Ông Nguyễn Thanh Tuyên phát biểu tại hội thảo - Ảnh: TRỌNG NHÂN
Đó là nhận xét của ông Nguyễn Thanh Tuyên, phó vụ trưởng Vụ Công nghệ - thông tin, Bộ Thông tin - truyền thông, về nguồn nhân lực cho phát triển công nghệ thông tin tại hội thảo về định hướng chính sách chương trình phát triển công nghiệp công nghệ thông tin, giai đoạn 2021 - 2030.
Hội thảo tổ chức ngày 13-12 tại TP.HCM, thu hút nhiều chuyên gia khu vực phía Nam.
Phát biểu tại hội thảo, ông Tuyên cho biết mỗi năm cả nước có thêm khoảng 50.000 sinh viên tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin với trình độ từ cao đẳng trở lên.
Về cơ bản, con số này đáp ứng được nhu cầu về số lượng, nhưng chỉ 1/3 trong số đó đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp đặt ra.
Ông Tuyên cho biết thêm theo thống kê hiện nay, trong hơn 250 trường đại học trên cả nước, có khoảng 150 trường đào tạo ngành công nghệ thông tin.
"Đây là con số rất lớn. Dù nhiều như thế, nhưng chỉ có 20 trường có chỉ tiêu tuyển sinh trên 400 sinh viên ngành này trở lên, còn lại chỉ nhỏ lẻ" - ông Tuyên nói.
Ngành công nghệ thông tin tiếp tục phát triển tại Việt Nam và cần nguồn nhân lực chất lượng - Ảnh: GETTY IMAGES
Ông Lê Hoàng Ngọc, giám đốc Sở Thông tin - truyền thông tỉnh Đồng Nai, cho biết trên địa bàn số người tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin cũng nhiều hơn các ngành khác. Trong những đợt thi tuyển các vị trí liên quan đến công nghệ thông tin, số ứng viên dự tuyển nhiều hơn hẳn.
"Công nghệ thông tin như một ngành đại trà, trường nào cũng có thể dạy và học" - ông Ngọc nói.
Theo ông Tuyên, trong đào tạo ngành công nghệ thông tin cần ưu tiên tập trung chất lượng hơn số lượng, bằng cách thay vì chạy đua theo chỉ tiêu tuyển sinh thì nên chú trọng đầu tư để các kỹ sư có thể đáp ứng yêu cầu thực tế khi ra trường.
"Chúng tôi cũng sẽ đề xuất đầu tư mạnh hơn vào 20 trường lớn đang giảng dạy công nghệ thông tin ở Việt Nam" - ông Tuyên nói.
Bên cạnh đó, các trường có thể phối hợp các doanh nghiệp tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn cho các bạn trẻ để có thể tiệm cận với những nhu cầu thực tế và bắt kịp các công nghệ mới.
"Cũng cần một chuẩn chung cho kỹ sư công nghệ thông tin khi ra trường, từ đó chương trình đào tạo và thi cử có thể đi theo" - ông Tuyên nói.
Ông Lê Quốc Cường [đứng] - Phó giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TP.HCM - tại hội thảo - Ảnh: TRỌNG NHÂN
Ông Lê Quốc Cường, phó giám đốc Sở Thông tin - truyền thông TP.HCM, cho rằng mối liên kết giữa nhà trường, nhà nước và doanh nghiệp trong việc đào tạo nguồn nhân lực là cần thiết.
Ông kể một doanh nghiệp từng chia sẻ lý do trả lương cho nhiều bạn trẻ vừa tốt nghiệp ngành công nghệ thông tin thấp là do phải tốn công đào tạo lại, ít nhất 6 tháng. Tuy nhiên, nhờ trường đã giảng dạy 4, 5 năm trời nên doanh nghiệp mới có thể đào tạo thêm trong 6 tháng.
Nền tảng của các trường cho sinh viên là có, nhưng thật sự không thể đáp ứng 100% yêu cầu của các doanh nghiệp, do đó rất cần chính doanh nghiệp chung tay trong việc đào tạo nhân lực cho ngành này.
"Kỹ năng mềm, khả năng ngoại ngữ cũng là một trong nhiều hạn chế của sinh viên ngành công nghệ thông tin khi tốt nghiệp" - ông Cường nói.
TRỌNG NHÂN
Theo số liệu thống kê từ năm 2018 – 2022, nhu cầu nhân lực cho ngành Công nghệ thông tin [CNTT] tại Việt Nam tăng cao liên tục. Dựa trên Báo cáo về thị trường IT Việt Nam 2021 của TopDev, năm 2021 Việt Nam cần đến 450.000 nhân lực trong ngành CNTT. Trong khi đó, số lượng lập trình viên hiện tại của Việt Nam mới chỉ đạt khoảng 430.000 người.
Nhiều cơ hội thăng tiến, lương hấp dẫn
Theo thống kê của Bộ GD&ĐT, nhóm ngành CNTT đứng top 2 trong số những ngành học được nhiều thí sinh THPT lựa chọn nhất trong kỳ tuyển sinh THPT năm 2021, với 336.001 nguyện vọng đăng ký [trong khi chỉ lấy 49.582 chỉ tiêu]. Điều này chứng minh độ “hot” của ngành học thời đại này, cùng thực tế tỷ lệ thí sinh mong muốn được học tập và làm việc trong ngành CNTT là rất cao.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy rất nhiều thí sinh vẫn còn rất mông lung, không hiểu biết về ngành CNTT mà chỉ đăng ký theo hiệu ứng “đám đông”, chọn ngành “hot”, lương cao để học. Bên cạnh đó nhiều em tỏ ra băn khoăn, không biết sau vài năm khi học xong ra trường, ngành CNTT còn nhiều việc làm không vì hiện số lượng người theo học ngành này khá lớn.
