Cách ngăn ngừa mãn kinh sớm

Tiền mãn kinh sớm hay mãn kinh sớm quả thực là một cơn ác mộng với nhiều chị em phụ nữ. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý chứ không đơn thuần là sinh lý bất thường. Vậy nên, chị em phụ nữ cần chủ động phòng ngừa tiền mãn kinh, mãn kinh ngay từ sớm để cơ thể luôn dỏe dai, khỏe mạnh và trẻ đẹp với thời gian.

Tiền mãn kinh là giai đoạn buồng trứng bắt đầu suy giảm hoạt động và xuất hiện những biểu hiện điển hình trước khi chuyển sang giai đoạn mãn kinh hoàn toàn.

Giai đoạn tiền mãn kinh của mỗi người kéo dài khác nhau, có thể vài năm hoặc có khi kéo dài cả chục năm. Thời kì này thường xảy ra khi người phụ nữ trong khoảng tuổi từ 40 đến 50. Nếu mãn kinh trước tuổi 40 thì được coi là sớm, còn nếu sau tuổi 55 là mãn kinh muộn.

Bước vào giai đoạn tiền mãn kinh sớm, phụ nữ có nhiều thay đổi về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần

Mãn kinh là gì?

Mãn kinh là giai đoạn buồng trứng ngừng hẳn hoạt động, lúc này kinh nguyệt mất hẳn và người phụ nữ mất hoàn toàn khả năng sinh sản. Phụ nữ được cho là mãn kinh hoàn toàn nếu không có kinh trong khoảng 12 tháng liên tục.

Dấu hiệu tiền mãn kinh sớm

Dấu hiệu tiền mãn kinh sớm thực chất chính là các biểu hiện giống như giai đoạn tiền mãn kinh bình thường, chỉ khác là nó đến sớm hơn [cụ thể là trước tuổi 40]:

Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt

Đây là triệu chứng dễ dàng nhận thấy đầu tiên của thời kì tiền mãn kinh. Lúc này, chu kỳ có thể đến sớm hoặc đến muộn, số ngày “đèn đỏ” có thể quá ngắn hoặc quá dài, lượng máu có thể rất ít hoặc rất dài, thậm chí là mất kinh ờ một vài chu kỳ. 

Bị nóng bừng người, vã mồ hôi hay còn gọi là bốc hỏa

Đây cũng là một dấu hiệu điển hình trong giai đoạn tiền mãn kinh. Các cơn bốc hỏa xuất hiện đột ngột trong thời gian ngắn, ban đầu là cơn nóng xuất hiện ở mặt, cổ, sau đó lan nhanh chóng ra các bộ phận khác của cơ thể. Đồng thời, kèm theo các hiện tượng như: vã mồ hôi, tim đập nhanh. Khi cơn bốc hỏa đi qua, người phụ nữ lại nhanh chóng thấy ớn lạnh, mệt mỏi, uể oải. 

Khó ngủ

Những phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh cũng thường khó ngủ, mất ngủ, hoặc tỉnh dậy giữa đêm.

Khó ngủ, đêm thức giấc là dấu hiệu tiền mãn kính sớm.

Giảm ham muốn tình dục

Ở giai đoạn này, lượng hormone nội tiết tố nữ suy giảm nghiêm trọng, khiến âm đạo của người phụ nữ có những thay đổi đáng kể. Cảm giác âm đạo bị co thắt, các mô âm đạo mất chất bôi trơn, đàn hồi kém, âm hộ bị teo, khiến cho việc quan hệ trở nên đau đớn và khó chịu. Bên cạnh đó, khi nội tiết tố nữ suy giảm cũng làm ham muốn tình dục giảm theo, cản trở việc đạt cực khoái. 

Giảm khả năng sinh sản

Giai đoạn tiền mãn kinh, kinh nguyệt diễn ra bất thường, thời gian rụng trứng cũng khó xác định vì vậy khả năng thụ thai giảm. Đồng thời, chất lượng trứng cũng kém đi, dự trữ buồng trứng không còn, góp phần ảnh hưởng đến tỷ lệ thụ thai thành công.

Khó kiềm chế cảm xúc, dễ cáu giận

Phụ nữ tiền mãn kinh sớm thường khó kiềm chế cảm xúc. Đôi khi hay suy nghĩ mọi chuyện quá phức tạp, hay lo lắng, cáu kỉnh, nóng tính.

Thường xuyên gặp tình trạng đánh trống ngực

Nội tiết tố nữ bị suy giảm ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Khi nhịp tim tăng cao có thể gây ra cảm giác đánh trống ngực – Đây là một dấu hiệu cảnh báo tim đang hoạt đông không bình thường.

