Quan Lớn Đệ Tam là vị Quan Ông hay được hầu về đồng với quan niệm cho rằng, ông là vị Quan Lớn tài danh hàng đầu. Nhiều ngôi đền được lập ra để thờ Ông và thu hút nhiều du khách tới tham quan bái yết.
Thần tích về Quan Đệ Tam
Đệ Tam Tôn Quan là vị Quan Lớn thứ ba trong hàng Ngũ Vị Tôn Ông. Tên đầy đủ của Ngài là Đệ Tam Thượng thiên hoàng thái tử vương quan với sắc phong Thủy tào điển sứ – Đệ tam thủy thần nhạc đại vương thượng đẳng tối linh thần.
Xem thêm: Quan Lớn Đệ Tứ có sự tích giáng trần không? Lưu ý quan trọng khi dâng lễ nhà ngài.
Sự tích về Ngài được lưu truyền rằng, vào thời Hùng Duệ Vương thứ 18, giặc ngoại bang tiến đánh xâm lược nước ta. Các vị tướng giỏi hiền tài cùng thần linh được chiêu mộ giúp Vua dẹp giặc. Khi sứ giả về đến đất Động Đào, dòng nước hai bên bờ sông cuộn sóng hồng âm vang trời. Đức Vua Cha Bát Hải nhờ sứ giả báo vua Hùng sẽ triệu 2 em, 10 tướng, chiêu mộ binh sĩ trong vòng 10 ngày để phò giúp vua. Ba trong 10 vị tướng được chọn là Quan lớn Thượng, Quan đệ Tam và Quan đệ Tứ xuất quân đánh giặc trên 8 cửa biển nước Nam, dưới sự chỉ huy của Vua Cha Bát Hải lúc này hiện thân thành tướng Phạm Vĩnh. Kết quả 5 đạo quân Thục đã bị tiêu diệt hoàn toàn.
Xem thêm: Vua Cha Bát Hải là ai? Sự tích vị Vua Cha đứng đầu Thủy Phủ linh thiêng.
Sau trận thắng này, Quan Đệ Tam được giao quyền cai quản vùng duyên hải từ sông Cái lên hết biên giới biển phía bắc Lạc Việt. Vào ngày 24/6 tại một trận đánh khác, Ông đã hi sinh tại ngã ba sông Bạch Hạc. Xác ông bị chém làm đôi rồi bị ném xuống sông. Phần đầu trôi về phía sông thuộc địa bàn làng Xích Đằng [Hưng Yên] còn phần mình thì dạt về phía ven bờ sông thôn Yên Lạc [Hà Nam]. Nhân dân hai vùng này đã vớt xác ông, chôn cất và lập đền thờ nghiêm cẩn, nay là đền Xích Đằng và đền Lảnh Giang.
Về sau mỗi khi có trận đánh trên sông Bạch Đằng, các vua tướng đều làm lễ cầu tạ tại đền thờ Đức Vua và đền thờ Quan Lớn Đệ Tam. Vì cho rằng Ngài sẽ âm phù mà chiến thắng như những thần tích Quan Lớn Đệ Tam thắng giặc trên vùng sông Bạch Đằng, rồi lại tỵ nhậm cai quản vùng đất này.
Hầu giá Quan Đệ Tam
Quan niệm cho rằng, ông là vị Quan Lớn tài danh hàng đầu nên khi hầu hàng Quan Lớn Tứ Phủ, người ta rất hay hầu giá Quan Đệ Tam. Khi ngự đồng, ông mặc áo trắng thêu rồng, đeo hổ phù, mạng trắng và đai trắng. Sau đó, ông làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ điệp , tay múa đôi song kiếm. Khi có đại tiệc khai đàn mở phủ, người ta hay thỉnh Ông về chứng đàn Thoải Phủ , bao gồm có long chu phượng mã, lốt tam đầu cửu vĩ tất cả đều mang sắc trắng.
Những ngôi đền thờ Quan Đệ Tam nổi tiếng trên cả nước
Trong tín ngưỡng Tam Tứ Phủ, Quan Lớn Đệ Tam là vị quan thần có vai trò quan trọng trong việc cai quản ‘đầu đồng’, bút phê sớ khảo. Ông được thờ phụng khắp các khu vực sông nước và nổi tiếng nhất vẫn là hai ngôi đền được biết tới là nơi xác ông hóa trôi về.
Đền Xích Đằng – Hưng Yên
Đền Xích Đằng hay còn được gọi là đền Quan Lớn, nằm tại địa phận thôn Xích Đằng, phường Lam Sơn, tỉnh Hưng Yên. Đền được lập để thờ vị Quan Lớn Đệ Tam đã trôi dạt vào nơi đây khi Ngài hóa.
