Trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022, Hà Nội xếp thứ 25 trong bảng xếp hạng về điểm trung bình 9 môn thi. Đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo [GDĐT] Hà Nội đã có những lý giải về nguyên nhân chính khiến Hà Nội không lọt top 10 các tỉnh có điểm thi cao của năm nay.
Vì sao Hà Nội không lọt top đầu?
Ông Hà Xuân Nhâm, Trưởng phòng Giáo dục Phổ thông, Sở GDĐT Hà Nội cho rằng, nguyên nhân đầu tiên của việc Hà Nội có số lượng thí sinh dự thi đông, có mức đầu tư cao cho giáo dục nhưng xếp hạng kết quả thi tốt nghiệp THPT không cao là do hiện nay, có rất nhiều phương thức tuyển sinh vào đại học.
Ngoài xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT, học sinh có rất nhiều sự lựa chọn như xét tuyển bằng chứng chỉ quốc tế, học bạ, bài thi đánh giá năng lực,... Và thực tế, ở Hà Nội, nhiều thí sinh đã trúng tuyển vào các trường đại học trước khi thi tốt nghiệp THPT. Do đó, mục tiêu của các em chỉ là thi đỗ tốt nghiệp và không đặt nặng vấn đề điểm số cao.
"Ở trường THPT Phan Huy Chú, tỉ lệ học sinh thi chỉ để đủ điểm tốt nghiệp rất lớn bởi các em có chứng chỉ quốc tế và đủ điều kiện xét tuyển vào đại học theo các phương thức khác.
Riêng năm vừa rồi có hơn 90% học sinh có chứng chỉ Ielts và đa phần trong số đó được tuyển thẳng vào đại học trước khi thi tốt nghiệp THPT" - ông Nhâm nêu ví dụ.
Trưởng phòng Giáo dục Phổ thông khẳng định, mục tiêu của Hà Nội cũng như tất cả các tỉnh thành khác là nâng cao chất lượng dạy học.
Để làm được điều đó, Sở GDĐT Hà Nội cũng đã đưa ra các giải pháp bồi dưỡng về chuyên môn, phương pháp, cung cấp kĩ năng sử dụng các công nghệ hiện đại trong quá trình dạy và học để nâng cao chất lượng giáo dục.
"Điểm thi tốt nghiệp THPT đôi khi còn liên quan đến nhu cầu, mục tiêu của học sinh" - ông Nhâm nói thêm.
Chênh lệch về chất lượng đào tạo
Một giáo viên bậc THPT tại Hà Nội lại cho rằng, ngoài lí do liên quan đến việc đa dạng phương thức tuyển sinh đại học, thí sinh không đặt mục tiêu điểm cao trong kỳ thi tốt nghiệp THPT cần phải nhìn vào thực tế, có sự chênh lệch về chất lượng đào tạo giữa các quận trung tâm so với ngoại thành.
Điều này không chỉ thể hiện qua điểm thi tốt nghiệp THPT mà còn thể hiện rất rõ qua điểm chuẩn đầu vào lớp 10 hằng năm. Chênh lệch điểm chuẩn giữa các quận nội thành và khu vực ngoại thành là rất lớn.
"Dù điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT không cao nhưng năm nay, Hà Nội có tới 3 thủ khoa. Trong đó, đáng chú ý, có em học sinh Trường THPT Quốc Oai trở thành thủ khối A toàn quốc với điểm số tuyệt đối 30/30. Như vậy, không thể phụ thuộc vào điểm trung bình thi tốt nghiệp THPT mà đánh giá học sinh Hà Nội học kém hơn các địa phương khác" - giáo viên này nhận định.
Kỳ thi năm nay, Hà Nội là một trong số các địa phương có số lượng thí sinh dự thi đông nhất cả nước, gần 98.000 thí sinh.
