Thế nào là bệnh tâm thần
|
Bệnh tâm thần cũng như các bệnh khác, việc phát hiện bệnh tâm thần sớm đóng vai trò quyết định trong kết quả điều trị bệnh. Nếu không phát hiện bệnh kịp thời, bệnh không những khó điều trị mà có thể không thể điều trị khỏi được bệnh. Phát hiện bệnh sớm và phòng bệnh là thành lũy cơ bản nhằm làm giảm sự gia tăng của các bệnh tâm thần trong xã hội hiện đại.
Show
 Phát hiện sớm bệnh tâm thần đóng vai trò quyết định trong điều trị bệnh (Ảnh nguồn Internet) Bệnh tâm thần hay rối loạn tâm thần là những bệnh do rối loạn chức năng não, làm biến đổi các hoạt động tâm lý, sinh lý thông thường; hành vi ứng xử, tác phong, tư duy, chú ý, trí nhớ, trí tuệ, cảm xúc... trở nên bất thường. Cách phát hiện sớm Việc phát hiện bệnh sớm hay muộn liên quan đến kết quả điều trị. Nếu phát hiện sớm, điều trị kịp thời, bệnh có thể khỏi nhanh. Nếu phát hiện muộn, bệnh tiến triển mạn tính, khó hồi phục. Việc phát hiện bệnh thường do người thân trong gia đình, người cùng cơ quan, đơn vị, trường học... Triệu chứng bệnh tâm thần rất đa dạng, từ các triệu chứng nhẹ nhất giống như suy nhược thần kinh đến các triệu chứng loạn thần. Giai đoạn đầu thường biểu hiện các triệu chứng đau đầu, rối loạn giấc ngủ, thay đổi tính nết dễ phản ứng, khó tập trung, trễ nải trong học tập và công tác. Có người buồn chán thiếu quan tâm, xa lánh mọi người. Về sau biểu hiện các triệu chứng loạn thần như ảo giác, rối loạn tri giác biểu hiện như có thật một sự vật và hiện tượng không có trong thực tế khách quan như nghe tiếng nói mà xung quanh không có ai, lời nói đó có thể khen, chê hoặc mệnh lệnh cho bệnh nhân hoặc bệnh nhân nhìn thấy nhiều người đuổi theo, nhìn thấy thú dữ nhưng thực tế không có, có người biểu hiện hoang tưởng. Hoang tưởng là những ý tưởng, quan niệm sai lầm, phi lý mà người bệnh cho là đúng, không thể giải thích căn nguyên được, chỉ khi nào bệnh thuyên giảm thì họ mới nhận ra được. Bệnh tâm thần có chữa được không? Xưa kia người bị bệnh tâm thần không được xem như người bệnh, bị hắt hủi, đánh đập, không được quan tâm chữa trị, chăm sóc khiến bệnh nặng lên và người bệnh càng trở nên sa sút, đi lang thang, chịu đói, rách... Ngày nay với tiến bộ của khoa học, người bị bệnh tâm thần hoàn toàn có thể chữa trị khỏi hoặc thuyên giảm nhiều, tuân thủ điều trị người bệnh có thể trở lại cuộc sống bình thường trong gia đình và xã hội. Gia đình và người thân cần phát hiện sớm, động viên và đưa người bệnh đến cơ sở y tế khám, tư vấn điều trị kịp thời, theo đúng phương pháp khoa học tại các cơ sở y tế chuyên khoa, không cúng bái phù phép, không giấu bệnh; Tuân thủ y lệnh của thầy thuốc quản lý và cho uống thuốc đúng liều lượng và thời gian. Có trường hợp phải điều trị duy trì hàng năm như vậy người bệnh có thể khỏi hoặc ổn định và sống hòa nhập trong cộng đồng. Cách phòng bệnh Bệnh tâm thần cũng như các bệnh khác nếu có kiến thức về bệnh có thể phòng ngừa được. Cần có các biện pháp loại trừ nguyên nhân gây bệnh tâm thần bao gồm nhiều lĩnh vực. Phòng chống các nguyên nhân gây tổn thương tổ chức não như: Phòng chống các bệnh nhiễm trùng thần kinh, đặc biệt các bệnh viêm não, màng não và các bệnh nhiễm độc thần kinh như nhiễm độc rượu, ma túy, nhiễm độc nghề nghiệp. Bảo đảm an toàn lao động, an toàn giao thông đề phòng chấn thương sọ não... Hạn chế và loại trừ các sang chấn tâm lý, tạo môi trường trong sạch. Trong gia đình cần tránh những mâu thuẫn, những xung đột