Tại sao ngày vía thần tài lại mua vàng

Theo một chuyên gia nghiên cứu văn hóa thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM, người Việt thờ Thần Tài với mong muốn Thần Tài mang tài lộc đến cho gia đình; gia đình sung túc, giàu có và thịnh vượng. Ngày vía Thần Tài là ngày mùng 10 tháng Giêng hằng năm.

Ở Nam bộ, Thần tài được thờ chung với ông địa, đặt ở dưới đất trong nhà nhìn ra cửa chính. Tượng Thần Tài là một ông già ngồi trên ngai vàng, tóc trắng râu dài, người mặc áo gấm thắt đai ngọc, một tay cầm gậy, một tay cầm những thỏi vàng. Người dân tin rằng việc thờ Thần tài sẽ mang lại tiền bạc, lợi lộc, sự giàu có.

Theo chuyên gia này, những năm trở lại đây, cứ đến ngày vía Thần Tài, người dân thường đi mua vàng về cúng ông Thần Tài để lấy hên đầu năm, vàng hình linh vật của năm thường được ưa chuộng nhất trong dịp này. Tuy nhiên, đây chỉ là thói quen phổ biến ở các đô thị lớn, còn ở vùng nông thôn, việc mua vàng ngày vía Thần Tài chưa rộng rãi.

Cũng theo vị này, bàn thờ Thần Tài thường được người dân lau dọn sạch sẽ bằng nước thơm trước ngày mùng 10 tháng Giêng. Mâm cúng ngày vía Thần Tài bắt buộc phải có thịt quay do dân gian truyền tai nhau Thần Tài thích ăn thịt quay, còn có thêm Tam Sên gồm miếng thịt heo luộc, trứng luộc và tôm [hoặc cua] luộc.

Ở miền Nam, đa số người dân thờ chung ông Thần tài với ông Thổ địa nên còn chuẩn bị thêm cá lóc nướng ở bàn thờ. Một số gia đình còn cúng xôi và chè trôi nước với mong muốn làm ăn, buôn bán trôi chảy.

Cúng ông Thần Tài có được phát tài?

Thượng tọa Thích Nhật Từ, trụ trì chùa Giác Ngộ [TP.HCM] cho biết, tập tục cúng Thần Tài tại Việt Nam và Trung Quốc diễn ra vào mùng 10 tháng Giêng âm lịch hằng năm. Nguồn gốc tập tục này có xuất xứ từ Trung Quốc.

Người ta đồn thổi nhau và cho rằng Thần Tài vốn là một vị thần linh ở trên thiên đình, trong một lần xuống hạ giới du ngoạn và thưởng lãm vì mất kiểm soát uống rượu quá đà nên va đầu vào một vách đá, mất trí tạm thời, không biết mình là ai, ở đâu, làm gì và thân phận mình ra sao.

Quần áo của vị thần này bị người dân lấy mất hết, không còn cách nào khác vị quan này chọn con đường ăn xin qua ngày đoạn tháng. Một ngày nọ ông đến một cửa hàng bán gà vịt, chủ nhà thương tình mới cho vị quan thiên đình này ăn, ngay ngày hôm đó và những ngày sau công việc làm ăn của chủ tiệm gà vịt này phát đạt.

Họ nghĩ rằng nhờ giúp người ăn xin này thần tài đã phù hộ cho mình, chuyện được đồn thổi ngày một đông. Vài tháng sau, vì lòng tham, chủ tiệm gà vịt đã mua nhiều gà vịt để đầu cơ, tích trữ. Nơi khác cũng nuôi gà vịt nhiều nên giá gà vịt mất giá do tình trạng dư thừa, khách không còn đông nữa thì chủ tiệm gà vịt nghĩ rằng nuôi ông Thần Tài này xui quá nên không nuôi nữa, ông đành phải đi ăn xin tiếp.

