Soạn văn tóm tắt văn bản tự sự lớp 10

Soạn Văn 10 bài Tóm tắt văn bản tự sự rất hay bao gồm các phần: Hướng dẫn soạn bài; Kiến thức trọng tâm; Gợi ý luyện tập

TÓM TẮT VĂN BẢN TỰ SỰ

9. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI

Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính.

1. Các nhân vật chính: An Dương Vương, Mị Châu, Trọng Thuỷ.

1. Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật An Dương Vương

– Các sự kiện chính về nhân vật An Dương Vương.

– Diễn biến của các sự việc quan hệ đến An Dương Vương với các nhân vật khác, các lời nói, hành động của nhân vật trong từng sự việc.

– Các sự việc xảy ra với An Dương Vương: An Dương Vương xây thành, An Dương làm nỏ thần, An Dương để mất nỏ thần, An Dương Vương thua trận, An Dương Vương chạy trốn.

2. Tóm tắt dựa theo nhân vật Mị Châu

3. Cách tóm tắt văn bản tự sự dựa vào nhân vật chính

– Đọc văn bản và xác định nhân vật chính.

– Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó.

-Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo các diễn biến của các sự việc.

II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM

– Tóm tắt văn bản tự sự dựa theo nhân vật chính là viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn những việc cơ bản xảy ra với nhân vật đó. Bản tóm tắt phải trung thành với văn bản gốc.

– Khi tóm tắt cần:

+ Đọc kĩ văn bản, xác định nhân vật chính.

+ Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó.

+ Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo diễn biến của các sự việc.

III. GỢI Ý LUYỆN TẬP

Bài tập 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10, tập 1 – trang 121 – 122)

– Mục đích:

+ Tiễn dặn người yêu tóm tắt toàn bộ truyện giúp người đọc hiểu và nhớ cốt truyện.

+ Chuyện người con gái Nam Xương tóm tắt một phần truyện là dẫn chứng chứng minh cho một nhận xét.

– Cách tóm tắt:

+ Tiến dặn người yêu tóm tắt đầy đủ theo diễn biến truyện.

+ Chuyện người con gái Nam Xương tóm tắt một phần truyện, chỉ dựa vào một số chi tiết, sự việc tiêu biểu, phục vụ cho việc làm sáng tỏ ý kiến nhận xét.

+ Có nhiều cách tóm tắt khác nhau để phục vụ những mục đích khác nhau.

Bài tập 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10, tập 1 – trang 122)

Trọng Thủy là con trai của Triệu Đà, là hoàng tử nước láng giềng của Âu Lac. Thấy vua An Dương Vương xây thành, chế được nỏ thần Triệu Đà có âm mưu xâm lược nước ta. Những lần Triệu Đà xâm lược nước ta đều bị vua An Dương Vương lấy nỏ thần ra chiến đấu và Triệu Đà bị thua cuộc. Biết vua có vũ khí siêu phàm, Triệu Đà cử Trọng Thủy sang giao hòa, cưới Mị Châu về làm vợ nhằm xem bí quyết của nỏ thần. Trọng Thủy nói lời ngon ngọt với Mị Châu để Mị Châu cho xem nỏ thần. Sau khi xem được nỏ thần, Trọng Thủy lấy cớ về nước báo cho Triệu Đà xâm lược Âu Lạc. Vua An Dương Vương thấy nhiều lần quân giặc thua trận nên không đề phòng, khi quân Đà kéo gần tới Loa Thanh, vua mang nỏ thần ra bắn thì nỏ thần đã bị đánh tráo. Vua cùng Mị Châu lên ngựa, chạy về phía Nam. Đúng lời hẹn ước với Trọng Thủy, Mị Châu rắc lông ngỗng trên đường khiến quân Đà tìm được dấu vết. Đến bờ biển, rùa Vàng hiện lên tố cáo Mị Châu là giăc, An Dương Vương cầm kiếm chém Mị Châu rồi cùng rùa Vàng đi xuống biển. Trọng Thủy tới nơi ôm xác Mị Châu mà khóc. Khi Trọng Thủy tắm ở giếng Loa Thành vì thương nhớ Mị Châu mà tự vẫn. Sau này người đời lấy nước giếng Loa Thành mà rửa ngọc trai thì ngọc bỗng sáng lóa.

