ALT là một loại chỉ số men gan, được dùng để đánh giá tình trạng tổn thương của gan cũng như các vấn đề liên quan. Xét nghiệm ALT có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán, điều trị các bệnh lý về gan. Khi chỉ số ALT cao cảnh báo các bệnh lý về gan cũng như báo động tình trạng nguy hiểm về sức khỏe. Cùng theo dõi bài viết sau đây để hiểu chi tiết về xét nghiệm ALT, chỉ số ALT cao có ý nghĩa như thế nào nhé.
Mục lục
- Xét nghiệm ALT là gì?
- Khi nào thực hiện xét nghiệm ALT?
- Chỉ số ALT trong máu có ý nghĩa gì?
- Chỉ số ALT tăng nhẹ đến trung bình
- Chỉ số ALT cao
- Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm ALT?
- Các yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm ALT
- Xét nghiệm ALT thực hiện với xét nghiệm nào?
Xét nghiệm ALT là gì?
ALT là tên viết tắt của enzyme Alanine aminotransferase. Đây là loại enzyme đặc trưng được tìm thấy chủ yếu ở tế bào gan. Ngoài ra, ALT được tìm thấy một lượng ít tại thận, tim, cơ xương. Enzyme này có chức năng xúc tác chuyển đổiacid amin alanine thành L-glutamate và pyruvate. Không những vậy, ALT còn là chất trung gian quan trọng để sản xuất năng lượng tế bào.
Xét nghiệm ALT hay còn gọi là SGPT là chỉ số đặc hiệu nhằm cảnh báo rõ nét hơn các tổn thương ở gan. Bác sĩ dựa vào chỉ số ALT để đánh giá tình trạng tổn thương gan và các vấn đề liên quan. Sự gia tăng bất thường của chỉ số này cảnh báo các vấn đề về gan. Nồng độ ALT trong máu càng cao đồng nghĩa với việc gan bị tổn thương càng nghiêm trọng.
Xét nghiệm này có thể được chỉ định riêng lẻ hoặc kết hợp với các xét nghiệm khác nhằm đánh giá chính xác chức năng cũng như tình trạng tổn thương gan. Trong đó, xét nghiệm này thường được chỉ định kết hợp với AST là bộ đôi xét nghiệm quan trọng để đánh giá chức năng và tổn thương gan.
Xét nghiệm ALT còn được sử dụng để so sánh với kết quả xét nghiệm khác như tổng protein, phosphatase kiềm [ALP], tỷ lệ albumin-globulin [tỷ lệ A/G], gamma glutamyl transferase [GGT] và bilirubin. Dựa vào đó bác sĩ có thể định hướng được mức độ cũng như nhóm nguyên nhân gây tổn thương gan.
Ngoài ra, để chẩn đoán đánh giá những tổn thương ở gan và các bệnh lý, xét nghiệm này còn được dùng để theo dõi hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh lý về gan và có hướng thay đổi cho phù hợp.
Xem thêm thông tin: Xét nghiệm HBeAb là gì?
Khi nào thực hiện xét nghiệm ALT?
Xét nghiệm ALT có thể được thực hiện khi người bệnh có những biểu hiện về suy giảm chức năng gan như:
- Ăn uống không ngon miệng.
- Buồn nôn, nôn.
- Vàng da, vàng mắt.
- Nước tiểu sẫm màu.
- Cơ thể mệt mỏi.
- Phân có màu sáng.
- Ngứa da, nổi mẩn da.
- Hay đau hoặc đầy bụng.
Xét nghiệm ALT thường được chỉ định khi có dấu hiệu của chức năng gan suy giảm.
Một số đối tượng có thể chỉ định xét nghiệm ALT:
- Người bệnh đã tiếp xúc với virus viêm gan.
- Sử dụng nhiều rượu bia.
- Trong gia đình có thành viên có tiền sử bị bệnh gan.
- Béo phì, thừa cân.
- Đang sử dụng thuốc điều trị có tác dụng phụ gây tổn thương gan.
- Mắc bệnh lý tiểu đường hoặc hội chứng chuyển hóa khác.
Ngoài ra, kiểm tra chỉ số ALT được áp dụng trong một số trường hợp khác như:
- Theo dõi tình hình diễn biến của các bệnh lý về gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan
- Xác định thời điểm áp dụng các phương pháp điều trị bệnh lý về gan.
- Đánh giá hiệu quả điều trị trong liệu trình điều trị đang được áp dụng.
Khi gan bị tổn thương sẽ khiến nồng độ ALT trong máu tăng lên. Tuy nhiên, xét nghiệm ALT đơn lẻ chưa thể kết luận chính xác mức độ cũng như nguyên nhân gây ra bệnh gan. Do đó, người bệnh được chỉ định thêm các phương pháp kiểm tra chuyên biệt khác nhằm chẩn đoán chính xác tình trạng tổn thương gan.
Chỉ số ALT trong máu có ý nghĩa gì?
