Ở giai đoạn đầu tiên này, loại dây cung được sử dụng là dây cung Niti tròn và vuông. Thông thường, sau từ 1-2 tháng bệnh nhân sẽ được thay dây cung Niti mới với kích thước lớn hơn. Thứ tự kích thước của dây cung thường là 0.012- 0.014 – 0.016 × 0.022 – 0.017 × 0.025 – 0.019 × 0.025.
Khi thay đến dây cung vuông, bệnh nhân sẽ cảm nhận được ít sự di chuyển của răng vì sự di chuyển diễn ra chủ yếu ở chân răng. Đặc biệt, dây cung Niti có những đặc điểm phù hợp với giai đoạn đầu niềng răng bởi độ đàn hồi cao, khả năng tự uốn về trạng thái ban đầu, kéo theo răng và tạo thành hình cung tròn.
Thời gian diễn ra giai đoạn 1 thường kéo dài khoảng 5-10 tháng tuỳ thuộc vào độ lệch lạc của răng.
GIAI ĐOẠN 2: ĐÓNG KHOẢNG NHỔ RĂNG
Dây cung cDNA kết hợp cùng dây cung Reverse hoặc Stainless Steel là những loại dây cung được dùng phổ biến ở giai đoạn này. Đối với trường hợp không cắm minivis, bác sĩ sẽ dùng dây cung cDNA kết hợp cùng chun chéo để lấp đi khoảng trống. Sau đó, dây cDNA sẽ được thay bằng dây cung Reverse để lấp những khoảng trống nhỏ còn lại.
Đối với trường hợp cần cắm minivis, dây cung niềng răng Stainless Steel [SS] 0.021x 0.025 sẽ được sử dụng kết hợp cùng lò xò hoặc chun kéo để đóng khoảng. Ba loại dây cung vừa nên trên có độ cứng cao, có thể dễ dàng bẻ móc, kéo răng về đúng vị trí mong muốn. Tuy nhiên, giai đoạn này thường dễ xảy ra một số biến chứng như hở lợi, đổ răng,… nếu lực kéo tác động lên răng không phù hợp.
Giai đoạn này thường mất tương đối nhiều thời gian, khoảng 6-12 tháng.
Xem thêm: Đâu là địa chỉ nha khoa răng sứ chất lượng hàng đầu tại Sài Gòn
GIAI ĐOẠN 3: TINH CHỈNH KHỚP CẮN VÀ DUY TRÌ
Là giai đoạn quan trọng và quyết định chức năng ăn nhai cũng như sự tái phát sau chỉnh nha. Những vấn đề như lệch đường giữa, cắn hở,… cũng sẽ được giải quyết triệt để trong thời gian này. Dây cung Niti 0.016–0.017×0.025 SS — 0.019×0.025 SS cùng các loại chun liên hàm, móc giữa hàm trên và dưới giúp răng trên và dưới tiếp xúc nhau sẽ được đi lại.
Nếu như hai giai đoạn 1 và 2 điều trị tốt thì giai đoạn tinh chỉnh diễn ra khá nhanh chóng, chỉ từ 2-8 tuần.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Khánh Nam - Bác sĩ Răng Hàm Mặt - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Dây cung niềng răng [archwire] là một loại khí cụ không thể thiếu trong kỹ thuật chỉnh nha có mắc cài. Chúng được sử dụng để kéo răng dịch chuyển vào vị trí mong muốn trong kế hoạch điều trị của bác sĩ.
Niềng răng chỉnh nha chính là một giải pháp hữu ích dành riêng cho những người đang có nhu cầu cải thiện các khuyết điểm cho hàm răng của bản thân. Dây cung là một loại khí cụ quan trọng và nằm trong những phương pháp niềng răng có mắc cài phổ biến hiện nay.
Dây cung có cấu tạo dài và mảnh, thường được gắn cố định với những mắc cài nằm trên thân răng. Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ có nhiệm vụ tác động đến nhưng dây cung này một lực kéo nhằm điều chỉnh được răng di chuyển được đến vị trí mong muốn.