Ông may mắn khi đến được tiệm bán quần áo gặp vị khách nhân từ mua cho một bộ quần áo, ngay thời điểm đó ông Thần Tài hồi phục sức khỏe, biết thân phận của mình là vị thần linh ở trên thiên đình và ông đã bay về trời.

“Ông Thần Tài chẳng có tài sản gì hết, uống rượu quá nhiều nên mất kiểm soát bị va đầu vào đá bị mất trí, phải sống nương tựa vào người khác, nghèo xơ nghèo xác như vậy làm sao ban phát tài sản cho người khác được. Thế mà người ta vẫn đồn thổi thờ ông Thần Tài thì ông Thần Tài phù hộ cho. Trong khi ông còn không phù hộ được bản thân, không giúp được cho bản thân thì làm sao giúp được cho người khác”, Thượng tọa Thích Nhật Từ nêu ý kiến.

Theo Thượng tọa Thích Nhật Từ, từ đầu tháng Giêng đến ngày vía Thần Tài, giá vàng thường tăng do người dân có quan niệm mua vàng lấy hên đầu năm. Nhiều người vẫn tin rằng mua vàng ngày này thì tài lộc, tiền bạc sẽ đến trong cả năm mà không để ý rằng thực tế người mua đang bị thiệt thòi khi giá vàng tăng vào dịp này theo cán cân cung - cầu.

“Không có chuyện cúng ông Thần Tài thì được phát tài. Nhà Phật chủ trương nhân nào quả đó, nhân và quả phải cùng tính chất, muốn có tài sản thì phải có trí tuệ, tôn trọng luật pháp và đạo đức. Thà chậm giàu một chút, cái giàu đó xuất phát từ đầu tư chân chính thì không gì phải lo lắng, được sự bình an của tâm”, Thượng tọa Thích Nhật Từ chia sẻ.

Tin liên quan

Ngày "vía Thần Tài" ảnh hưởng từ văn hóa Trung Quốc

Trong quan niệm của người Việt, ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch hàng năm là ngày vía Thần Tài. Vào ngày này, mọi người lại đổ xô đi mua vàng cầu may. Người ta tin rằng, vàng tượng trưng cho sự giàu sang, phú quý, "buôn may bán đắt" trong năm mới nên càng mua nhiều vàng trong ngày "vía Thần Tài" sẽ càng gặp may mắn, tài lộc cả năm.  

Điều này khiến nhiều cửa hàng kinh doanh vàng trở nên quá tải. Ở nhiều nơi còn xảy ra tình trạng người dân xếp hàng dài, chờ đợi từ sáng sớm tinh mơ với mong muốn có thể mua được vàng trong ngày vía Thần Tài để năm mới phát tài, sung túc.

Theo chuyên gia Văn hóa, TS. Đinh Đức Tiến [khoa Lịch sử, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn], ngày vía Thần Tài là truyền thống đã có từ xa xưa của người Việt, chịu ảnh hưởng từ Trung Quốc.

Trong quá khứ, ngày Thần tài trong phong tục truyền thống của người Việt không quá nổi trội, chỉ giới hạn ở giới thương nhân, lái buôn. Khoảng 20 năm trở lại đây, khi kinh tế, giao thương phát triển hơn, nhu cầu mua bán của người dân tăng cao nên ngày "vía Thần Tài" cũng nở rộ mạnh mẽ.

Người Việt quan niệm ngày mùng 10 tháng Giêng âm lịch hàng năm là ngày vía Thần Tài [Ảnh: H.D].

Vị chuyên gia này bày tỏ quan điểm, ngày "vía Thần Tài" là tín ngưỡng, văn hóa tốt đẹp, thể hiện sự đa dạng văn hóa, tôn trọng giá trị văn hóa của những nhóm người khác nhau trong xã hội. Tuy nhiên do tính chất thương mại hóa các hoạt động tín ngưỡng nên ngày nay, nhiều phong tục, tín ngưỡng đang dần bị biến tướng.

