GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ GIÁO PHẬN ĐÀ NẴNG
Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Đà Nẵng
I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH
Nhìn vào trang sử hình thành và phát triển của các giáo phận ở Việt Nam, Giáo phận Đà Nẵng là một trong các giáo phận đàn em, nhưng Đà Nẵng là nơi đóng góp những trang sử đầu, chính thức khai mở công cuộc truyền giáo tại Việt Nam, đặc biệt tại Đàng Trong.
Ngày 18/01/1615, tàu Bồ Đào Nha từ Macao chở hai linh mục dòng Tên là cha Francesco Buzomi [Ý], cha Diego Carvalho [Bồ Đào Nha], thầy António Dias [Bồ Đào Nha], hai thầy Giuse và Phaolô [Nhật] đến Cửa Hàn [tên cũ của Đà Nẵng], rồi vào Hội An [Hải Phố] truyền giáo. Phái đoàn lập cư sở đầu tiên tại Hội An. Sau đó, các ngài lập thêm các cư sở Thanh Chiêm [Phước Kiều, Quảng Nam], Nước Mặn [Quy Nhơn].
Năm 1617, Hội An đón thêm một linh mục dòng Tên nữa là cha Francisco Pina. Sau một thời gian ở tại Hội An, cha Pina đi vào Nước Mặn [Quy Nhơn] vào năm 1618. Ngài đã làm việc tại cư sở Nước Mặn cho đến năm 1621 thì trở lại Hội An và sống tại Dinh trấn Quảng Nam, tức Kẻ Chiêm, Phước Kiều ngày nay cho đến ngày qua đời vào năm 1625. Ngài được xem là người khai sinh chữ Quốc ngữ ngày nay. Đồ đệ nổi tiếng của ngài là cha Alexandre de Rhodes.
Một giáo sĩ dòng Tên khác là Cha Alexandre de Rhodes [cha Đắc Lộ] đến Hội An lần đầu tiên vào năm 1624, sau đó Ngài ra Đàng Ngoài. Năm 1640, ngài trở lại Hội An để thay cha Buzomi điều khiển công việc truyền giáo tại đây. Cha Đắc Lộ lập hội Thầy Giảng và Nhà Đức Chúa Trời tại Hội An để huấn luyện giáo dân bản xứ giúp chăm sóc các họ đạo và như để thay thế các ngài trong nhiều trường hợp. Nổi bật là thầy Anrê Phú Yên được phúc tử đạo tại họ đạo Phước Kiều, cách Hội An 7 km, vào ngày 26/07/1644.
Năm 1659, Toà Thánh thiết lập hai giáo phận Tông Tòa ở Việt Nam, Đà Nẵng thuộc Giáo phận Đàng Trong do Đức cha Lambert de la Motte làm Đại diện Tông toà đầu tiên. Khi đó, Đà Nẵng đã có nhiều cư sở, địa sở do các cha dòng Tên coi sóc. Tháng 12/1671, Đức cha Lambert de la Motte tới thăm mục vụ tại vùng đất Đà Nẵng. Tháng 01/1672, ngài tổ chức công nghị giáo phận đầu tiên tại Hội An.
Năm 1844, Toà Thánh chia Giáo phận Đàng Trong thành hai giáo phận Đông và Tây, Đà Nẵng thuộc giáo phận Đông Đàng Trong, trở thành một trong những trung tâm truyền giáo mạnh nhất của giáo đoàn Đàng Trong [từ sông Gianh trở vào], là nơi dừng chân hoặc ẩn náu cho các nhà truyền giáo.