Xét về tổng số điểm 10, Hà Nội có 401 bài thi đạt điểm 10 [xếp sau Thanh Hoá]. Tính theo điểm trung bình, năm nay, Hà Nội xếp thứ 25, năm 2021 xếp thứ 25 và năm 2020 xếp thứ 23. Nếu tính riêng điểm các môn Sinh học, Hóa học, Hà Nội còn lọt top 10 địa phương có điểm trung bình môn thấp nhất.
Kết quả thi tốt nghiệp THPT năm 2022 cho thấy điểm trung bình các môn toán, ngoại ngữ giảm, riêng ngữ văn tăng so với năm 2021. Về tổng điểm của 3 môn học năm 2022 là 18,13, giảm so với năm 2021 [18,92 điểm]. Có 60 địa phương giảm tổng điểm 3 môn [chiếm 95,24%], chỉ có 3 địa phương tăng [chiếm 4,76%]: Hòa Bình tăng 0,93 điểm, Hải Phòng tăng 0,57 và Vĩnh Phúc tăng 0,09. Có 5 địa phương giảm nhiều là Sóc Trăng [giảm 1,36 điểm], Bến Tre [1,37], Kon Tum [1,51], Lai Châu [1,53] và An Giang [1,61].
| |
Nguồn: số liệu của Bộ GD-ĐT và Tổng cục Thống kê công bố, tính toán của tác giả |
Bình Dương có tổng điểm 3 môn thi cao nhất cả nước
Bình Dương có tổng 3 môn ngữ văn, toán và ngoại ngữ là 20,48 điểm, dẫn đầu cả nước. Tiếp theo là Hải Phòng [20,39 điểm], Nam Định [20,22], Vĩnh Phúc [20,01], Ninh Bình [19,82], TP.HCM [19,80], Hà Nam [19,46], Bắc Ninh [19,39], Hà Nội [19,25] và Tiền Giang [19,06]...
Toàn quốc có 4 địa phương tổng điểm 3 môn trên 20 điểm [chiếm 6,35%], 21 địa phương từ 18 đến dưới 20 điểm [33,33%], 37 địa phương từ 15 đến dưới 18 điểm [58,73%] và 1 địa phương dưới 15 điểm [1,56%].
10 địa phương có tổng điểm 3 môn thấp nhất là Bắc Kạn [16,03 điểm], Điện Biên [16,0], Hậu Giang [16,0], Lạng Sơn [15,86], Trà Vinh [15,70], Đắk Nông [15,55], Lai Châu [15,13], Sơn La [15,12], Cao Bằng [15,11], Hà Giang [13,74].
Môn ngữ văn: Điểm thi tăng không nhiều
Môn ngữ văn là môn thi có tăng điểm nhưng không nhiều, từ 6,47 năm 2021 lên 6,51 năm 2022. Tỷ lệ điểm văn giỏi [từ 8 trở lên] tăng, năm 2021 là 14,9% và năm 2022 là 16,98%.
Vì sao Bộ chưa công bố tỷ lệ tốt nghiệp THPT 2022?
Qua hơn 1 tuần có kết quả thi tốt nghiệp THPT 2022, dư luận băn khoăn không biết vì sao đến nay Bộ GD-ĐT vẫn chưa công bố tỷ lệ tốt nghiệp? Ngoài ra Bộ cũng chưa công bố công khai điểm học bạ các môn của các địa phương như các năm trước để xã hội có cái nhìn đầy đủ hơn về kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022.
Đối sánh thứ hạng môn ngữ văn của các địa phương trong giai đoạn 2017 - 2022 cho thấy, nhiều tỉnh, thành thứ hạng không biến động nhiều. Trong đó, có một số địa phương tiến bộ trong 2 năm gần đây như: Vĩnh Phúc [năm 2017: xếp hạng 1; 2018: xếp hạng 9; 2019: xếp hạng 4; 2020: xếp hạng 2; 2021: xếp hạng 2; 2022: xếp hạng 2], Hải Phòng [7; 1; 2; 9; 1; 1], Ninh Bình [3; 3; 8; 11; 11; 4], Nghệ An [19; 7; 3; 20; 4; 6], Thanh Hóa [6; 2; 15; 8; 16; 8], Hải Dương [27; 20; 11; 31; 31; 16]. Bên cạnh đó cũng có một số địa phương môn ngữ văn trồi sụt như: Quảng Ngãi [14; 39; 38; 32; 8; 25], Đồng Tháp [16; 40; 36; 28; 7; 20], TP.HCM [12; 35; 50; 47; 20; 34].