Bài tập 3 (Sách giáo khoa Ngữ văn 10, tập 1 – trang 122)

Tấm mồ côi mẹ từ nhỏ, cha Tấm lấy vợ bé. Sau khi cha mất Tấm ở với dì ghẻ và em cùng cha khác mẹ của mình là Cám. Hàng ngày, Tấm phải làm lụng vất vả, cực nhọc còn mẹ con Cám chỉ suốt ngày chơi bời. Một hôm, dì bảo hai chị em ra đồng bắt tép, ai bắt được nhiều hơn sẽ được dì cho cái yếm đỏ. Tấm hí hửng ra đồng cặm cụi bắt được đầy giỏ. Cám hái hoa bắt bướm nên chẳng được con nào. Cám lừa Tấm trút hết giỏ tép. Tấm ngồi khóc và Bụt hiện lên giúp Tấm, Tấm nuôi con cá bống còn lại duy nhất trong giỏ nhưng lại bị mẹ con Cám phát hiện nên đã lừa Tấm, giết cá bống. Tấm về nhà không thấy cá đâu, Tấm khóc Bụt lại hiện ra giúp Tấm. Đến ngày mở hội, dì ghẻ bắt Tấm ở nhà nhặt thóc ra thóc, gạo ra gạo mới cho Tấm trẩy hội. Tấm khóc, Bụt lại hiện lên giúp Tấm và cho Tấm quần áo đẹp. Trên đường đi, Tấm làm rơi chiếc dày, vua nhặt được và có lệnh ai thử vừa chiếc dày sẽ cưới làm hoàng hậu. Tấm đã trở thành hoàng hậu, nhưng bị mẹ con Cám hãm hại hết lần này đến lần khác, Tấm đều hóa thân để chống lại, mắng chửi Cám, từ chim vàng anh, rồi cây xoan đào, khung cửi cuối cùng là quả thị thơm. Một ngày tình cơ, vua đi ngang qua hàng nước, thấy miếng trầu Tấm têm đã xin bà hàng nước được gặp con gái bà. Đó chính là Tấm bước ra từ trong quả thị. Vua đưa Tấm vào cung, mẹ con Cám bị Tấm trừng trị.

1. Xác định nhân vật chính của truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy: Truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy có ba nhân vật chính là An Dương Vương, Mị Châu và Trọng Thủy.

2. Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật An Dương Vương: Ta là vua nước Âu Lạc họ tên là Thục Phán. Ta cho xây thành ở đất Việt Thường nhưng hễ đắp tới đâu lại lở tới đấy. Một hôm có cụ già từ phương đông tới nói: Sẽ có sứ Thanh Giang đến giúp vua xây thành. Hôm sau ta mừng rỡ cho người ra đón mới biết sứ Thanh Giang là một con rùa vàng. Thành xây nửa tháng thì xong, vững chãi và kiên cố. Trước khi về biển, rùa vàng còn tháo vuốt đưa cho ta làm lẫy nỏ thần chống giặc. Có thành cao, hào sâu lại có nỏ thần, ta rất nhiều lần đã đánh cho quân của Triệu Đà đại bại. Đà không dám đối chiến, bèn xin hoà và cho con trai là Trọng Thuỷ sang cầu hôn. Ta đồng ý gả con gái Mị Châu, lại cho cả Trọng Thuỷ ở lại Loa Thành làm rể. Có được cơ hội tốt, Trọng Thuỷ bên dụ dỗ Mị Châu cho xem nỏ thần rồi đánh tráo ngay lẫy nỏ. Quân Triệu Đà phá được nỏ thần bèn ồ ạt tất công. Ta trong khi ấy cậy có nỏ Liên Châu vẫn điềm nhiên ngồi đánh cờ. Loa Thành bị vỡ, ta bèn mang theo con gái chạy xuống phía Nam. Thế nhưng cùng lúc ấy Trọng Thuỷ lại theo dấu lông ngỗng mà Mị Châu rắc ở đường đuổi theo. Cùng đường, lại nghe sứ Thanh Giang nhắc nhở "Giặc ở ngay sau nhà vua đó", ta bèn tuốt kiếm chém Mị Châu rồi cầm rừng tê bảy tấc rẽ nước xuống biển.

3. Tóm tắt truyện theo nhân vật Mị Châu: Ta là con gái của Vua nước Âu Lạc, An Dương Vương Thục Phán tên Mị Châu. Nhân việc Triệu Đà thua trận xin cầu hoà và muốn được cho con trai sang ở rể, ta được vua cha thuận ý gả cho Trọng Thuỷ. Ta rất mực yêu chồng lại ngây thơ khờ dại nên đã vô ý đem bí quyết nỏ thần ra nói với người chồng gián điệp. Có được nỏ thần, Trọng Thuỷ muốn xin về, ta lại nói: Sau này, nếu có gặp cảnh biệt li thì cứ theo dấu chiếc áo lông ngỗng của thiếp mà tìm. Trọng Thuỷ về nhà, rồi cùng cha đem đội quân sang đánh. Loa Thành đại bại, ta theo cha chạy xuống phương Nam nhưng vừa đi ta lại vừa rắc lông ngỗng làm dấu cho Trọng Thuỷ. Chạy ra bờ biển vua cha nổi giận tuốt gươm ra chém. Trước khi chết, ta còn khấn: Nếu có lòng phải nghịch thì khi chết đi nguyện biến thành cát bụi, bằng không thì xin được biến thành châu ngọc để rửa sạch mối nhục thù. Ta chết, máu ta chảy xuống biển, trai sò ăn phải đều biến thành hạt châu. Xác ta được Trọng Thuỷ đem về mai táng ở Loa Thành, Trọng Thuỷ thương nhớ ta, sau đó cũng lao đầu xuống giếng mà chết. Người đời sau mò được ngọc ở biển Đông đem về giếng ấy mà rửa thì ngọc càng thêm sáng.

