Lý do trước hết là do quyền bá chủ của Mỹ ở Trung Đông đã bị suy yếu rất nhiều bởi sự phát triển của cấu trúc các liên minh quân sự; thứ hai đó chính là sức mạnh quân sự của Cộng hòa Hồi giáo Iran.
Sức mạnh của lực lượng vũ trang Iran
Về tiềm năng quân sự hiện tại của Iran, họ đủ sức đương đầu với một cuộc chiến thông thường của Mỹ và đồng minh. Trong những năm qua, mặc dù bị cấm vận nhưng tiềm lực quân sự của Iran vẫn được tăng cường một cách đáng kể, trong đó có cả việc họ mua được hệ thống phòng không hiện đại S-300 của Nga.
Iran có tiềm lực quân sự tương đối mạnh.
Lực lượng vũ trang Iran được coi là một trong những lực lượng quân sự mạnh tại khu vực Trung Đông, quân số thường trực khoảng 534.000 người [ngoài ra còn có 6 triệu quân dự bị]; quân đội Iran có đủ các quân binh chủng, được tổ chức và huấn luyện tốt.
Iran có tiềm lực về tên lửa đạn đạo cũng như ngành công nghiệp quốc phòng có khả năng sản xuất nhiều vũ khí tiên tiến.
Trong trường hợp Mỹ mở cuộc tập kích đường không vào Iran, Iran sẽ chọn các cơ sở quân sự của Mỹ ở Vịnh Péc-xích làm mục tiêu.
Cấu trúc các liên minh quân sự thay đổi, bất lợi cho Mỹ
Các liên minh quân sự của Mỹ tại Trung Đông trong những năm qua đã thay đổi, phần lớn gây bất lợi cho Mỹ.
Một số đồng minh lâu năm nhất của Mỹ trong khu vực hiện là đồng minh của Iran. Ví dụ các quốc gia giáp với Iran, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ và Pakistan, đã có thỏa thuận về hợp tác quân sự với Iran. Những thỏa thuận này đã góp phần loại trừ [hoặc hạn chế] việc Mỹ và đồng minh mượn lãnh thổ các quốc gia này làm bàn đạp trực tiếp tiến công Iran.
Ở góc độ quân sự rộng lớn hơn, Thổ Nhĩ Kỳ tích cực hợp tác với cả Iran và Nga. Iraq cũng nói rõ rằng họ sẽ không hợp tác với Mỹ trong trường hợp xảy ra chiến tranh trên bộ với Iran.
Trong điều kiện hiện tại, không một quốc gia nào giáp với Iran, bao gồm Thổ Nhĩ Kỳ, Pakistan, Afghanistan, Iraq, Turkmenistan, Azerbaijan và Armenia, đồng ý cho phép các lực lượng lục quân của Mỹ và đồng minh đi qua lãnh thổ của họ. Họ cũng sẽ không hợp tác với Mỹ trong việc tiến hành một cuộc tập kích đường không nhằm vào Iran.
Mặc dù sau Chiến tranh Lạnh, Azerbaijan đã trở thành đồng minh của Mỹ, đồng thời là thành viên của chương trình Đối tác với NATO vì Hòa bình nhưng trên thực tế, những thỏa thuận trước đây về hợp tác quân sự giữa Mỹ và Azerbaijan gần như không có hiệu lực.
Trong khi đó, vào tháng 12 năm 2018, một loạt thỏa thuận song phương về hợp tác quân sự và tình báo đã được ký kết giữa Iran và Azerbaijan. Cùng với tăng cường quan hệ với Azerbaijan, Iran tích cực mở rộng hợp tác với Turkmenistan, một quốc gia thuộc Liên Xô cũ và có chung đường biên giới với Iran.
Còn với Afghanistan, hiện nay lực lượng Taliban đang kiểm soát phần lớn lãnh thổ Afghanistan. Thực trạng này không cho phép triển khai quy mô lớn lực lượng lục quân của Mỹ và đồng minh ở biên giới Iran-Afghanistan. Nếu cuộc xung đột xảy ra, thậm chí Iran còn có thể lợi dụng lực lượng Taliban để mở mặt trận để "chia lửa" với Iran.
