Văn sĩ trở thành hoa hậu
Hoa hậu đầu tiên tại Việt Nam tên thật là Công Thị Nghĩa, nhưng cái tên quen thuộc hơn với đám đông lại là Thu Trang.
Bà Công Thị Nghĩa sinh năm 1932, quê gốc tại Hà Nội. Học xong bậc tiểu học, bà theo gia đình vào Sài Gòn sinh sống để thuận lợi cho công việc của thân phụ.
Một trong những cuốn sách mà bà từng xuất bản.
Ngay từ thời con gái, bà đã đam mê viết văn, viết báo. Đặc biệt là nghiên cứu về sử học [sau này, bà là tiến sĩ sử học, hiện định cư tại Pháp]. Năm 20 tuổi, bà tham gia vào tổ chức Việt Minh, với nhiệm vụ là hoạt động điệp báo trong nội thành Sài Gòn. Tháng 7/1952, mật thám của Pháp phát hiện ra vai trò của bà trong tổ chức, bà bị bắt giam tại bót Catinat [nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du Lịch TP.HCM - đường Đồng Khởi, quận 1].
Thụ án ở bót này một thời gian, bà bị chuyển qua Khám Lớn - Sài Gòn [nay là Thư viện Tổng hợp TP.HCM - đường Lý Tự Trọng, quận 1]. Những ngày thụ án của bà chỉ được khép lại khi luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã thắng lý quan tòa trong phiên xử về tội danh mà bà mắc phải.
Ra tù, với vốn chữ nghĩa sẵn có, bà tham gia một khóa học ngắn và bắt đầu theo nghề ký giả, chuyên viết về văn hóa - nghệ thuật với bút danh Thu Trang. Đây là bút danh chính cho tất cả các trang viết, nghiên cứu lịch sử của bà.
Nhan sắc xinh đẹp của Thu Trang ngày đầu đăng quang ngôi vị hoa hậu.
Năm 1955, chính quyền Ngô Đình Diệm phát đi thông tin sẽ tổ chức một cuộc thi hoa hậu, thành phần ban giám khảo của cuộc thi gồm nhiều nhân sĩ, trí thức, nhà báo. Trong một lần đến phỏng vấn thành phần ban giám khảo để đưa tin, vài thành viên ban giám khảo đã khuyên bà: "Cô đẹp như vậy, nên đăng ký tham gia cuộc thi". Nghe rủ rê, bà đăng ký với mục đích ban đầu là… để vui.
Ngày 20/5/1955, nhân lễ Kỷ niệm Hai Bà Trưng, tại rạp hát Lido ở khu Chợ Lớn, cuộc thi Hoa hậu Việt Nam chính thức được diễn ra. Gần như tất cả mỹ nhân đang sinh sống tại Sài Gòn và các tỉnh miền Nam đều xuất hiện tại cuộc thi này.
Do quan niệm ở thời điểm đó, nên không có phần thi áo tắm trong suốt cuộc thi hoa hậu. Xuất sắc vượt qua hàng loạt nhan sắc khác, Thu Trang chính thức đăng quang vương miện Hoa hậu. Á hậu 1 thuộc về Nguyễn Thị Ninh, người Hà Nội di cư vào Nam và Á hậu 2 là Ngô Yên Thu, người Cần Thơ.
Bà Thu Trang đoạt ngôi Hoa hậu, với những thông số mà xét ở thời điểm này thì rất khó để đạt chuẩn, nhất là về chiều cao. Bà chỉ cao 1,61m, số đo 3 vòng là 86-62-88.
Thu Trang trên bìa tạp chí Màn Ảnh số đầu tiên năm 1955.
Phần thưởng cho danh hiệu hoa hậu mà bà sở hữu là một chiếc môtô hiệu Lambretta, kiềng vàng, nước hoa và nhiều loại mỹ phẩm danh tiếng khác.
Nhà báo Hà Đình Nguyên [Báo Thanh Niên] cho biết: "Lambretta thời điểm đó có giá lắm, mà anh không nhớ giá chính xác của nó là bao nhiêu. Chỉ biết đó là dòng xe hai bánh cao cấp bậc nhất. Vì chiếc xe này, mà bà Thu Trang được nhiều người gọi đùa là "Hoa hậu Lambretta".
Sau khi trở thành Hoa hậu, cuộc đời bà bước sang một trang mới. Cũng như trào lưu bây giờ, bà trở thành nữ diễn viên trong nhiều bộ phim của Sài Gòn thời điểm đó.
Năm 1956, bà đảm nhiệm các vai diễn trong nhiều bộ phim như Chúng tôi muốn sống [đạo diễn Vĩnh Noãn], Lục Vân Tiên [đạo diễn Tống Ngọc Hạp]…
Mối tình không lối thoát với đạo diễn Tống Ngọc Hạp
Đầu năm 1957, bà cùng đạo diễn Tống Ngọc Hạp mang theo bộ phim Lục Vân Tiên sang Nhật để làm hậu kỳ. Đồng thời, cũng là để tham gia Đại hội Điện ảnh châu Á đang được tổ chức tại đây.
Khuôn mặt cân đối, đôi mắt to tròn với những đường nét hài hòa đã tạo nên một nhan sắc Thu Trang mặn mà.
Gần một tháng ở Nhật cùng với đạo diễn Tống Ngọc Hạp, lửa gần rơm lâu ngày cũng bén, giữa bà và đạo diễn nảy sinh tình cảm. Chuyện gì đến cũng đến, bà có mang.
Trong cuốn hồi ký của mình, bà thổ lộ khá chi tiết về mối tình không lối thoát này, bà viết: "Tới tuổi 25 tôi mới thành đàn bà trong hoàn cảnh bi thảm. Bị đưa vào những tình huống mà tôi cảm nhận là mình đã không thể tránh. Khi người đàn ông đam mê, nên dễ bị say trong nỗi cuồng điên man dại? Hay chính tôi là một đối tượng có những nét gì khó gần, quá giữ gìn càng gây kích thích trong sự phải chiếm đoạt? Phải chinh phục do tự ái của đàn ông tính, pha lẫn với ít nhiều tưởng tượng là tình yêu? [...] Ngang trái thay, tôi đã không biết ABC gì trên phương diện tình dục. Tôi có thai ngay trong tháng đầu tại Tokyo […] Chúng tôi đã sống trong thảm cảnh kế tiếp khi về tới Sài Gòn cuối năm 1957. Thật là cả một cơn giông bão phũ phàng đổ ập xuống tôi khi vừa bắt đầu làm mẹ. Xã hội Việt Nam thời ấy chưa có chút vị tha nào cho những sự kiện như vậy".