giữa cha mẹ hoặc anh chị em, giáo dục con đúng phương pháp, không quá nghiêm khắc hoặc quá chiều chuộng. Trong cơ quan, đơn vị tập thể cần tránh những mâu thuẫn căng thẳng kéo dài, luôn xây dựng tình đoàn kết giúp đỡ nhau. Đối với những người bị thất vọng, bị đau khổ nặng nề cần có thái độ quan tâm, an ủi, đối xử đúng mức giúp tìm cho họ lối thoát. Đối với bệnh tâm thần nguyên nhân chưa rõ không thể đề phòng tuyệt đối được thì chủ yếu phát hiện bệnh sớm, điều trị kịp thời đề phòng biến chứng và tiến triển mạn tính. Đối với bệnh tâm thần mạn tính cần tích cực điều trị thuốc men và phục hồi chức năng, hạn chế tái phát và tiến triển xấu sa sút tâm thần. Nhiều người cho rằng rối loạn tâm thần không phải là bệnh phổ biến, chủ yếu gặp ở người từng chấn thương vùng đầu hoặc do bẩm sinh. Tuy nhiên, trung bình có đến 1 trong 5 người trưởng thành gặp tình trạng này trong bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời. Bệnh có thể ảnh hưởng tạm thời hoặc lâu dài, vì thế cần sớm phát hiện để điều trị, giúp người bệnh cải thiện triệu chứng cũng như có chất lượng cuộc sống tốt hơn. 03/06/2022 |
Cẩm nang bỏ túi về chứng chán ăn tâm thần 1. Bệnh rối loạn tâm thần là gì?Rối loạn tâm thần là nhóm bệnh chỉ chung cho tình trạng rối loạn sức khỏe tâm thần, ảnh hưởng đến tâm trạng, suy nghĩ, hành động của con người. Một số ví dụ bệnh rối loạn tâm thần như: rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống, tâm thần phân liệt, hành vi gây nghiện,... Rối loạn tâm thần khá phổ biến và có thể gặp ở bất cứ ai Dù ở nhiều dạng khác nhau nhưng bệnh rối loạn tâm thần đều gây ra nhiều vấn đề cho sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Cần sớm điều trị để người bệnh hòa nhập cuộc sống tốt hơn, cải thiện các mối quan hệ và chất lượng cuộc sống. Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn tâm thần được cho là sự kết hợp của cả yếu tố di truyền lẫn môi trường như: Yếu tố di truyền Bệnh rối loạn tâm thần phổ biến hơn ở những người có tiền sử gia đình cũng mắc căn bệnh này. Các nhà khoa học đã tìm ra 1 số gen nhất định có liên quan làm tăng nguy cơ phát triển bệnh rối loạn tâm thần, kết hợp với yếu tố môi trường hoặc cuộc sống làm kích hoạt bệnh. Yếu tố môi trường Trong quá trình mang thai, nếu mẹ bầu thường xuyên tiếp xúc với các tác nhân xấu từ môi trường như tình trạng viêm, độc tố, rượu, ma túy, chất kích thích thần kinh,... làm tăng nguy cơ mắc bệnh rối loạn tâm thần ở trẻ. Rối loạn tâm thần có thể do yếu tố môi trường kích thích khởi phát Chất dẫn truyền thần kinh bị suy yếu Chất dẫn truyền thần kinh là chất có vai trò mang tín hiệu từ não truyền đến các bộ phận trong cơ thể. Khi mạng lưới thần kinh liên quan hoặc chất dẫn truyền bị suy yếu, người bệnh sẽ phải đối mặt với một loạt vấn đề thần kinh, rối loạn cảm xúc phức tạp. Hầu hết trường hợp phát hiện bệnh sớm có thể kiểm soát triệu chứng bệnh bằng thuốc kết hợp với liệu pháp tâm lý (tâm lý trị liệu). 2. Các dạng bệnh rối loạn tâm thần thường gặpRối loạn tâm thần có các dạng bệnh thường gặp sau: 2.1. Rối loạn lo âuRối loạn lo âu khiến người bệnh nhạy cảm hơn với các tình huống bằng cách sợ hãi cùng một loạt các dấu hiệu thể chất như: đổ mồ hôi, nhịp tim nhanh, thở nhanh,... Người bệnh rất khó để kiểm soát được sự lo âu quá mức của bản thân, gây cản trở cho các hoạt động bình thường hàng ngày. Rối loạn lo âu lại được chia thành nhiều loại như: rối loạn lo âu hoảng sợ, rối loạn lo âu tổng quát, rối loạn lo âu xã hội, ám ảnh cụ thể,... 2.2. Rối loạn tâm thầnRối loạn tâm thần là bệnh gây ra những nhận thức cùng suy nghĩ lệch lạc, đặc trưng bởi triệu chứng ảo giác và ảo tưởng. Trong đó, ảo giác là người bệnh thấy những hình ảnh hoặc nghe được âm thanh không có thật. Còn ảo tưởng là niềm tin cố định sai lầm nhưng người bệnh cho rằng đúng dù cho nhiều bằng chứng trái ngược về việc này. Rối loạn tâm thần khiến người bệnh ảo tưởng, có suy nghĩ lệch lạc Rối loạn tâm thần điển hình là chứng tâm thần phân liệt. 2.3. Rối loạn ăn uốngKhông nhiều người cho rằng rối loạn do ăn uống cũng là một dạng của rối loạn tâm thần, người bệnh có những cảm xúc, thái độ hoặc hành vi cực đoan liên quan đến cân nặng hoặc thực phẩm. Tình trạng này thường gây ra chứng ăn uống vô độ hoặc chán ăn, đều gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe thể chất. 2.4. Rối loạn tâm trạngRối loạn tâm trạng khiến người bệnh gặp phải cảm giác buồn bã kéo dài hoặc hạnh phúc quá mức trong thời gian ngắn, tâm trạng thay đổi rất nhanh và thất thường. Các dạng rối loạn tâm trạng thường gặp gồm: rối loạn lưỡng cực, trầm cảm, rối loạn cyclothymic. 2.5. Rối loạn nhân cáchRối loạn nhân cách là người bệnh có đặc điểm tính cách cực đoan, không linh hoạt, gây ra nhiều cản trở trong công việc, các mối quan hệ xã hội,... Người bệnh này thường có hành vi khác biệt so với kỳ vọng của xã hội, dễ gây ra nhiều vấn đề như: chống đối xã hội, ám ảnh cưỡng chế, gây tổn hại cho bản thân hoặc người xung quanh,... 2.6. Rối loạn ám ảnh cưỡng chếNgười mắc bệnh này bị cảm giác quấy rối liên tục gây ra cảm xúc sợ hãi một cách vô lý. Điển hình như một số người bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế với nỗi sợ hãi vô lý với vô trùng khiến họ có thói quen rửa tay liên tục. 2.7. Rối loạn phân lyRối loạn phân ly còn được gọi là rối loạn đa nhân cách, khiến người bệnh bị thay đổi ý thức, trí nhớ, nhận thức đúng về bản thân hoặc môi trường xung quanh. Tình trạng này thường là hậu quả của tổn thương tinh thần sau một sự kiện đáng sợ, thảm họa, tai nạn hoặc kết quả sau một quá trình căng thẳng quá mức. 2.8. Rối loạn tình dục và giới tínhChứng rối loạn này liên quan đến sức khỏe sinh sản, ham muốn tình dục của người bệnh, đôi khi còn gây ra nhiều hành vi tình dục cực đoan. 2.9. Rối loạn giả tạoChứng bệnh này là dạng rối loạn khi người bệnh cố ý tạo ra hoặc cảm nhận về các triệu chứng thể chất không có thật để đóng vai là người bệnh hay người cần được giúp đỡ. 2.10. Rối loạn triệu chứng SomaticDạng rối loạn tâm thần này ít được biến đến, người bệnh phải đối mặt với triệu chứng thực thể của bệnh ở mức đau nghiêm trọng. 2.11. Rối loạn TicNgười bị rối loạn Tic liên tục tạo ra âm thanh, hình ảnh hoặc chuyển động cơ thể không có mục đích, không thể kiểm soát. Ví dụ điển hình của chứng rối loạn tâm thần này là hội chứng Tourette. Các rối loạn tâm thần cần sớm được điều trị Như vậy, có rất nhiều dạng rối loạn tâm thần gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, cũng không có biện pháp chắc chắn nào để ngăn ngừa các căn bệnh này một cách hoàn toàn. Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng bệnh như trên, hãy đến thăm khám tại cơ sở y tế chuyên khoa, biện pháp can thiệp thường là kiểm soát căng thẳng, cải thiện triệu chứng bệnh bằng thuốc, vật lý trị liệu hoặc cải thiện thói quen sống lành mạnh. Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ. |