Năm 1850, Toà Thánh chia giáo phận Đông Đàng Trong thành giáo phận Đông và Bắc, vùng đất Đà Nẵng thuộc giáo phận Đông. Thời kỳ này, hàng giáo sĩ, tu sĩ và giáo dân phải chịu bách hại nặng nề do các chiếu chỉ cấm đạo của các vua Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức. Đỉnh điểm là vào năm 1885, phong trào Văn Thân bách hại tàn khốc khắp nơi. Tại hai giáo xứ An Sơn và Vân Đõa, hàng trăm giáo hữu bị thiêu sống trong nhà thờ, bị chôn sống hoặc quăng xuống giếng sâu. Tại Trà Kiệu, Đức Mẹ đã hiện ra bảo vệ các tín hữu đang gặp nguy khốn vì bách hại, tập trung cầu nguyện trong nhà thờ giáo xứ vào các ngày 10-11/9/1885. Để muôn đời ghi nhớ ơn lạ này, giáo hữu dựng trên đỉnh hòn Bửu Châu một đền thờ dâng kính “Đức Bà Phù Hộ Các Giáo Hữu”. Năm 1960, có 82.000 giáo dân sinh sống trong địa giới Quảng Nam - Đà Nẵng , trong đó 1/3 là giáo dân di cư từ các giáo phận miền Bắc di cư [vào năm 1954] và 1/3 là tân tòng.
Ngày 18/01/1963, Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII ban sắc chỉ In Vitae Naturalis Similitudinem, thành lập tân Giáo phận Đà Nẵng, tách từ Giáo phận Qui Nhơn, gồm tỉnh Quảng Tín, tỉnh Quảng Nam và thị xã Đà Nẵng. Đức cha Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi, đương chức Giám mục Giáo phận Quy Nhơn được bổ nhiệm làm Giám mục tiên khởi.
II. ĐỊA LÝ VÀ DÂN SỐ
1. Địa lý: Lúc mới được thành lập năm 1963, Giáo phận Đà Nẵng bao gồm tỉnh Quảng Tín, tỉnh Quảng Nam và thị xã Đà Nẵng. Trải qua những thay đổi của lịch sử, Giáo phận Đà Nẵng ngày nay chỉ còn bao gồm thành phố Đà Nẵng với diện tích 1.285 km2 và tỉnh Quảng Nam với diện tích 10,438 km2.
2. Dân số trên địa bàn: Dân số thành phố Đà Nẵng tính đến năm 2016 là 1.347.000 người. Dân số tỉnh Quảng Nam tính đến năm 2015 là 1.480.000 người.
3. Dân số Công giáo tính đến năm 2017 là 72.495 người.
4. Giáo hạt và giáo xứ: Giáo phận Đà Nẵng hiện có 50 giáo xứ và 06 giáo họ biệt lập có linh mục coi sóc, được chia thành 05 giáo hạt : Đà Nẵng, Hòa Vang, Hội An, Trà Kiệu và Tam Kỳ.
5. Dòng tu
Giáo phận Đà Nẵng hiện có 01 dòng tu và 02 cộng đoàn thánh hiến có nhà chính tại Giáo phận: 1. Tỉnh dòng Thánh Phaolô Đà Nẵng ; 2. Cộng đoàn Tông đồ Đức Mẹ La Vang ; 3. Cộng đoàn Thừa Sai Mẹ Thiên Chúa.
Ngoài ra, còn có 15 dòng tu nam nữ khác nhau đang hiện diện và làm việc trong giáo phận:
a. Các Dòng Nữ
1. Dòng Mến Thánh Giá Quý Nhơn; 2. Dòng Mến Thánh Giá Huế; 3. Dòng Con Đức Mẹ Vô Nhiễm Huế; 4. Dòng Con Đức Mẹ Đi Viếng Huế; 5. Dòng Nữ Thánh Tâm Chúa Giêsu; 6. Dòng Chúa Quan Phòng Portieux Tỉnh Dòng Tây Nguyên;
b. Các Dòng Nam
7. Dòng Chúa Cứu Thế; 8. Tu Hội Truyền Giáo Thánh Vinh S ; 9. Dòng Ngôi Lời ; 10. Dòng Thánh Thể; 11. Dòng Mẹ Chúa Cứu Chuộc; 12. Dòng Tên; 13. Dòng Don Bosco; 14. Dòng Gioan Thiên Chúa; 15. Dòng Thánh Augustinô.