Về lại Sài Gòn, bà liên tiếp hứng chịu sự chỉ trích của dư luận. Đơn giản, đạo diễn Tống Ngọc Hạp đã có vợ và con. Mặc cho điều đó, bà vẫn kiên quyết giữ lại đứa con. Sau này, bà vẫn cho con theo họ của bố, bà đặt tên là Tống Ngọc Vân Tiên.
Cái tên như lưu dấu kỷ niệm về tình cảm mà bà dành cho đạo diễn Tống Ngọc Hạp. Chắc chắn, đó là tình yêu chân thành và đầy vị tha. Rất nhiều năm sau, bà vẫn không mở miệng oán trách vị đạo diễn này bất cứ lời nào.
Là một mỹ nhân, lại đang trên đà danh vọng, đột nhiên lâm vào tình cảnh "không chồng mà có con", thế nhưng không vì vậy mà sức quyến rũ của bà suy giảm. Một trong những người đàn ông rất nổi tiếng mê đắm bà đến quên ăn quên ngủ chính là… thi sĩ Bùi Giáng.
Vai diễn Kiều Nguyệt Nga trong Lục Vân Tiên của Thu Trang.
Giới văn nghệ sĩ ở Sài Gòn đoán chắc rằng câu thơ đầy lạ lùng và nổi tiếng của Bùi Giáng là "Còn hai con mắt, khóc người một con" chính là viết cho riêng bà. "Khóc người một con", tức là thương cảm cho người phụ nữ có một con. Chứ không liên quan gì đến chuyện… nhãn cầu. Tất nhiên, với chữ nghĩa của một thi sĩ như Bùi Giáng, thì ai suy nghĩ sao… cũng được.
Ngoài việc bà là "tác nhân chính" cho câu thơ trên cùa Bùi Giáng, thì thi sĩ còn viết nhiều bài thơ khác cho bà, có bài công bố, có bài không công bố. Trong tập "Mưa nguồn" của thi sĩ Bùi Giáng, in năm 1962, ông có viết tặng bà như sau: "Không biết nữa trời tròn hay méo/ Chỉ hôm nay là nhan sắc hôm nay/ Anh ngó lên trời mây gió gửi nhau bay/ Trời bên kia/ Nhan sắc ở bên này".
Họa sĩ Bửu Ý, có công bố bài thơ do họa sĩ chép lại mà thi sĩ Bùi Giáng làm riêng cho bà với tựa đề chính là Thu Trang, với những câu thấm đẫm tình cảm tuyệt vọng lẫn hờn trách: "Trang của tờ giấy cũ/ Của vầng tóc ban đầu/ Trang của hồi vàng tụ/ Về mệt mỏi mai sau/ Anh nhớ em vô cùng/ Đất sầu không xiết kể/ Anh kêu gọi mông lung/ Trang ồ, Trang rất tệ".
Sang Pháp định cư
Với đạo luật 10/59, chính quyền Ngô Đình Diệm bắt đầu quá trình xét lại tội danh với tất cả những người từng tham gia cách mạng. Nhiều đồng chí từng hoạt động chung với bà, khuyên bà nên rời khỏi Sài Gòn càng sớm càng tốt để tránh sự trả thù.
Năm 1961, nhận được lời mời tham dự tuần lễ phim ảnh tại Pháp, bà đã rời Sài Gòn và tìm cách định cư lâu dài tại đất nước này.
Thu Trang cùng người con Tống Ngọc Vân Tiên [Con của đạo diễn Tống Ngọc Hạp].
Sang Pháp, bà không tham gia bất cứ hoạt động nghệ thuật cũng như điện ảnh nào. Mà thay vào đó, bà quay trở lại thú đam mê của mình thời con gái là viết và nghiên cứu lịch sử. Bà đăng ký theo học chính quy.
Năm 1978, bà bảo vệ thành công đề tài "Những hoạt động của Phan Châu Trinh" và trở thành tiến sĩ sử học tại Đại học Paris VII. Ngoài ra, bà còn viết nhiều sách nghiên cứu về quá trình hoạt động của nhiều nhà cách mạng khác. Nghiên cứu của bà được in thành sách và được dịch ra tiếng Việt.
Vì nhiều lý do khác nhau, trong suốt thời gian học tập và sinh sống ở Pháp, bà không tiết lộ thân phận hoa hậu của mình, chỉ một số rất ít người biết bà là hoa hậu đầu tiên của Việt Nam. Sau này, bà có về Việt Nam để tham gia giảng dạy tại nhiều trường đại học trong nước.
Bà viết trong hồi ký của mình về Bùi Giáng vào một ngày mưa đến thăm bà, khi thi sĩ biết bà sắp sang Pháp. Bằng cảm quan của một nghệ sĩ lớn, ông biết bà đi là không trở lại.
Bà viết: "Tôi hơi ngạc nhiên để ý anh nhìn xuống nền nhà đá hoa. Cả hai im lặng, tôi muốn nói một câu gì đó để cho có chuyện. Chưa kịp thì anh cúi xuống nhặt đôi dép màu xanh lá mạ của tôi đi trong nhà cạnh đó, anh nhặt lên và lẳng lặng mở tờ báo gói đôi dép. Rồi anh đứng lên: Tôi về!".
Có lẽ, đó là lần gặp mặt cuối cùng giữa bà và thi sĩ Bùi Giáng.
PV [Công An Nhân Dân]
22:23 12/04/2021
Trong một cuộc tình phức tạp, người đến sau, người thứ ba luôn chịu nhiều áp lực, tai tiếng và không mấy khi được thông cảm. Nhưng cũng có người thứ 3 biết hối cải và vượt qua chính mình. Đó là câu chuyện của hoa hậu đầu tiên của Việt Nam, bà Thu Trang.
