Một trong những ứng dụng của công nghệ vi sinh là khai thác, sử dụng các vi sinh gây bệnh cho sâu, bệnh hại cây trồng để sản xuất ra các chế phẩm sinh học bảo vệ cây trồng. Các chế phẩm này ngày càng được ưa chuộng vì chúng không gây độc cho con người và không làm ô nhiễm môi trường.
1.1. CHẾ PHẨM VI KHUẨN TRỪ SÂU
- Vi khuẩn có tinh thể prôtêin độc ở giai đoạn bào tử. Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể prôtêin độc, cơ thể sâu bọ bị tê liệt và bị chết sau 2-4 ngày
- Từ vi khuẩn Baccillus thuringiens ta sẽ sản xuất được thuốc trừ sâu Bt. Phổ biến rộng và hữu hiệu với các loại sâu như sâu cuốn lá, sâu tơ, sâu xanh, sâu khoang, sâu ăn tạp,...
Hình 1. Quy trình sản xuất chế phẩm Bt theo công nghệ lên men hiếu khí
1.2. CHẾ PHẨM VI RÚT TRỪ SÂU
Hiện nay người ta đã phát hiện hơn 250 bệnh virus ở 200 loài sâu bọ. Ở giai đoạn sâu non, sâu dễ bị nhiễm virus nhất.
1.2.1. Cách sản xuất ra chế phẩm
- Gây nhiễm virus nhân đa diện [NPV] trên sâu non [vật chủ]
- Nghiền nát sâu non đã bị nhiễm virus và pha với nước theo tỉ lệ nhất định
- Lọc lấy nước ta thu được dịch virus. Từ dịch này sản xuất ra chế phẩm thuốc trừ sâu N.P.V [Nuclear polyhedrin virus]
1.2.2. Quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm virus trừ sâu
Hình 2. Quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm virus trừ sâu
1.3. CHẾ PHẨM NẤM TRỪ SÂU
Có rất nhiều nhóm nấm gây bệnh cho sâu. Trong số này có hai nhóm: nấm túi và nấm phân trắng được ứng dụng rộng rãi trong phòng trừ dịch hại cây trồng.
1.3.1. Nấm túi ký sinh trên nhiều loại sâu bọ và rệp khác nhau
Sau khi bị nhiễm nấm, cơ thể sâu bị trương lên. Nấm càng phát triển thì các hệ cơ quan của sâu bọ càng bị ép vào thành cơ thể. Sâu bọ yếu dần rồi chết.
1.3.2. Nấm phấn trắng
- Có khả năng gây bệnh cho khoảng 200 loài sâu bọ
- Sâu bị nhiễm nấm, cơ thể sâu bị cứng lại và trắng ra như bị rắc bột
Hình 3. Quy trình sản xuất chế phẩm nấm trừ sâu
Câu 1
Thế nào là chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật?
Gợi ý trả lời:
Chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật là sử dụng chế phẩm có chứa vi sinh vật gây bệnh cho sâu, bệnh hại cây trồng.
Câu 2
Điền nội dung vào bảng dưới đây:
|
Tên chế phẩm |
Nguồn gốc |
Biểu hiện khi sâu bị nhiễm |
|
Chế phẩm vi khuẩn |
||
|
Chế phẩm virus |
||
|
Chế phẩm nấm |
Gợi ý trả lời:
|
Tên chế phẩm |
Nguồn gốc |
Biểu hiện khi sâu bị nhiễm |
|
Chế phẩm vi khuẩn |
Baccillus thuringiensis có tinh thể prôtêin độc |
Làm cho cơ thể sâu hại bị tê liệt và chết sau 2- 4 ngày. |
|
Chế phẩm virus |
Virus nhân đa diện NPV |
Làm cho cơ thể sâu hại mềm nhũn, do các mô tan rã, màu sắc và độ căng của cơ thể biến đổi. |
|
Chế phẩm nấm |
Nấm túi |
Làm cơ thể sâu hại trương lên do các hệ cơ quan bị ép vào thành cơ thể. |
|
Nấm phấn trắng |
Cơ thể sâu cứng lại và trắng ra như rắc bột. |
3. Luyện tập Bài 20 Công Nghệ 10
Sau khi học xong Bài 20: Ứng dụng công nghệ vi sinh sản xuất chế phẩm bảo vệ thực vật, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:
- Khái niệm chế phẩm sinh học
- Cơ sở khoa học và quy trình sản xuất chế phẩm vi khuẩn, virus và nấm trừ sâu
3.1. Trắc nghiệm
Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 20 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.