TS Hoàng Công Dụng, Phó Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ đào tạo và Cung ứng nhân lực [Bộ GD&ĐT] nhấn mạnh: Đây là ngành học có cơ hội phát triển, thăng tiến cùng mức lương hấp dẫn. Đặc biệt trong những thời kỳ khủng hoảng như đại dịch Covid-19, nguy cơ chiến tranh hay biến đổi khí hậu, ngành nghề này lại càng khẳng định vai trò và tầm quan trọng của mình.
Cụ thể trong các ngành ứng dụng CNTT tại Việt Nam hiện nay, Thông tin và truyền thông đang là ngành có nhu cầu cao nhất về nhân lực CNTT, chiếm tới khoảng 25% tổng nhân lực CNTT; tiếp đến là ngành Giáo dục và đào tạo, chiếm khoảng 12-13% tổng nhân lực CNTT.
Để thí sinh hiểu rõ hơn về con đường học ngành CNTT, TS Trần Văn Tính, Trưởng bộ môn Giáo dục và Phát triển con người thuộc Trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng CNTT như một “ngành học thời thượng”, khi đồng thời có được sự quan tâm, tìm hiểu từ hàng trăm nghìn thí sinh, sinh viên, cùng với đó cũng là mối quan tâm hàng đầu của Quốc gia trong những năm sắp tới. CNTT là ngành nghề được ưu tiên phát triển nhất trong thế kỷ 21, không chỉ tại Việt Nam mà là trên toàn thế giới.
10 năm tới, CNTT vẫn rất “hot”
Ths Cao Quảng Tư, Giám đốc Tuyển sinh Trường ĐH Quốc tế Sài Gòn chia sẻ: CNTT là nhóm ngành đang có xu hướng phát triển và nhu cầu nhân lực rất cao và luôn nằm trong top đầu những ngành có lương và thu nhập cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng học tốt CNTT và sinh viên phải có tư duy toán học, tư duy logic tốt. Thí sinh cần tỉnh táo khi lựa chọn học CNTT, nếu học lực môn toán trung bình, thí sinh nên cân nhắc.
Đồng thời theo ông Tư, hiện Việt Nam có hơn 100 trường ĐH đào tạo CNTT. Mỗi năm các trường chỉ cung cấp 50.000 kỹ sư trong khi dự kiến thị trường đang thiếu 190.000 nhân lực cho lĩnh vực CNTT và dự kiến trong 10 năm tới vẫn rất “hot”.
Ths Phạm Doãn nguyên, Giám đốc Trung tâm tư vấn tuyển sinh Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP. Hồ Chí minh lưu ý, mức lương trung bình cho một sinh viên CNTT mới tốt nghiệp là từ 9-12 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, trong xu hướng phát triển hiện nay, các ngành đều sẽ có sự thay đổi và sự chênh lệch của mức thu nhập ở nhóm ngành này là khá xa nên sẽ phụ thuộc vào năng lực cá nhân.
Giám đốc một công ty chuyên về tài chính tại Hà Nội cho biết, để tuyển dụng một nhân sự CNTT chất lượng cao là rất khó khăn, nhiều khi đưa ra mức lương cao cũng không tìm được người thích hợp. Do đó, công ty đã phải chuyển hướng sang những sinh viên mới ra trường, hoặc nhân sự có trình độ thấp hơn trong lĩnh vực mình mong muốn nhưng hầu hết đều cần quãng thời gian 3-6 tháng để đào tạo lại mới có thể bắt tay vào công việc.
Nhìn nhận về vấn đề trên, ông Nguyễn Thành Nam, nhà sáng lập của Tổ chức Giáo dục trực tuyến FUNiX nhận định, hiện tại các đơn vị đào tạo chính thống về CNTT mới đang chỉ cung cấp được khoảng 40% nhu cầu của thị trường. Sự hợp tác giữa doanh nghiệp và các đơn vị đào tạo là hướng đi cần thiết để lấp đầy số lượng nhân sự đang thiếu, đặc biệt là nhân sự chất lượng cao.
Ông Vũ Quang Thành, Phó giám đốc Trung tâm dịch vụ việc làm Hà Nội chia sẻ: Nhân lực CNTT đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi số, đặc biệt từ sau dịch Covid-19, các DN đều phải đầu tư vào nền tảng công nghệ, nhu cầu nhân lực trong ngành này chưa bao giờ giảm nhiệt. Ngoài trang bị những kiến thức cơ bản, để đáp ứng yêu cầu của các nhà tuyển dụng, các trường cần cập nhật thêm các kiến thức mới, đào tạo các ngành nghề làm chủ công nghệ lõi như trí tuệ nhân tạo AI, Big Data, Blockchain… Còn sinh viên, cần trang bị thêm kỹ năng làm việc nhóm và tiếng Anh.
Ông Nguyễn Hồng Dân, Phó giám đốc Sở LĐ-TB&XH Hà Nội cho biết, đánh giá sơ bộ của Sở LĐ-TB&XH cho thấy tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp có ứng dụng, sử dụng CNTT từ sau dịch Covid-19 lần 2 có xu hướng tăng mạnh. Hiện nay, rất nhiều doanh nghiệp lớn, tập đoàn lớn sử dụng ứng dụng CNTT đang có nhu cầu tuyển dụng nhân lực.
THANH HÒA