Trong quá trình chỉnh nha cho các khách hàng, sau khi đã gắn mắc cài thật chắc chắc vào chân răng thì bác sĩ nha khoa sẽ đặt thêm các dây cung vào trong rãnh giữa những chiếc mắc cài này, sau đó sử dụng thêm dây thun để cố định sau. Hiện nay, phương pháp mới niềng răng bằng mắc cài tự buộc đã ra đời, khi đó dây cung sẽ có thể tự động trượt giữa các rãnh của mắc cài.
Niềng răng bằng cài tự buộc giúp dây cung có thể tự động trượt giữa các rãnh của mắc cài
Dây cung niềng răng là một trong các loại khí cụ chỉnh nha quan trọng nhất, có tác dụng chính là giúp điều chỉnh các răng xô lệch về vị trí chuẩn trên cung hàm. Tùy vào mỗi giai đoạn, dây cung sẽ có công dụng khác nhau.
2.1. Giai đoạn san đều răng
Dây được sử dụng trong giai đoạn ban đầu đòi hỏi chúng phải có độ cứng thấp, độ đàn hồi cao và dây lý tưởng để sử dụng trong giai đoạn điều trị này là dây cung Niti. Để thực hiện tốt mục tiêu căn chỉnh răng đều với cung hàm, loại kích thước dây cung niềng răng bác sĩ thường sử dụng sẽ là 0.014 và 0.016.
2.2. Giai đoạn đóng khoảng trong niềng răng
Giai đoạn quan trọng nhất chỉnh nha, lúc này bệnh nhân sẽ thấy sự thay đổi rõ rệt trên khuôn mặt của mình bằng cách sử dụng dây cung Stainless Steel [dây thép không gỉ] để mở không không gian sau, chỉnh răng phía trước và điều chỉnh sự chênh lệch giữa hai hàm. Thời gian điều trị từ khoảng 4 – 8 tháng, thường sử dụng dây cung kích thước 0.016 x 0.025 và 0.019 x 0.025.
2.3. Giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì
Nếu hai giai đoạn trên tiến triển tốt thì ở giai đoạn hoàn thiện này chỉ mất khoảng 2 – 8 tuần chỉnh khớp cắn. Dây cung niềng răng Niti kích cỡ 0.019 x 0.025 thường được bác sĩ sử dụng trong giai đoạn này, giúp điều chỉnh và duy trì khớp cắn ổn định.
Dây cung niềng răng [Archwire] thường được chế tạo từ một số hợp kim, phổ biến nhất là thép không gỉ, hợp kim niken – titan [NiTi] và hợp kim Titan – Beta. Từ thành phần chế tạo, có thể kể đến 5 loại dây cung trong niềng răng với kích thước khác nhau. Cụ thể như sau:
3.1. Dây cung chỉnh nha hợp kim kim loại quý
Các kim loại quý như vàng, bạch kim, bạc được sử dụng trong ngành nha khoa từ năm 1887 bởi nhà khoa học Edward Angle. Đây là loại dây cung có khả năng chống ăn mòn tốt, có độ dẻo và độ đàn hồi cao, nhược điểm là chi phí lớn. Thành phần chính của dây làm bằng kim loại quý sẽ là Vàng [55% – 65%], Bạch kim [5 – 10%], Palladi [5 – 10%], Đồng[11 – 18%] và Niken [1 – 2%].
Dây cung niềng răng loại thép không gỉ là loại được sử dụng nhiều nhất hiện nay
Dây cung chỉnh nha thép không gỉ được ra tung ra thị trường vào năm 1929, đây là vật liệu đầu tiên dùng để thay thế việc dây cung hợp kim quý trong chỉnh nha. Hợp kim thép có chi phí rẻ hơn rất nhiều so với kim loại quý. Chúng cũng có độ cứng, chống ăn mòn và độ dẻo cao nên dễ dàng chế tạo các dụng cụ chỉnh nha phức tạp. Các hợp kim thép không gỉ thuộc loại austenitic “18-8” có chứa Chromium [17 – 25%] và Niken [8 – 25%] và Carbon [1 – 2%].