-
Câu 1:
Chế phẩm virut được sản xuất trên cơ thể:
- A. Sâu trưởng thành
- B. Sâu non
- C. Nấm phấn trắng
- D. Côn trùng
-
Câu 2:
Sâu bị nhiễm chế phẩm Bt, thì cơ thể sẽ:
- A. Trương phồng lên, nứt ra bộc lộ lớp bụi trắng như bi rắc bột
- B. Bị tê liệt, không ăn uống rồi chết
- C. Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết
- D. Mềm nhũn rồi chết
-
Câu 3:
Quy trình nào sau đây để sản xuất chế phẩm Bt theo công nghệ lên men hiếu khí?
- A. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng sâu – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
- B. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
- C. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
- D. Chuẩn bị môi trường – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
Câu 2- Câu 5: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online
3.2. Bài tập SGK và Nâng cao
Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Công nghệ 10 Bài 20 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.
Bài tập 1 trang 62 SGK Công nghệ 10
Bài tập 2 trang 62 SGK Công nghệ 10
Bài tập 3 trang 62 SGK Công nghệ 10
4. Hỏi đáp Bài 20 Chương 1 Công Nghệ 10
Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Công Nghệ HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!
Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!
Tailieumoi.vn xin giới thiệu đến các quý thầy cô, các em học sinh lớp 10 tài liệu Lý thuyết, trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 20: Ứng dụng công nghệ vi sinh sản xuất chế phẩm bảo vệ thực vật đầy đủ, chi tiết. Bài học Bài 20: Ứng dụng công nghệ vi sinh sản xuất chế phẩm bảo vệ thực vật môn Công nghệ lớp 10 có những nội dung sau:
Mời quí bạn đọc tải xuống để xem đầy đủ tài liệu lý thuyết, trắc nghiệm Công nghệ 10 Bài 20: Ứng dụng công nghệ vi sinh sản xuất chế phẩm bảo vệ thực vật:
Công nghệ 10 Bài 20: Ứng dụng công nghệ vi sinh sản xuất chế phẩm bảo vệ thực vật
Một trong những ứng dụng của công nghệ vi sinh là khai thác, sử dụng các vi sinh gây bệnh cho sâu, bệnh hại cây trồng để sản xuất ra các chế phẩm sinh học bảo vệ cây trồng. Các chế phẩm này ngày càng được ưa chuộng vì chúng không gây độc cho con người và không làm ô nhiễm môi trường.
I - CHẾ PHẨM VI KHUẨN TRỪ SÂU
Vi khuẩn sản xuất chế phẩm trừ sâu là những vi khuẩn có tinh thể protein độc ở giai đoạn bào tử, rất độc với một số sâu bọ nhưng không độc nhiều loài khác.
Tinh thể protein độc có hình quả trám hoặc lập phương. Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể protein độc, cơ thể sâu bọ bị tê liệt và bị chết sau 2 – 4 ngày.
Loài vi khuẩn quan tâm nghiên cứu nhất là Baccillus thuringiensis, từ loại vi khuẩn này người ta sản xuất ra thuốc trừ sâu Bt. Quy trình sản xuất như sau:
II - CHẾ PHẨM VI RÚT TRỪ SÂU
Hiện nay người ta đã phát hiện hơn 250 bệnh virus ở 200 loài sâu bọ. Ở giai đoạn sâu non, sâu dễ bị nhiễm virus nhất.