Thu Trang sinh ra trong một gia đình trí thức ở làng hoa Ngọc Hà, Hà Nội, chuyển vào Sài Gòn sống năm 10 tuổi. Bà sở hữu vẻ đẹp sắc nước hương trời: Làn da trắng mịn, khuôn mặt thanh tú với lông mày cong vút, mắt buồn, môi mọng và sống mũi thẳng tắp. Bà từng là điệp báo của Việt Minh tại nội thành Sài Gòn, là nhà báo, nhà thơ, nhà văn, trước khi trở thành Hoa hậu.
Mang thai trên đất Nhật với người đàn ông có vợ con
Năm 1955, cuộc thi Hoa hậu Sài Gòn lần đầu tiên được tổ chức ở Sài Gòn, tại rạp chiếu bóng Lido. Cuộc thi này do Bộ Xã hội của chính quyền Ngô Đình Diệm đứng ra tổ chức. Khi đó Thu Trang Công Thị Nghĩa là ký giả, được tòa soạn cử đi làm tin về cuộc thi. Thời đó, do còn nặng tư tưởng cũ, lại là cuộc thi sắc đẹp đầu tiên được tổ chức nên không khí hưởng ứng cuộc thi không sôi nổi và hào hứng như bây giờ. Không có các vòng sơ khảo từ cơ sở, các cuộc thi từng khu vực.
Nhiều cô gái trẻ đẹp e ngại tham gia cuộc thi vì sợ bị dị nghị. Chính vì thế số lượng thí sinh tham gia cuộc thi rất ít ỏi. Năm đó khi Thu Trang xuất hiện để đưa tin về cuộc thi, BTC cuộc thi lập tức để ý ngay đến nhan sắc duyên dáng của bà và đề nghị bà tham gia.
Được sự ủng hộ nhiệt tình của bạn bè, cộng thêm chút hiếu kỳ của tuổi trẻ và sự tự tin của một nữ ký giả năng động, bà đã đăng ký tham gia cuộc thi Hoa hậu năm đó và vượt qua 30 thí sinh khác để đăng quang ngôi vị Hoa hậu.
Năm đó bà tròn 23 tuổi. Thời đó, quan niệm xã hội chưa cởi mở như bây giờ nên cuộc thi Hoa hậu đầu tiên mà bà tham gia không có phần thi áo tắm, bởi nếu có phần thi này, chắc các thí sinh sẽ bỏ cuộc gần hết.
Nên chỉ có phần thi áo dài và áo dài dạ hội, sau đó là phần thi ứng xử. Số tiền thu được từ cuộc thi cũng được mang đi làm công tác xã hộị.
Phần thưởng của Hoa hậu Thu Trang khi đăng quang là 1 chiếc xe máy hiệu Lamberta, 1 chiếc kiềng 1 lượng vàng, 3 ngàn đồng [tương đương với 10 lượng vàng] và một vé máy bay đi Mỹ. Tuy nhiên chính quyền Ngô Đình Diệm lúc bấy giờ biết bà từng là điệp báo của Cách mạng nên đã cản trở, không cho bà sang Mỹ.
Vương miện hoa hậu đã khiến Thu Trang Công Thị Nghĩa có nhiều cơ hội với điện ảnh, trong những bộ phim lớn lúc bấy giờ. Một trong những bộ phim lớn mà bà tham gia chính là bộ phim Lục Vân Tiên của đạo diễn Tống Ngọc Hạp. Trong bộ phim đó, Thu Trang đóng vai Kiều Nguyệt Nga.
Phim “Lục Vân Tiên” được đề cử mang đi dự Liên hoan phim châu Á 1957, rồi mang đi giới thiệu qua nhiều quốc gia khác như một cách quảng bá, thi thố điện ảnh Việt với thế giới.
Toàn bộ hậu kỳ của phim phải làm ở Nhật trong thời gian dài. Do thiếu kinh phí, đoàn từ bốn người đã rút lại còn 2 người: Thu Trang và đạo diễn Tống Ngọc Hạp. Lần đầu tiên Việt Nam mang phim dự liên hoan và giới thiệu, những cuộc ra mắt liên tục khắp nơi, Thu Trang và đạo diễn Hạp sóng đôi xuất hiện trên báo chí như hình với bóng. Mà không chỉ trên báo chí hay trong phim, cả cuộc sống thường nhật nơi đất khách cũng thế.
Năm 1957 là một năm vinh quang và cả đau đớn với Thu Trang. 25 tuổi, bà ngã vào vòng tay đạo diễn Hạp. Sau này, bà viết trong hồi ký: “Tới tuổi 25, tôi mới thành đàn bà trong hoàn cảnh bi thảm, bị dụ vào những tình huống mà tôi cảm nhận là mình đã không thể tránh. Khi người đàn ông đam mê, nên dễ bị say trong nỗi cuồng điên man dại? Hay chính tôi là một đối tượng có những nét gì khó gần, quá giữ gìn, càng gây kích thích trong sự phải chiếm đoạt, phải chinh phục do tự ái của đàn ông tính, pha lẫn với ít nhiều tưởng tượng là tình yêu?Ngang trái thay, tôi đã không biết abc gì trên phương diện tình dục . Tôi có thai ngay trong tháng đầu tại Tokyo…”.
Đó là mối tình sai lầm và ngang trái, vì đạo diễn Tống Ngọc Hạp khi đó đã có vợ con. Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi về chuyện này, bà Thu Trang giãi bày: “Tình bạn giữa chúng tôi có từ khi gặp gỡ nhau trên quan niệm văn nghệ, lúc bấy giờ tôi đang giữ trang Phụ Nữ cho tờ Lẽ Sống. Ông Hạp đã hiểu biết tôi qua những bài vở của tôi. Từ tình bạn đến tình yêu cũng không bao xa…”.
Bà cũng chia sẻ rất thẳng thắn rằng: “Tôi biết ông ấy có gia đình nhưng theo lời ông thì vợ chồng ông đang ở trong thời kỳ ly thân, hai người đang xúc tiến đến việc ly dị, trước khi ông quen biết tôi… Ngay khi ở Sài Gòn [lúc chưa sang Nhật], ông Hạp cho tôi biết ông không thể ly dị một cách hợp pháp, vì ông không có hôn thú. Ông ấy đã giải quyết việc trả tự do cho nhau bằng sự thỏa thuận giữa vợ chồng ông. Hình như hai người có làm giấy với nhau, ông Hạp cho bà Nguyệt hết cả nhà cửa tiền bạc. Như thế tất nhiên trên phương diện pháp lý ông ta là người hoàn toàn tự do”. Tin lời người tình, nàng Hoa hậu chưa từng nếm mùi trái cấm sa ngã vào cuộc tình ngang trái. Ở Nhật, đạo diễn Hạp ngỏ lời cầu hôn bà và viết thư xin phép đằng gái.
