Cho đến bây giờ, nhiều người thường nhầm lẫn phá giá với lạm phát, bất chấp sự khác biệt đặc trưng giữa chúng. Hãy để ý xem sự mất giá có nghĩa là gì.
Định nghĩa
Phá giá - khấu hao của đồng tiền quốc gia so với tỷ giá hối đoái. Ban đầu, giá trị đồng tiền của hầu hết các quốc gia được gắn với vàng [tiêu chuẩn vàng], nhưng trong nửa sau của thế kỷ 20, mọi thứ thay đổi dưới tác động của các yếu tố kinh tế vĩ mô khác nhau. Bây giờ tỷ giá hối đoái của các loại tiền tệ quốc gia đang ngày càng gắn liền với đồng đô la Mỹ hoặc đồng euro, mà nhiều quốc gia dự trữ. Sự phá giá của đồng tiền nhà nước so với tỷ giá hối đoái trong dự trữ, nghĩa là các loại tiền tệ nhất, được gọi là mất giá. Chính phủ đang áp dụng các kỹ thuật phá giá để bằng cách nào đó ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế. Ví dụ, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến giá dầu. Hoặc, nếu sự phá giá đi kèm với sự hỗ trợ của nhà nước cho các nhà sản xuất trong nước, thì sự tăng trưởng trong mua hàng hóa trong nước là không thể tránh khỏi.
Điều quan trọng cần lưu ý là mất giá không có nghĩa là một cuộc khủng hoảng. Quá trình này thường được thực hiện bởi các quốc gia khác nhau để điều chỉnh hướng kinh tế hiện tại.
Sự khác biệt từ lạm phát
Mặc dù thực tế là lạm phát và phá giá thường được đánh đồng và thực tế là chúng có mối liên hệ với nhau là khác nhau.
- • Trong thời gian phá giá, đồng tiền quốc gia mất giá liên quan đến ngoại tệ.
- • Với lạm phát, sức mua của tiền tệ trong nước giảm.
Đó là, trong khi phá giá, người ta có thể quan sát thấy sự gia tăng của tỷ giá hối đoái tại các điểm trao đổi, và với lạm phát, sự tăng giá của hàng hóa trong các cửa hàng.
Ngoài ra còn có một vòng xoáy phá giá-lạm phát. Đây là một quá trình là một trong những hậu quả của mất giá. Nó xảy ra, ví dụ, nếu ở một quốc gia phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, giá của nó tăng mạnh. Chính phủ đang cố gắng kiềm chế những thay đổi trong nền kinh tế thông qua phá giá, nhưng có một cuộc khủng hoảng gây ra lạm phát và phá giá mới - tiếp theo.
Các loại phá giá
Phá giá thường được chia thành nhiều loại chính:
- 1. Chính thức. Nó đi kèm với sự công nhận chính thức của ngân hàng trung ương của đất nước về sự mất giá của đồng tiền quốc gia. Quá trình đột ngột, tỷ giá mới đang được thiết lập tại các điểm trao đổi.
- 2. Ẩn. Khấu hao tiền mặt không lưu hành trong một thời gian dài. Quá trình này thường vô hình với công chúng. Không có tuyên bố chính thức được thực hiện. Quá trình này có thể gây ra lạm phát, nhưng nó cũng cho phép các nhà sản xuất hàng hóa trong nước điều chỉnh theo sự thay đổi của giá và bắt đầu cạnh tranh với các nhà sản xuất nước ngoài.
- 3. Kiểm soát. Ngân hàng trung ương thực hiện các biện pháp để hạn chế sự mất giá của đồng tiền quốc gia trong một khoảng thời gian giới hạn.
- 4. Không kiểm soát. Là loại phá giá phổ biến nhất. Sự mất giá của đồng tiền quốc gia không bị hạn chế bởi bất cứ điều gì và các biện pháp để giảm thiểu thiệt hại từ việc này không có hiệu lực.