3.3. Dây cung niềng răng Cobalt – Chromium
Trong những năm 1950, dây cung hợp kim cobalt-chromium bắt đầu được sử dụng trong chỉnh nha với thành phần bao gồm coban [40%], crom [20%], sắt [16%] và niken [15%]. Loại dây này có lực kéo mạnh nhưng độ cứng tương đối yếu, nên không thể điều trị các ca chỉnh nha phức tạp. Vì vậy, dây cung chỉnh nha Cobalt – Chromium ít được sử dụng trong điều trị ngày nay.
3.4. Dây cung Niken – titan [Niti]
Loại dây cung này được nghiên cứu và phát triển bởi nhà khoa học William F.Buehler vào năm 1960. Kể từ khi được giới thiệu ra thị trường cho tới nay, dây cung niềng răng Niti vẫn là loại hợp kim được sử dụng phổ biến nhất trong hầu hết các loại niềng răng mắc cài. Với thành phần bao gồm 55% Niken và 45% Titanium, có độ cứng thấp, siêu dẻo, độ đàn hồi cao.
3.5. Dây cung Titan – Beta [TMA]
Dây cung niềng răng này với thành phần bao gồm Titanium [79%], Molypden [11%], Zirconium [6%] và Tin [4%]. Hợp kim này được biết đến với tên thương mại là hợp kim TMA hoặc Titanium – Molybdenum. Đây là một loại dây cung có thể tăng giảm chiều dài trong quá trình điều trị cho bệnh nhân, mang lại hiệu quả tương đối tốt trong chỉnh nha.
Dây cung niềng răng làm từ sứ giúp đảm bảo tính thẩm mỹ cho người dùng
Chuyên khoa Răng – hàm – mặt, bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec được trang bị hệ thống ghế nha khoa KAVO [Đức], camera tại ghế răng, máy panorama hãng Gendex, máy X - quang ổ răng tại chỗ, máy quét phim Photpho hãng Gendex, máy siêu âm Dently, rèn tẩy trắng răng Radii Plus Australia, máy nội nha, máy đo chiều dài ống tủy.... giúp hỗ trợ tối đa trong việc thăm khám và thực hiện mọi kỹ thuật răng hàm mặt.
Thêm vào đó, Vinmec quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, tận tụy và hết lòng vì sức khỏe của người bệnh.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM:
Dây cung niềng răng là một trong những loại khí cụ quan trọng không thể thiếu trong kỹ thuật chỉnh nha mắc cài. Dây cung được gắn trên rãnh mắc cài tạo ra lực kéo giúp răng dịch chuyển tới vị trí mong muốn theo đúng kế hoạch của bác sĩ. Dưới đây là tất cả các thông tin cần biết về dây cung niềng răng, các bạn có thể theo dõi để hiểu rõ hơn nhé!
Dây cung niềng răng là gì?
Như các bạn đều đã biết niềng răng là phương pháp hiệu quả dành riêng cho những người có nhu cầu cải thiện khuyết điểm cho hàm răng của bản thân. Có 2 phương pháp niềng răng chính hiện nay là niềng răng mắc cài và niềng răng không mắc cài. Và dây cung chính là một loại khí cụ quan trọng của phương pháp niềng răng mắc cài.
Cấu tạo của dây cung dài và mảnh, làm từ chất liệu cao cấp, an toàn cho sức khỏe và được gắn cố định trên rãnh mắc cài đặt trên thân răng. Trong suốt quá trình điều trị bác sĩ sẽ tác động liên tục lực kéo lên dây cung nhằm mục đích điều chỉnh răng tới vị trí như mong muốn. Dây cung sẽ được cắt vừa với chiều dài khuôn hàm của người đeo để không mang lại cảm giác khó chịu cũng như giảm thiểu các tổn thương cho vùng mô mềm xung quanh.