Bà kể lại: “Thân phụ tôi có trả lời và bắt buộc là song thân ông Hạp đứng làm chủ hôn mới được. Nhưng vì lý do phải hoàn thành cho xong cuốn phim, nên tôi kẹt ở lại Nhật lâu. Và cũng vì tin lời ông Hạp đã li dị xong, tất nhiên không có gì trở ngại nữa thì sự thành hôn ở đâu cũng được. Hơn nữa, tôi có ý ở lại bên Nhật ít lâu để học thêm về điện ảnh”.
Nghị lực của mẹ đơn thân và mối tình lặng câm của thi sĩ Bùi Giáng
Bà kiên quyết giữ lại đứa con đang lớn dần lên trong dạ mình. Đến mùa thu năm 1957, cả hai trở về Sài Gòn. Lúc này, bà đã gần đến ngày sinh nở. Bà bị sốc nặng, vì đón mình ở sân bay là một đám đông cuồng nộ. “Chúng tôi đã sống trong thảm cảnh kế tiếp khi về tới Sài Gòn cuối năm 1957. Thật là cả một cơn giông bão phũ phàng đổ ập xuống tôi khi vừa bắt đầu làm mẹ. Xã hội Việt Nam thời ấy chưa có chút vị tha nào cho những sự kiện như vậy”, bà viết.
Trong hồi ký của mình, bà cũng kể tỉ mỉ về chiếc vali chứa đồ sơ sinh chuẩn bị cho con trai bị xé nát; quần áo, nữ trang bị mất, chỉ còn hình ảnh, giấy tờ cần trong bóp tay là lành lặn. Nhà sản xuất người Ấn Độ tên Robert phải dẫn bà ôm bụng tháo chạy trên xe hơi riêng của ông để thoát khỏi sự giận dữ của đám đông.
Sau đó, không có một đám cưới nào diễn ra, một phần vì gia đình ông Hạp phản đối. Bà kể lại trong cuộc phỏng vấn: “Gia đình tôi định đưa nội vụ ra pháp luật, nhưng tôi không muốn đưa vấn đề tình cảm ra trước tòa, thà là giải quyết êm đẹp với nhau, như thế tránh đau khổ cho tôi. Vì vậy, tôi chỉ mong ước sao vợ chồng ông Hạp hàn gắn lại với nhau. Tôi rất sẵn sàng hủy bỏ cuộc hôn nhân này [cuộc hôn nhân trong ảo tưởng của tôi] bất cứ lúc nào”.
Bà quyết định làm mẹ đơn thân, đặt tên con trai theo họ cha – Tống Ngọc Vân Tiên để kỷ niệm tình yêu đầu đầy bi kịch của mình. Sau này, bà cũng chưa bao giờ buông lời trách móc hay đòi hỏi trách nhiệm gì từ đạo diễn Tống Ngọc Hạp.
Cuối năm 1957, một nhóm các nhà làm phim người Mỹ đến Việt Nam để dự định thực hiện bộ phim “Người Mỹ trầm lặng” dựa trên tiểu thuyết đang ăn khách lúc đó. Đạo diễn Mankiewicz đã nhắm Thu Trang cho vai diễn cô gái Việt trong phim nhưng bà từ chối gặp. Bà từ chối một cơ hội quý để tìm đường đến kinh đô điện ảnh Mỹ, chọn làm mẹ trong bình an. Sinh con xong, bà xin vào làm việc ở một công ty nước ngoài để tránh điều tiếng.
Đột nhiên lâm vào tình cảnh “chửa hoang”, bị người hâm mộ quay lưng nhưng không vì vậy mà sức quyến rũ của bà suy chuyển. Một trong những người đàn ông rất nổi tiếng mê đắm bà đến quên ăn quên ngủ chính là thi sĩ Bùi Giáng. Giới văn nghệ sĩ ở Sài Gòn đoán chắc câu thơ đầy lạ lùng và nổi tiếng của Bùi Giáng là: “Còn hai con mắt, khóc người một con” chính là viết cho riêng bà. “Khóc người một con”, tức là thương cảm cho người phụ nữ có một con, chứ không liên quan gì đến chuyện nhãn cầu. Bài thơ này sau đó được cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn phổ thành ca khúc “Con mắt còn lại”.
Thi sĩ Bùi Giáng còn viết nhiều bài thơ khác cho riêng bà, có bài công bố, có bài không. Trong tập “Mưa nguồn” in năm 1962, ông viết: “Không biết nữa trời tròn hay méo/ Chỉ hôm nay là nhan sắc hôm nay/ Anh ngó lên trời mây gió gửi nhau bay/ Trời bên kia/ Nhan sắc ở bên này”.
Sau này, họa sĩ Bửu Ý cũng công bố bài thơ do họa sĩ chép lại từ thơ Bùi Giáng tặng riêng cho nàng thơ Thu Trang: “Trang của tờ giấy cũ/ Của vầng tóc ban đầu/ Trang của hồi vàng tụ/ Về mệt mỏi mai sau/ Anh nhớ em vô cùng/ Đất sầu không xiết kể/ Anh kêu gọi mông lung/ Trang ồ, Trang rất tệ”.
Đó là mối tình đơn phương thấm đẫm tình cảm tuyệt vọng lẫn hờn trách của thi sĩ Bùi Giáng. Vì Thu Trang, dù có gặp gỡ, trao đổi chuyện văn chương nhưng nhất mực cự tuyệt tình yêu của Bùi Giáng cũng như của những người đàn ông khác muốn đến với mình.
Trong hồi ký, bà kể về kỷ niệm lần gặp gỡ với thi sĩ vào một ngày mưa năm 1961, khi bà sắp sang Pháp. Bằng cảm quan của một nghệ sĩ, ông biết bà đi là không trở lại. “Tôi hơi ngạc nhiên để ý anh nhìn xuống nền nhà đá hoa. Cả hai im lặng, tôi muốn nói một câu gì đó để cho có chuyện. Chưa kịp thì anh cúi xuống nhặt đôi dép màu xanh lá mạ của tôi đi trong nhà cạnh đó, anh nhặt lên và lẳng lặng mở tờ báo gói đôi dép. Rồi anh đứng lên: Tôi về!”. Từ đó về sau, họ không gặp nhau nữa.
