Người chiến sĩ cộng sản kiên trung, “dạ sắt, gan đồng”
Đồng chí Phạm Hùng tên thật là Phạm Văn Thiện, sinh ngày 11/6/1912, tại ấp Long Thiềng, làng Long Hồ, tổng Bình Long, huyện Vĩnh Bình, tỉnh Vĩnh Long, nay thuộc ấp Long Thuận A, xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long, một vùng đất giàu truyền thống yêu nước và cách mạng.
Khi mới 16 tuổi, đồng chí đã tham gia hoạt động cách mạng trong tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng; Vinh dự được kết nạp vào Đảng, làm Bí thư chi bộ trường học khi 18 tuổi; được Đảng phân công làm Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho khi 19 tuổi. Khi đang tích cực lãnh đạo Nhân dân đấu tranh chống thực dân Pháp và chế độ phong kiến, ngày 2/6/1931, đồng chí bị thực dân Pháp bắt tại Mỹ Tho. Kẻ thù đã dùng mọi thủ đoạn thâm độc, mọi cực hình để tra tấn nhưng không khuất phục được ý chí cách mạng của đồng chí. Sau hơn 1 tháng giam cầm, đầu năm 1932, chúng đưa đồng chí ra tòa Đề hình ở Sài Gòn xét xử. Mặc dù không có chứng cớ gì nhưng toà án thực dân vẫn khép đồng chí 3 năm tù, 3 năm quản thúc và đưa về Mỹ Tho giam giữ.
| Đồng chí Phạm Hùng [áo trắng] đón đồng chí Tôn Đức Thắng tại sân bay Tân Sơn Nhất, ngày 13/5/1975 [Ảnh TTXVN] |
Trong lao tù, đồng chí tiếp tục lãnh đạo anh em tù nhân đấu tranh đòi cải thiện chế độ nhà tù, xây dựng đường dây liên lạc với bên ngoài để tiếp tục chỉ đạo phong trào đấu tranh của quần chúng chống chế độ thực dân và bọn phong kiến tay sai. Thực dân Pháp đã đàn áp dã man cuộc đấu tranh của tù nhân, đồng chí Phạm Hùng bị địch tống biệt giam vào xà lim. Ngày 20/9/1932, tại Mỹ Tho, thực dân Pháp đã mở phiên toà Đại hình xét xử những người chống lại “an ninh công cộng”, đồng chí bị kết án tử hình và đưa về giam ở xà lim án chém Khám Lớn Sài Gòn.
Trong xà lim án chém, đồng chí đã cảm hoá một số tù thường phạm bị thực dân Pháp kết án xử tử, thức tỉnh lương tâm và truyền niềm tin vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng cho các bạn tử tù. Sau đó, phong trào đấu tranh của các lực lượng yêu nước và tiến bộ ở trong nước cũng như trên thế giới buộc chính quyền thực dân Pháp phải giảm án tử hình đối với đồng chí Phạm Hùng và một số chiến sĩ cách mạng xuống chung thân khổ sai, đày ra Côn Đảo tháng 1/1934.
Trải qua gần 15 năm bị tù đày trong lao tù đế quốc, hết xà lim án chém đến “địa ngục trần gian” Côn Ðảo, biết bao hình phạt tàn khốc của kẻ thù vẫn không thể nào khuất phục được người chiến sĩ cộng sản kiên trung, có “dạ sắt, gan đồng”. Tấm gương đồng chí Phạm Hùng, một chiến sĩ cộng sản hiên ngang, bất khuất, nghĩa hiệp đã trở thành biểu tượng của ý chí và nghị lực phi thường của một thế hệ thanh niên Việt Nam yêu nước, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập dân tộc và lý tưởng cộng sản.