Mặt khác, câu chuyện về ngày "vía Thần Tài" thường được một số người làm kinh doanh [đặc biệt những người buôn vàng] tuyên truyền mạnh nhằm thúc đẩy việc bán hàng đầu năm, cầu "buôn may bán đắt".

Mua vàng để cầu may dịp đầu năm

Theo Tiến sĩ Đinh Đức Tiến, xét về góc độ tinh thần, việc mua vàng cầu may dịp đầu năm cũng đáp ứng nhu cầu rất chính đáng của con người, tạo động lực để họ phấn đấu trong năm mới. Tuy nhiên, không có lệ hay bắt buộc phải mua vàng trong ngày mùng 10 tháng Giêng để sung túc, tài lộc cả năm. Đây cũng chỉ là một quan niệm lưu truyền trong dân gian.

Tuy nhiên, không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, việc mua vàng đầu năm cũng được coi là một hình thức tiết kiệm của nhiều người Việt. Trước đây, chỉ những người kinh doanh buôn bán mới mua vàng nhằm mục đích cầu năm mới nhiều tài lộc. Dần dần, người dân bắt đầu đổ xô đi mua vàng trong ngày "vía Thần Tài".

Trong tâm lý, thói quen của người Việt, vàng vẫn được coi là một thứ tài sản có giá trị bảo toàn và sinh lời nên nhiều người thường mua về tích trữ lâu dài, "giắt lưng" đề phòng khi cần chi tiêu.

Người dân đổ xô đến các tiệm vàng để mua vàng cầu may dịp đầu năm [Ảnh: H.D].

Cũng theo chuyên gia này, không bắt buộc phải mua vàng trong ngày "vía Thần Tài" để cầu may. Tùy điều kiện mỗi gia đình, nếu có nhiều thì mua nhiều, nếu không có thì không mua cũng không sao. 

Theo TS. Nguyễn Ánh Hồng, không nên tin rằng cứ đi mua vàng cầu may là cả năm làm ăn phát đạt. Điều này dễ khiến con người cảm thấy u mê, dần sa vào mê tín dị đoan.

"Chúng ta không nên sa đà và quá thần thánh hóa, đẩy ngày này lên thành mê tín dị đoan. Đức năng thắng số, thành công phải dựa vào nỗ lực của bản thân chứ không phải do sự may rủi tạo nên", nữ tiến sĩ nói.

Trong ngày "vía Thần Tài", ngoài thói quen mua vàng, nhiều gia đình, cơ sở kinh doanh còn chuẩn bị mâm cúng để cầu mong tài lộc, việc làm ăn thuận buồm xuôi gió. Mâm cúng ngày này, ngoài thịt quay còn có thêm mâm cỗ "Tam Sên" gồm: 1 miếng thịt heo luộc, trứng luộc và tôm [hoặc cua] luộc.

Ở miền Nam, đa số người dân thờ chung ông Thần Tài với ông Thổ Địa nên còn chuẩn bị thêm cá lóc nướng để dâng lễ. Ngoài ra, tại những đô thị, thành phố lớn, người dân cũng đặt vàng lên bàn thờ để cầu năm mới may mắn, tài lộc. Có nơi còn làm đồ cúng bằng món xôi và chè trôi nước với hy vọng việc làm ăn, buôn bán trôi chảy.

Theo Dân trí

Giá vàng hôm nay 10/2 trên thị trường quốc tế tiếp tục tăng mạnh, trong khi giá vàng trong nước giảm.

Ngày vía Thần Tài mùng 10 tháng Giêng là dịp để gia chủ cầu mong Thần Tài nhận lễ, phù hộ việc làm ăn thuận lợi. Dưới đây là bài cúng vía Thần Tài 2022, độc giả có thể tham khảo.

Ngày vía Thần Tài nhằm ngày mùng 10 tháng Giêng [Âm lịch]. Vài năm gần đây, vào ngày này mọi người thường đi mua vàng với tâm lý cầu may mắn, tài lộc cho cả năm.