Nguyên tắc tập trung dân chủ là gì?
Trong Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam do Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI thông qua năm 2011, thì tập trung dân chủ được coi là nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của Đảng.
Trải qua hơn 90 năm lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của dân tộc, Đảng ta luôn kiên định tập trung dân chủ là nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của Đảng, song nội dung của nguyên tắc này không ngừng được bổ sung, phát triển và ngày càng hoàn thiện.
Cụ thể đến nay tại Điều lệ Đảng đã cụ thể hoá nguyên tắc tập trung dân chủ thành 06 nội dung để thực hiện thống nhất trong toàn Đảng. Và để làm sáng tỏ Bài thu hoạch nguyên tắc tập trung dân chủ chúng tôi sẽ đề cập đến từng nội dung như sau:
Một là: cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng do bầu cử lập ra, thực hiện tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách ngoại trừ cấp ủy cấp trên có quyền chỉ định nhưng không được quá 1/3 số lượng do Đại hội bầu.
Hai là: cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng là Đại hội Đại biểu toàn quốc, Cơ quan lãnh đạo ở mỗi cấp là đại hội đại biểu hoặc đại hội đảng viên. Giữa hai kỳ đại hội, cơ quan lãnh đạo của Đảng là Ban Chấp hành Trung ương, ở mỗi cấp là ban chấp hành đảng bộ, chi bộ hay gọi tắt là cấp ủy.
Ba là: cấp ủy các cấp báo cáo và chịu trách nhiệm về hoạt động của mình trước đại hội cùng cấp, trước cấp ủy cấp trên và cấp dưới; định kỳ thông báo tình hình hoạt động của mình đến các tổ chức đảng trực thuộc, thực hiện tự phê bình và phê bình.
Bốn là: tổ chức đảng và đảng viên phải chấp hành nghị quyết của Đảng; thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, cá nhân phục tùng tổ chức, các tổ chức trong toàn Đảng phục tùng Đại hội Đại biểu toàn quốc và Ban Chấp hành Trung ương.
Năm là: nghị quyết của các cơ quan lãnh đạo của Đảng chỉ có giá trị thi hành khi có hơn một nửa số thành viên trong cơ quan đó tán thành. Trước khi biểu quyết, mỗi thành viên được phát biểu ý kiến của mình.
Đảng viên có ý kiến thuộc về thiểu số được quyền bảo lưu và báo cáo lên cấp ủy cấp trên cho đến Đại hội Đại biểu toàn quốc, song phải chấp hành nghiêm chỉnh nghị quyết, không được truyền bá ý kiến trái với nghị quyết của Đảng. Cấp ủy có thẩm quyền nghiên cứu xem xét ý kiến đó; không phân biệt đối xử với đảng viên có ý kiến thuộc về thiểu số.
Sáu là: tổ chức đảng quyết định các vấn đề thuộc phạm vi quyền hạn của mình, song không được trái với nguyên tắc, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và nghị quyết của cấp trên.
Trong suốt những năm lãnh đạo của Đảng kể cả trong thời bình hoặc thời chiến thì Đảng ta thường xuyên coi trọng, đề cao, củng cố việc xây dựng tổ chức, bảo đảm nội bộ luôn đoàn kết thống nhất một lòng, chỉ có thế nhân dân mới có sức chiến đấu cao.
Trên tinh thần xây dựng, củng cố Đảng về tổ chức Đảng ta luôn chú trọng, đặc biệt quan tâm thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ và xây dựng, hoàn thiện hệ thống tổ chức của Đảng. Bởi thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ là vấn đề trọng yếu, bảo đảm cho Đảng thật sự chặt chẽ về tổ chức, đoàn kết thống nhất và có sức chiến đấu cao.
Nguyên tắc tập trung dân chủ là gì?
Nguyên tắc tập trung dân chủ là nguyên tắc mà trong đó quy định mọi công việc của Đảng đều được đưa cho toàn thể đảng viên bàn bạc một cách hoàn toàn dân chủ rồi tập trung mọi ý chí và hành động của từng đảng bộ và đảng viên trong Đảng vào các trung tâm lãnh đạo của từng cấp.
Đây là một nguyên tắc chủ đạo trong việc xây dựng, tổ chức và hoạt động của Đảng. Tất cả những hoạt động của các tổ chức đảng với nhau, của cấp trên với cấp dưới, giữa tổ chức với cá nhân đảng viên, cá nhân và tập thể,…đều được tổ chức và hoạt động dựa trên nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng.
Qua việc tập trung dân chủ sẽ phát huy được những tiềm năng, trí tuệ trong đảng và trong nhân dân từ đó đảm bảo cho các quyết định của đảng hạn chế được những khuyết điểm sai lầm, vừa đảm bảo cho đảng đoàn kết, thống nhất để tạo nên một sức trong đảng.
Ngoài ra nguyên tắc tập trung dân chủ trong điều lệ Đảng sẽ giúp loại bỏ được những khuynh hướng độc đoán, phá hoại sự thống nhất của Đảng. Nếu phá vỡ nguyên tắc tập trung dân chủ thì đảng cộng sản sẽ không còn là đội tiên phong của giai cấp công nhân và của nhân dân lao động.
Như vậy có thể thấy được rằng nguyên tắc tập trung dân chủ có vai trò rất quan trọng không chỉ trong các cuộc cách mạng mà còn có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển của đất nước hiện nay.