Thông thường sau khi gắn chặt mắc cài trên răng, bác sĩ chỉnh nha sẽ đặt thêm dây cung vào rãnh giữa những chiếc mắc cài và phải sử dụng thêm thun để cố định. Hiện nay, phương pháp niềng răng mắc cài tự động đã có những cải tiến ưu việt trong thiết kế, không cần tới dây thun nữa mà có hệ thống chốt tự động giúp dây cung có thể trượt tự do trong rãnh mắc cài.
Có mấy loại dây cung niềng răng? Tác dụng của từng loại
Dây cung niềng răng được chế tạo từ một số loại hợp kim, trong đó phổ biến nhất là thép không gỉ, hợp kim Titan – Beta và hợp kim Niken – Titan [NiTi]. Dựa theo thành phần chế tạo, có thể kể tới 5 loại dây cung phổ biến nhất trong niềng răng với các kích thước khác nhau. Cụ thể đó là:
Dây cung chỉnh nha hợp kim kim loại quý
Từ năm 1887, các kim loại quý như vàng, bạc, bạch kim đã được sử dụng trong ngành nha khoa bởi nhà khoa học Edward Angle. Loại dây cung này có khả năng chống ăn mòn rất tốt, độ dẻo và độ đàn hồi cao, tuy nhiên nhược điểm là có chi phí lớn. Thành phần chính của dây cung làm từ kim loại quý là 55 – 65% vàng, 5 – 10% bạch kim, 5 – 10% Palladi, 11 – 18% đồng và 1 – 2% Niken.
Dây cung Stainless Steel [thép không gỉ]
Năm 1929, trên thị trường xuất hiện loại dây cung chỉnh nha làm từ thép không gỉ, đây là loại vật liệu đầu tiên được sử dụng để thay thế cho dây cung hợp kim quý. Chất liệu hợp kim thép có chi phí rẻ hơn so với kim loại quý, chúng cũng có độ cứng, độ chống ăn mòn và dẻo dai hơn nên có thể dễ dàng chế tạo được các dụng cụ chỉnh nha phức tạp. Thành phần của hợp kim thép không gỉ thuộc loại Austenitic 18 – 8 gồm có: Niken [8 – 25%], Carbon [1 – 2%] và Chromium [17 – 25%].
Dây cung niềng răng Cobalt – Chromium
Dây cung này được bắt đầu sử dụng từ năm 1950, thành phần gồm có 40% Coban, 15% Niken, 20% Crom và 16% sắt. Mặc dù dây cung Cobalt – Chromium có lực kéo mạnh nhưng độ cứng lại yếu, vì thế không điều trị được các ca chỉnh nha phức tạp. Chính vì thế dây cung chỉnh nha này thường ít được sử dụng trong việc điều trị ngày nay.
Dây cung Niken – Titan [Niti]
Đây là loại dây cung được nghiên cứu và phát triển bởi nhà khoa học William F.Buehler năm 1960. Kể từ khi được giới thiệu ra thị trường cho tới hiện nay, dây cung Niti vẫn là loại dây cung được sử dụng phổ biến nhất trong các loại niềng răng mắc cài. Thành phần của dây cung này gồm có 45% Titanium và 55% Niken với độ cứng thấp, độ đàn hồi khá cao và siêu dẻo.
Dây cung Titan – Beta [TMA]
Dây cung niềng răng Titan – Beta gồm có các thành phần như sau: Tin [4%], Titanium [79%], Zirconium [6%] và Molypden [11%]. Hợp kim này còn được biết tới với tên thương mại là hợp kim TMA hoặc Titanium – Molybdenum. Loại dây cung này mang lại hiệu quả rất tốt cho quá trình chỉnh nha.
