên tử nên có mọi quyền hành đối với đất nước của mình chứ không phải là một ông vua nhỏ phải nghe sự chỉ huy của vua khác.Câu 2 trang 65 - SGK Ngữ văn 7 tập 1:Học thuộc lòng bài thơ Sông núi nước Nam [phiên âm và bản dịch thơ]
Học sinh tự học thuộc lòng bài thơ “Sông núi nước Nam”.
Giải các bài tập Bài 5 SGK Ngữ văn 7 •Sông núi nước Nam [Nam quốc sơn hà] •Phò giá về kinh [Tụng giá hoàn kinh sư] •Từ Hán Việt •Tìm hiểu chung về văn biểu cảm
Bài trước Bài sau