TN&MTSáng 18/8 tại Hà Nội, Bộ TN&MT tổ chức Hội nghị Sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Sơ kết 05 năm thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Thứ trưởng, Nguyễn Thị Phương Hoa chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội nghị có Lãnh đạo các đơn vị, cán bộ làm công tác tổ chức cán bộ các đơn vị trực thuộc Bộ.
Thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa phát biểu tại Hội nghị
Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy
5 năm thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả” Bộ TN&MT đã thực hiện công tác quán triệt, học tập các Nghị quyết; xây dựng kế hoạch, chương trình hành động thực hiện Nghị quyết; thực hiện các quan điểm chỉ đạo của Trung ương và triển khai thực hiện các mục tiêu Nghị quyết. Bộ đã sắp xếp tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và phù hợp với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nhằm tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước. Bộ TN&MT đã thực hiện tinh giản biên chế gắn với cơ cấu lại, nâng cao chất lượng, sử dụng hiệu quả đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.
Hàng năm các đơn vị, tổ chức thuộc Bộ đã thực hiện việc giảm chi thường xuyên theo đúng chỉ đạo của Chính phủ. Tính đến năm 2021, Bộ đã hoàn thành việc
sắp xếp, kiện toàn một số tổ chức và các đầu mối bên trong của các tổ chức theo hướng giảm đầu mối, giảm cấp phó, cụ thể: đã giảm 01 tổ chức hành chính trực thuộc Bộ và 64 tổ chức phòng thuộc Bộ so với năm 2015; chuyển 03 Cục thuộc Tổng cục Môi trường thành Vụ. Về số lượng cấp phó: trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ và số biên chế được giao Bộ đã quy định giảm số lượng cấp phó từ 03 xuống 02 đối với hầu hết các đơn vị trực thuộc 05 Tổng cục trực thuộc Bộ. Sau khi kiện toàn, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tính đến tháng 6/2002 so với thời điểm tháng 6/2017, đối với các tổ chức hành chính đã giảm được 163 công chức lãnh đạo từ cấp phòng trở lên; trong đó, có 118 cấp phó. Đã sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của các đơn vị thuộc Bộ để kịp thời khắc phục tình trạng trùng lắp, chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực quản lý. Tổng số biên chế công chức của Bộ đã giảm hơn 10% so với năm 2015 [từ 1268 biên chế xuống còn 1140 biên chế].
Đối với các đơn vị sự nghiệp công lập: Thi hành Nghị định số 36/2017/NĐ-CP của Chính phủ; các Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 1899/QĐ-TTg ngày 28/11/2017 về danh sách các đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ TN&MT và số 2283/QĐ-TTg ngày 25/11/2016 của Thủ tướng Chính phủ quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Bộ TN&MT đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Bộ đã tiến hành sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp thuộc và trực thuộc Bộ theo đúng các văn bản nêu trên. Theo đó, số đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ năm 2021 đã giảm so với năm 2015 là 07 đơn vị; trong đó đã sáp nhập, giải thể 06 đơn vị sự nghiệp trực thuộc các tổng cục và 05 đơn vị sự nghiệp trực thuộc các cục trực thuộc Bộ; sáp nhập, giải thể 154 tổ chức phòng, đoàn, trung tâm thuộc các đơn vị sự nghiệp trực thuộc các cục, trường, viện, trung tâm trực thuộc Bộ; theo đó, tính đến tháng 6/2002 so với thời điểm tháng 6/2017 đã giảm 23 lãnh đạo đơn vị sự nghiệp, trong đó có 12 cấp phó. Việc kiện toàn, sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ cơ bản phù hợp với Quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 2283/QĐ-TTg ngày 25/11/2016.
Nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động
Thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập. Nhận thức được tầm quan trọng của việc đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; trong thời gian qua Ban Cán sự đảng và Lãnh đạo Bộ TN&MT đã quan tâm, tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện các Nghị quyết của Trung ương; các nhiệm vụ, giải pháp đều được triển khai thực hiện theo đúng yêu cầu. Cơ cấu tổ chức bên trong của Bộ, trong đó có các đơn vị sự nghiệp công lập đã được sắp xếp, kiện toàn theo hướng tinh gọn; phù hợp với quy hoạch đã được phê duyệt và chức năng, nhiệm vụ, phạm vi, đối tượng quản lý và tính chất hoạt động; tạo cơ sở để khắc phục một cách căn bản sự chồng chéo, trùng lặp trong phân công hoặc tổ chức thực hiện nhiệm vụ giữa các đơn vị thuộc Bộ.