Môn ngữ văn có điểm trung bình học bạ lớp 12 của cả nước năm 2022 là 7,21 trong khi trung bình điểm thi chỉ đạt 6,51 [lệch 0,7 điểm] là phù hợp.
Tuy nhiên, khi so sánh thứ hạng hai chỉ số này, một số địa phương có thay đổi lớn. Chẳng hạn, Bắc Kạn có trung bình điểm học bạ xếp thứ 63, nhưng trung bình điểm thi xếp thứ 35, TP.HCM có trung bình học bạ xếp thứ 18 [7,31 điểm] nhưng trung bình điểm thi xếp thứ 34 [6,34 điểm].
| |
Thí sinh tỉnh Bình Dương tham gia kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022. Đây là tỉnh có tổng điểm 3 môn thi cao nhất nước |
Môn toán là môn có điểm trung bình giảm, từ 6,61 năm 2021 xuống 6,47 năm 2022. Tỷ lệ điểm toán giỏi giảm 4,05%, năm 2021 là 25,9%, năm 2022 là 21,85%. Nhìn chung môn toán nhiều tỉnh có thứ hạng khá ổn định trong cả giai đoạn 2017 - 2022. Các địa phương như Nam Định, Bình Dương, TP.HCM, Hà Nam, Ninh Bình là những địa phương có điểm môn toán luôn ở top 10, đặc biệt là Nam Định 6 năm liền đứng đầu cả nước.
Một số địa phương có tiến bộ trong những năm gần đây như: Vĩnh Phúc [20; 23; 22; 19; 15; 7], Bạc Liêu [12; 16; 9; 30; 18; 15], Hà Tĩnh [31; 30; 33; 35; 24; 20], Lào Cai [40; 39; 45; 50; 43; 38].
Cần chính sách để hỗ trợ các địa phương khó khăn
Nhiều địa phương thuộc miền núi phía Bắc, Tây nguyên và đồng bằng sông Cửu Long, nơi khó khăn về kinh tế và có nhiều học sinh dân tộc thiểu số, chất lượng 3 môn học trên vẫn còn khoảng cách xa so với đồng bằng, thành phố.
Trong 10 địa phương có tổng điểm 3 môn thấp nhất năm 2022 có 4 địa phương ở nhóm cuối cả 3 môn [Sơn La, Trà Vinh, Cao Bằng, Hà Giang], 5 địa phương ở nhóm cuối 2 môn [Đắk Nông, Lai Châu, Bắc Kạn, Điện Biên, Hòa Bình], 8 địa phương ở nhóm cuối 1 môn [Hưng Yên, Quảng Trị, Phú Yên, Kon Tum, Tuyên Quang, Yên Bái, Lạng Sơn và Hậu Giang]. Qua kết quả đối sánh này, Nhà nước, chính quyền các địa phương cần có nhiều chính sách để hỗ trợ các địa phương khó khăn nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng 3 môn công cụ quan trọng này nói riêng.
Một số tỉnh có thứ hạng môn toán giảm những năm gần đây: Bình Phước [24; 22; 21; 23; 27; 37], Hậu Giang [46; 46; 46; 38; 53; 51], Trà Vinh [47; 45; 43; 42; 54; 55], Bà Rịa-Vũng Tàu [7; 6; 3; 3; 10; 13;], Tây Ninh [15; 19; 14; 18; 21; 25].