Năm 1945, Cách mạng Tháng Tám thành công, đồng chí được Đảng đón từ Côn Đảo về tham gia lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở miền Nam suốt 9 năm liền với các trọng trách: Bí thư Xứ ủy lâm thời Nam Bộ, rồi Phó Bí thư Trung ương Cục miền Nam kiêm Bí thư và Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến hành chính Phân liên khu Đông Nam Bộ, Trưởng đoàn Quân đội Nhân dân Việt Nam trong Ban Liên hiệp đình chiến Nam Bộ.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, đồng chí Phạm Hùng luôn nêu cao tinh thần cách mạng cao quý, gian nan không lùi bước, nguy hiểm không sờn lòng, sẵn sàng hy sinh tất cả vì nước, vì dân, giữ vững niềm tin ở thắng lợi cuối cùng. Bất chấp gông cùm và những đòn tra tấn của nhà tù đế quốc cũng như hoàn cảnh gian khổ và ác liệt của chiến trường miền Nam, nhất là những năm tháng kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Đồng chí luôn bền gan chiến đấu, thể hiện lòng dũng cảm và nghị lực phi thường.
Những thử thách ngục tù thực dân vô cùng khắc nghiệt không những không thể khuất phục được ý chí bất khuất của đồng chí Phạm Hùng mà còn tôi rèn cho Đảng và Nhân dân Việt Nam một chiến sĩ cách mạng kiên trung, một nhà lãnh đạo tài năng và có uy tín lớn sau này.
Nhà lãnh đạo tài năng, có uy tín lớn của Đảng và Nhà nước
Từ năm 1956 cho đến khi qua đời [năm 1988], đồng chí là một trong những nhà lãnh đạo quan trọng của Đảng. Trải qua nhiều vị trí với các trọng trách vô cùng lớn, trong đó khi trên cương vị là người lãnh đạo cao nhất của Chính phủ, người ta thấy ở đồng chí là sự hội tụ đầy đủ những phẩm chất của một nhà lãnh đạo tài năng và uy tín.
Với tư cách là Giám đốc Quốc gia Tự vệ cuộc, đồng chí trực tiếp chỉ đạo xây dựng lực lượng công an cách mạng ở Nam Bộ. Đây là một nhiệm vụ rất khẩn trương và quan trọng. Tính chất phức tạp trong nội bộ các lực lượng kháng chiến ở Nam Bộ xuất hiện từ sau Cách mạng tháng Tám đòi hỏi cần phải xây dựng một lực lượng công an trung thành với Đảng, đáp ứng yêu cầu công tác bảo vệ cơ sở cách mạng, bảo vệ Nhân dân, đồng thời loại trừ các phần tử cả mật thám lẫn tình báo của địch.
| Đồng chí Phạm Hùng thăm và làm việc với trại cải tạo K20 Bến Tre năm 1982 [Ảnh tư liệu] |
Sau này, khi được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, Phó Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng của Quốc hội, Uỷ viên Thường vụ Đảng uỷ Quân sự Trung ương tại kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khoá VIII [6/1987], đồng chí luôn quan tâm, giành nhiều tâm lực cho công tác đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng các thế hệ cán bộ có năng lực và phẩm chất đạo đức cách mạng. Đồng chí phấn đấu không mệt mỏi cho khối đại đoàn kết dân tộc; không chỉ quan tâm, giáo dục, giác ngộ mà còn gần gũi học hỏi Nhân dân, lo từ cái ăn, ở, học hành của dân, bảo vệ lợi ích và tài sản của dân.
Tình hình đất nước ta trong những năm đầu đổi mới gặp vô vàn khó khăn, khủng hoảng, lạm phát nghiêm trọng, các thế lực thù địch thực hiện cấm vận bao vây, phá hoại nhiều mặt, hòng làm đất nước ta kiệt quệ về kinh tế. Trên cương vị đứng đầu Chính phủ, đồng chí khẳng định trước Quốc hội: “Tập thể Hội đồng Bộ trưởng chúng tôi sẽ cố gắng hết sức mình bằng ý chí tiến công cách mạng, bằng hành động thiết thực, bằng hiệu quả cụ thể để làm tròn trách nhiệm đối với Đảng, Quốc hội và Nhân dân”.
Đồng chí Phạm Hùng là một trong những nhà lãnh đạo có những cống hiến quan trọng, góp phần làm nên các chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta trong thế kỷ XX. Những cống hiến và hoạt động không mệt mỏi của đồng chí Phạm Hùng trong những năm tháng chèo chống con thuyền cách mạng vượt qua khó khăn thời kỳ đầu đổi mới đã để lại dấu ấn sâu đậm, khẳng định tài năng và tinh thần trách nhiệm của một nhà lãnh đạo chủ chốt với những quyết sách của Đảng và Nhà nước, đưa đất nước ta thoát khỏi đói nghèo, từng bước phát triển.
Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Phạm Hùng là một tấm gương cao đẹp của một người cộng sản chân chính, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, suốt đời tận trung với nước, tận hiếu với dân. Trong suốt quá trình 60 năm hoạt động cách mạng liên tục, đồng chí đã tỏ rõ tinh thần kiên trung cách mạng, ý chí suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập, tự do của dân tộc, vì sự nghiệp thống nhất Tổ quốc. Không quản gian nan, nguy hiểm, dù ở cương vị nào, dù ở thời kỳ cách mạng nào, đồng chí cũng luôn sẵn sàng xông pha nơi đầu sóng ngọn gió, trung thành tuyệt đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng. Với tinh thần nhiệt huyết cách mạng, kiên định, sáng tạo, nghị lực phi thường, đồng chí đã cống hiến đến hơi thở cuối cùng vì hạnh phúc, ấm no của Nhân dân, vì hòa bình và phát triển đất nước.
Nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh Cố Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng [11/6/1912 - 11/6/2022], phát huy truyền thống cách mạng quý báu do đồng chí để lại, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta ra sức đẩy mạnh thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, đoàn kết đồng tâm hiệp lực, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đẩy lùi dịch bệnh, phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, xây dựng nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, sớm hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Phạm Hùng - Người cộng sản kiên trung
Cuộc đời hoạt động cách mạng của ông Phạm Hùng là hình ảnh mẫu mực về lý tưởng sống, về tinh thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân
Ngày 10-6, tại tỉnh Vĩnh Long, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Tỉnh ủy Vĩnh Long tổ chức Hội thảo khoa học "Đồng chí Phạm Hùng - Người cộng sản kiên trung, nhà lãnh đạo tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam" nhân kỷ niệm 110 năm ngày sinh cố Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng [11.6.1912 - 11.6.2022].
Tấm gương sáng
Phát biểu khai mạc hội thảo, GS-TS Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương - khẳng định ông Phạm Hùng là nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Quang cảnh hội thảo kỷ niệm 110 năm ngày sinh cố Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Phạm Hùng. Ảnh: LÊ KHÁNH
Theo ông Nguyễn Xuân Thắng, với tài năng, tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, kiên định, nhiệt tình cách mạng cháy bỏng, bản lĩnh, nghị lực phi thường và với tinh thần trách nhiệm cao trước Đảng, trước nhân dân, ông Phạm Hùng đã được Đảng, nhà nước tin tưởng giao, đảm nhận nhiều trọng trách, dù ở cương vị nào, dù khó khăn gian khổ đến đâu, ông vẫn luôn sẵn sàng đứng ở "đầu sóng, ngọn gió" hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Cuộc đời 76 mùa Xuân, gần 60 năm hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, ông Phạm Hùng đã nêu tấm gương trong sáng, mẫu mực của người chiến sĩ cộng sản. Thực tiễn đấu tranh cách mạng đã tôi luyện ông thành "con người thép, con người huyền thoại", phấn đấu hy sinh vì nước vì dân cho đến những phút cuối cùng của cuộc đời.
"Cuộc đời hoạt động cách mạng của ông Phạm Hùng là hình ảnh mẫu mực về lý tưởng sống, về tinh thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ nhân dân. Ông là tấm gương về tinh thần kỷ luật, kỷ cương, luôn sẵn sàng nhận nhiệm vụ do tổ chức phân công, người cán bộ lãnh đạo luôn sâu sát thực tiễn, gắn bó mật thiết và không ngừng chăm lo đời sống cho nhân dân…" - ông Nguyễn Xuân Thắng cho biết.
Cán bộ lãnh đạo gương mẫu
Tại hội thảo, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Vĩnh Long Bùi Văn Nghiêm cho hay ông Phạm Hùng đã tỏ rõ phẩm chất của một người chiến sĩ cách mạng kiên cường, một cán bộ lãnh đạo gương mẫu, giàu nghị lực và bản lĩnh; một tấm gương sáng ngời của người cộng sản; sống trung thực, thẳng thắn, chan hòa với đồng chí, đồng bào. Vì vậy, ông được nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế tin yêu và kính trọng.
Đối với quê hương Vĩnh Long, ngay từ khi tham gia tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, ông Phạm Hùng đã đem hết nhiệt huyết vận động tuyên truyền, giác ngộ thanh niên, học sinh ở quê hương. Trong những năm tháng hoạt động cách mạng ở miền Nam và khi đất nước thống nhất, trên cương vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tuy bận nhiều công việc lo cho quốc kế dân sinh, ông Phạm Hùng vẫn cố gắng sắp xếp thời gian về làm việc với Đảng bộ tỉnh Vĩnh Long và thăm quê hương.
Tổng kết hội thảo, Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Phan Xuân Thủy cho biết từ nhiều góc độ tiếp cận khác nhau, các đại biểu, các nhà khoa học đã tập trung phân tích, tiếp tục khẳng định và làm sâu sắc hơn những hoạt động, cống hiến to lớn của ông Phạm Hùng, với cách mạng Việt Nam và quê hương Vĩnh Long.
"Chúng ta càng nhận thức sâu sắc vinh dự, trách nhiệm của thế hệ ngày nay đối với công lao, cống hiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các thế hệ cách mạng tiền bối, cùng nỗ lực đẩy mạnh việc tuyên truyền chủ nghĩa yêu nước, tăng cường giáo dục truyền thống cách mạng cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Đảng, Nhà nước và nhân dân giao" - ông Phan Xuân Thủy nói.
Cả đời cống hiến không ngừng nghỉ
Ông Phạm Hùng, tên khai sinh là Phạm Văn Thiện, sinh ngày 11-6-1912 tại ấp Long Thiềng, làng Long Hồ, tổng Bình Long, huyện Vĩnh Bình, tỉnh Vĩnh Long [nay thuộc xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long]. Năm 1930, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1931, ông được cử làm Bí thư Tỉnh ủy Mỹ Tho. Tháng 4-1931, ông bị địch bắt, sau đó bị giam tại xà lim án chém ở Khám Lớn - Sài Gòn, rồi bị đày ra nhà tù Côn Đảo.
Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, ông được đón về đất liền. Năm 1946, ông Phạm Hùng được cử là Bí thư Xứ ủy lâm thời Nam Bộ. Năm 1951, tại Đại hội lần thứ II của Đảng, ông được bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Năm 1952, ông được chỉ định làm Ủy viên Trung ương Cục miền Nam, sau đó là Phó Bí thư Trung ương Cục miền Nam kiêm Bí thư và Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến hành chính Phân Liên khu Đông Nam Bộ.
Năm 1954, Hiệp định Genève được ký kết, ông được cử làm Trưởng đoàn Quân đội nhân dân Việt Nam trong Ban Liên hiệp đình chiến Nam Bộ và Trưởng phái đoàn liên lạc Quân đội nhân dân Việt Nam bên cạnh Ủy ban Quốc tế tại Sài Gòn. Năm 1956, tại Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa II, ông được bầu làm Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Thống nhất Trung ương. Năm 1957, ông được cử giữ chức Bộ trưởng Phủ Thủ tướng. Tháng 4-1958, tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa I, ông là Phó Thủ tướng Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Năm 1967, ông được Bộ Chính trị phân công vào chiến trường miền Nam, làm Bí thư Trung ương Cục miền Nam và Chính ủy các lực lượng vũ trang giải phóng miền Nam. Năm 1975, là Chính ủy Bộ Chỉ huy Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Năm 1976, tại Đại hội lần thứ IV của Đảng, ông tiếp tục được bầu làm Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ [từ năm 1981 là Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng]. Từ năm 1980-1986, ông kiêm chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ [nay là Bộ Công an]. Tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa VIII [6-1987], ông được bầu làm Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ông là đại biểu Quốc hội các khóa II, III, VI, VII, VIII. Ông Phạm Hùng mất ngày 10-3-1988 khi đang đi công tác tại TP HCM.