Củ kiệu trồng ở đâu

Huyện Hòn Đất là địa phương có phong trào trồng kiệu phục vụ Tết Nguyên đán lâu đời nhất tỉnh Kiên Giang. Năm nào cũng vậy, khi mùa nước nổi bắt đầu rút cũng là lúc nhiều hộ nông dân của huyện tất bật chuẩn bị lên bờ liếp, chuẩn bị trồng kiệu. Toàn huyện có khoảng 50 ha kiệu đã trồng. Kiệu là loại nông sản dễ trồng, giá trị kinh tế cao hơn khá nhiều so với trồng lúa. Sản phẩm kiệu được ưa chuộng trong dịp Tết, nên bà con nông dân của huyện khá mạnh dạn đầu tư.

 

Thông thường, chi phí trồng 1 công kiệu khoảng 20 triệu đồng, gồm tiền giống, cải tạo đất, thuốc bảo vệ thực vật và tiền nhân công. Một công kiệu cho thu hoạch khoảng 3,5-4 tấn, giá bán 10.000 - 12.000 đồng/kg, nông dân thu lãi khoảng 20 triệu đồng. Nếu kiệu phát triển tốt thì từ 3-4 tháng là có thể thu hoạch.

 

Người trồng kiệu một tay dùng dao nhọn xới lỗ đất, tay kia cho kiệu giống xuống. Động tác này được người trồng thực hiện rất nhanh, trông khá bắt mắt.

'

Kiệu giống được chọn kỹ lưỡng để đảm bảo một mùa kiệu thành công. Giống kiệu tốt phải to gốc, không ẩm mốc hoặc thối hỏng.

 

Chủ vườn kiệu mua rơm khô từ khắp nơi trong tỉnh Kiên Giang. Sau khi xuống giống kiệu, rơm  khô được phủ lên các luống một lớp mỏng. Theo các chủ vườn kiệu, việc này giúp giữ ẩm cho đất, tạo mùn, giúp ích cho quá trình sinh trưởng của kiệu.

 

Những người phụ nữ rải rơm khô phủ kín các liếp kiệu đã xuống giống. Công đoạn này mất khá nhiều thời gian.

 

Chị Bé Năm tham gia trồng kiệu trên một cách đồng xã Mỹ Thái. Chị năm nay 46 tuổi, thường làm thuê cho các chủ vườn kiệu mùa Tết. Chị Năm làm việc từ khoảng 6h sáng đến 13h trưa. Với khoảng thời gian này, tiền công chị được trả 130 nghìn đồng. Đây cũng là giá nhân công trồng kiệu được áp dụng khá đại trà tại huyện Hòn Đất.

 

Người tham gia nghề trồng kiệu ở Hòn Đất chủ yếu là phụ nữ tuổi trung niên. Công việc của họ khá cực nhọc vì thời gian làm việc kéo dài liên tục khoảng 8h trên cánh đồng, dưới trời nắng gay gắt.

 

Những người phụ nữ ăn cơm trên đồng kiệu. Thông thường, người trồng kiệu tự ăn cơm ở nhà trước khi đến làm việc vào mỗi sáng. Tuy nhiên, họ đều có mang theo 1 phần cơm để ăn vào khoảng hơn 11h trưa, ăn ngay trên đồng. Sau đó, họ làm việc thêm khoảng 2 giờ nữa thì về.

 

Một bữa cơm đạm bạc được dọn ra ngay trên luống trồng kiệu.

 

Các chủ vườn kiệu có thói quen xuống giống đồng loạt cho mỗi vụ. Vì thế, họ huy động, thuê… hàng chục người cho mỗi buổi trồng kiệu. Nhiều người trồng kiệu cho biết trước đây họ không biết che dù để trồng kiệu như bây giờ. Họ nói rằng những năm gần đây, nhiều người trồng kiệu tự bảo nhau và đưa ra "sáng kiến" này. Quả thật, việc che dù trồng kiệu giúp họ đỡ mất sức dưới trời nắng gay gắt.
 