Loãng xương

Loãng xương cũng là dấu hiện tiền mãn kinh sớm bởi hormone nội tiết tố nữ estrogen có ảnh hưởng tới quá trình tạo xương. Khi hàm lượng hormone estrogen suy giảm, khả năng hấp thu và chuyển hóa canxi trong xương giảm theo, gây ra tình trạng loãng xương. Như vậy nếu đau xương khớp ở tuổi tiền mãn kinh, bên cạnh việc bổ sung Vitamin D và Canxi thì phải chú trọng tới hàm lượng nội tiết trong cơ thể. 

Loãng xương xuất hiện ở giai đoạn tiền mãn kinh.

Thay đổi nồng độ Cholesterol 

Nội tiết tố suy giảm sẽ dẫn đến những thay đổi bất lợi về nồng độ cholesterol trong máu. Cholesterol xấu tăng, đồng thời cholesterol tốt giảm làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim.

Thay đổi về da, tóc, ngoại hình

Ở giai đoạn này, người phụ nữ sẽ phải đối mặt với những thay đổi rõ rệt về đặc điểm bên ngoài:

• Da khô ráp, giảm đàn hồi, xuất hiện nhiều nếp nhăn, nám sạm, tàn nhang 
• Tóc rụng nhiều, mất dần sắc tố, chuyển màu 
• Móng tay trở nên giòn, dễ gãy,…

Nguyên nhân gây tiền mãn kinh sớm

Các chuyên gia chỉ ra, tiền mãn kinh sớm có thể xuất phát từ những nguyên nhân sau:

Do di truyền

Gen là một phần nguyên nhân dẫn đến triệu chứng mãn kinh sớm. Yếu tố này giúp các bác sĩ có thêm dữ liệu để gợi ý về thời điểm một phụ nữ bắt đầu mãn kinh hoặc xác định nguyên nhân góp phần gây ra mãn kinh sớm. 

Do lối sống

Một lối sống không khoa học là tác nhân dịch chuyển độ tuổi mãn kinh:

• Sử dụng thuốc lá có thể khiến tuổi bắt đẫu mãn kinh sớm hơn 
• Những phụ nữ gầy, ít mỡ, có ít dự trữ hormon estrogen hơn, có thể khiến lượng hormone này cạn kiệt sớm hơn bình thường 
• Môt chế độ ăn nghèo nàn dinh dưỡng, không tập luyện thế dục, không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời lâu ngày cũng có thể gây ra tiền mãn kinh sớm.

Do mắc bệnh tự miễn

Những bệnh tự nhiễm được nói đến ở đây có thể là bệnh tuyến giáp hoặc viêm khớp dạng thấp. Việc mắc một trong các bệnh tự nhiễm làm ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng. 

Do hóa trị hoặc xạ trị gặp phải khi điều trị ung thư

Những giải pháp điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị là nguyên nhân suy buồng trứng. Từ đó cơ thể người phụ nữ bị mãn kinh sớm hơn bình thường. Tác nhân này bị phụ thuộc vào những yếu tố như:

• Độ tuổi: Người ít tuổi chịu đựng tốt hơn với hóa chất và các tia xạ so với người lớn tuổi.
• Loại hóa chất sử dụng: Các loại hóa chất khác nhau có mức độ ảnh hưởng đến buồng trứng khác nhau 
• Vị trí khối u: Nguy cơ tiền mãn kinh sớm hơn với các vị trí xạ trị ở não và vùng chậu.

Do phẫu thuật cắt bỏ tử cung, buồng trứng 

• Trong trường hợp bị cắt bỏ cả hai, người phụ nữ ngay lập tức rơi vào tình trạng mãn kinh. Khi mất buồng trứng, kinh nguyệt không còn, nội tiết nữ sẽ suy giảm nhanh chóng.
• Còn những trường hợp người phụ nữ chỉ cắt bỏ tử cung thì sẽ không gây ra mãn kinh, và cơ thể vẫn tạo ra nội tiết tố nữ. Tuy nhiên vì tử cung bị cắt nên không ra kinh hằng tháng và cũng như không thể mang thai. Việc cung cấp máu cho buồng trứng sẽ bị xáo trộn vì vậy mà rất dễ mãn kinh tự nhiên sớm hơn một hoặc hai năm.

Do khiếm khuyết nhiễm sắc thể

Những hội chứng liên quan đến khiếm khuyết nhiễm sắc thể sẽ dẫn tới tiền mãn kinh sớm, điển hình là hội chứng Tuner. Phụ nữ mắc hội chứng Tuner có buồng trứng hoạt động kém hiệu quả hoặc không hoạt động. Đây là nguyên nhân dẫn tới tiền mãn kinh sớm hoặc vô kinh.

Hội chứng tuner [khiếm khuyết nhiễm sắc thể] khiến tiền mãn kinh sớm.