Cuộc đời mới kiêu hãnh nơi trời Tây
Năm 1961, bà Thu Trang nhận được lời mời sang Pháp tham gia ngành điện ảnh và quyết định chuyển đến đất nước này sinh sống. Tuy nhiên tại Pháp, bà không đóng phim nữa mà quay lại với con đường tri thức. Bà xin vào học Trường Cao học về lịch sử và triết học – thuộc trường Đại học Sorbonne. Vì số tiền dành dụm mang theo từ Việt Nam ngày càng cạn kiệt nên bà phải vừa đi học vừa làm gia sư, thông dịch viên tiếng Anh để chi trả sinh hoạt phí cho 2 mẹ con.
Tại trường học, bà đã tiếp cận và sớm thân thiết với một nhóm sinh viên khuynh tả, quan tâm và ủng hộ cuộc kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam. Bà đã gặp chân ái cuộc đời mình – ông Marcel Gaspard, người sau này là bạn đời của mình trong những năm tháng đó. Năm 1978 bà trở thành Tiến sĩ Sử học tại Đại học Paris 7 tại Pháp. Bà cũng miệt mài đóng góp cho những hoạt động của người Việt tại Pháp, hỗ trợ giúp đỡ du học sinh. Bà cũng thường xuyên giao lưu với các trí thức lớn của Việt Nam mỗi khi họ có dịp qua Pháp.
Không chỉ nghiên cứu sử học, bà còn tiếp tục viết thơ, truyện, hồi ký, xuất bản nhiều sách và năm 1990, được bình chọn là một trong 100 nhà thơ Việt nam được yêu mến của thế kỷ 20. Ở tuổi xế chiều, bà được mời thỉnh giảng tại nhiều trường đại học Việt Nam. Vì nhiều lý do, bà ít khi tiết lộ thân phận mình là Hoa hậu Thu Trang.
Những thông tin, hình ảnh về cuộc sống hôn nhân của bà cũng không được tiết lộ. Nhưng nhìn ánh mắt rạng rỡ, tự tin trong những bức ảnh, có thể phỏng đoán rằng, cuộc sống bên Giáo sư y khoa Marcel Gaspard nơi đất Pháp của bà khá hạnh phúc và an yên.
Báo chí vẫn gọi bà là Hoa hậu đầu tiên của Việt Nam. Nhưng bà vẫn muốn đính chính rằng Hoa hậu đầu tiên của nước Việt Nam là Hoa hậu Bùi Bích Phương [trong cuộc thi Hoa hậu Việt Nam do báo Tiền phong tổ chức năm 1988], còn bà chỉ là Hoa hậu đầu tiên dưới chế độ Ngụy quyền Sài Gòn. Tuy nhiên, có lẽ gọi bà là Hoa hậu đầu tiên cũng không sai, khi mà bà là cô gái Việt Nam đầu tiên được đăng quang trong một cuộc thi hoa hậu diễn ra trên đất nước Việt Nam.
Tình yêu đầu đời đến với bà Thu Trang kéo theo cả giông tố ập đến. Nàng Hoa hậu có lẽ chẳng ngờ được mình bị phản ứng khủng khiếp như thế của dư luận, chỉ vì trót yêu một người đàn ông đã có gia đình.
Trong một cuộc tình phức tạp, người đến sau, người thứ ba luôn chịu nhiều áp lực, tai tiếng và không mấy khi được thông cảm. Nhưng cũng có người thứ 3 biết hối cải và vượt qua chính mình. Đó là câu chuyện của Hoa hậu đầu tiên của Việt Nam, bà Thu Trang.
Năm 1955, một cuộc thi người đẹp với danh nghĩa tìm kiếm Hoa hậu đã diễn ra tại rạp Lido Chợ Lớn, Sài Gòn. Người thắng giải năm ấy là bà Công Thị Nghĩa [1932], còn gọi là Thu Trang, sinh ra trong một gia đình trí thức ở làng hoa Ngọc Hà, Hà Nội, chuyển vào Sài Gòn sống năm 10 tuổi. Bà sở hữu vẻ đẹp sắc nước hương trời: Làn da trắng mịn, khuôn mặt thanh tú với lông mày cong vút, mắt buồn, môi mọng và sống mũi thẳng tắp. Bà từng là điệp báo của Việt Minh tại nội thành Sài Gòn, là nhà báo, nhà thơ, nhà văn... trước khi trở thành Hoa hậu.
Nhan sắc đài các của bà Thu Trang thời trẻ.
"Gió táp mưa sa" ở tuổi 25 và cái thai trên đất Nhật với người đàn ông có vợ con
Sau khi đăng quang, Hoa hậu Thu Trang khi đó có sức hút rất lớn với công chúng. Bà được giới nghệ sĩ, điện ảnh và người hâm mộ săn đón rất nhiều. Năm 1957, Thu Trang được mời tham gia bộ phim thứ hai mang tên "Lục Vân Tiên" của đạo diễn Tống Ngọc Hạp. Ông vừa là đạo diễn vừa sáng tác nhạc cho phim, vừa tham gia đóng phim. Phim "Lục Vân Tiên" được đề cử mang đi dự Liên hoan phim châu Á 1957, rồi mang đi giới thiệu qua nhiều quốc gia khác như một cách quảng bá, thi thố điện ảnh Việt với thế giới.
Bà Thu Trang khi đăng quang Hoa hậu và các poster quảng bá phim do bà thủ vai chính.
Toàn bộ hậu kỳ của phim phải làm ở Nhật trong thời gian dài. Do thiếu kinh phí, đoàn từ bốn người đã rút lại còn 2 người: Thu Trang và đạo diễn Tống Ngọc Hạp. Lần đầu tiên Việt Nam mang phim dự liên hoan và giới thiệu, những cuộc ra mắt liên tục khắp nơi, Thu Trang và đạo diễn Hạp sóng đôi xuất hiện trên báo chí như hình với bóng. Mà không chỉ trên báo chí hay trong phim, cả cuộc sống thường nhật nơi đất khách cũng thế...