Vai trò của dây cung trong niềng răng
Có thể nói dây cung niềng răng đóng vai trò là một trong những loại khí cụ chỉnh nha quan trọng, có tác dụng điều chỉnh răng xô lệch, khấp khểnh về lại đúng vị trí trên cung hàm. Tùy theo từng giai đoạn trong quá trình niềng răng mà dây cung sẽ có các công dụng khác nhau.
Giai đoạn dàn đều răng
Đây là giai đoạn đầu tiên trong quá trình niềng răng. Do đó dây cung sử dụng trong giai đoạn này phải có độ cứng thấp, độ đàn hồi cao, loại dây lý tưởng là dây cung Niti. Để đạt được mục tiêu căn chỉnh răng đều so với cung hàm, bác sĩ thường sẽ sử dụng kích thước dây cung là 0.014 và 0.016.
Giai đoạn đóng khoảng
Đóng khoảng là giai đoạn quan trọng nhất trong chỉnh nha, lúc này người niềng răng sẽ nhận thấy sự thay đổi rõ rệt trên khuôn mặt của mình. Trong giai đoạn này bác sĩ sẽ sử dụng dây cung Stainless Steel [dây thép không gỉ] để mở không gian sau, chỉnh răng phía trước và điều chỉnh lại sự chênh lệch giữa hai hàm. Thời gian điều trị giai đoạn này mất khoảng 4 – 8 tháng và kích thước dây cung là 0.016 x 0.025 và 0.019 x 0.025.
Giai đoạn chỉnh khớp cắn và duy trì
Nếu như hai giai đoạn trên tiến triển tốt thì ở giai đoạn hoàn thiện này sẽ chỉ mất khoảng thời gian từ 2 – 8 tuần để chỉnh nốt khớp cắn. Thông thường bác sĩ sẽ sử dụng dây cung niềng răng Niti 0.019 x 0.025 giúp điều chỉnh và duy trì cho khớp cắn ổn định.
Dây cung được sử dụng trong chỉnh nha như thế nào?
Quá trình gắn dây cung vô cùng phức tạp đòi hỏi bác sĩ phải có sự tỉ mỉ, khéo léo và tay nghề cao để đặt dây cung vào đúng vị trí mà không gây tổn thương tới lợi, nướu. Ngoài ra theo từng giai đoạn chỉnh nha sẽ cần phải điều chỉnh lực siết mắc cài dây cung để đạt được hiệu quả tốt nhất. Lực siết dây cung rất quan trọng, nếu lực siết phù hợp sẽ mang lại hiệu quả cao, ngược lại lực siết quả lỏng hay quá mạnh có thể gây ảnh hưởng tới quá trình niềng răng, có thể xảy ra các rủi ro như hiệu quả chậm, tụt lợi, thời gian bị kéo dài,… Chính vì thế không phải bác sĩ nào cũng có thể thực hiện được mà phải có chứng chỉ chỉnh nha chuyên nghiệp.
Dây cung chỉnh nha sẽ được thay đổi theo từng giai đoạn trong quá trình chỉnh nha. Điều này vừa giúp đảm bảo vệ sinh, tránh bị méo mó, lỏng lẻo trong quá trình sử dụng lại tăng tính hiệu quả hơn. Thông thường bác sĩ sẽ có chỉ định cho thay dây cung sau 1 tháng với kích thước tăng dần để mang lại hiệu quả tối ưu nhất.
- Thời kỳ đầu: Ban đầu bác sĩ sẽ sử dụng dây cung dạng tròn vì nó mảnh, nhẹ, tính đàn hồi lại cao, giúp răng làm quen dần và bắt đầu sắp xếp từ từ theo hình dạng của dây cung.
- Sau 1 – 2 tháng chỉnh nha: Dây cung dạng tròn sẽ được thay thế sang dây cung có tiết diện vuông hoặc có hình chữ nhật để điều chỉnh các răng cho thẳng đều và vừa khít như đúng mong muốn.
Thay dây cung niềng răng có nhanh không, có đau không?