Có một thời gian, vì sự sai lầm của chính sách văn hóa nên ngôi đền bị phá dỡ hoàn toàn. Đến năm 1998, một người dân bản địa đã khôi phục và xây dựng lại ngôi đền khang trang như ngày hôm nay. Ông cũng trở thành thủ nhanh hương khói cho ngôi đền. Trong đền còn lưu giữ rất nhiều cổ vật quý giá và cả những cây cổ thụ lâu năm linh thiêng. Vào năm 2009, một thầy đã tìm thấy di thể ông Quan đệ Tam tại khuôn viên đền Xích Đằng và cho xây dựng lăng mộ thờ Ngài.
Từ đó, ngôi đền tiếp đón rất nhiều du khách thập phương tới hành hương dâng lễ cũng như cầu mong điều tốt đẹp cho gia khuyến của mình. Nhất là trong những dịp đầu năm hay vào ngày hội của đền được tổ chức vào ngày 24 tháng 6 ÂL [ngày hóa của Quan Đệ Tam], nhân dân khắp mọi miền tổ quốc lại tụ về đền thờ Quan Lớn Đệ Tam làm lễ, công đức rất đông để tưởng nhớ công ơn của Ngài.
Đền Lảnh Giang – Hà Nam
Đền Lảnh Giang hay còn có tên gọi là đền Lảnh hoặc Lảnh Giang linh từ tọa lạc tại địa phận thôn Yên Lạc, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Từ thị trấn Đồng Văn, theo quốc lộ 60A đi 8km đến ngã ba thị trấn Hòa Mạc, rẽ trái đi 5km đến bến đò Yên Lệnh, ngược bờ đê sông Hồng 3km là tới đền.
Đền thờ này ngoài thờ Quan Đệ Tam còn thờ ba vị danh thần họ Phạm đời Hùng Vương thứ 18 cùng Tiên Dung công chúa và Chử Đồng Tử. Các Ngài đều có công công lao phù dân vệ quốc lúc sinh thời và cả khi hiển thánh. Năm 1996, ngôi đền được bộ Văn hóa Thông tin cấp bằng chứng nhận là di tích lịch sử văn hóa quốc gia.
Đền Lảnh Giang Hà Nam là ngôi đền có kiến trúc quy mô, uy linh bề thế và mang đậm những nét cổ truyền của dân tộc. Ngôi đền này vẫn còn lưu trữ những cổ vật thờ cúng linh thiêng, mang giá trị cao về nghệ thuật.
Ngày hội và tiệc của đền diễn ra vào hai đợt trong năm. Đợt đầu tổ chức vào khoảng thời gian từ ngày 18 đến 25 tháng 6 Âm lịch, dành cho khách thập phương tơi tham quan chiêm bái cửa đền và tìm hiểu về những giá trị tâm linh. Còn đợt sau diễn ra vào tháng 8 Âm lịch chủ yếu dành cho người dân bản địa. Nhiều năm vào dịp lễ hội, nước sông Hồng dâng cao nhưng lòng dân vẫn hướng về đền, vẫn bơi thuyền ra dâng lễ và thực hiện đầy đủ các nghi thức đối với các vị thần linh thờ tại đền.
Đền Tam Phủ Hàng Cót
Ngôi đền cổ nằm tại số 52 Hàng Cót, phố cổ Hà Nội nổi bật giữa tuyến phố với cổng nghi môn sơn vàng cửa đỏ, in chữ Hán Nôm. Đó chính là đền Tam Phủ, nơi linh thiêng thờ Quan Lớn Đệ Tam.
Xem thêm thông tin chi tiết về kinh nghiệm hành hương dâng lễ đền Tam Phủ tại ĐÂY.
Một số ngôi đền khác thờ Quan Đệ Tam
Ngoài hai ngôi đên trên, Quan Lớn Đệ Tam còn được nhiều con nhang, đệ tử biết đến là được thờ phụng tại:
- Quần thể di tích đền Đồng Bằng [xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình]
- Đền Tam Kỳ [TP. Hải Phòng, gần bến xe Tam Bạc]
Oản Cô Tâm – đơn vị cung cấp Oản dâng lễ Quan Đệ Tam và các vị thần Tứ Phủ
Hằng năm, du khách đổ về các đền thờ Quan Đệ Tam rất đông đúc và nhộn nhịp. Ai ai cũng đều sắm sửa bên mình mâm lễ vật thể hiện lòng thành để dâng bái cửa đền.
Thông thường, các con hương sẽ sắm một mâm lễ chay mặn tùy tâm, không cần sang nhưng cần thành ý. Những vật lễ nên có thường là hoa quả, hương nhang, phẩm oản, cút rượu, xôi gà,…
Với Oản, đây là vật phẩm dâng cúng từ bao đời nay, tuy thành phần đơn giản nhưng lại gói gọn tinh túy đất trời. Ngày nay, các nghệ nhân đã biến hóa sáng tạo những quanh oản nhỏ xinh đơn giản thành những mẫu oản lễ thiết kế độc lạ, thẩm mỹ mà vẫn giữ nguyên phần hồn linh thiêng, với tên gọi là Oản Tài Lộc.
