Vì sao các cửa hàng đồ uống phát triển
Việt Nam đang trở thành thị trường tiêu thụ thực phẩm và đồ uống tiềm năng trong khu vực, đóng góp đáng kể cho nền kinh tế đất nước khi vừa đảm bảo phục vụ nhu cầu trong nước và cho hoạt động xuất khẩu. Lĩnh vực tiềm năng Việt Nam hiện được đánh giá là một trong những thị trường có sức tiêu thụ thực phẩm - đồ uống rất tiềm năng. Chỉ số tiêu thụ của ngành sản xuất chế biến thực phẩm và sản xuất đồ uống trong 9 tháng đầu năm 2018 tăng lần lượt 8,1% và 10,2% so với cùng kỳ năm trước (theo GSO). Số liệu khảo sát của Vietnam Report đã chỉ ra rằng, thực phẩm - đồ uống hiện đang chiếm tỷ lệ cao nhất trong cơ cấu chi tiêu hàng tháng của người tiêu dùng (chiếm khoảng 35% mức chi tiêu). Cơ cấu chi tiêu trung bình hàng tháng của người tiêu dùng Việt Nam theo khảo sát tháng 9/2018 - Nguồn: Vietnam Report Về tiềm năng tăng trưởng, ngành thực phẩm và đồ uống hiện chiếm khoảng 15% GDP và có xu hướng tăng lên trong thời gian tới. BMI dự đoán, tốc độ tăng trưởng ngành thực phẩm và đồ uống sẽ cao hơn trong giai đoạn 2016 - 2019, trong đó khả năng Việt Nam sẽ đứng ở vị trí thứ ba Châu Á. Bên cạnh đó, với tỷ lệ dân số trẻ ngày một cao (ước tính khoảng trên 50% dân số Việt Nam dưới 30 tuổi), mức thu nhập được cải thiện và thói quen mua sắm thực phẩm chế biến sẵn ngày càng phổ biến, sự phong phú cùng với sự dồi dào các sản phẩm nông nghiệp - nguồn nguyên liệu thô cung ứng cho hoạt động chế biến thực phẩm, đồ uống… đang là những lợi thế để các doanh nghiệp trong ngành đa dạng hóa chủng loại sản phẩm nhằm đáp ứng với nhu cầu liên tục thay đổi của người tiêu dùng, và là những điều kiện thuận lợi góp phần giúp Việt Nam trở thành thị trường tiêu thụ thực phẩm - đồ uống tiềm năng trong khu vực. Bia, đồ uống không cồn và thực phẩm là 3 nhóm tăng trưởng nhanh nhất trong ngành FMCG (Ngành hàng tiêu dùng nhanh). Không chỉ là thị trường tiêu thụ, Việt Nam còn có tiềm năng xuất khẩu các sản phẩm thực phẩm - đồ uống và hiện đã có những doanh nghiệp tương đối mạnh, có tên tuổi, có sức cạnh tranh, thường xuyên dẫn đầu tại thị trường trong nước, đủ cơ sở để xuất khẩu ra nước ngoài. Do đó, khi thời điểm Hiệp định Thương mại tự do EU – Việt Nam (EVFTA) sắp đi đến ký kết chính thức, các doanh nghiệp đều đặt kỳ vọng đây sẽ là cơ hội lớn để thương hiệu Việt xuất hiện tại nhiều quốc gia hơn trên thế giới. Thủy sản, cà phê, bánh kẹo được dự đoán sẽ là 3 ngành hàng có tiềm năng xuất khẩu lớn trong thời gian tới. Hoạt động M&A trong ngành thực phẩm - đồ uống cũng diễn ra rất sôi động trong thời gian qua, cả về số lượng và chất lượng, tạo nên những "ông lớn" của ngành thực phẩm - đồ uống, điển hình như Masan, Thành Thành Công, Kido, Pan Group… Các tên tuổi lớn trong ngành FMCG đến từ Thái Lan, Hàn Quốc với lợi thế về tài chính, kinh nghiệm và công nghệ cũng tích cực đầu tư vào Việt Nam. Theo nghiên cứu của BMI, cơ hội đầu tư cho ngành chế biến thực phẩm của Việt Nam vẫn còn khá lớn, đặc biệt trong ngành đồ uống, thực phẩm chế biến và