Đến hẹn lại lên, cứ đến đầu tháng Chạp khắp những cánh đồng kiệu xanh bạt ngàn ở các xã Mỹ Hiệp, Mỹ Hòa, Mỹ Trinh, Mỹ Phong, thị trấn Phù Mỹ… (huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định) lại rộn ràng vào vụ thu hoạch kiệu Tết. Từ ngoài đồng đến ở vườn nhà đâu đâu cũng kiệu. Kiệu được nhổ, cắt lá lấy củ, đóng vào bao tải, bao cước, tập kết chờ thương lái thu mua, đưa vào các tỉnh phía Nam và Tây Nguyên phục vụ Tết Nguyên đán Ất Mùi.

Vựa kiệu lớn nhất miền Trung hối hả vào vụ Tết

Theo người trồng kiệu Tết ở huyện Phù Mỹ, do năm nay thời tiết đầu vụ mưa nhiều cây kiệu kém tốt, sản lượng kiệu giảm từ 50- 70kg/sào so với năm ngoái. Nếu như mọi năm, năng suất bình quân đạt từ 350 – 400 kg kiệu củ/sào thì năm nay chỉ đạt khoảng 270 đến 350 kg/sào.

Tuy nhiên, nhờ giá kiệu đầu vụ không biến động vẫn giữ mức giá cao từ 20.000 đến 25.000 đồng/kg kiệu củ loại 1; giá kiệu củ loại 2 và loại 3 giao động từ 16.000 đến 19.000 đồng, với giá này người trồng kiệu thu lãi ít 4 đến 6 triệu đồng/sào, cao gấp 2-3 lần so với trồng cây lúa hay bắt cứ loại hoa màu khác tại địa phương.

Nông dân Phạm Sử (thôn Bình Tân Tây, xã Mỹ Hiệp), với 5 sào kiệu chuẩn bị thu hoạch bán Tết Ất Mùi, ước tính đạt trên 500kg kiệu củ/sào.

Ông Sử phấn khởi: “So với năm ngoái, sản lượng kiệu thấp hơn nhưng không đáng kể. Nhưng bù vào đó, giá kiệu đầu vụ cao bình quân 21.000 đồng/kg kiệu củ nên người nông dân vẫn có lãi. Bình quân mỗi sào đạt khoảng 350kg kiệu củ, với giá hiện tại nông dân vẫn có lãi từ 3,5 đến 4 triệu đồng/sao. Riêng gia đình tôi 5 sào, ước đạt 500kg/sào, trừ chi phí giống, phân bón, thuốc sâu cũng cầm chắc lãi trên 30 triệu đồng đón Tết vui vẻ”.

Kiệu được giá, từ người trồng kiệu đến thương lái thu mua kiệu đều phấn khởi

Chỉ làm một tháng Tết, những phụ người phụ nữ ở các làng kiệu ở huyện Phù Mỹ cũng kiếm 4-5 triệu sắm Tết

Từ lâu, củ kiệu ở Phù Mỹ nổi tiếng được khách hàng khắp cả nước ưa chuộng bởi hương vị thơm ngon, giòn. Kiệu Tết ở huyện Phù Mỹ được trồng từ tháng 7 âm lịch đến tháng 12 âm lịch là thu hoạch phục vụ nhu cầu thực phẩm tết cổ truyền của dân tộc. Hàng năm, vựa kiệu lớn nhất miền Trung này cung cấp hàng trăm tấn kiệu củ tiêu thụ khắp cả nước dịp Tết. Vì lẽ đó, nghề trồng kiệu Tết ở huyện Phù Mỹ trở thành nghề đem lại thu nhập chính cho người dân địa phương vào dịp Tết. Ngoài ra, còn tạo điều kiện cho hàng trăm lao động nữ lúc nông nhàn có thêm thu nhập khi năm hết tết đến.