Cách phòng ngừa – điều trị tiền mãn kinh sớm

Thay đổi lối sống 

Mãn kinh sớm có thể được cải thiện khi áp dụng những giải pháp sau:

• Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học
• Hạn chế sử dụng rượu, thuốc lá, cà phê
• Uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ cơ thể đào thải độc tố 
• Nghỉ ngơi điều độ, tập thể dục thường xuyên 
• Giữ tinh thần vui tươi, thoải mái, tránh căng thẳng, áp lực 
• Nắm rõ các triệu chứng cơ năng của tuổi mãn kinh để không bỏ qua những dấu hiệu đầu tiên.
• Khám định kỳ 6 tháng 1 lần để phát hiện những bất thường của cơ thể

Bổ sung nội tiết tố nữ cho cơ thể 

Rối loạn, suy giảm nội tiết tố nữ là nhân tố tác động chính khiến người phụ nữ bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh sớm. Vì vậy các bác sĩ thường chỉ định bổ sung hormone nội tiết tố nữ estrogen để trì hoãn thời kì mãn kinh tới sớm, cũng như cải thiện, giảm bớt các triệu chứng rắc rối của thời kỳ này do suy giảm nội tiết tố nữ gây ra. 

Hiện nay có 2 phương pháp bổ sung estrogen thường được sử dụng là bổ sung estrogen có nguồn gốc hóa tổng  hợp và bổ sung estrogen từ thảo dược thiên nhiên. 

Đối với phương pháp bổ sung estrogen có nguồn gốc hóa tổng hợp: Liệu pháp này có thể giảm nhanh các rắc rối của thời kỳ tiền mãn kinh, tuy nhiên lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại khi sử dụng quá liều như: tăng huyết áp, cương vú, ung thư vú, ung thư tử cung,… Vì vậy, phụ nữ không tự ý sử dụng, chỉ sử dụng khi bác sĩ đã xét nghiệm và kê đơn. 

Theo các chuyên gia về dinh dưỡng và tư vấn sức khỏe sinh sản, chị em nên bổ sung bằng biện pháp estrogen thảo dược, tuy hiệu quả chậm hơn [sau 2-3 tháng] nhưng an toàn, sử dụng được cho mọi đối tượng. Trong số các estrogen thảo dược trong tự nhiên, tinh chất mầm đậu nành là sản phẩm được các chuyên gia đánh giá cao, là giải pháp hiệu quả để cải thiện các triệu chứng tiền mãn kinh sớm. Không những trong tinh chất mầm đậu nành có hàm lượng isoflavone dồi dào mà ở dạng này cơ thể còn dễ dàng hấp thụ nên có hiệu quả cao hơn. 

Tinh chất mầm đậu nành được đánh giá cao trong cải thiện rối loạn nội tiết tố nữ tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh.

Các câu hỏi thường gặp

Tiền mãn kinh/ mãn kinh sớm có gây ra loãng xương?

Nồng độ estrogen trong cơ thể có ảnh hưởng đến mật độ canxi trong xương. Khi cơ thể thiếu hụt estrogen làm mật độ xương giảm, từ đó tăng nguy cơ gãy xương, loãng xương.

Mãn kinh có làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch

Estrogen có khả năng kiểm soát nồng độ cholesterol, loại bỏ các chất béo có hại trong máu, giữ tính đàn hồi của thành mạch. Bởi vậy, khi mãn kinh, buồng trứng ngừng hoạt động, nội tiết tố nữ thiếu hụt, sẽ khiến cơ thể mất kiểm soát nồng độ cholesterol, tăng khả năng mắc bệnh tim mạch, huyết áp. 

Làm thế nào để có thể giảm thiểu các khó chịu do tiền mãn kinh gây ra?

Để giảm thiểu các khó chịu do tiền mãn kinh gây ra,  các chị em phụ nữ có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Tăng cường bổ sung estrogen, dinh dưỡng 
• Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên 
• Sống lành mạnh, tránh xa chất kích thước như thuốc lá, rượu bia
• Giữ tinh thần lạc quan, thoái mái, giảm mệt mỏi, căng thẳng,..

Khi nào thì nên đi gặp bác sĩ?

Như đã phân tích ở trên, tiền mãn kinh sớm có thể do nhiều nguyên nhân gây nên. Vì vậy, nếu cơ thể có những biểu hiện bất thường, sức khỏe bị suy giảm nghiêm trọng, tái phát nhiều lần các bệnh phụ khoa, hay cơ thể xuống cân, suy nhược nghiêm trọng thì nên đi gặp bác sĩ để kịp thời phát hiện và điều trị  những bệnh lý nếu cơ thể đang mắc phải. 

Kết luận

Tiền mãn kinh, mãn kinh là giai đoạn mà mọi phụ nữ đều phải trải qua, nhưng điều chỉnh thời gian để nó đến sớm hay muộn là điều có thể làm được. Mãn kinh sớm gây nên nhiều “hệ lụy” đối với cuộc sống và sức khỏe, do đó cần thiết chủ động chăm sóc sức khỏe nội tiết để phòng ngừa cũng như điều trị các triệu chứng mãn kinh sớm để sống vui, sống khỏe mỗi ngày.

S.T