sữa. Chỉ thương hiệu là chưa đủ Báo cáo cũng nhận diện các thương hiệu uy tín ngành thực phẩm - đồ uống giai đoạn 2017 - 2018 theo các nhóm sản phẩm chính: sữa, đường, bánh kẹo; thực phẩm đóng gói, gia vị, dầu ăn; thực phẩm tươi sống, đông lạnh; đồ uống (bao gồm đồ uống có cồn, đồ uống không cồn và đồ uống nóng - chè, cà phê). Về thương hiệu được người tiêu dùng lựa chọn nhiều nhất trong nhóm nước uống và có tỷ lệ được lựa chọn cao nhất trong tất cả các nhóm là Lavie (45,3%), tiếp theo là Pepsi (41,8%); nhóm bia là thương hiệu Heineken (32,5%); sữa là Vinamilk (34,3%); bánh kẹo là Bibica (29,2%); cà phê là G7 (23,1%); thực phẩm ăn liền là mỳ Hảo Hảo (22,4%), Vissan (17,2%); gia vị là Nam Ngư (16,4%), dầu ăn Simply (11,6%)… Theo nhận định của Vietnam Report, truyền thông có vai trò quan trọng trong việc kết nối trực tiếp giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng, giúp người tiêu dùng nhận diện thương hiệu uy tín tốt hơn khi đưa ra quyết định mua sắm. Nhưng, truyền thông của các doanh nghiệp ngành thực phẩm, đồ uống hiện còn hạn chế. Chỉ 22,9% số doanh nghiệp được nghiên cứu có lượng thông tin đạt ngưỡng nhận thức, trong đó 44% có tần suất xuất hiện tối thiếu 1 lần/tháng. Về độ đa dạng thông tin, 27,4% số doanh nghiệp có thông tin bao phủ 10/24 số nhóm chủ đề có liên quan tới hoạt động của doanh nghiệp. 3 nhóm chủ đề thường được đề cập đến nhiều nhất là tài chính/kết quả kinh doanh, cổ phiếu và sản phẩm. Theo báo cáo, không chỉ các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm - đồ uống mà phần đông các doanh nghiệp Việt đều khá dè dặt với truyền thông bởi thiếu khả năng kiểm soát thông tin. Đây cũng là bài toán khó cho các doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ hiện đại và thông tin đa chiều như hiện nay. Ba xu thế trong phong cách tiêu dùng thực phẩm - đồ uống Thứ nhất, nhu cầu sử dụng các loại thực phẩm tự nhiên, hữu cơ (organic). Trong bối cảnh thu nhập đầu người tăng lên, người tiêu dùng có xu hướng lựa chọn các thực phẩm sạch, có nguồn gốc hữu cơ và thân thiện với môi trường, và sẵn sàng chi trả khoản tiền cao hơn cho bữa ăn hàng ngày. Hơn 86% người tiêu dùng tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh khi được hỏi đã lựa chọn các sản phẩm tự nhiên và hữu cơ, hoặc các sản phẩm đúng mùa vụ để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. 10 doanh nghiệp có tỷ lệ chênh lệch thông tin tích cực/ tiêu cực cao nhất trên truyền thông trong giai đoạn từ tháng 9/2017 đến tháng 9/2018 Thời gian qua, có khá nhiều công ty đã mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực này, đặc biệt có cả sự tham gia của những các ông lớn ngành bán lẻ (với lợi thế sẵn có các kênh bán hàng: siêu thị, cửa hàng tiện lợi…) Thứ hai, tái định nghĩa lại thực phẩm tiện lợi. Trong cuộc sống hiện đại, quan điểm về gia đình, đặc biệt ở khu vực thành thị đã có sự thay đổi: số lượng người trong một gia đình thường chỉ có 4-5 người, tỷ lệ người sống độc thân tăng…, do đó nhu cầu với nhóm hàng hóa