1. Chọc dịch não tủy là gì? – Chọc dịch não tủy [lấy dịch não tủy] là thủ thuật bao gồm việc chọc một kim nhỏ vào vùng thắt lưng [vị trí thông dụng nhất] của bệnh nhân để lấy dịch não tủy.
– Là phương pháp thăm dò chức năng được áp dụng trong lâm sàng nhằm chẩn đoán, điều trị và tiên lượng bệnh.
Thủ thuật chọc dịch não tủy
2. Những vị trí chọc dịch não tủy? – Thắt lưng [thông dụng nhất]: Khoảng liên đốt L3 – L4 hay L4 – L5. – Dưới chẩm. – Thóp trước ở trẻ sơ sinh.
– Chọc não thất bên qua lỗ khoan sọ.
3. Tư thế thực hiện chọc dịch não tủy?
– Tư thế ngồi: + Bệnh nhân ngồi trên ghế quay mặt về phía vai ghế, 2 chân đặt sang 2 bên, 2 tay khoanh vào nhau đặt lên vai ghế, đầu cúi đặt trên 2 tay. + Tư thế ngồi ít được áp dụng vì nguy cơ xảy ra tai biến.
– Tư thế nằm:
+ Đặt bệnh nhân nằm nghiêng về một bên, lưng sát mép giường quay ra phía bác sỹ, cong lưng và đầu gối gập sát vào ngực.
4. Thời gian thực hiện chọc dịch não tủy là bao lâu? – Thời gian thực hiện thủ thuật dự kiến khoảng từ: 30 phút – 1 giờ.
– Thủ thuật được thực hiện ngay tại giường bệnh.
5. Dự kiến thời gian ổn định sức khỏe – Tùy vào tình trạng của từng bệnh nhân và mức độ thành công của thủ thuật.
– Thông thường, sau khoảng 4 đến 6 giờ nghỉ ngơi tại giường, sức khỏe bệnh nhân sẽ ổn định.
6. Tại sao cần phải tiến hành chọc dịch não tủy?
– Nếu không tiến hành thủ thuật chọc dịch não tủy thì biến chứng có thể gặp cao nhất là tử vong do một số bệnh lý liên quan [viêm màng não do não mô cầu].
7. Những biến chứng có thể gặp phải trong quá trình chọc dịch não tủy? – Biến chứng trong khi chọc: + Đau do chạm rễ thần kinh, chạm xương. + Chảy máu do chạm mạch máu. – Biến chứng sau khi chọc: + Đau đầu. + Đau vùng chọc. + Chảy máu. + Rò rỉ dịch não tủy. + Tê bì hoặc đau một chân do kim chọc vào rễ thần kinh. + Nhiễm trùng, đặc biệt là gây viêm màng não mũ do chọc.
– Tụt kẹt hạnh nhân tiểu não gây chèn ép hành não, có thể tử vong.
8. Chi phí thực hiện thủ thuật là bao nhiêu? – Phí chọc dịch não tủy: 495.000 VND [chưa tính bảo hiểm y tế] – Phí các xét nghiệm dịch não tủy: 1.254.000 VND [tùy vào kết quả xét nghiệm bệnh nhân sẽ được xét để bảo hiểm y tế chi trả].
– Phí vật tư y tế và thuốc.
9. Những điều cần lưu ý sau khi chọc dịch não tủy? – Bệnh nhân duy trì tư thế trong 30 phút đến 1 giờ sau khi chọc, nằm đầu thấp từ 4 – 6 giờ tiếp theo. – Ngay sau khi chọc dịch không nên ăn uống, ăn uống lại bình thường khi bác sỹ thăm khám và cho y lệnh. – Thực hiện vệ sinh tại giường, tránh ngồi dậy, vận động mạnh.
– Giữ tinh thần thoải mái, cân bằng.
Khoa Hồi sức tích cực – Chống độc với đội ngũ bác sỹ giỏi chuyên môn, khả năng chẩn đoán xử lý nhanh chóng, chuyên nghiệp; điều dưỡng viên giàu kinh nghiệm kết hợp trang thiết bị y khoa hiện đại; tiếp nhận, chăm sóc và điều trị 24/24 cho tất cả các trường hợp bệnh nhân mắc bệnh nặng có nguy cơ đe dọa tới tính mạng; giúp người bệnh mau chóng phục hồi sức khỏe.