Năm 1957 là một năm vinh quang và cả đau đớn với Thu Trang. 25 tuổi, bà ngã vào vòng tay đạo diễn Hạp. Sau này, bà viết trong hồi ký: " Tới tuổi 25, tôi mới thành đàn bà trong hoàn cảnh bi thảm, bị dụ vào những tình huống mà tôi cảm nhận là mình đã không thể tránh.
Khi người đàn ông đam mê, nên dễ bị say trong nỗi cuồng điên man dại? Hay chính tôi là một đối tượng có những nét gì khó gần, quá giữ gìn, càng gây kích thích trong sự phải chiếm đoạt, phải chinh phục do tự ái của đàn ông tính, pha lẫn với ít nhiều tưởng tượng là tình yêu?
Ngang trái thay, tôi đã không biết abc gì trên phương diện tình dục. Tôi có thai ngay trong tháng đầu tại Tokyo... ".
Đó là mối tình sai lầm và ngang trái, vì đạo diễn Tống Ngọc Hạp khi đó đã có vợ con. Trong một cuộc phỏng vấn hiếm hoi về chuyện này, bà Thu Trang giãi bày: " Tình bạn giữa chúng tôi có từ khi gặp gỡ nhau trên quan niệm văn nghệ, lúc bấy giờ tôi đang giữ trang Phụ Nữ cho tờ Lẽ Sống. Ông Hạp đã hiểu biết tôi qua những bài vở của tôi. Từ tình bạn đến tình yêu cũng không bao xa... ".
Nàng Hoa hậu chưa từng nếm mùi trái cấm sa ngã vào cuộc tình với vị đạo diễn.
Bà cũng chia sẻ rất thẳng thắn rằng: " Tôi biết ông ấy có gia đình nhưng theo lời ông thì vợ chồng ông đang ở trong thời kỳ ly thân, hai người đang xúc tiến đến việc ly dị, trước khi ông quen biết tôi... Ngay khi ở Sài Gòn [lúc chưa sang Nhật - PV], ông Hạp cho tôi biết ông không thể ly dị một cách hợp pháp, vì ông không có hôn thú.
Ông ấy đã giải quyết việc trả tự do cho nhau bằng sự thỏa thuận giữa vợ chồng ông. Hình như hai người có làm giấy với nhau, ông Hạp cho bà Nguyệt hết cả nhà cửa tiền bạc. Như thế tất nhiên trên phương diện pháp lý ông ta là người... hoàn toàn tự do ".
Tin lời người tình, nàng Hoa hậu chưa từng nếm mùi trái cấm sa ngã vào cuộc tình ngang trái. Ở Nhật, đạo diễn Hạp ngỏ lời cầu hôn bà và viết thư xin phép đằng gái.
Bà kể lại: " Thân phụ tôi có trả lời và bắt buộc là song thân ông Hạp đứng làm chủ hôn mới được. Nhưng vì lý do phải hoàn thành cho xong cuốn phim, nên tôi kẹt ở lại Nhật lâu. Và cũng vì tin lời ông Hạp đã li dị xong, tất nhiên không có gì trở ngại nữa thì sự thành hôn ở đâu cũng được. Hơn nữa, tôi có ý ở lại bên Nhật ít lâu để học thêm về điện ảnh ".
Nghị lực của mẹ đơn thân và mối tình lặng câm của thi sĩ Bùi Giáng
Bà kiên quyết giữ lại đứa con đang lớn dần lên trong dạ mình. Đến mùa thu năm 1957, cả hai trở về Sài Gòn. Lúc này, bà đã gần đến ngày sinh nở. Bà bị sốc nặng, vì đón mình ở sân bay là một đám đông cuồng nộ. " Chúng tôi đã sống trong thảm cảnh kế tiếp khi về tới Sài Gòn cuối năm 1957. Thật là cả một cơn giông bão phũ phàng đổ ập xuống tôi khi vừa bắt đầu làm mẹ. Xã hội Việt Nam thời ấy chưa có chút vị tha nào cho những sự kiện như vậy ", bà viết.
Trong hồi ký của mình, bà cũng kể tỉ mỉ về chiếc vali chứa đồ sơ sinh chuẩn bị cho con trai bị xé nát; quần áo, nữ trang bị mất, chỉ còn hình ảnh, giấy tờ cần trong bóp tay là lành lặn. Nhà sản xuất người Ấn Độ tên Robert phải dẫn bà ôm bụng tháo chạy trên xe hơi riêng của ông để thoát khỏi sự giận dữ của đám đông.
Sau đó, không có một đám cưới nào diễn ra, một phần vì gia đình ông Hạp phản đối. Bà kể lại trong cuộc phỏng vấn: " Gia đình tôi định đưa nội vụ ra pháp luật, nhưng tôi không muốn đưa vấn đề tình cảm ra trước tòa, thà là giải quyết êm đẹp với nhau, như thế tránh đau khổ cho tôi. Vì vậy, tôi chỉ mong ước sao vợ chồng ông Hạp hàn gắn lại với nhau. Tôi rất sẵn sàng hủy bỏ cuộc hôn nhân này [cuộc hôn nhân trong ảo tưởng] bất cứ lúc nào ".
Bà Thu Trang và con trai. [Ảnh chụp tại Pháp]
Bà quyết định làm mẹ đơn thân, đặt tên con trai theo họ cha - Tống Ngọc Vân Tiên để kỷ niệm tình yêu đầu đầy bi kịch của mình. Sau này, bà cũng chưa bao giờ buông lời trách móc hay đòi hỏi trách nhiệm gì từ đạo diễn Tống Ngọc Hạp.
Cuối năm 1957, một nhóm các nhà làm phim người Mỹ đến Việt Nam để dự định thực hiện bộ phim "Người Mỹ trầm lặng" dựa trên tiểu thuyết đang ăn khách lúc đó. Đạo diễn Mankiewicz đã nhắm Thu Trang cho vai diễn cô gái Việt trong phim nhưng bà từ chối gặp. Bà từ chối một cơ hội quý để tìm đường đến kinh đô điện ảnh Mỹ, chọn làm mẹ trong bình an. Sinh con xong, bà xin vào làm việc ở một công ty nước ngoài để tránh điều tiếng.
Đột nhiên lâm vào tình cảnh "chửa hoang", bị người hâm mộ quay lưng nhưng không vì vậy mà sức quyến rũ của bà suy chuyển. Một trong những người đàn ông rất nổi tiếng mê đắm bà đến quên ăn quên ngủ chính là thi sĩ Bùi Giáng. Giới văn nghệ sĩ ở Sài Gòn đoán chắc câu thơ đầy lạ lùng và nổi tiếng của Bùi Giáng là: "Còn hai con mắt, khóc người một con" chính là viết cho riêng bà. "Khóc người một con", tức là thương cảm cho người phụ nữ có một con, chứ không liên quan gì đến chuyện... nhãn cầu. Bài thơ này sau đó được cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn phổ thành ca khúc "Con mắt còn lại".
Thi sĩ Bùi Giáng còn viết nhiều bài thơ khác cho riêng bà, có bài công bố, có bài không. Trong tập "Mưa nguồn" in năm 1962, ông viết: "Không biết nữa trời tròn hay méo/ Chỉ hôm nay là nhan sắc hôm nay/ Anh ngó lên trời mây gió gửi nhau bay/ Trời bên kia/ Nhan sắc ở bên này".
Thi sĩ Bùi Giáng là một trong những người đàn ông say mê nàng Hoa hậu nhưng không được hồi đáp.
Sau này, họa sĩ Bửu Ý cũng công bố bài thơ do họa sĩ chép lại từ thơ Bùi Giáng tặng riêng cho nàng thơ Thu Trang: "Trang của tờ giấy cũ/ Của vầng tóc ban đầu/ Trang của hồi vàng tụ/ Về mệt mỏi mai sau/ Anh nhớ em vô cùng/ Đất sầu không xiết kể/ Anh kêu gọi mông lung/ Trang ồ, Trang rất tệ".
Đó là mối tình đơn phương thấm đẫm tình cảm tuyệt vọng lẫn hờn trách của thi sĩ Bùi Giáng. Vì Thu Trang, dù có gặp gỡ, trao đổi chuyện văn chương nhưng nhất mực cự tuyệt tình yêu của Bùi Giáng cũng như của những người đàn ông khác muốn đến với mình.
Trong hồi ký, bà kể về kỷ niệm lần gặp gỡ với thi sĩ vào một ngày mưa năm 1961, khi bà sắp sang Pháp. Bằng cảm quan của một nghệ sĩ, ông biết bà đi là không trở lại. " Tôi hơi ngạc nhiên để ý anh nhìn xuống nền nhà đá hoa. Cả hai im lặng, tôi muốn nói một câu gì đó để cho có chuyện. Chưa kịp thì anh cúi xuống nhặt đôi dép màu xanh lá mạ của tôi đi trong nhà cạnh đó, anh nhặt lên và lẳng lặng mở tờ báo gói đôi dép. Rồi anh đứng lên: Tôi về! ". Từ đó về sau, họ không gặp nhau nữa.
Cuộc đời mới kiêu hãnh nơi trời Tây
Năm 1961, bà Thu Trang nhận được lời mời sang Pháp tham gia ngành điện ảnh và quyết định chuyển đến đất nước này sinh sống. Tuy nhiên tại Pháp, bà không đóng phim nữa mà quay lại với con đường tri thức. Bà xin vào học Trường Cao học về lịch sử và triết học - thuộc trường Đại học Sorbonne. Vì số tiền dành dụm mang theo từ Việt Nam ngày càng cạn kiệt nên bà phải vừa đi học vừa làm gia sư, thông dịch viên tiếng Anh để chi trả sinh hoạt phí cho 2 mẹ con.
Tại trường học, bà đã tiếp cận và sớm thân thiết với một nhóm sinh viên khuynh tả, quan tâm và ủng hộ cuộc kháng chiến chống Mỹ của Việt Nam. Bà đã gặp chân ái cuộc đời mình - ông Marcel Gaspard, người sau này là bạn đời của mình trong những năm tháng đó.
Đến tuổi trung niên, bà trở thành một học giả có tiếng tăm trong cộng đồng người gốc Việt tại Pháp. [Ảnh chụp tại Pháp]
Năm 1978 bà trở thành Tiến sĩ Sử học tại Đại học Paris 7 tại Pháp. Bà cũng miệt mài đóng góp cho những hoạt động của người Việt tại Pháp, hỗ trợ giúp đỡ du học sinh. Bà cũng thường xuyên giao lưu với các trí thức lớn của Việt Nam mỗi khi họ có dịp qua Pháp.
Không chỉ nghiên cứu sử học, bà còn tiếp tục viết thơ, truyện, hồi ký, xuất bản nhiều sách và năm 1990, được bình chọn là một trong 100 nhà thơ Việt nam được yêu mến của thế kỷ 20. Ở tuổi xế chiều, bà được mời thỉnh giảng tại nhiều trường đại học Việt Nam. Vì nhiều lý do, bà ít khi tiết lộ thân phận mình là Hoa hậu Thu Trang.
Bà Thu Trang và nhà văn Trần Thị Hảo. [Ảnh chụp tại Pháp]
Những thông tin, hình ảnh về cuộc sống hôn nhân của bà cũng không được tiết lộ. Nhưng nhìn ánh mắt rạng rỡ, tự tin trong những bức ảnh gần đây nhất, có thể phỏng đoán rằng, cuộc sống bên Giáo sư y khoa Marcel Gaspard nơi đất Pháp của bà khá hạnh phúc và an yên.
Hoàng xin được ôm Minh ở 'Hướng dương ngược nắng' Nhân vật Hoàng [Việt Anh] một lần nữa bày tỏ tình cảm đối với Minh [Thu Trang], dù biết không có nhiều cơ hội. Những diễn biến mới của phim truyền hình Hướng dương ngược nắng vừa được tiết lộ. Theo đó, Hoàng [Việt Anh] đến gặp Minh [Thu Trang] và một lần nữa bày tỏ tình cảm. Hoàng nói: "Cho anh ôm...