Môn toán có điểm trung bình học bạ toàn quốc là 7,51, trong khi trung bình điểm thi 6,47 điểm [lệch 1,04 điểm]. Khi đối sánh điểm thi của môn toán so với học bạ có độ vênh đáng kể ở một số địa phương như: Điểm học bạ của Hải Phòng là 8,14 điểm, xếp thứ 1, nhưng điểm thi là 6,92 điểm, xếp thứ 8 [lệch 1,12 điểm]; Đồng Tháp điểm học bạ 8,01, xếp thứ 2, điểm thi là 6,49, xếp thứ 26 [lệch 1,52 điểm]; Hải Dương điểm học bạ 7,99, điểm thi 6,71 [lệch 1,28 điểm], Hà Nội điểm học bạ 7,94, điểm thi là 6,77 [lệch 1,17 điểm]. Trong khi đó, Nam Định có điểm học bạ xếp thứ 9, nhưng điểm thi xếp thứ 1. Điều này khẳng định rằng, Nam Định là một tỉnh thực hiện rất tốt tinh thần “học thật, thi thật”.
Môn ngoại ngữ: TP.HCM cả 6 năm đều đứng đầu
Ngoại ngữ là môn có điểm trung bình giảm, từ 5,84 năm 2021 xuống 5,15 năm 2022. Tỷ lệ điểm ngoại ngữ giỏi giảm 12,1%, từ 24,0% năm 2021 xuống 11,9% năm 2022. Môn ngoại ngữ là thế mạnh của các tỉnh, thành phố có kinh tế - xã hội, du lịch, công nghiệp phát triển. Các địa phương như TP.HCM, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng, Vĩnh Phúc, Nam Định, Ninh Bình... là những địa phương thường ở top đầu về ngoại ngữ, đặc biệt là TP.HCM cả 6 năm đều đứng đầu.
Một số địa phương có thứ hạng ngoại ngữ tiến bộ trong giai đoạn 2017 - 2022 như: Vĩnh Phúc [11; 13; 13; 18; 10; 7], Bắc Ninh [21; 22; 22; 26; 17; 10], Hà Tĩnh [42; 46; 49; 49; 36; 30], Quảng Ninh [31; 41; 35; 32; 23; 15], Phú Thọ [23; 14; 29; 41; 26; 25].
| |
TP.HCM cả 6 năm đều đứng đầu môn ngoại ngữ |
Bên cạnh đó, một số tỉnh có thứ hạng ngoại ngữ giảm như: Trà Vinh [43; 42; 40; 34; 56; 58], Hậu Giang [54; 55; 52; 44; 58; 60]; Ninh Thuận [13; 8; 14; 14; 40; 43]; Kon Tum [34; 32; 31; 28; 39; 45], Bến Tre [30; 19; 15; 12; 29; 33].
Đối sánh giữa điểm thi và điểm học bạ cho thấy, điểm học bạ của môn ngoại ngữ khá cao nhưng điểm thi lại quá thấp, trung bình học bạ cả nước là 7,27, nhưng điểm thi là 5,15 [lệch 2,12 điểm]. Hải Phòng có điểm trung bình học bạ cao nhất nước [8,04 điểm], nhưng điểm thi xếp thứ 5 với 5,775 điểm [lệch 2,265 điểm].
Nhìn chung các tỉnh, thành phố có thế mạnh 3 môn ngữ văn, toán, ngoại ngữ vẫn giữ vững thành tích của mình. Trong 10 địa phương top đầu 3 môn này năm 2022 có 6 địa phương dẫn đầu cả 3 môn [Bình Dương, Hải Phòng, Nam Định, Vĩnh Phúc, Ninh Bình, Bắc Ninh], 2 địa phương dẫn đầu 2 môn [Hà Nam, TP.HCM], 8 địa phương dẫn đầu 1 môn [Hà Tĩnh, Nghệ An, Thanh Hóa, Thái Bình, Tiền Giang, Bà Rịa-Vũng Tàu, Hà Nội, Đà Nẵng].