Từ năm 2015 đến năm 2021 đã giảm 07 đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ; sáp nhập, giải thể 154 tổ chức phòng, đoàn, trung tâm thuộc các đơn vị sự nghiệp trực thuộc các tổng cục, cục, trường, viện, trung tâm trực thuộc Bộ; chuyển 06 đơn vị được nhà nước đảm bảo chi thường xuyên và 11 đơn vị sự nghiệp từ tự đảm bảo một phần chi thường xuyên sang tự đảm bảo toàn bộ chi thường xuyên; có 2.963 người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập đang hưởng lương từ ngân sách chuyển sang hưởng lương từ nguồn thu tự chủ. Năm 2021, hỗ trợ chi thường xuyên từ NSNN đối với các đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ là 116.368 triệu đồng; giảm 242.654 triệu đồng so với năm 2015.
Bộ TN&MT đã thể chế hóa Nghị quyết; xây dựng, hoàn thiện tiêu chí cụ thể phân loại, điều kiện thành lập, sáp nhập, hợp nhất, giải thể các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành, lĩnh vực; quy hoạch định hướng, mạng lưới các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành, lĩnh vực; xây dựng, hoàn thiện quy định định mức biên chế sự nghiệp; danh mục dịch vụ sự nghiệp công thuộc ngành tài nguyên và môi trường; ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật; lộ trình giá dịch vụ sự nghiệp công sử dụng NSNN ; xây dựng cơ chế tài chính để huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư cho dịch vụ sự nghiệp công thuộc ngành TN&MT; ban hành tiêu chí đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ và chất lượng dịch vụ của đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành TN&MT; Về hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn chức danh người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập; hướng dẫn việc áp dụng mô hình quản trị đối với các đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư thuộc ngành TN&MT như mô hình quản trị doanh nghiệp
Khó khăn, vướng mắc
Tuy đã đạt được một số kết quả, Bộ TN&MT nhận thấy việc triển khai Nghị quyết số 18/NQ-TW trong điều kiện Chính phủ, bộ, ngành Trung ương chưa có hướng dẫn, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tổ chức bộ máy, cán bộ, chế độ chính sách.... do vậy, quá trình triển khai, phải một số khó khăn, vướng mắc cụ thể như sau:
Về công tác cán bộ, chế độ chính sách. Hiện nay, Chính phủ mới chỉ quy định thời hạn cho phép xử lý số cấp phó dôi dư đối với các tổ chức sáp nhập; chưa có quy định đối với các tổ chức giải thể, tổ chức lại thành mô hình tổ chức khác. Việc giảm số lượng cán bộ lãnh đạo của các đơn vị trực thuộc các đơn vị thuộc Bộ hiện nay đang gây khó khăn trong việc sắp xếp, bố trí cán bộ do số lượng cán bộ lãnh đạo, quản lý dôi dư nhiều, khó bố trí, trong khi nhiều cán bộ trẻ, có năng lực, không vi phạm kỷ luật..., tuy nhiên, không bố trí được vị trí lãnh đạo, quản lý tương ứng. Chế độ bảo lưu phụ cấp chức vụ cho cán bộ khi thực hiện sắp xếp theo qui định hiện nay chưa thật sự tạo động lực, sự an tâm trong tư tưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức.