Xem thêm: Cách dâng lễ Tứ Phủ và thắp hương bàn thờ Gia Tiên, Thần Tài, Phật ai cũng nên biết.
Với Quan Đệ Tam, người ta thường quan niệm rằng dâng lễ vật phẩm mang sắc trắng. Bởi đây là màu sắc đại diện của Ngài khi ngự về đồng. Những quanh oản lễ Tài Lộc mang màu sắc này chắc chắn sẽ là những lễ vật thành tâm và phù hợp nhất. Trong đó, Oản cô Tâm là địa chỉ tin cậy của nhiều khách hàng muốn đặt mua các mẫu Oản Nghệ Thuật thắp hương cúng bái. Chúng tôi xin giới thiệu mẫu oản lễ dâng Quan đệ Tam vô cùng đặc biệt như sau:
Ngoài ra, Oản cô Tâm còn có rất nhiều mẫu oản Nghệ Thuật khác được tạo hình công phu, bắt mắt, thích hợp để dâng lễ Tứ Phủ. Qúy vị có thể tham khảo thêm tại ĐÂY.
Bản văn Quan Lớn Đệ Tam
Trịnh giang biên doành ngân sở bắc
Đôi vầng hồng soi rạng nam minh
Con vua thủy quốc Động Đình
Đệ tam thái tử giáng sinh đền Rồng
Tài gồm vẹn thung dung hòa mặc
Bẩm sinh thành tư chất long nhan
Thỉnh mời thái tử đệ tam
Phi phương diện mạo dung nhan khác thường
Hằng tấu đối thiên đường thủy phủ
Chốn nam minh quy đủ bốn phương
Ra uy chấp chính kỷ cương
Cần cân nảy mực sửa sang cõi đời
Chốn long giai cầm quyền thay chúa
Phép màu quan tối tú tối linh
Lệnh truyền thủy bộ chư dinh
Sửa sang đai giáp chơi miền trần gian
Chiếc thuyền lan nổi dòng Xích Bích
Đua mái chèo du lịch bốn phương
Có phen tuần thú sông Thương
Trở về tỉnh Bắc, Quế Dương, Lục Đầu
Có phen ngự sông Dâu sông Hát
Khi lên ghềnh xuống thác vui chơi
Có phen ra lạch vào khơi
Sai quân lấy gỗ xoan đào chò hoa
Có phen chơi ngã ba tuần hạc
Bạn loan ngồi đàn hát vui chơi
Dạo xem phong cảnh mọi nơi
Qua hang Anh Vũ sang chơi nước người
Có phen chơi cửa đài cửa bích
Khi ra khơi vào lạch thảnh thơi
Thuyền rồng trăm mái chèo chơi
Dọc ngang sông tuần Lảnh là nơi đi về
Trải giang khê lên ngàn xuống biển
Lảnh Giang từ quý địa danh lam
Đền thờ tán tía kiệu vàng
Tả long hữu hổ thạch bàn uy nghi
Hóa tức thì lâu đài điện các
Dâng nước về thủy quốc một khi
Có phen lấy ngọc lưu ly
Đùng đùng dâng nước phép thì ai đang
Qua đại giang sông Thao, sông Cả
Kéo quân về đóng ngã ba Tranh
Xướng ca đàn hát tập tành
Thi ngâm phú đọc đàn tranh chơi bời
Có phen lại về nơi thủy phủ
Đóng cân đai áo mũ vào tâu
Dăm ba đồng tử theo hầu
Vào tâu Vương phụ ra chầu Mẫu vương
Cũng có phen phi phương biến hóa
Qua Nghệ An thượng hạ đại giang
Thuyền rồng chèo quế buồm lan
Khi chơi Bạch Hạc khi sang sông Cầu
Có phen ngự Nam lâu Bắc điện
Trở ra về đến huyện Thiên Tôn
Dạo miền thác cái thác con
Khi chơi sông Hát khi sang sông Bờ
Dạo thẩn thơ Tản Viên Tam Đảo
Truyền chư quân đôi đạo tiên phong
Chiêng kêu cờ phất trống dong
Bè sau thuyền trước giữa dòng lênh đênh
Trống cầm canh chiêng vang anh ỏi
Lốt xanh vàng chìm nổi dư muôn
Triều thần văn võ bách quan
Sai lên đón rước vương quan về chầu
Trên các lầu thơ ngâm phú đọc
Ngoài sân rồng ca chúc chén thiêng
Vua cha giá ngự ngai vàng
Phán đòi hoàng tử vương quan vào chầu
Ngự giờ lâu phán lời nhân thứ
Sai ông lên cứu trợ trần gian
Một tay hoàng tử vương quan
Cứu sinh cũng lắm độ oan cũng nhiều
Rầy ông đã về chầu nhân đức
Độ nhân gian vạn ức siêu sinh
Ông về tới chốn thủy cung
Khuông phù đệ tử khang ninh thọ trường