Khi mắc bệnh vi rút, cơ thể sâu bọ mềm nhũn do mô tan rã, màu sắc và độ căng cơ thể biến đổi.
Để sản xuất ra chế phẩm vi rút trừ sâu, người ta gây nhiễm virus nhân đa diện [NPV] trên sâu non [vật chủ]. Nghiền nát sâu non đã bị nhiễm virus và pha với nước theo tỉ lệ nhất định. Lọc lấy nước ta thu được dịch virus. Từ dịch này sản xuất ra chế phẩm thuốc trừ sâu N.P.V
Quy trình công nghệ sản xuất chế phẩm virus trừ sâu
Chế phẩm N.P.V dùng để trừ sâu róm thông, sâu đo, sâu xanh hại bông, đay, thuốc lá, …
III - CHẾ PHẨM NẤM TRỪ SÂU
Có rất nhiều nhóm nấm gây bệnh cho sâu. Trong số này có hai nhóm: nấm túi và nấm phân trắng được ứng dụng rộng rãi trong phòng trừ dịch hại cây trồng.
Nấm túi ký sinh trên nhiều loại sâu bọ và rệp khác nhau Sau khi bị nhiễm nấm, cơ thể sâu bị trương lên. Nấm càng phát triển thì các hệ cơ quan của sâu bọ càng bị ép vào thành cơ thể. Sâu bọ yếu dần rồi chết.
Nấm phấn trắng có khả năng gây bệnh cho khoảng 200 loài sâu bọ
Khi bị nhiễm bệnh, cơ thể sâu bị cứng lại và trắng ra như bị rắc bột, chết vài ngày sau nhiễm bệnh
Từ nấm phấn trắng, người ta sản xuất chế phẩm nấm Beauveria bassiana trừ sâu hại cây trồng: sâu róm thông, sâu đục thân ngô, rầy nâu hại lúa, bọ cánh cứng khoai tây, …
Câu 1: Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể prôtêin độc sâu bọ sẽ bị tê liệt và chết sau:
A. 1 ngày
B. 1 tuần
C. Khoảng 5-6 ngày
D. 2-4 ngày
Đáp án: D. 2-4 ngày
Giải thích:Sau khi nuốt phải bào tử có tinh thể prôtêin độc sâu bọ sẽ bị tê liệt và chết sau: 2-4 ngày – SGK trang 60
Câu 2: Thế nào là chế phẩm vi khuẩn trừ sâu?
A. Dùng vi khuẩn gây nhiễm lên sâu để sản xuất thuốc trừ sâu
B. Là chế phẩm chứa các vi khuẩn gây bệnh cho sâu
C. Là chế phẩm chứa các vi khuẩn gây độc cho sâu
D. Nuôi sâu hàng loạt để cấy vi khuẩn
Đáp án: C. Là chế phẩm chứa các vi khuẩn gây độc cho sâu
Giải thích: Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu: Là chế phẩm chứa các vi khuẩn gây độc cho sâu
Câu 3: Chế phẩm Bt là gì?
A. Chế phẩm thảo mộc trừ sâu
B. Chế phẩm nấm trừ sâu
C. Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu
D. Chế phẩm virus trừ sâu
Đáp án: C. Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu
Giải thích:Chế phẩm Bt là : Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu – SGK trang 61
Câu 4:Sâu bị nhiễm chế phẩm trừ sâu nào thì cơ thể sâu bị mềm nhũn rồi chết?