Sự chia rẽ trong Hội đồng hợp tác vùng Vịnh
Trên thực tế, lệnh cấm vận của Arab Saudi đối với Qatar [với sự chấp thuận không chính thức của Washington] vào tháng 5 năm 2017, đã dẫn đến sự chia rẽ trong Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh [GCC]; góp phần tạo ra cái gọi là trục Iran-Thổ Nhĩ Kỳ-Qatar và làm suy yếu quyền bá chủ của Mỹ ở Trung Đông.
Sau sự chia rẽ giữa Qatar và Arab Saudi, Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh bối rối vì Qatar đã đứng về phía Iran và Thổ Nhĩ Kỳ để chống lại Arab Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất; trong khi Ô-man và Kuwait đứng về phía Qatar.
Mặc dù là một quốc gia có quy mô dân số nhỏ nhưng Qatar có tầm quan trọng chiến lược lớn trong khu vực. Hơn nữa, kể từ khi có sự chia rẽ trong GCC, Kuwait cũng không còn mối quan hệ mật thiết với Ả Rập Saudi.
Tuy nhiên, Kuwait vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ trên tất cả các mặt với Washington. Hiện nay có bảy căn cứ quân sự của Mỹ đang hoạt động tại Kuwait, trong đó quan trọng nhất là căn cứ Camp Doha.
Sự chia rẽ trong Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh đã làm suy yếu quyết tâm của Trump trong việc kiềm tỏa sức mạnh của Iran trong khu vực, đồng thời đẩy Qatar trở thành đồng minh quan trọng của Iran và Thổ Nhĩ Kỳ.
Mặc dù không có thỏa thuận chính thức về hợp tác quân sự với Iran nhưng Qatar cùng với Iran đang cùng nhau khai thác các mỏ khí đốt chung lớn nhất thế giới ở ngoài khơi Vịnh Péc-xích.
Hiện nay trụ sở Bộ Tư lệnh tiền phương của Mỹ ở Trung Đông [USCENTCOM] được đặt tại căn cứ không quân Al-Udeid ở Qatar.
Căn cứ không quân Al-Udeid. Ảnh: Wiki
USCENTCOM có nhiệm vụ chỉ huy chung các hoạt động quân sự của Mỹ và NATO ở khu vực từ Afghanistan đến Bắc Phi; trong đó Trung Đông là trọng điểm. USCENTCOM đã điều hành các hoạt động quân sự ở Afghanistan [2001], Iraq [2003] và hiện tại USCENTCOM cũng tham gia vào các hoạt động quân sự ở Syria.
Trong khi đó, căn cứ không quân Al-Udeid ở Qatar được thiết kế để bảo vệ các lực lượng Mỹ và lợi ích của Anh trong khu vực.
Theo tờ Washington Post: "Về mặt kỹ thuật, căn cứ không quân Al-Udeid là tài sản của Qatar, nơi đặt trụ sở tiền phương của Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ [USCENTCOM]". Với 11.000 lính Mỹ đang đóng quân tại đây, Al-Udeid được mô tả là một trong những căn cứ quân sự quan trọng nhất của Mỹ trên thế giới và là căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông.
Hiện tại ở Qatar có rất nhiều doanh nhân, quan chức an ninh và chuyên gia Iran trong ngành dầu khí [có thể liên kết với tình báo Iran?].
Sau sự kiện Iran bắn rơi máy bay trinh sát không người lái tầm cao của Mỹ, Tổng thống Donald Trump xác nhận rằng, quân đội Mỹ có kế hoạch bắt đầu một cuộc chiến chống Iran từ Sở chỉ huy tiền phương USCENTCOM của họ tại căn cứ quân sự Al Udeid nằm trên lãnh thổ của Qatar?