III. NHÂN SỰ
1. Giám mục đương nhiệm: Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân
2. Các vị Giám mục tiền nhiệm:
Đức Cha Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi, GM tiên khởi [+]
Đức Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Quang Sách [+]
Đức Cha Phaolô-Tịnh Nguyễn Bình Tĩnh – Nghỉ hưu trong Giáo phận
Đức Cha Giuse Châu Ngọc Tri – Hiện là Giám mục Giáo phận Lạng Sơn-Cao Bằng
3. Linh mục, chủng sinh, tu sĩ: Giáo phận hiện có 110 linh mục, trong đó 85 linh mục triều và 25 linh mục dòng. Số chủng sinh là 35; chủng sinh dự tu là 59; và số tu sĩ đang hiện diện là 264 [nam: 8 và nữ: 256]. Giáo lý viên: 990.
IV. CƠ CẤU TỔ CHỨC TRONG GIÁO PHẬN
1. Tòa Giám mục
01. ĐGM Giáo phận: Đức Cha Giuse Đặng Đức Ngân
02. Chánh Văn phòng: Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo
03. Quản lý giáo phận: Cha Giuse Nguyễn Kinh
2. Ban Tư vấn
01. Đức Giám mục Giáo phận
02. Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện
03. Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục đặc trách ngoại vụ, kiêm Hạt trưởng Tam Kỳ
04. Cha Gabrien Nguyễn Ngọc Tuấn, Đại diện tư pháp
05. Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận
06. Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh VP.TGM
07. Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng
08. Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Hạt trưởng Hòa Vang
09. Cha Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thịnh, Hạt trưởng Hội An
10. Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt trưởng Trà Kiệu
11. Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH – Caritas
12. Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý – Đức Tin
3. Ban Kinh tế
01. Đức Giám mục Giáo phận
02. Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện
03. Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục-ngoại vụ
04. Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận
05. Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh VP.TGM
06. Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng
07. Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH – Caritas
4. Ban Xây dựng
01. Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện
02. Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục-ngoại vụ
03. Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận
04. Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh VP.TGM
05. Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý – Đức Tin
06. Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc trách Loan báo Tin Mừng
07. Cha Simon Hứa Thanh Tuyên, Đặc trách Phụng tự
08. Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc trách Văn hóa – Lịch sử
09. Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt trưởng Trà Kiệu
10. Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng
11. Cha Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH – Caritas
5. Hội đồng Linh mục giáo phận
01. Đức Giám mục Giáo phận, Chủ tịch
- Do chức vụ:
02. Cha Bonaventura Mai Thái, Tổng đại diện
03. Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục đặc trách ngoại vụ, kiêm Hạt trưởng Tam Kỳ
04. Cha Gabriel Nguyễn Ngọc Tuấn, Đại diện tư pháp
05. Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Chánh văn phòng TGM
06.Cha Giuse Nguyễn Kinh, Quản lý Giáo phận
- Đại diện vùng miền:
07. Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Hạt trưởng Đà Nẵng
08. Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Hạt trưởng Hòa Vang
09. Cha Phanxicô Xavie Nguyễn Văn Thịnh, Hạt trưởng Hội An
10. Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Hạt trưởng Trà Kiệu
- Đại diện các nhóm tuổi:
11. Cha Giuse Vũ Dần, đại diện nhóm Niên trưởng
12. Cha Giuse Đỗ Xuân Hướng, đại diện nhóm Gia trưởng
13. Cha Giuse Nguyễn Thanh Sơn, đại diện nhóm Huynh trưởng