Chọc dò tủy sống là một thủ thuật thường được sử dụng để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý liên quan đến não và tủy sống. Sau khi thực hiện thủ thuật, bệnh nhân có thể gặp phải một số rủi ro như đau đầu, chảy máu, nhiễm trùng,...
Chọc dò tủy sống là thủ thuật để lấy một mẫu dịch não tủy bằng một loại kim đặc biệt để làm xét nghiệm. Dịch não tủy là chất lỏng bao quanh não và tủy sống. Thủ thuật này chủ yếu dùng để chẩn đoán và điều trị viêm màng não hay một số bệnh khác liên quan đến não và tủy sống.
- Thông thường bệnh nhân sẽ được để nằm nghiêng trên một băng ghế dài với đầu gối kéo sát lên ngực. Đôi khi có thể chọc dò tủy sống khi bệnh nhân đang ngồi, ngả người về phía trước và tựa vào gối
- Sát trùng vùng da định chọc dò bằng cồn iod hoặc betadin sau đó bằng cồn trắng, phải đảm bảo lau sạch hết cồn iod, sau đó xịt hay tiêm thuốc tê cục bộ
- Trải khăn có lỗ vô khuẩn xung quanh vùng chọc dò, xác định vị trí chọc dò. Đối với người lớn thường chọc dò ở khe liên đốt L3-L4, L4-L5, L5-S1 [do tủy sống tận cùng ở L2, còn đối với trẻ em tủy sống có thể kéo dài đến L3-L4 nên vị trí chọc thường thấp hơn
Tư thế thực hiện thủ thuật chọc dò tủy sống
- Đưa kim vào đường giữa và vuông góc với mặt phẳng lưng, nên đưa vuông góc với trục cơ thể để giảm thiểu rách màng cứng và đau đầu sau chọc dịch não tủy
- Khi đưa kim vào sâu khoảng 3 – 4cm hoặc thấy hẫng tay rút nòng thông ra xem dịch não tủy có chảy qua kim không, nếu không có dịch não tủy đưa kim vào thêm 2 – 3mm sau đó rút nòng thông ra kiểm tra lại. Khi kim đi chệch hướng rút kim ra tới tổ chức dưới da, đưa kim lên phía đầu tạo góc 1500 hoặc ít hơn và đi đúng đường giữa sau đó đưa kim vào lại
- Khi đặt kim vào khoang dịch não tủy có thể đo áp lực dịch não tủy và lấy dịch vào các ống xét nghiệm. Sau đó lắp lại nòng thông trước khi rút bỏ
- Sau khi lấy được bệnh phẩm cần ghi hồ sơ [gồm ngày giờ thực hiện thủ thuật, áp lực dịch não tủy, tính chất, màu sắc, chỉ định các xét nghiệm và tình trạng người bệnh]
- Sau khi chọc dò tủy sống cần để người bệnh nằm yên tại chỗ với đầu thấp ít nhất là 30 phút, các chỉ số sinh tồn và vị trí chọc dò tủy sống của bệnh nhân
- Đau đầu: Là biến chứng thường gặp nhất do áp lực nội sọ giảm hoặc thoát dịch não tủy qua lỗ chọc ở màng cứng. Có thể khắc phục bằng cách cho người bệnh nằm nghỉ tại giường, không gối đầu cao khoảng 3- 4 giờ hoặc có thể dùng thuốc giảm đau.
- Nhiễm khuẩn: Thường do không đảm bảo vô khuẩn trong khi làm thủ thuật, có thể gây viêm màng não mủ, áp xe dưới màng cứng hay viêm nhiễm khoang đĩa đệm.
- Tụ máu dưới màng cứng: Đây là biến chứng hiếm gặp, thường gặp ở những bệnh nhân lớn tuổi.
- Chảy máu: Có thể gặp các biến chứng chảy máu dưới màng cứng, ngoài màng cứng hoặc chảy máu dưới nhện, đặc biệt là trong những trường hợp có rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông.
Bác sĩ tư vấn chọc dò tủy sống tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM: