Trẻ sơ sinh thường rụng rốn trung bình sau 7 ngày sau sinh, rốn lâu rụng có thể do hường xuyên các chất sát trùng, do mắc một số bệnh ở rốn hoặc do nhiễm trùng… Rốn thường rụng sau sinh 5-15 ngày [trung bình là 7 ngày]. Các trường hợp rốn lâu rụng thường do dùng thường xuyên các chất sát trùng, do mắc một số bệnh ở rốn hoặc do nhiễm trùng. Trẻ bị nhiễm trùng rốn có thể bị đe dọa tính mạng. Cuống rốn gồm 1 tĩnh mạch và 2 động mạch được bao phủ bằng lớp mô liên kết nhầy, có nhiệm vụ cung cấp máu từ mẹ qua bánh nhau để nuôi thai nhi. Sau khi sinh, tuần hoàn qua mạch máu rốn còn xảy ra khoảng 1-2 phút trước khi ngưng hẳn.
Khi nào trẻ sơ sinh rụng rốn?
Cuống rốn sau khi được kẹp cắt sẽ nhanh chóng khô, cứng và ngả màu đen [tình trạng hoại tử khô]. Mạch máu rốn co thắt lại và bít hẳn sau khoảng vài ngày, tuy nhiên nguy cơ nhiễm trùng vẫn còn cao sau khi rốn rụng.
Sự rụng rốn bắt đầu ở vùng chân rốn, với sự xuất hiện một ít dịch nhầy đục, rất khó phân biệt với mủ rốn do nhiễm trùng. Sau khi rốn rụng, chất dịch nhầy này vẫn còn được tiết ra cho đến khi rốn lành hẳn sau vài ngày. Đây là phản ứng viêm sinh lý. Xung quanh thời điểm rụng rốn, trẻ rất dễ bị nhiễm trùng rốn nếu không sạch.
Cách chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh
Đảm bảo nguyên tắc vô trùng nghiêm ngặt lúc sinh. Cắt rốn bằng dụng cụ vô trùng. Rửa tay trước và sau khi chăm sóc rốn và khi chăm sóc trẻ.
1/ Giữ vùng rốn trẻ sơ sinh sạch sẽ
- Giữ rốn và vùng xung quanh sạch, khô cho đến khi rụng. Khi rốn bị nhiễm bẩn phân hoặc nước tiểu, dùng gạc hoặc một mảnh khăn bằng vải cotton nhúng nước sạch [có thể với chút xà phòng] để rửa cuống rốn. Lau kỹ rốn bằng khăn sạch. Không được dùng bông gòn khô để lau rốn vì có thể sợi bông sẽ dính dưới cuống rốn.
- Để rốn hở, không băng kín rốn bằng băng gạc dày. Mặc quần áo sạch sẽ và không quấn trẻ quá chặt để không khí có thể lưu thông. Mặc tã dưới rốn. Hạn chế sờ, đụng vào cuống rốn và vùng quanh rốn để tránh nhiễm trùng từ tay không sạch.
- Tháo kẹp rốn khi cuống rốn đã khô teo. Không nhất thiết phải tắm trẻ mỗi ngày. Khi rốn chưa rụng, nên tắm kiểu “đầu” và “chân” để giữ rốn được khô. Không cần dùng dung dịch sát trùng rốn trong chăm sóc rốn bình thường. Không đắp hoặc bôi bất cứ chất gì lên rốn.
2/ Các biểu hiện dây rốn trẻ sơ sinh cần chú ý
- Các biện pháp hỗ trợ khác: Cho trẻ tiếp xúc da qua da với mẹ ngay sau sinh nhằm giúp trẻ có được vi khuẩn không gây bệnh thường trú trên da từ mẹ. Bú sữa mẹ để cung cấp kháng thể chống nhiễm trùng. Chủng ngừa uốn ván cho mẹ lúc mang thai và phụ nữ trong tuổi sinh đẻ để tránh uốn ván rốn cho trẻ sơ sinh.
- Cần mang trẻ đến cơ sở y tế để khám ngay nếu thấy trẻ có bất cứ biểu hiện nào sau đây: rốn rỉ dịch mủ vàng, hôi hoặc chảy máu; da vùng xung quanh rốn sưng nề đỏ; rốn rỉ dịch kéo dài sau khi đã rụng hơn 2 ngày; trẻ sốt, bú kém.
Cần làm gì khi trẻ bi nhiễm trùng rốn?
- Nhiễm trùng rốn thường là do nhiễm tụ cầu vàng hoặc trực khuẩn gram âm đường ruột. Một số trường hợp trẻ bị uốn ván rốn do bà mẹ không được chủng ngừa uốn ván lúc mang thai và thủ thuật chăm sóc không vô trùng. Biểu hiện là rốn đỏ và chảy mủ hôi, có quầng đỏ xung quanh, có thể gây chảy máu rốn. Bệnh có thể tiến triển nặng thành nhiễm trùng huyết với biểu hiện: trẻ ngủ ngủ li bì, bú kém, sốt hoặc hạ thân nhiệt; có thể bị viêm cơ thành bụng, hoại tử cân cơ mạc, viêm phúc mạc, viêm động mạch hoặc tĩnh mạch rốn, gây thuyên tắc tĩnh mạch gan hoặc áp-xe gan.
- Cách điều trị là chăm sóc rốn và dùng kháng sinh. Nếu do uốn ván rốn, cần điều trị thêm kháng độc tố uốn ván. Cho trẻ uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Chăm sóc rốn 2 lần mỗi ngày và bất cứ khi nào cuống rốn bị nhiễm bẩn. Các dung dịch sát trùng rốn có thể dùng: nước muối sinh lý, cồn 70 độ, cồn iode 2-3%. Dùng que gòn sạch hoặc gạc vô trùng thấm dung dịch sát trùng lau sạch rốn, lau từ vùng chân rốn [nên nâng cuống rốn lên để có thể lau sạch vùng chân rốn].
- Lau sạch thuốc sát trùng còn đọng lại ở chân rốn. Không đắp gạc hoặc rắc bột kháng sinh lên rốn. Không được cắt lể da xung quanh rốn.
tu khoa
- trẻ rụng rốn có đau không
- trẻ sơ sinh rụng rốn chảy máu
- ron tre so sinh co mui hoi phai lam sao
- rốn trẻ sơ sinh sau khi rụng
Khi cuống rốn khô lại và lành, nó có thể có màu nâu, xám hoặc đen, đó là bình thường. Thông thường sẽ không có vấn đề gì nếu bạn giữ rốn khô và sạch. Rốn sẽ rụng sau 1-2 tuần
Sau đây là một số vấn đề về rốn thường gặp:
1. Chảy máu rốn:
Mẹ sẽ thấy rỉ một vài giọt máu trên chỗ giữa cuống rốn đã khô và chân rốn, chảy máu do cọ xát tả vào cuống rốn. Chảy máu thường sẽ tự cầm hoặc cầm khi ấn nhẹ vùng rốn bằng miếng gạc sạch.
Nếu chảy máu tái dai dẳng hoặc chảy máu nhiều [vẫn còn chảy máu sau 10 phút đè ép hoặc tiếp tục chảy máu trên 3 lần], mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ, vì có thể có bệnh lý gây chảy máu rốn.
2. Rốn rụng muộn:
Thông thường rốn rụng sau 10-14 ngày tuổi, nhưng một số ít trường hợp có thể kéo dài > 3 tuần. Nên giữ rốn khô và kiểm tra da quanh rốn mỗi ngày. Rửa sạch chất tiết bám trên rốn một cách nhẹ nhàng và lau khô. Chú ý không được dùng cồn hoặc các chất sát khuẩn khác bôi lên rốn. Khi mặc tả, không nên để tả đè lên cuống rốn. Sau 3 tuần mà rốn chưa rụng, mẹ nên đưa con đi khám bác sĩ.
3. Rốn rỉ dịch:
Rốn rỉ dịch hoặc bị ẩm, hoặc có ít mủ trên bề mặt, thường xảy ra sau khi rốn đã rụng, trẻ có thể bị nhiễm trùng rốn mức độ nhẹ hoặc có bệnh lý rốn khác kèm theo như tồn tại ống niệu rốn, u hạt rốn... Mẹ nên đưa bé đi khám để được tầm soát bệnh lý rốn và hướng dẫn cách chăm sóc rốn.
Lưu ý: nên để rốn thoáng, không bôi thuốc kháng sinh hay thuốc sát trùng lên rốn.
4. Nhiễm trùng rốn:
Là tình trạng nhiễm trùng vùng rốn và mô xung quanh rốn gây sưng, đỏ hoặc đau, chảy dịch mủ, hôi, hoặc đôi khi chỉ nhẹ như rỉ dịch hoặc chảy máu nhẹ
Hình ảnh nhiễm trùng rốn nặng
Khi em bé có dấu hiệu nhiễm trùng rốn, cần phải đưa bé đi khám. Em bé sẽ được cho uống thuốc và hướng dẫn vệ sinh rốn đúng cách và nặng hơn là phải nhập viện điều trị. Nếu em bé được uống thuốc tại nhà, phải đảm bảo rằng em bé uống đủ liều thuốc ngay cả khi rốn đã cải thiện hơn.
Các nguyên tắc chung khi chăm sóc rốn bị nhiễm trùng:
- Rửa sạch tay trước và sau khi chăm sóc rốn.
- Tả của bé phải nằm ở mức dưới rốn cho đến khi rốn lành. Điều này giúp ngăn ngừa nhiễm bẩn từ phân và nước tiểu, nếu cần có thể cắt trên tả một lỗ nhỏ vùng tả đi qua rốn.
- Không nên mặc quần áo ép chặt vùng rốn.
- Không đặt bé ngâm vào thau nước tắm cho đến khi nhiễm trùng rốn đã lành.
- Không rắc bột chống hăm hoặc các loại bột khác lên rốn rỉ nước.
- Theo dõi các dấu hiệu diễn tiến nặng của nhiễm trùng như chân rốn và vùng quanh rốn sưng phồng, chảy mủ, có mùi hôi,…
Khi nào nên đưa trẻ đi tái khám ngay:
- Trẻ bị sốt.
- Các dấu hiệu của nhiễm trùng xấu hơn hoặc không cải thiện sau 2 ngày điều trị.
- Trẻ khóc hoặc có vẻ đau khi chạm vào rốn hoặc vùng quanh rốn.
- Chảy máu rốn nặng hơn.
- Chân rốn và vùng quanh rốn sưng phồng, chảy mủ, có mùi hôi.
- Trẻ bỏ bú.
- Trẻ ngủ nhiều hoặc giảm vận động hơn bình thường.
5. U hạt rốn:
Là 1 mảnh mô màu đỏ còn lại trên chân rốn sau khi rụng rốn. Nếu không được điều trị, nó sẽ rỉ dịch và gây viêm tấy kéo dài cả tháng. Nguyên nhân của tình trạng này hiện chưa rõ, nhưng nó không có nghĩa là bạn đã không chăm sóc rốn cho con
U hạt rốn
Điều trị u hạt rốn bao gồm:
- Bôi thuốc lên trên mô hạt để làm nó khô đi và rụng.
- Dùng thuốc để làm đông mô hạt.
- Đốt điện mô hạt [cắt bỏ mô hạt]
Bé nên được đi khám để bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị cho bé. U hạt rốn không có dây thần kinh nên điều trị sẽ không làm đau cho bé. Sau khi điều trị, mẹ chỉ vệ sinh vùng xung quanh bằng nước sạch vài lần/ngày. Vùng mô hạt sẽ đóng mày và tự rụng.
6. Thoát vị rốn
Thoát vị rốn là khi khiếm khuyết một phần cơ thành bụng và một phần quai ruột sẽ chui ra chỗ khuyết đó tạo nên một khối phồng. Khối phồng sẽ to hơn khi trẻ khóc hoặc uốn vặn, và sẽ nhỏ lại khi trẻ nằm yên.
hoát vị rốn gặp trong 10-20% trẻ sơ sinh. Khóc không làm cho khối thoát vị càng ngày càng to hơn và cũng không kéo dài lâu hơn. Thoái vị rốn không đau và không bị vỡ ra. Phần khuyết cơ này thường sẽ tự cải thiện sau 4 tuổi. Trong 1 số trường hợp, thoát vị rốn cần phải can thiệp bằng phẫu thuật:
- Khối thoát vị to hơn 2,5cm.
- Trẻ vẫn còn khối thoát vị sau 4 tuổi.
Khối thoát vị bị nghẹt không thể đẩy vào được [hiếm], trẻ sẽ đau, nôn ói. Trẻ nên được khám bác sĩ càng sớm càng tốt.