14. Cha G.B Phan Đình Lượng, đại diện nhóm Kế thừa
15. Cha Giuse Lê Thiện Thuật, đại diện nhóm Giới trẻ
16. Cha Giaxintô Võ Thành Châu, đại diện Liên dòng
- Đức Giám mục chỉ định:
17. Marcello Đoàn Minh, Đặc trách BAXH - Caritas
18. Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý - Đức Tin
19. Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc trách Loan báo Tin Mừng
20. Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn, Đặc trách Mục vụ Gia đình
21. Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc trách Văn hóa – Lịch sử
- Ban Điều phối Hội đồng Linh mục giáo phận
01. Trưởng ban: Cha Bonaventura Mai Thái
02. Phó ban nội vụ: Cha Marcello Đoàn Minh
03. Phó ban ngoại vụ: Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thịnh
6. Hội đồng Mục vụ giáo phận
01. Đức Giám mục Giáo phận, Chủ tịch
02. Cha Bônaventura Mai Thái, Tổng đại diện, Đặc trách Giáo sĩ và ơn gọi
03. Cha Phaolô Maria Trần Quốc Việt, Đại diện Giám mục - Ngoại vụ
04. Cha Phêrô Trần Đức Cường, Đặc trách Giáo lý – Đức tin
05. Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Đặc trách Loan Báo Tin Mừng
06. Cha Simon Hứa Thanh Tuyên, Đặc trách Phụng tự
07. Cha Giuse Nguyễn Thanh Sơn, Đặc trách Thánh nhạc
08. Cha Phêrô Hoàng Gia Thành, Đặc trách Truyền thông
09. Cha Phanxicô X. Nguyễn Ngọc Hiến, Đặc trách Giới trẻ và thiếu nhi
10. Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn, Đặc trách Mục vụ Gia đình
11. Cha Phanxicô X. Nguyễn Văn Thịnh, đặc trách Giáo dân
12. Cha Philipphê Lê Văn Vui, CSsR, Đặc trách tu sĩ
13. Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng, Đặc trách Giáo dục Công giáo
14. Cha Marcellô Đoàn Minh, Đặc trách BAXH - Caritas
15. Cha Gioan B. Trần Ngọc Tuyến, Đặc trách Văn hóa – Lịch sử
16. Cha Giacôbê Hứa Hùng Quang, Đặc trách Công lý và Hòa bình
17. Cha Giuse Nguyễn Hoàng Phong, SSS, Đặc trách di dân
18. Cha Gioan B. Châu Ngọc Minh, Đặc trách đối thoại liên tôn
Ban điều phối Hội đồng Mục vụ giáo phận
01. Trưởng ban: Cha Phêrô Trần Đức Cường
02. Phó ban nội vụ: Cha Gioan Nguyễn Văn Hoàng
03. Phó ban ngoại vụ: Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Ngọc Hiến
7. Tòa án Hôn phối cấp 1 của Giáo phận
01. Cha Gabrien Nguyễn Ngọc Tuấn, Chánh án.
02. Cha Phaolô Nguyễn Hữu Trường Sơn, Thẩm phán.
03. Cha Phaolô Phạm Thanh Thảo, Thẩm phán.
04. Cha Giacôbê Hứa Hùng Quang, Bảo hệ.
05. Cha Giuse Lê Thiện Thuật, Lục sự.
8. Ban Giảng huấn – Đào tạo
01. Cha Bonaventura Mai Thái, Trưởng ban.
02. Cha Phaolô Đoàn Quang Dân, Thành viên.
03. Cha Marcello Đoàn Minh, Thành viên.
04. Cha Giuse Nguyễn Văn Thú, Thành viên.
05. Cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thịnh, Thành viên.
06. Cha Phêrô Trần Đức Cường, Thành viên.
V. CƠ SỞ GIÁO PHẬN
1. Nhà thờ Chính Tòa
Địa chỉ: 156 Trần Phú, Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: [084] [0236] 3825285
2. Tòa Giám Mục
Địa chỉ: 156 Trần Phú, Quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: [084] [0236] 3826628 – Fax: 3871856
3. Trung tâm mục vụ
Địa chỉ: Đường Trần Hữu Tước, Phường Phước Mỹ, Quận Sơn Trà, Tp. Đà Nẵng
Điện thoại: 0905 781840 [Cha quản lý]
4. Trung tâm hành hương
a. Trung tâm Thánh Mẫu Trà Kiệu:
Địa chỉ: Xã Duy Sơn, Huyện Duy Xuyên, Tỉnh Quảng Nam
Cha Quản nhiệm: Gioan Nguyễn Văn Hoàng
Điện thoại: [0235] 3877 692
b. Đền thánh Chân Phước Anrê Phú Yên – Giáo họ Phước Kiều
Địa chỉ: Phước Kiều, Điện Phương, Điện Bàn, Quảng Nam.
Cha Quản nhiệm: Tôma Nguyễn Văn Tâm.
Điện thoại: 0937 637 337
VI. ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC
- Văn phòng TGM: 156 Trần Phú, Tp. Đà Nẵng
E-mail:
Điện thoại: [084] [0236] 3826628 / 0935 199 430 [Cha VP]
- Website: www.giaophandanang.org
Văn phòng TGM Giáo phận Đà Nẵng
Cập nhật ngày 31/12/2017