Vậy tuyên bố này có mâu thuẫn với mối quan hệ đồng minh thân thiết giữa Iran và Qatar?
Như vậy liên minh quân sự mà Mỹ dầy công xây dựng từ sau cuộc chiến với Iraq [2003] không còn sự liên kết vững chắc. Hiện nay Iran có quan hệ thân thiện với các nước láng giềng mà trước đây thuộc phạm vi ảnh hưởng của Mỹ.
Trong bối cảnh như vậy, nếu Mỹ mạo hiểm đưa quân vào tấn công Iran trong một cuộc chiến tổng lực, đó chẳng khác nào là hành động tự sát.
Nhìn chung, cấu trúc của các liên minh do Mỹ xây dựng hiện đang bị Iran phân hóa và lợi dụng. Về mặt lý thuyết, Mỹ không thể tiến hành một cuộc chiến tổng lực với Iran mà không có sự hỗ trợ của các đồng minh lâu năm. Nói ví von như tờ Washington Post: "Iran hiện đang trên giường với đồng minh của Mỹ".
Iran có thể sẽ thay thế S-300PMU-2 bằng Khordad 3 sau nghi án lộ mã nguồn?
Ngày 4.11.1979, hàng trăm sinh viên Hồi giáo đã tấn công Đại sứ quán Mỹ ở trung tâm thủ đô Tehran, khởi đầu cho mối quan hệ căng thẳng giữa 2 nước kéo dài cho tới hiện nay. Iran đã bắt giữ hàng chục nhà ngoại giao Mỹ tại Tehran trong suốt thời gian 444 ngày. Hai nước đã cắt đứt quan hệ ngoại giao và Washington đã áp trừng phạt lên Iran sau đó. Từ đó, Mỹ - Iran vẫn coi nhau là “kẻ thù không đội trời chung”.
Quan hệ 2 nước nhiều lần căng thẳng trong suốt 4 thập niên, sau sự kiện 1979. Năm 1987, Mỹ tham gia vào hàng loạt các cuộc đối đầu với lực lượng Iran. Năm 1988, tàu Hải quân Mỹ Vincennes đã bắn nhầm máy bay của Iran bay trên vùng Vịnh, khiến toàn bộ 290 người trên máy bay thiệt mạng.
Dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton, từ năm 1993 - 2001, Mỹ đã áp đặt lệnh cấm vận thương mại và dầu lửa đối với Iran sau khi cáo buộc Tehran đỡ đầu cho khủng bố cũng như theo đuổi các chương trình vũ khí hạt nhân. Năm 1996, Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật trừng phạt Iran, nhằm ngăn cản các quốc gia khác đầu tư lớn vào Iran.
Dưới thời cựu Tổng thống George W.Bush, từ 2001 - 2009, vấn đề mâu thuẫn nhất giữa 2 nước là chương trình hạt nhân của Iran. Mỹ cáo buộc Iran tiếp tục phát triển vũ khí hạt nhân trong khi phía Tehran khẳng định mục đích chương trình hạt nhân của họ chỉ là năng lượng.
Dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, từ năm 2009 - 2017, mối quan hệ giữa Mỹ - Iran được cải thiện, đặc biệt là sau khi 2 nước ký thỏa thuận hạt nhân. Vào tháng 7.2015, Iran và nhóm cường quốc thế giới, bao gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức đã đạt được thỏa thuận hạt nhân sau hơn 1 thập kỷ đàm phán.
Theo thỏa thuận này, các lệnh trừng phạt do Mỹ, Liên minh châu Âu [EU] và Liên Hợp Quốc áp đặt sẽ được dỡ bỏ. Đổi lại, Iran phải đồng ý hạn chế dài hạn chương trình hạt nhân của nước này. Quan hệ 2 nước từ đó có dấu hiệu hạ nhiệt rõ rệt.