Về biên chế, số người làm việc: Qua rà soát phục vụ cho việc ban hành chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các đơn vị theo Nghị định thay thế Nghị định số 36/2017/ND-CP cho thấy tổ chức trực thuộc [cấp phòng] của nhiều đơn vị chưa đáp ứng tiêu chí thành lập [về chỉ tiêu biên chế, số lượng người làm việc]. Bộ TN&MT thường xuyên được giao thêm nhiều chức năng, nhiệm vụ; tuy nhiên, số biên chế được giao rất hạn chế; thời gian qua, để đảm bảo tổ chức bộ máy tương xứng với chức năng, nhiệm vụ, Bộ đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho phép thành lập một số tổ chức; tuy nhiên, Bộ không được giao thêm biên chế cho các tổ chức mới thành lập và để thực hiện các nhiệm vụ tăng thêm trong khi vẫn bị cắt giảm biên chế một cách cơ học; do vậy, rất khó khăn cho các đơn vị thuộc Bộ trong triển khai, hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
Việc triển khai Nghị quyết số 19/NQ-TW trong điều kiện Chính phủ, bộ, ngành Trung ương chưa có hướng dẫn, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến tổ chức bộ máy, cán bộ, chế độ chính sách.... do vậy, quá trình triển khai các Nghị quyết, Bộ TN&MT gặp phải một số khó khăn, vướng mắc cụ thể như sau: Năng lực tự chủ của nhiều đơn vị sự nghiệp còn hạn chế, nguồn thu sựnghiệp ít và phát triển chậm; do vậy, quá trình sắp xếp, tổ chức lại, đổi mới cơ chế hoạt động còn khó khăn, nhất là việc nâng mức tự chủ về tài chính từ mức tự đảm bảo chi thường xuyên lên mức tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư của một số đơn vị sự nghiệp thuộc Bộ chưa thực hiện được theo quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo Quyết định số 2283/QĐ-TTg ngày 25 /11 /2016 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ có 04 đơn vị sẽ nâng mức độ tự chủ từ tự đảm bảo một phần chi thường xuyên lên tự đảm bảo chi thường xuyên và 06 đơn vị nâng mức tự chủ từ tự đảm bảo chi thường xuyên lên mức tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư; tuy nhiên, đến nay, chưa có đơn vị nào thực hiện được. Việc giảm số lượng cán bộ lãnh đạo của các đơn vị trực thuộc các đơn vị thuộc Bộ hiện nay đang gây khó khăn trong việc sắp xếp, bố trí cán bộ do số lượng cán bộ lãnh đạo, quản lý dôi dư nhiều, khó bố trí, trong khi nhiều cán bộ trẻ, có năng lực, không vi phạm kỷ luật..., tuy nhiên, không bố trí được vị trí lãnh đạo, quản lý tương ứng. Chế độ bảo lưu phụ cấp chức vụ cho cán bộ khi thực hiện sắp xếp theo qui định hiện nay chưa thật sự tạo động lực, sự an tâm trong tư tưởng đối với cán bộ, công chức, viên chức.
Toàn cảnh Hội nghị
Kiến nghị, đề xuất
Để tiếp tục triển khai thực hiện thuận lợi, hiệu quả Nghị quyết số 18-NQ/TW, Bộ TN&MT kiến nghị: Chính phủ, các Bộ, ngành liên quan cần kịp thời sửa đổi, bổ sung, ban hành một số văn bản quy phạm pháp luật, quy định, hướng dẫn có liên quan đến chế độ, chính sách cho cán bộ dôi dư do sắp xếp tổ chức bộ máy theo tinh thần Nghị quyết nêu trên; đặc biệt, đối với các đơn vị được tổ chức lại. Cho phép Bộ TN&MT được giữ lại số chỉ tiêu đã thực hiện tinh giản biên chế công chức để bố trí cho các đơn vị được giao bổ sung nhiệm vụ theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 39-NQ/TW ngày 17/4/2015 của Bộ Chính trị về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và Nghị định số 108/2014/NĐ-CP ngày 20/11/2014 của Chính phủ về chính sách tinh giản biên chế. Bộ Nội vụ tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ việc phân bổ chỉ tiêu biên chế hàng năm cần căn cứ vào Đề án vị trí việc làm đã được phê duyệt; trong đó lưu ý đến tính chất đặc thù, mức độ phức tạp, nhạy cảm, quy mô, khối lượng công việc của tổ chức; tránh hiện tượng ”cào bằng”, cắt giảm cơ học đối với tất cả các tổ chức như hiện nay.
Để tiếp tục triển khai thực hiện thuận lợi, hiệu quả Nghị quyết số 19-NQ/TW, Bộ TN&MT kiến nghị: Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung về chế độ, chính sách cho cán bộ dôi dư do sắp xếp tổ chức bộ máy theo tinh thần Nghị quyết số 19-NQ/TW. Chính phủ xem xét có cơ chế chính sách phù hợp và tạo điều kiện thuận lợi để khuyến khích, thu hút các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào cung cấp một số nội dung của các dịch vụ công thuộc ngành TN&MTnhằm tăng cường công tác xã hội hóa trong ngành TN&MT. Bộ Nội vụ có hướng dẫn chung về phương pháp, cách thức xác định định mức số lượng người làm việc trong đơn vị sự nghiệp công lập để các Bộ, địa phương thực hiện cho thống nhất.
Thúy Vân