Nguyên nhân và hậu quả
Có nhiều lý do cho sự phá giá. Có nhiều yếu tố kinh tế vĩ mô là nguồn ảnh hưởng chính trong giai đoạn đầu của quá trình mất giá của đồng tiền quốc gia, do đó việc phân loại các lý do là tương đối có điều kiện. Tuy nhiên, có một số lý do không thể bỏ qua:
- • thâm hụt thanh toán - thiếu tiền từ nhà nước để trả nợ nước ngoài.
- • Lạm phát cao - nhà nước không có khả năng đối phó với giá cả tăng cao đối với hàng hóa trong nước.
- • Sự kích thích có chủ ý của nhà nước đối với lĩnh vực xuất khẩu của đất nước.
- • Giá thấp hơn cho các tài sản tự nhiên là hàng nhập khẩu, chẳng hạn như dầu.
- • Thiếu dự trữ ngoại hối.
- • Sự cần thiết phải tăng cạnh tranh của đồng tiền quốc gia liên quan đến nhập khẩu.
- • Tình hình không ổn định trong nước và do đó, dòng vốn chảy ra từ đó.
- • Thay đổi chính sách đối ngoại, bao gồm cả các biện pháp trừng phạt từ các quốc gia khác.
- • Sự tham gia tích cực của ngoại tệ vào nền kinh tế của đất nước.
- • Giảm cho vay đối với người dân và mức lương thấp hơn.
- • Mất niềm tin vào chính phủ và tiền tệ quốc gia trong dân chúng.
- • Các yếu tố bên ngoài có tính chất phi kinh tế: chiến tranh, thảm họa nhân tạo, thiên tai.
- • Mong muốn của nhà nước để tăng cường thị trường cho hàng hóa trong nước, bằng cách tăng cường sự hỗ trợ của các nhà sản xuất trong nước.
Sự phá giá không nhất thiết là hậu quả của cuộc khủng hoảng, hậu quả của việc thực hiện nó có thể rất khác nhau. Có cả ưu và nhược điểm từ phá giá ,.
Ưu điểm:
- • Khi giá trị của ngoại tệ tăng lên, doanh thu xuất khẩu cũng tăng. Đi kèm với đó là việc truyền ngoại tệ mới vào nước này.
- • Dự trữ vàng không được chi tiêu, nhưng tích lũy. Với sự mất giá, nhà nước không cần phải chi thêm tiền để ổn định tiền tệ quốc gia.
- • Do giá hàng nhập khẩu tăng không thể tránh khỏi, nhu cầu đối với hàng hóa trong nước tăng lên.
- • Sản xuất riêng đang phát triển.
- • Cán cân thanh toán của đất nước đang được cải thiện.
Nhược điểm:
- • Mất lãi suất trong nước từ các nhà đầu tư nước ngoài.
- • Sự tăng trưởng của tỷ giá hối đoái do nhu cầu gia tăng từ dân số.
- • Tăng chi phí cho việc mua nguyên liệu và hàng hóa ngoài nước.
- • Do vòng xoáy lạm phát phá giá, sức mua của người dân và mức sống của họ đang giảm và lạm phát đang gia tăng.
- • Giảm lợi ích xã hội.
- • Niềm tin của người dân đối với đồng tiền quốc gia đang giảm.
- • Gia tăng vốn ra nước ngoài.
- • Sự suy yếu mạnh mẽ của các ngân hàng và dịch vụ tài chính.
- • Giảm nhập khẩu.
Không chỉ lợi ích ngân sách của đất nước từ chính quá trình phá giá. Các công ty nông nghiệp, công ty du lịch, công ty xuất khẩu - họ cũng thu lợi từ sự phá giá. Và, tất nhiên, tất cả các công dân của đất nước giữ tiền tiết kiệm bằng ngoại tệ, những người đã chọn đúng thời điểm và trao đổi tiền của họ để kiếm được một khoản lợi nhuận kha khá.
Diễn biến đơn giản nhất của chiến tranh tiền tệ có thể được miêu tả như sau: Trước khi chiến tranh tiền tệ xảy ra, 1 đồng USD chỉ đổi được trung bình 6,8 đồng CNY. Nhưng sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc phá giá, 1 đồng USD đã đổi được hơn 7 đồng CNY.