Thông thường bác sĩ chỉnh nha sẽ thay dây cung vào mỗi lần tái khám. Nếu sử dụng mắc cài kim loại tự động thời gian thay dây cung khá nhanh chóng, chỉ mất từ 20 – 30 phút, thao tác đơn giản. Còn đối với mắc cài kim loại truyền thống thời gian sẽ lâu hơn do bác sĩ phải buộc thun để cố định dây cung đối với từng mắc cài.
Ngoài ra vấn đề thay dây cung niềng răng có đau không cũng được rất nhiều bạn quan tâm. Như đã nói ở trên, tác dụng chính của dây cung là tạo ra lực siết nhằm điều chỉnh lại vị trí của răng và chỉnh khớp cắn sai lệch.
Thời gian đầu khi bạn mới gắn khí cụ mắc cài, dây cung, do răng vẫn chưa quen với hệ thống mắc cài vì vậy sẽ bị ê buốt, đau nhức. Đặc biệt sau mỗi lần thay dây cung tình trạng ê buốt cũng sẽ xảy ra bởi khi thay dây cung mới, lực siết răng sẽ được điều chỉnh, răng ít nhiều sẽ bị đau nhức, khó chịu.
Tuy nhiên bạn cũng không cần lo lắng quá vì tình trạng ê buốt sau mỗi lần thay dây cung chỉ kéo dài từ 2 – 3 ngày và tự thuyên giảm. Đối với những người có cơ địa nhạy cảm và nền răng yếu có thể kéo dài hơn nhưng chỉ diễn ra trong khoảng 1 tuần sau đó bạn có thể trở lại sinh hoạt như bình thường.
Các vấn đề có thể xảy ra khi đeo dây cung
Dây cung bị tụt
Tình trạng dây cung bị tụt có thể xảy ra khi bạn sử dụng mắc cài thường vì loại này không có chốt tự động đóng chắc chắn. Vì thế dây cung có thể bị tụt do bị mất, bung tuột dây thun cố định.
Khi dây cung bị tụt, bạn có thể tự mình khắc phục nhanh bằng cách sử dụng tay hoặc nhíp đã khử trùng để đẩy dây cung trở lại vào rãnh của mắc cài. Tuy nhiên nếu dây cung bị tụt do đứt dây thun với mắc cài thường hoặc dây cung tụt do gãy chốt tự đóng ở mắc cài tự buộc thì sau khi đưa dây cung về vị trí cũ bạn cần tới nha khoa để bác sĩ thêm dây thun đã mất hoặc sửa lại chốt tự đóng.
Dây cung đâm vào má
Khi răng di chuyển, phần cuối dây cung bên trong có thể thừa ra một đoạn nhỏ đâm vào má, nướu của bạn gây nhiệt miệng, đau nhức. Tình trạng này cần được xử lý ngay nếu không có thể ảnh hưởng tới việc ăn uống và sinh hoạt hàng ngày của bạn. Để giảm đau tạm thời bạn có thể sử dụng sáp nha khoa bọc lên phần đầu dây cung thừa ra sau đó tới ngay nha khoa để được bác sĩ xử lý đoạn dây cung thừa này nhé!
Xem chi tiết: Hướng dẫn xử lý khi dây cung đâm vào má
Đứt dây cung niềng răng
Thông thường trường hợp đứt dây cung khi niềng răng rất hiếm xảy ra, vì dây cung được làm từ vật liệu bền chắc. Do đó tình trạng đứt dây chỉ xảy ra nếu lực tác động tới khớp hàm quá lớn. Khi đó bạn cần tới nha khoa để được bác sĩ kiểm tra và thay mới để không làm ảnh hưởng tới quá trình điều trị.
Trên đây là các thông tin cần biết về dây cung trong niềng răng. Để được tư vấn kỹ hơn các bạn có thể tới trực tiếp nha khoa Thúy Đức hoặc đặt lịch thăm khám tại fanpage của nha khoa //www.facebook.com/nhakhoathuyduc64phovong để được hướng dẫn cụ thể nhé!