23:45:54 14/05/2022
Sau khi hoàn tất các thủ tục pháp lý, lực lượng chức năng bàn giao thi thể nam thanh niên xấu số ngã xuống hồ Thành Công, phường Thành Công, quận Ba Đình [Hà Nội] cho gia đình nạn nhân để làm tang lễ theo phong tục truyền thống23:39:00 14/05/2022
Sau giờ học, nhóm học sinh rủ nhau tắm sông và không may một nam sinh lớp 10 đã đuối nước tử vong07:00:56 14/05/2022
Được đầu tư bài bản về tiện ích, hướng đến đặc quyền hưởng thụ chuyên biệt của chủ sở hữu, căn hộ số 1 Quang Trung, ngay trung tâm TP. Vinh đang được cư dân hào hứng đón nhận06:57:47 14/05/2022
Ngày 12/05/2022, Công ty cổ phần bất động sản Thế Kỷ [Cen Land - CRE] tổ chức Đại hội đồng cổ đông năm 202206:54:25 14/05/2022
Chủ đầu tư dự án khu nhà ở thấp tầng Manhattan tại đường Nguyễn Hoàng Tôn, phường Xuân La, quận Tây Hồ, Hà Nội; Chủ đầu tư dự án khu du lịch sinh thái Bình Yên tại Thạch Thất, Hà Nội; Chủ đầu tư dự án khu du lịch - dịch vụ sinh thái Sơn...06:52:09 14/05/2022
Masteri West Heights phía Tây Hà Nội dành cho những gia đình muốn thay màu cuộc sống xám ngắt và ngột ngạt nơi nội đô bằng không gian thoáng đãng và thanh mát06:49:52 14/05/2022
Cú hích hạ tầng - bệ phóng không chỉ giúp vùng đất Tây Bắc vươn mình phát triển kinh tế, mà còn tạo đà tăng trưởng cho bất động sản [BĐS] khu vực06:47:14 14/05/2022
Lợi thế toạ lạc ngay trung tâm của Tp.Thủ Đức, được kỳ vọng là dự án mang tính biểu tượng mới cho thành phố sáng tạo khu Đông với những tiện ích đặc biệt, mới đây, BCG Land - đơn vị phát triển dự án này còn công bố chính sách bán hàng ư...06:43:35 14/05/2022
Đồng Tiến - Đồng Phú đang trong lộ trình sáp nhập vào thành phố trẻ Đồng Xoài của Bình Phước - một trong những địa phương đang phát triển mạnh mẽ hiện nay06:40:51 14/05/2022
Phương Đông Vân Đồn duy trì sức nóng trên thị trường và ghi điểm với khách hàng nhờ được đầu tư phát triển hơn 500 tiện ích không ngừng hoàn thiện, sinh sôi05:52:27 14/05/2022
Với chi phí cho phân bón chiếm từ 30%- 50% giá trị đầu vào của sản xuất nông nghiệp thì giá phân bón tăng cao đã tác động trực tiếp đến giá thành các sản phẩm. Từ sau Tết nguyên đán tới nay, giá các vật tư đầu vào trong sản xuất nông ng...05:47:10 14/05/2022
Ông Lê Văn Nam, ở xã Định An, huyện Trà Cú - địa phương có diện tích nuôi cá lóc lớn nhất khu vực cho biết: Với giá 30.000 đồng như vậy thì người nuôi từ hòa đến lỗ thôi. Thức ăn thì tăng quá, đầu ra thì không có. Nông dân nuôi cá đợt n...05:44:05 14/05/2022
Là một người sống ở Sài Gòn và thường bay ra Hà Nội thì thứ tôi nhìn thấy nhiều nhất ở nơi này chính là các quán chè ven đường. Ở nơi đó mọi người, đủ các tầng lớp, địa vị xã hội, giàu hay nghèo, tụ tập và tán gẫu những câu chuyện trên ...05:42:49 14/05/2022
Ở thời điểm chính sách hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ cho xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước của Chính phủ sắp hết hiệu lực, nhiều hãng xe và đại lý đã lập tức cắt khuyến mại, tăng giá hoặc bán bia kèm lạc để tranh thủ tận dụng tâm lý mua...05:37:11 14/05/2022
Các kênh bán hàng trực tuyến đã được thúc đẩy một cách gián tiếp trong giai đoạn giãn cách vì đại dịch COVID-19. Theo Bộ Công Thương, doanh thu thương mại điện tử Việt Nam năm 2021 ước đạt 13,7 tỷ USD, tăng 16% so với năm 2020. Thực tế ...05:33:39 14/05/2022
Sầu riêng là loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao. Thời điểm này, các nhà vườn trồng sầu riêng tại Đồng bằng sông Cửu Long đang rất phấn khởi nhờ được mùa, được giá05:29:39 14/05/2022
Vào giữa tháng 4, giá hoa loa kèn khá cao từ 50.000 đồng - 60.000 đồng/bó 10 bông. Còn thời điểm này, giá hoa loa kèn đã giảm nhiệt hơn hẳn05:23:36 14/05/2022
Tại ngày 29/04/2022, Việt Nam đang chiếm tỷ trọng cao nhất trong chỉ số MSCI Frontier Markets Index với 28,74%. Top 10 cổ phiếu tỷ trọng lớn nhất của danh mục có sự góp mặt của 5 mã Việt Nam là HPG, VIC, VHM, MSN và NVL05:20:52 14/05/2022
Trước khi thu xếp thành công khoản vay hạn mức 100 triệu USD lần này, VCSC cũng đã thu xếp thành công hai khoản vay hợp vốn tín chấp khác vào tháng 11/2021 và vào tháng 5/202005:18:42 14/05/2022
Công nghệ viễn thông Sài Gòn [Saigontel, HoSE: SGT] công bố Nghị quyết HĐQT thông qua phương án phát hành chi tiết chào bán thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu và phương án sử dụng vốn05:15:44 14/05/2022
Ông Đào Hữu Duy Anh, Thành viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn hóa chất Đức Giang [HoSE: DGC] đăng ký mua 1 triệu cổ phiếu DGC từ 18/5 đến 16/619:29:17 13/05/2022
Nhóm quỹ RWC Partners không còn là cổ đông lớn tại Vincom Retail [HoSE:VRE] từ ngày 6/5, sau khi các quỹ thành viên bán gần 4 triệu đơn vị19:26:39 13/05/2022
Chúng tôi đang dõi sát diễn biến tình hình kinh tế - chính trị, động thái chính sách của các nước trên thế giới, đánh giá tác động, ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán Việt Nam để kịp thời có các giải pháp phù hợp nhằm ổn định thị trườ...19:23:59 13/05/2022
Với phiên giảm mạnh nhất thế giới hôm nay, VN-Index đã ghi nhận 6 tuần liên tiếp giảm điểm, chuỗi dài nhất kể từ năm 2008