Giả sử 1 quả trứng có giá 1 CNY [cũng gần đúng vì 1 CNY khoảng hơn 3.000 VND]. Một người có 10 USD trước mua được 68 quả, giờ sẽ mua được 70 quả.
Nếu trước đó người này mua được 69 quả trứng ở quốc gia nào đó [rẻ hơn Trung Quốc trước đây] thì giờ anh ta có thể sẽ cân nhắc sang Trung Quốc mua trứng, vì rẻ hơn. Việc phá giá đồng tiền chính là một cách gián tiếp để giảm giá toàn bộ các sản phẩm trên thị trường.
Giá giảm thì cầu tăng. Đây là cách để một quốc gia có thể tăng cường xuất khẩu vì hàng hóa của họ sẽ trở nên rẻ hơn một cách tương đối so với các quốc gia khác. Việc có thể bán được nhiều hàng hóa hơn sẽ kéo lại được sự trì trệ của nền kinh tế. Người thất nghiệp cũng từ đó mà có cơ hội có việc làm.
Nếu phá giá tiền tệ có lợi đến thế thì tại sao không phải nước nào cũng phá giá? Nó cũng tồn tại nhiều nhược điểm, và đôi khi có thể hủy hoại nền kinh tế nếu như không được cân nhắc kỹ lưỡng.
Nếu ngược lại phép toán chuyển đổi, giả sử trước đây người Trung Quốc có thể dùng 68 CNY để mua 1 kg bò Mỹ giá 10 USD, thì giờ phải mấy đến hơn 70 CNY.
Giảm giá tiền tệ, từ trước tới giờ, không bao giờ là một chiến thuật được dân chúng ưa chuộng. Vì nó làm giảm đi mức sống của người dân cũng như khả năng mua sắm khi họ mua hàng hóa nhập khẩu hay khi đi ra nước ngoài.
Nó cũng có thể dẫn tới lạm phát. Phá giá tiền tệ có thể khiến việc trả lãi những món nợ quốc tế trở nên đắt hơn, nếu phải trả bằng tiền ngoại tệ.
Dù thế, khi một quốc gia có nạn thất nghiệp cao hay muốn theo đuổi chính sách tăng trưởng xuất khẩu, tỷ giá hối đoái thấp hơn là một lợi thế. Từ đầu thập niên 1980, Quỹ Tiền tệ Quốc tế [IMF] đã đề xuất phá giá tiền tệ là một trong những giải pháp cho các quốc gia đang phát triển theo định hướng xuất khẩu nhưng lại bị nhập siêu.
Nhưng xu hướng này cũng không phát huy tác động tức thì, vì các hợp đồng đã thoả thuận trên cơ sở tỷ giá cũ, người mua cần có thời gian để điều chỉnh hành vi trước mức giá mới. Và đối với người bán thì việc dồn các nguồn lực vào và tổ chức sản xuất không thể tiến hành nhanh chóng được. Như vậy trong ngắn hạn thì số lượng hàng xuất khẩu không tăng mạnh và số lượng hàng nhập khẩu không giảm mạnh.
Trong trung hạn, nếu nền kinh tế đang ở dưới mức sản lượng tiềm năng [vẫn còn có thể sản xuất thêm vì nhiều người còn thất nghiệp, nhiều máy móc còn bỏ không] thì các nguồn lực nhàn rỗi sẽ được huy động vào sản xuất và làm tăng tổng cung.
Còn trong trường hợp nền kinh tế đã ở mức sản lượng tiềm năng [thất nghiệp thấp, tư bản đã tận dụng gần như tối ưu] thì không thể huy động các nguồn lực thêm nhiều. Do đó tổng cung cũng chỉ tăng lên rất ít.
Bloomberg: Người tiêu dùng Mỹ là "thượng đế của thế giới" tác động thế nào đến Việt Nam trong chiến tranh thương mại Mỹ - Trung?