Chị Nguyễn Thị Linh (thôn Bình Tân Tây), hồ hởi nói: “Đặc điểm của lao động ăn theo mùa kiệu chỉ làm đúng một tháng giáp Tết. Mỗi người mỗi việc, người nhổ kiệu ngoài ruộng, tính theo ngày công được 160.000 đồng/ngày. Những chị em chuyên cho kiệu vào bao thì tính theo sản phẩm, cứ vào 1 bao kiệu (bao 110kg) được 15.000 đồng. Mỗi ngày, làm từ 4h sáng đến 11 trưa được 10 đến 15 bao kiệu, tính ra cũng được 150.000 đến 200.000 đồng/ngày. Chỉ làm một tháng giáp Tết mỗi chị em cũng kiếm 4-6 triệu đồng nên chị em cũng phấn khởi có tiền sắm đồ Tết cho gia đình”.

Kiệu được giá, dù mới đầu tháng Chạp nhưng thương lái khắp nơi đổ về tận ruộng giao dịch, mua bán kịp đưa vào các tỉnh phía Nam và Tây Nguyên phục vụ Tết nguyên đán Ất Mùi sắp tới. Chị Liên, người thu mua kiệu củ tại xã Mỹ Hiệp, cho rằng: “Mới đầu vụ mà nhiều hộ trồng kiệu thu vài chục triệu nhờ giá kiệu cao. Hơn 1 tuần nay, mỗi ngày bình quân tôi thu gom đưa vào TP. Hồ Chí Mình khoảng 3-4 tấn kiệu củ. Nếu tính hết vụ, dự tính xuất khoảng 90 đến 100 tấn kiệu củ. Thấy không khí bà con hối hả thu hoạch kiệu mình cũng phấn khởi”.

Kiệu được tập kết gần chợ Phù Mỹ 

Kiệu được đóng bị chuẩn bị đóng bao đưa vào các tỉnh phía Nam và Tây Nguyên tiêu thụ

Thế nhưng, để có củ kiệu đến tay người tiêu dùng thì người nông dân phải một nắng hai sương, đổ mồ hôi. Tưởng như nghề trồng kiệu đơn giản nhưng cũng tốn công chăm sóc, đầu tư, chịu ảnh hưởng do thời tiết. Có thâm niên trồng kiệu Tết cả chục năm, ông Nguyễn Văn Bình (thôn Bình Tân Tây, xã Mỹ Hiệp), cho biết: “Cây kiệu cũng như các loại cây trồng khác chịu ảnh hưởng bởi thời tiết. Năm nay, thời tiết thay đổi bất thường, mưa nhiều nên 5 sào kiệu của gia đình tôi chỉ đạt khoảng 300kg/sào. Trong khi đó, chi phí đầu tư tiền giống, phân bón, công lao động tăng nên lãi ít đi. Người nông dân lấy công làm lãi nên tính ra vẫn còn hơn làm cây lúa. Gặp năm mưa thuận gió hòa, kiệu phát triển tốt, được giá có thể năng suất gấp 2-3 lần cây lúa”.

Vụ kiệu Tết năm nay, huyện Phù Mỹ sản xuất gần 630 ha kiệu, diện tích giảm hàng chục ha, năng suất thấp hơn 50-70kg/sào so với năm trước. Tuy nhiên, từ đầu tháng Chạp đến nay, giá kiệu củ ở mức cao bình quân 20.000 đồng/kg. Nếu kiệu loại 1, củ kiệu to đều, chắc, trắng đẹp thì giá bán có thể lên tới 25.000 đến 27.000 đồng/kg. Với giá như hiện này, người trồng kiệu Tết năm nay ở Phù Mỹ thu nhập cả vài chục triệu, hộ nào trồng diện tích lớn có lãi đến 100 triệu đồng.

Doãn Công