tiêu dùng nhanh cũng có sự khác biệt so với trước đây. Để phục vụ cho các đối tượng này, các công ty thực phẩm - đồ uống đã thay đổi quy cách và trọng lượng hàng hóa đóng gói sản phẩm nhỏ, sử dụng phù hợp với nhu cầu của cá nhân và dễ dàng mang theo sử dụng trên đường đi. Ngoài ra, các công ty cũng hướng tới cung cấp các Bữa ăn tươi (ready meals) nhằm mang đến cho người tiêu dùng không chỉ là những sản phẩm đóng gói/ ăn liền khô, mà còn là những sản phẩm tươi, ngon, bổ dưỡng, an toàn và tiện lợi. Thứ ba, công nghệ làm thay đổi trải nghiệm ẩm thực của người tiêu dùng. Giới trẻ Việt Nam đa phần là những bạn trẻ năng động, thích trải nghiệm và sẵn sàng chi trả đề được thưởng thức các loại thực phẩm - đồ uống ngon và lạ. Cùng với sự phát triển của công nghệ, họ có thể dễ dàng truy cập các xu thế ẩm thực mới nhất, hot nhất qua mạng xã hội và đặt hàng thông qua các ứng dụng cho phép tìm kiếm địa điểm ăn uống (Foody), giao đồ ăn (deliveryNow) và đặt bàn (TableNow)... khiến thị trường ẩm thực trở nên sôi động hơn. Theo nhận định của Nielsen, thực phẩm và đồ uống là 2 trong 10 sản phẩm được giao dịch trên mạng nhiều nhất trong năm 2017. Đối với các công ty sản xuất, họ cũng qua đó nắm bắt được xu thế tiêu dùng thực phẩm - đồ uống để đa dạng hóa và cải thiện các dòng sản phẩm sao cho phù hợp với khẩu vị của người tiêu dùng hiện đại (ví dụ: trà sữa đóng gói, ngũ cốc ăn liền…) Rõ ràng rằng, cơ hội để phát triển của các thương hiệu thực phẩm - đồ uống tại Việt Nam là rất lớn. Khi các doanh nghiệp nước ngoài tích cực có mặt tại thị trường Việt Nam sẽ mở ra nhiều cơ hội hợp tác đầu tư sản xuất tại các khu công nghiệp, tạo công ăn việc làm cho người lao động, chuyển giao công nghệ, đưa sản phẩm trở nên đa dạng hóa và tiện ích. Song song với đó, tính cạnh tranh được đẩy lên, một mặt kích thích các doanh nghiệp trong nước thích nghi đổi mới để hòa vào “sân chơi” thương mại chung. Tuy nhiên, một thương hiệu mạnh là chưa đủ, đó còn phải là một thương hiệu uy tín. Vì vậy trong thời gian tới, các doanh nghiệp ngành thực phẩm - đồ uống cần đầu tư hơn nữa cho việc quảng bá và phát triển hình ảnh và ghi tên mình trên bản đồ thực phẩm - đồ uống thế giới. Đánh giá của bạn:
Theo giám đốc điều hành Dilhan C Fernando của Dilaman Tea, cà phê đã tác động đến thị trường giới trẻ ở Châu Á và các hãng bán trà đang phải thay đổi phương thức kinh doanh, tạo nên những dòng sản phẩm hạng sang nhằm cạnh tranh với đối thủ mới. Tại Châu Á hiện nay, những trung tâm thương mại thường ưu ái cho các cửa hàng cà phê mang phong cách trẻ với hương vị lôi cuốn. Đi kèm với đó, chiến lược kinh doanh của các chuỗi cửa hàng bán cà phê cũng khiến tốc độ phát triển và truyền bá loại hình đồ uống này ngày một nhanh. Ở Indonesia, hàng loạt những chuỗi cửa hàng bán cà phê như Anomali, Liberica và Tanamera xuất hiện nhan nhản ở thủ đô Jakarta cùng nhiều thành phố khác. Đó là chưa kể đến vô vàn những quán cà phê được các hộ kinh doanh mở riêng với phong cách hiện đại nhằm thu hút giới trẻ.
