Việc sử dụng máy đo huyết áp để kiểm soát huyết áp tại nhà hiện khá phổ biến từ thành thị đến nông thôn.
Hầu hết mọi người khi kiểm tra huyết áp tại nhà đều dùng máy đo huyết áp điện tử Việc sử dụng máy đo huyết áp để kiểm soát huyết áp tại nhà hiện khá phổ biến từ thành thị đến nông thôn. Hầu hết mọi người khi kiểm tra huyết áp tại nhà đều dùng máy đo huyết áp điện tử, rất ít người sử dụng máy đo huyết áp thủy ngân.
Lý do chính bởi vì máy đo huyết áp điện tử dễ sử dụng, không đòi hỏi kĩ thuật quá phức tạp và không cần người thứ 2 hỗ trợ. Tuy nhiên, có không ít người đo sai cách nhưng lại quá tin tưởng vào kết quả dẫn đến tai biến khó lường.
| |
| Đo huyết áp bắp tay hay cổ tay đều phải đảm bảo băng quấn tay ngang với tim. |
Việc sử dụng máy đo huyết áp để kiểm soát huyết áp điện tử [thiết bị y tế gia đình] tại nhà hiện khá phổ biến từ thành thị đến nông thôn. Đây là một phương pháp được các chuyên gia khuyến khích áp dụng, nhất là đối với người bệnh tăng huyết áp. Tuy nhiên, có không ít người đo sai cách nhưng lại quá tin tưởng vào kết quả dẫn đến tai biến khó lường.
Trường hợp điển hình
Bà Lê Thị T. ở Ninh Bình, năm nay 61 tuổi, gần đây thấy thường bị ù tai, mặt đỏ, đôi khi lại có biểu hiện buồn nôn. Bà đi khám bệnh thì được các bác sĩ kết luận bị tăng huyết áp và cho thuốc điều trị, hẹn 1 tháng sau tái khám.
Về nhà, bà T. đến cửa hàng thiết bị y tế sắm ngay cho mình một chiếc huyết áp kế điện tử vì theo lời giới thiệu của người bán hàng, dụng cụ này dễ sử dụng mà kết quả lại chính xác. Những ngày đầu, bà uống thuốc đều đặn và đo huyết áp ngày một lần vào buổi sáng. Các chỉ số tâm thu và tâm trương đều bình thường. Bà rất yên tâm.
Tháng thứ nhất trôi qua suôn sẻ, bà T. tin rằng mình đã biết cách kiểm soát tốt bệnh. Sang tháng thứ hai, bà vẫn được bác sĩ cho thuốc điều trị huyết áp. Ở nhà, bà vẫn đo huyết áp mỗi ngày một lần nhưng khi thấy chỉ số huyết áp ổn định lại sợ uống thuốc có tác dụng phụ, bà tự ý ngừng thuốc.
Chỉ sau vài hôm, bà phải vào viện cấp cứu do tai biến mạch máu não vì huyết áp tăng quá cao không được kiểm soát. Rất may sau thời gian điều trị tích cực, di chứng của bệnh để lại không nhiều.
Theo giải thích của bác sĩ, nguyên nhân khiến bà T. bị tai biến là do bà tự đo huyết áp nhưng chưa đúng cách, máy cho kết quả sai nhưng bà lại quá tin tưởng, bỏ thuốc điều trị dẫn đến tai biến.
Khắc phục thế nào?
Thời gian và số lần đo: GS.TS. Nguyễn Văn Thông khuyên người bệnh đo huyết áp tại nhà nên thực hiện vào buổi sáng khi vừa ngủ dậy. Tránh đo khi vừa leo cầu thang, tập thể dục, đi bộ, vừa mới ăn no hay quá đói, quá mệt… vì huyết áp khi đó có thể cao hoặc thấp hơn con số trung thực.
Cần phải đo liên tiếp 3 lần, cách nhau 5 phút rồi lấy chỉ số trung bình trong ít nhất ba ngày liền nhau để kết luận chắc chắn huyết áp có cao hay không. Nên đo ở cả hai cánh tay, bên nào có số đo cao thì lấy số đó làm kết quả chính thức. Ngoài ra, người bệnh cần ghi chép lại kết quả mỗi lần đo vào sổ để kiểm soát, tránh việc nhớ nhớ, quên quên không chính xác.
Vị trí đo: khi dùng máy đo điện tử, người bệnh có thể đo ở bắp tay hoặc cổ tay nhưng thường máy đo ở bắp tay cho độ chính xác cao hơn vì khi đo ở cổ tay, cánh tay khó giữ yên trong quá trình đo.
Đối với máy đo ở bắp tay, có thể đặt cánh tay nằm ngửa trên mặt bàn với điểm cảm ứng nằm trên nếp gấp khuỷu tay 3cm. Đối với máy đo ở cổ tay, phải gập cánh tay một góc khoảng 45 độ. Cần chú ý, cả hai cách đo phải đặt điểm cảm ứng trong băng quấn tay nằm ngang với tim.
Tư thế đo: khi đo huyết áp, người bệnh phải ở trong trạng thái thả lỏng người, thư giãn, ngồi thoải mái trên ghế có dựa lưng, tay đặt trên bàn ngang tim, chân chạm đất, để thẳng không bắt chéo chân. Trước khi đo, nên đi tiểu vì bàng quang đầy nước tiểu cũng khiến cho huyết áp tâm thu tăng tới 10-15mmHg. Trong khi đo, không nên nói chuyện, ăn uống vì dễ làm huyết áp tăng cao hơn.
Thiết bị đo: cần đảm bảo máy đo đủ năng lượng hoạt động, tốt nhất là thay pin trước khi đo. Không nên để máy đo ở nhiệt độ quá nóng vì có thể gây ra sai lệch 1 - 2 đơn vị. Nhiệt độ trong phòng khi đo cũng cần đảm bảo ở mức độ bình thường, không nên quá lạnh làm mạch máu co lại khiến huyết áp tạm thời tăng cao.
Bao quấn tay đảm bảo độ dài vừa phải vì nếu quá nhỏ so với cánh tay làm tăng huyết áp [có thể lên đến hàng chục mmHg], băng quá lớn lại cho chỉ số thấp hơn. Mỗi năm một lần, người bệnh nên mang máy đo đến nhờ bác sĩ hoặc y tá kiểm soát xem máy còn hoạt động tốt hay không.
Hiện tại có 2 loại máy đo huyết áp tại nhà phổ biến là huyết áp kế điện tử và huyết áp kế dùng tay [khó thực hiện hơn do đòi hỏi người đo phải biết đếm nhịp tim nên ít được sử dụng hơn]. Đối với mỗi loại máy đo có những đặc điểm riêng nhưng yêu cầu chung về tư thế, thời gian, số lần đo… thì người bệnh cần thực hiện nghiêm chỉnh. Bên cạnh đó, người bệnh không nên quá tin tưởng, phụ thuộc vào chỉ số huyết áp tự đo được mà không tái khám hay bỏ dở điều trị vì dễ dẫn đến tai biến oan.
| Sai lầm thường gặp nhất GS.TS. Nguyễn Văn Thông - Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam cho biết, khi đo huyết áp tại nhà, nguyên nhân khiến kết quả sai lệch thường do người bệnh chỉ đo một lần, đặt điểm cảm ứng trong băng quấn tay không đúng vị trí, vừa đo vừa nói chuyện hay quên không ghi lại các chỉ số đã đo để kiểm soát. Ngoài ra, chỉ số huyết áp sai còn do thiết bị như máy sắp hết pin, máy được bảo quản ở nhiệt độ không thích hợp. |
[Theo SK&ĐS]
Làm thế nào để sửa chữa máy đo huyết áp điện tử? Nhiều gia đình có người bị huyết áp thấp hoặc bệnh nhân tăng huyết áp sẽ cần đến máy đo huyết áp điện tử để tiện theo dõi huyết áp bất cứ lúc nào.
Nhưng nếu máy đo huyết áp điện tử có dấu hệu bất thường hay không thể sử dụng bình thường thì sao?
Bài viết này giới thiệu cách sửa lỗi máy đo huyết áp điện tử và cho biết cách sử dụng máy đo huyết áp điện tử đúng cách trong cuộc sống hàng ngày?
Nguyên lý hoạt động máy đo huyết áp điện tử
Các hình thức khác nhau của máy đo huyết áp điện tử tự động được chia đại khái thành ba loại: loại cổ tay, loại ngón tay và loại vòng bít. Bất kể định dạng nào, sau khi chuẩn bị lấy mẫu, bạn chỉ cần nhấn nút khởi động để hoàn tất toàn bộ quá trình đo.
Ngoài chức năng hiển thị huyết áp tâm thu, huyết áp tâm trương, giá trị trung bình, kết quả đo còn có thể hiển thị giá trị mạch, với hai chế độ hiển thị là kPa hoặc mmHg.
Máy đo huyết áp có cấu tạo gồm bộ phận đo, bộ phận bơm khí, bộ phận điều khiển chính, màn hình hiển thị và bộ phận cấp nguồn.
Máy đo huyết áp điện tử là chương trình được thiết kế theo nguyên lý hoạt động của huyết áp kế cột thủy ngân, với cảm biến áp suất là thiết bị phát hiện chính, phát hiện phồng, xì theo chương trình đã thiết kế, nhằm đạt được kết quả điều khiển, phân tích, đếm và hiển thị dạng số trên màn hình.
Ví dụ: Máy đo huyết áp điện tử khi bật máy lên thì không có phản hồi. Có hai tiếng bíp khi lắp lại pin, không hiển thị trên màn hình và không có phản hồi khi nhấn bất kỳ phím điều khiển nào.
Lỗi máy đo huyết áp không hoạt động
Hiện tượng: Không có phản hồi khi bạn nhấn bất kỳ phím điều khiển nào.
Phân tích nguyên nhân lỗi
Một là điện áp pin quá thấp
Hai là pin chỉ cấp nguồn một phần cho bảng mạch
Thứ ba là bảng mạch bị hư hỏng.
Biện pháp khắc phục
Các linh kiện trên bảng mạch không dễ bị hư hỏng, nên kiểm tra hai mục đầu tiên.
Phát hiện điện áp của mỗi pin là bình thường [phương pháp kiểm tra dung lượng pin đơn giản]:
Đầu tiên đặt đồng hồ vạn năng vào dải 500mA
Đo dòng ngắn mạch "tức thời" của một pin để ước tính dung lượng pin, tức là xem góc lệch và tốc độ của kim đồng hồ vạn năng.
Phương pháp này thực tế đơn giản.
Do máy không có bản vẽ đi kèm nên chỉ có thể đại tu dựa trên kinh nghiệm. Đầu tiên kiểm tra tất cả các tụ tách của bộ nguồn, các tụ này có công suất lớn, thường là 100-2200uF. Sau khi đo thì không thấy điện áp ở hai đầu của tụ tách C6 [470uF / 16V], nhưng có sạc và xả , và C6 không bị hỏng.
Vì tụ điện tách này được nối song song với pin nên một dây dẫn được sử dụng để nối điện cực dương của pin với điện cực dương của tụ điện C6. Sau đó đo hiệu điện thế trên C6 là 6V là bình thường.
Máy chạy thử, nhấn nút nguồn [POWER], nhấn nút cài đặt, nhấn lại để thay đổi giá trị áp suất cài đặt.
Nhấn nút khởi động và dừng kiểm tra [START], máy bơm khí bắt đầu hoạt động để làm phồng vòng bít [bơm căng đến giá trị cài đặt].
Sau đó. Xả tự động và từ từ, và cuối cùng màn hình hiển thị tâm thu [áp suất cao] và tâm trương [áp suất thấp].
Một số lỗi thường gặp của máy đo huyết áp điện tử
Máy đo huyết áp được lắp pin và không hoạt động sau khinhấn nút [Start / Stop]
Khắc phục:
Kiểm tra xem cực âm và cực dương của pin có bị đảo ngược không.
Vui lòng thay thế bằng pin mới.
Kiểm tra xem kết nối vòng bít và cuộn dây có đúng không.
Đo nhiều lần không được hoặc giá trị đo quá thấp hoặc quá cao
Khắc phục:
Đảm bảo đo huyết áp ở trạng thái yên tĩnh và thư giãn.
Hít thở sâu vài lần trước khi đo để bản thân được thư giãn.
Máy đang hoạt động tốt nhưng kết quả đo mỗi lần khác nhau quá nhiều
Khắc phục:
Vui lòng đọc kỹ các thông báo khác nhau được liệt kê trong "Các yếu tố ảnh hưởng đến việc đo huyết áp"
Lưu ý: Huyết áp là huyết áp động, vì vậy mỗi lần kiểm tra sẽ có một số chênh lệch giữa các giá trị
Giá trị huyết áp đo được khác với giá trị do bác sĩ đo
Khắc phục:
Ghi giá trị huyết áp đo hàng ngày và hỏi ý kiến bác sĩ
Lưu ý: Việc thường xuyên gặp bác sĩ tư vấn sẽ gây căng thẳng tâm lý khiến giá trị huyết áp đo trước mặt bác sĩ sẽ cao hơn giá trị đo ở trạng thái thoải mái tại nhà.
Máy bơm khí hoạt động, nhưng áp suất khí không tăng
Khắc phục:
Kiểm tra xem kết nối vòng bít có tốt và không có rò rỉ khí không
Nếu Máy đã sử dụng quá lâu nên tham khảo các biện pháp bảo trì, sửa chữa, thay mới.
Một số lỗi hiển thị và cách khắc phục
Lỗi Err4 hiển thị không chính xác
Nguyên nhân hư hỏng: Không phát hiện được áp suất cao và thấp, vui lòng siết chặt vòng bít trước khi đo.
Lỗi Err5 hiển thị không chính xác
Nguyên nhân hư hỏng: lỗi điều áp, bạn hãy kiểm tra xem vòng bít có bị rò rỉ không.
Lỗi Err6 hiển thị không chính xác
Nguyên nhân hỏng: do cử động cánh tay hoặc cơ thể bị nén không đúng cách, cần giữ yên cánh tay hoặc cơ thể rồi đo lại.
Lỗi Err7 hiển thị không chính xác
Nguyên nhân hư hỏng: vòng bít quá lỏng, vui lòng siết chặt vòng bít trước khi đo.
Lỗi: Err8 hiển thị không chính xác
Nguyên nhân hư hỏng: áp suất vượt quá giá trị đo tối đa là 290mmHg, vui lòng đo lại.
Biện pháp sử dụng máy đo huyết áp điện tử chính xác
Huyết áp là nhịp bơm [co, giãn] của máu qua tim. Áp lực khi máu được bơm đến động mạch được gọi là huyết áp tâm thu [huyết áp cao], và máu đi khắp cơ thể trở về tim.
Áp suất khi tim giãn ra được gọi là áp suất tâm trương [áp suất thấp].
Đôi khi huyết áp đo ở nhà bị lệch [thấp hơn] so với huyết áp đo ở bệnh viện, vì đo ở bệnh viện căng thẳng hơn, nhưng đo ở nhà thoải mái hơn. Vì vậy, để đảm bảo đo huyết áp chính xác, bạn cần chú ý:
1] Thả lỏng cơ thể, ổn định cảm xúc
2] Trước khi quấn băng tay nên để cánh tay tiếp xúc với xương bả vai để tránh vòng bit vị cộm bởi tay áo. Sau đó quấn vòng bít đo áp suất chặt ở vị trí chính xác của cánh tay.
3] Giữ 1/2 chiều rộng vòng bít và trái tim ở cùng một vị trí nằm ngang [có thể điều chỉnh bằng cách sử dụng đệm, v.v.].
Ngồi yên trên ghế trong khi đo và thực hiện phép đo sau khi tâm trạng ổn định. Hít thở sâu từ 5 đến 6 lần trước khi đo huyết áp, điều này sẽ giúp ổn định trị số huyết áp.
Cao huyết áp liên quan mật thiết đến môi trường sống như ăn quá nhiều muối, rượu bia, béo phì, lười vận động. Nếu để tình trạng huyết áp cao kéo dài sẽ đẩy nhanh quá trình xơ cứng động mạch và dễ gây ra các bệnh nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
Do đó, cần biết huyết áp của bạn có ở trạng thái khỏe mạnh hay không. Do huyết áp luôn thay đổi nên việc đo huyết áp đã trở thành một phần không thể thiếu trong việc chăm sóc sức khỏe hàng ngày của mọi người.
Những vấn điều cần chú ý khi đo huyết áp
[1] Huyết áp sẽ tăng khi nhịn tiểu, vui lòng đo sau khi đi tiểu vài phút.
[2] Lạnh làm tăng huyết áp, tốt nhất là đo ở nhiệt độ phòng ấm áp.
[3] Huyết áp không ổn định trong trạng thái tinh thần lo lắng, bồn chồn. Việc đo nên được thực hiện ở trạng thái thư giãn [nói chung, nên nghỉ ngơi yên tĩnh trong khoảng 15 phút].
4] Đo vào cùng một thời điểm mỗi ngày để so sánh.
[5] Cũng có thể đo huyết áp ở trạng thái nằm, nhưng sẽ xuất hiện các giá trị huyết áp khác nhau, do đó nên sử dụng cùng một tư thế đo huyết áp để so sánh.
[6] Khi đo huyết áp, thông thường chi trên bên phải sẽ chiếm ưu thế. Kiểm tra từ 2 đến 3 lần, tùy theo tay nào thấp nhất.
[7] Huyết áp của 2 tay người khỏe mạnh có thể không bằng nhau, chênh lệch giữa bên trái và bên phải có thể lên tới 10-20mmHg1,3-2,6kPa]. Huyết áp của người bình thường tăng dần theo tuổi.
[8] Không lặp lại phép đo trong thời gian dài.
Theo thông tin liên quan, Tổ chức Y tế Thế giới [WHO] Hiệp hội Phòng chống Tăng huyết áp [LSH] đã xây dựng bảng phân loại huyết áp. Dựa trên giá trị đo được khi ngồi trên ghế trong bệnh viện. Không có quy định nào cho huyết áp thấp.
Người ta thường coi những người có huyết áp cao dưới 100mmHg [13,5kPa] có huyết áp thấp.
Bài viết này giới thiệu các cách bảo khắc phục một số lỗi máy đo huyết áp điện tử cùng cách sử dụng máy đo huyết áp điện tử đúng cách.
Nếu làm theo những cách trên vẫn không sửa được máy đo huyết áp điện tử hãy gửi máy đo huyết áp điện tử đến nơi mua, luôn có dịch vụ bảo hành sau bán hàng.