Chỉ số ALT trong máu nếu nằm trong giới hạn cho phép tức là chức năng gan bình thường, không có dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng. Bình thường, chỉ số xét nghiệm ALT cũng trong khoảng: 20 40 UI/L. Tuy nhiên, nếu chỉ số ALT tăng, tùy theo mức độ tăng nhẹ hay cao là dấu hiệu cảnh báo cho người bệnh về chức năng gan đang bị tổn thương. Nếu không có biện pháp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh tiến triển nặng thêm, đe dọa tính mạng của người bệnh. Sau đây là ý nghĩa chỉ số ALT tăng:
Chỉ số ALT tăng nhẹ đến trung bình
Nồng độ ALT trong máu của người bệnh viêm gan cấp nhẹ, viêm gan mạn tính, xơ ganđược cho là tăng nhẹ đến trung bình nếu xét nghiệm ALT gấp dưới 4 lần so với mức bình thường. Ở mức tăng này, tổn thương gan được đánh giá là nhẹ. Tuy nhiên, người bệnh cũng không nên chủ quan mà cần phải thường xuyên theo dõi và xét nghiệm.
Một số nguyên nhân khiến chỉ số ALT tăng nhẹ tới vừa là do gan nhiễm mỡ, tắc nghẽn ống mật. Một số trường hợp lạm dụng rượu bia, tổn thương tim, có khối u trong gan cũng khiến nồng độ ALT tăng nhẹ.
Chỉ số ALT cao
Nếu nồng độ ALT trong máu cao gấp 100 lần chỉ số bình thường thì được coi là chỉ số ALT tăng cao hoặc rất cao. Đây là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý về gan nghiêm trọng như viêm gan virus cấp hoặc mạn tính, tổn thương gan do thuốc, hóa chất, hoại tử tế bào gan, trụy mạch kéo dàiTrường hợpchỉ số ALT có thể tăng đến 5.000 UI/L trong trường hợp người bệnh bị suy gan cấp hay sốc gan.
Với người bệnh viêm gan cấp tính, chỉ số ALT có thể duy trì tăng cao trong khoảng từ 1 2 tháng. Sau khi được điều trị, từ khoảng 3 6 tháng, chỉ số này sẽ giảm dần và trở về mức bình thường.
Khi chỉ số ALT tăng cao mà không phát hiện sớm, xác định và điều trị kịp thời có thể khiến bệnh trở nên nghiêm trọng. Nặng nề nhất là suy gan và biến chứng, đe dọa tới tính mạng của người bệnh.
Thông tin hữu ích: Xét nghiệm HBeAg âm tính, dương tính có ý nghĩa gì?
Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm ALT?
Một số yếu tố làm sai lệch kết quả xét nghiệm ALT như các chất có trong thực phẩm, thuốcDo đó, trước khi thực hiện xét nghiệm ALT người bệnh cần lưu ý:
- Nên xét nghiệm vào buổi sáng, nhịn ăn trước 4 6 giờ đồng hồ.
- Thông báo cho bác sĩ các loại thuốc, thực phẩm chức năng hay thuốc đang sử dụng nếu có để được tư vấn chính xác.
- Cần có tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng, lo âu.
Các yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm ALT
Có một số yếu tố khác có thể gây ảnh hưởng tới nồng độ ALT trong máu ngoài nguyên nhân do gan. Để loại bỏ các yếu tố ảnh hưởng sau nhằm có kết quả chẩn đoán chính xác. Dưới đây là một số yếu tố làm ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm ALT
- Thuốc điều trị: Một số loại thuốc điều trị gây ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm điển hình như thuốc chống co giật, tâm thần, ức chế lên men chuyển hóa angiotensin, thuốc thiazid lợi tiểu, allopurinol, thuốc tránh thai, Acetaminophen, Trifluoperazine, Metronidazol.
- Thực phẩm chức năng, thuốc bổ cũng là một trong những yếu tố dẫn đến nồng độ ALT tăng
- Dùng thuốc tiêm vào mô cơ, tập thể dục gắng sức hoặc gặp các chấn thương ở cơ xương, tim khiến nồng độ ALT tăng.
- Mẫu hồng cầu vỡ làm ảnh hưởng tới chất lượng xét nghiệm ALT.
Một số thuốc điều trị có thể gây ảnh hưởng tới kết quả của xét nghiệm ALT.
Để có được kết quả xét nghiệm ALT cũng như giúp chẩn đoán các bệnh lý về gan chính xác nhất trước khi được chỉ định xét nghiệm, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc, thực phẩm chức năng hay thuốc bổ mình đang sử dụng.
Xem thêm thông tin: Chỉ số GGT bao nhiêu là nguy hiểm?
Xét nghiệm ALT thực hiện với xét nghiệm nào?
Xét nghiệm ALT thường được sử dụng với các xét nghiệm chức năng khác như:
- Xét nghiệm Albumin.
- Xét nghiệm Photphatase kiềm.
- Xét nghiệm Bilirubin.
- Xét nghiệm axit lactic dehydrogenase [LDH].
- Xét nghiệm định lượng protein toàn phần.
Xét nghiệm chỉ số ALT rất quan trọng và hữu ích. Tuy nhiên, để chuẩn đoán chính xác bệnh lý về gan dựa vào chỉ số ALT thì chưa đủ, còn cần thực hiện thêm các xét nghiệm khác do bác sĩ chỉ định để phối hợp phân tích chuẩn đoán.