Lương cà phê tiêu thụ ở các thị trường năm 2015-2016 (triệu túi 60kg)
Thị phần xuất khẩu trà năm 2015 (%) Trào lưu uống cà phê ở Châu Á nở rộ tới mức nhiều người Indonesia có thói quen uống trà nhưng vẫn đến các quán cà phê để giao lưu hoặc bàn công chuyện. Trước tình hình này, nhiều hãng trà đang cố gắng tìm kiếm các biện pháp đối phó, như tuyên truyền văn hóa uống trà hay mở những chuỗi cửa hàng trà với phong cách mới lạ để thu hút khách hàng. Tại Ấn Độ, thị trường sản xuất và tiêu thụ trà lớn thứ 2 thế giới, những chuỗi cửa hàng trà như Chai Point bắt đầu mọc lên nhằm cạnh tranh với các chuỗi cửa hàng cà phê. Truyền thống 5.000 năm Năm 2016, Trung Quốc, Ấn Độ và Pakistan là 3 nước sản xuất cũng như tiêu thụ trà lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, tính bình quân đầu người thì Thổ Nhĩ Kỳ, Ireland và Các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE). Bất chấp những sự cạnh tranh gay gắt từ cà phê, lượng tiêu thụ trà trên thế giới vẫn đang tăng. Số liệu của Euromonitor International cho thấy thị trường toàn cầu tiêu thụ tới 2,9 triệu tấn trà năm 2016, cao hơn nhiều mức 1,6 triệu tấn năm 2002. Theo các dự đoán, con số này có thể đạt 3,1 triệu tấn vào năm 2021. Thậm chí, tốc độ tăng trưởng tiêu thụ trà được cho là sẽ vượt cà phê từ nay đến năm 2021. Báo cáo của Euromonitor cho thấy tốc độ tiêu thụ trà trong 5 năm tới sẽ đạt 15%, cao hơn mức 11,3% của cà phê. Dẫu vậy, phần lớn những sản phẩm trà hiện nay được tiêu thụ dưới hình thức đóng chai hoặc đóng gói dùng sẵn thay vì mở những cửa hàng phục vụ trà như với sản phẩm cà phê. Bởi vậy, không có gì là khó hiểu khi nhiều hãng như tập đoàn The Wellbeing Group (TWG) của Singapore đang hướng đến những chuỗi cửa hàng trà cao cấp. Công ty này hiện đã có 64 nhà hàng phục vụ trà cao cấp trên toàn thế giới, tập trung ở những trung tâm thương mại hạng sang.
Sản lượng trà theo quốc gia năm 2015 (triệu kg) Bên cạnh đó, tư tưởng trà được sử dụng như thứ đồ uống bình dân giá rẻ phục vụ ven đường đang dần được thay đổi khi cà phê được kinh doanh với mức giá cao hơn nhiều. Số liệu của Euromonitor cho thấy doanh số bán cà phê đạt gần 80 tỷ USD năm 2016, cao hơn nhiều so với 42,6 tỷ USD của trà và các hãng sản xuất trà đang muốn thâm nhập vào thị trường xa xỉ nhằm kiếm thêm lợi nhuận. Việc người dân Châu Á ngày càng giàu lên, đi kèm với nhu cầu chất lượng sản phẩm tăng cao đã tạo điều kiện cho sự bùng nổ của những cửa hàng cà phê hạng sang hoặc các dòng cà phê cao cấp. Tương tự như vậy, những hàng trà đang cố gắng đi theo con đường này để kiếm lối ra cho dòng sản phẩm truyền thống 5.000 năm. Tuy nhiên, ngành trà vẫn đang khá chật vật khi hình ảnh loại đồ uống này chưa thể xây dựng được thương hiệu cho riêng mình như cà phê. Trong khi đồ uống cà phê được giới trẻ cho là sang chảnh, công sở thì trà vẫn chỉ được coi là thức uống bình dân truyền thống. Thêm vào đó, các hãng trà vẫn chưa thể thay đổi được chất lượng sản phẩm cũng như đa dạng hóa dịch vụ. Trong khi cà phê có rất nhiều thể loại với những định hướng thương hiệu, thị trường khác nhau thì các hãng trà vẫn loay hoay tìm kiếm nhóm khách hàng chủ chốt của mình.
Tổng giá trị thị trường cà phê và trà (tỷ USD) Tại các tiệm cà phê, người tiêu dùng dễ dàng gọi trà để uống thay vì phải đến một quán trà nào đó, và rõ ràng khách hàng sẽ chọn những quán cà phê đẹp với không gian thư giãn hơn là những quán trà ven đường. “Khoảng 30% doanh số của chúng tôi đến từ trà, đứng thứ 3 sau đồ uống cà phê và chocolate”, Giám đốc marketing Ryo Limijaya của chuỗi nhà hàng cà phê Anomali Coffee nói. Rõ ràng, ngành trà vẫn còn chặng đường rất dài phải đi để có thể thay đổi hình ảnh của mình trong mắt khách hàng. Số lượng tiêu thụ của trà có thể lớn hơn cà phê tại Châu Á nhưng rõ ràng doanh số mà chúng đem lại không đạt kỳ vọng của những nhà đầu tư. Theo giám đốc marketing Emeric Harney của hãng Harney&Sons, ngành rượu vang đã từng có cuộc cách mạng vào thập niên 1970 để nâng tầm chất lượng cũng như hình ảnh của mình trên thị trường và có lẽ đã đến lúc ngành trà cần có một cuộc cách mạng như vậy.
Tập đoàn TWG đang mở những chuỗi nhà hàng trà cao cấp trên khắp thế giới AB
|