Căng thẳng gia tăng dưới thời Tổng thống Trump
Đến khi Tổng thổng Donald Trump nắm quyền, quan hệ Mỹ - Iran trở nên xấu đi thấy rõ. Tổng thống Trump coi thỏa thuận hạt nhân 2015 với Iran của chính quyền Obama là "tệ hại". Tháng 5.2018, ông Trump chính thức rút khỏi thỏa thuận và tiến hành chính sách trừng phạt kinh tế, nhằm gây “áp lực tối đa” lên Iran.
Trong suốt thời kỳ ông Trump nắm quyền cho tới gần đây, áp lực mà Mỹ đặt lên Iran hầu như chỉ là kinh tế. Mỹ đã gia cường hàng loạt biện pháp trừng phạt lên hơn 1.000 người, tập đoàn và các công ty liên quan tới Iran nhằm làm tê liệt nền kinh tế quốc gia Trung Đông này.
Các biện pháp trừng phạt gần như bóp nghẹt Iran về kinh tế, thổi bùng biểu tình khắp đất nước để phản đối chính phủ Iran tăng giá nhiên liệu. Lãnh đạo Iran bị tố đàn áp các cuộc biểu tình dẫn tới việc hàng trăm người chết và hàng ngàn người bị bắt. Ban đầu, Iran đã đáp trả dè dặt trước các động thái gây hấn của Mỹ. Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt kinh tế liên tiếp khiến Iran bị dồn vào thế buộc phải hành động.
Iran kháng cự lại trừng phạt bằng hành động quân sự, để cho thấy nước này không dễ bị bắt nạt. Cụ thể, vào tháng 5.2019, Tehran quyết định sử dụng vũ lực. Đầu tiên là các cuộc tấn công bằng mìn vào các tàu vận tải biển quốc tế vào tháng 5 và tháng 6. Sau đó, Iran bắn rơi 1 máy bay không người lái của Mỹ. Mỹ không phản ứng trả đũa về quân sự và Iran ngày càng quyết liệt hơn.
Từ đầu tháng 10.2019, chính quyền Mỹ thống kê có tới 10 vụ tấn công vào thủ đô Baghdad từ nhóm dân quân Kataib Hezbollah thân Iran.
Trước đó, từ tháng 9, các tên lửa của Iran bắn vào cơ sở dầu mỏ ở Abqaiq của Ả rập Xê út. Các nhóm phiến quân người Shia bắt đầu bắn rocket vào các căn cứ của Mỹ ở Iraq, dẫn đến cái chết của một nhà thầu quân sự Mỹ vào ngày 27.12.2019. Mỹ cuối cùng đáp trả bằng các cuộc không kích vào một số vị trí của lực lượng phiến quân này ở Iraq và Syria, 2 ngày sau cái chết của nhà thầu Mỹ, khiến 25 tay súng dân quân thiệt mạng, 51 người bị thương.
Tức giận vì các cuộc không kích của Mỹ, hàng ngàn người biểu tình hôm 31.12.2019 đã phá tường, xông vào Đại sứ quán Mỹ ở Baghdad. Đỉnh cao của sự việc là cuộc không kích giết chết tướng Soleimani, Tổng thống Trump đã ra lệnh tiến hành vụ không kích nhắm vào Soleimani khi phát hiện ông này đáp máy bay xuống sân bay quốc tế Baghdad vào rạng sáng 3.1.2020.
Tại sao Mỹ lại giết chết tướng Iran?
Cộng đồng tình báo Mỹ tin rằng Soleimani trong nhiều năm qua liên quan đến âm mưu tấn công người Mỹ ở nhiều quốc gia, bao gồm Iraq, Syria và Lebanon. Mỹ khẳng định, tướng Soleimani đã cung cấp vũ khí hiện đại cho Kataib Hezbollah tấn công Mỹ.