A. Chế phẩm nấm trừ sâu
B. Chế phẩm virus trừ sâu
C. Chế phẩm vi khuẩn trừ sâu
D. Tất cả các chế phẩm trên
Đáp án: B. Chế phẩm virus trừ sâu
Giải thích: Sâu bị nhiễm chế phẩm virus trừ sâu thì cơ thể sâu bị mềm nhũn rồi chết – SGK trang 61
Câu 5: Sâu bị nhiễm chế phẩm nấm phấn trắng thì cơ thể sẽ:
A. Mềm nhũn rồi chết
B. Trương phồng lên, nứt ra bộc lộ lớp bụi trắng như bị rắc bột
C. Bị tê liệt, không ăn uống rồi chết
D. Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết
Đáp án: D. Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết
Giải thích: Sâu bị nhiễm chế phẩm nấm phấn trắng thì cơ thể sẽ: Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết – SGK trang 62
Câu 6:Chế phẩm virut được sản xuất trên cơ thể:
A. Sâu trưởng thành
B. Sâu non
C. Nấm phấn trắng
D. Côn trùng
Đáp án: B. Sâu non
Giải thích: Chế phẩm virut được sản xuất trên cơ thể: Sâu nôn – SGK trang 61
Câu 7: Sâu bị nhiễm chế phẩm Bt, thì cơ thể sẽ:
A. Trương phồng lên, nứt ra bộc lộ lớp bụi trắng như bi rắc bột
B. Bị tê liệt, không ăn uống rồi chết
C. Cứng lại và trắng ra như bị rắc bột rồi chết
D. Mềm nhũn rồi chết
Đáp án: B. Bị tê liệt, không ăn uống rồi chết
Giải thích: Sâu bị nhiễm chế phẩm Bt, thì cơ thể sẽ: Bị tê liệt, không ăn uống rồi chết – SGK trang 60
Câu 8:Quy trình nào sau đây để sản xuất chế phẩm Bt theo công nghệ lên men hiếu khí?
A. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng sâu – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
B. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
C. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
D. Chuẩn bị môi trường – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
Đáp án: C. Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm
Giải thích: Quy trình nào để sản xuất chế phẩm Bt theo công nghệ lên men hiếu khí: Chuẩn bị môi trường – Khử trùng môi trường – Cấy giống sản xuất– Ủ và theo dỏi quá trình lên men – Thu hoạch và tạo dạng chế phẩm – Hình 20.1 SGK trang 61
Câu 9:Quy trình nào sau đây để sản xuất chế phẩm vi rút trừ sâu?
A. Nuôi sâu hàng loạt – Nhiễm bệnh vi rút cho sâu - Sấy khô - Kiểm tra chất lượng - Pha chế chế phẩm - Đóng gói
B. Nuôi sâu hàng loạt – Nhiễm bệnh vi rút cho sâu - Pha chế chế phẩm - Sấy khô - Kiểm tra chất lượng - Đóng gói
C. Nuôi sâu hàng loạt - Pha chế chế phẩm – Nhiễm bệnh vi rút cho sâu- sấy khô - Kiểm tra chất lượng - Đóng gói
D. Nuôi sâu hàng loạt – Nhiễm bệnh vi rút cho sâu - Pha chế chế phẩm - Kiểm tra chất lượng - Đóng gói
Đáp án: B. Nuôi sâu hàng loạt – Nhiễm bệnh vi rút cho sâu - Pha chế chế phẩm - Sấy khô - Kiểm tra chất lượng - Đóng gói
Giải thích: Quy trình để sản xuất chế phẩm vi rút trừ sâu: Nuôi sâu hàng loạt – Nhiễm bệnh vi rút cho sâu - Pha chế chế phẩm - Sấy khô - Kiểm tra chất lượng - Đóng gói – Hình 20.2 SGK trang 61
Câu 10: Nhóm nấm được ứng dụng rộng rãi trong phòng trừ sâu hại cây trồng là:
A. Nấm túi
B. Nấm sợi
C. Nấm men
D. Nấm đảm
Đáp án: A. Nấm túi
Giải thích: Nhóm nấm được ứng dụng rộng rãi trong phòng trừ sâu hại cây trồng là: Nâm túi – SGK trang 62