4. Cách tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính:

- Đọc kĩ văn bản, xác định nhân vật chính.

- Chọn các sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của các sự việc đó.

- Tóm tắt các hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo diễn biến của các sự việc.

2. Soạn câu 1 luyện tập trang 121 SGK Ngữ văn 10 đầy đủ

1. Xác định phần tóm tắt văn bản:

- Chúng ta nhận thấy ở văn bản tóm tắt đầu tiên (truyện thơ Tiễn dặn người yêu) là tóm tắt toàn bộ câu chuyện để người đọc nắm bắt và nhớ được cốt truyện.

- Bản tóm tắt 2 (Chuyện Người con gái Nam Xương) được bắt đầu từ "Chàng Trương đi đánh giặc ... đến không kịp nữa" nhằm dùng làm dẫn chứng để làm sáng rõ ý kiến.

2. Tùy vào mục đích mà tóm tắt lại toàn bộ hay chỉ tóm tắt một đoạn cần thiết. Bản tóm tắt (1) tóm tắt lại toàn bộ câu chuyện, còn bản tóm tắt (2) chỉ tóm tắt lại một đoạn truyện.

3. Soạn câu 2 luyện tập trang 122 SGK Ngữ văn 10 đầy đủ

Quân Triệu Đà luôn nuôi âm mưu sẽ sang xâm lược nước Âu Lạc của vua An Dương Vương cho bằng được. Sau nhiều lần mang quân xâm lược Âu Lạc thất bại, Triệu Đà lập mưu sai con là Trọng Thủy sang hỏi cưới Mị Châu. Khi được vua An Dương Vương đồng ý gả Mị Châu, Trọng Thủy xin ở rể và dụ dỗ Mị Châu cho xem trộm nỏ thần. Trọng Thủy đánh cắp nỏ thần, trước ngày về nước còn hứa hẹn sẽ theo dấu lông ngỗng của Mị Châu để tìm nàng. Trọng Thủy về nước rồi cùng Triệu Đà kéo quân xâm lược Âu Lạc, lần này, vua An Dương Vương chủ quan nên mất thành. Trọng Thủy tìm Mị Châu, lần theo dấu lông ngỗng của nàng tới bên bờ biển thì thấy xác của Mị Châu, bèn mang xác về Loa Thành an táng. Từ đó Trọng Thủy thương nhớ Mị Châu, khi nhìn xuống giếng thấy bóng của Mị Châu thì lao đầu xuống giếng chết. Người đời sau lấy ngọc trai ở biển Đông đem rửa bằng nước giếng thì thấy ngọc thêm sáng.

4. Soạn câu 3 luyện tập trang 122 SGK Ngữ văn 10 đầy đủ

Ta là Tấm, ta mồ côi mẹ từ nhỏ. Từ khi cha lấy vợ mới, ta phải sống chung với hai mẹ con dì. Khi cha mất, hai mẹ con họ ngày càng trở nên độc ác, luôn bắt ta chịu thiệt muôn phần. Đi bắt tôm tép, Cám đã lừa lấy hết giỏ cá của tôi rồi mang về để được dì thưởng cho quần áo mới. Tôi đã khóc rất nhiều, và lần nào cũng được Bụt giúp đỡ. Họ giết cá bống, không cho tôi đi hội, giết tôi để thay thế Cám vào vào cung với vua. Tôi biến thành chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi để được gần và bảo vệ vua khỏi tay mẹ con họ. Năm lần bảy lượt bị mẹ con Cám hãm hại nhưng tôi đều vượt qua. Cuối cùng, sau khi biến thành quả thị rồi về chung sống với một bà lão hàng nước. Sau khi bà biết quả ta biến ra từ quả thị, giúp bà làm việc nhà thì bà nhận ta làm con gái. Một ngày, khi vua ghé hàng nước của hai mẹ con ta, chàng đã nhận ra miếng trầu cánh phượng ta têm. Hai vợ chồng gặp lại nhau và ta được trở lại cung. Lần này, ta đã trừng trị mẹ con Cám vì những tội ác họ đã gây ra. Cuối cùng, ta được sống một cuộc sống hạnh phúc bên nhà vua.