Tướng Soleimani cũng là người đóng vai trò trọng yếu trong việc mở rộng ảnh hưởng quân sự của Iran tại Trung Đông, với tư cách là người điều hành các hoạt động bí mật bên ngoài Iran. Ông được coi là người quyền lực thứ hai ở Iran sau lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei. Tình báo và quân đội Mỹ trong nhiều năm qua đã tăng cường theo dõi ông Soleimani ở Trung Đông, nhưng chưa hành động do lo ngại căng thẳng gia tăng.
|
Tên lửa Shahab 3 của Iran trong một cuộc thử nghiệm Ảnh nguồn ISNA |
Tuy nhiên, gần đây, những cuộc tấn công liên tục do các nhóm phiến quân Iran hậu thuẫn vào lực lượng Mỹ ở Trung Đông khiến Mỹ cảm thấy ngày càng bất an. Mỹ quyết định hành động để tiêu diệt người mà Mỹ cho là chủ mưu nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công kế tiếp nhắm vào Mỹ. Một lý do nữa là Mỹ gần đây ngày càng lo ngại về ảnh hưởng của Iran đối với giới cầm quyền ở Iraq, trong đó, tướng Soleimani cũng đóng vai trò quan trọng.
Chính vì thế, việc tiêu diệt tướng Soleimani được cả các thành viên đảng Cộng hòa trong cả Hạ viện và Thượng viện Mỹ ủng hộ. Phe Cộng hoà cho rằng cái chết của tướng Soleimani đã "gửi thông điệp mạnh mẽ" tới Iran. Chính quyền Mỹ khẳng định ông Soleimani chủ mưu hành vi khủng bố của Iran trong nhiều thập kỷ, trong đó có cái chết của hàng trăm người Mỹ, nên xứng đáng phải trả giá và nước Mỹ đã an toàn hơn sau cái chết của ông Soleimani.
Tuy vậy, nội bộ Mỹ đang mâu thuẫn nghiêm trọng. Nhiều nghị sĩ Mỹ, đặc biệt thuộc phe Dân chủ, cho rằng hành động có nguy cơ châm ngòi cho leo thang bạo lực nguy hiểm hơn, thậm chí đến mức không thể cứu vãn. Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi chỉ trích Tổng thống Trump đã ra lệnh tiến hành vụ không kích mà không "có sự ủy quyền sử dụng vũ lực" chống lại Iran cũng như không tham vấn với Quốc hội.
Kịch bản nào tiếp tới cho xung đột Mỹ - Iran?
Có thể khẳng định vụ không kích giết chết tướng Soleimani sẽ là mồi lửa châm thùng thuốc súng, bởi nó nhắm vào một trong những quan chức quân sự quan trọng nhất của Iran.
Ngay lập tức, dư luận Iran sục sôi và các quan chức hàng đầu Iran đã kêu gọi báo thù. Các cuộc biểu tình lớn chống Mỹ đã nổ ra ở Tehran cùng với những tuyên bố của người đứng đầu nhà nước Iran Khomeini đuổi Mỹ khỏi Trung Đông. Với bối cảnh lúc này, có thể tiên liệu một số khả năng tiếp theo:
Thứ nhất, gần như chắc chắn, cuộc chiến quy mô nhỏ giữa Iran và Mỹ sẽ nổ ra. Iran sẽ phản công và vấn đề chỉ là tấn công vào đâu và tấn công như thế nào.
Iran chắc chắn sẽ lên nhiều kế hoạch tấn công khác nhau và sử dụng tuỳ thuộc vào phản ứng của Mỹ.
Iran có đủ tiềm lực để tiến hành nhiều cuộc tấn công tên lửa nhắm vào các căn cứ Mỹ ở Trung Đông, hoặc các hạ tầng dầu mỏ quanh vùng Vịnh. Sự chính xác của cuộc không kích do Iran tiến hành nhắm vào cơ sở dầu Abqaiq là đáng kinh ngạc và không có gì ngạc nhiên nữa nếu Iran lựa chọn hành động quyết liệt hơn bằng cách nã tên lửa vào các mục tiêu Mỹ.
Iran cũng có thể nhắm đến các đại sứ quán Mỹ bằng hình thức tập hợp biểu tình quy mô lớn hoặc thậm chí tấn công thẳng. Tehran cũng có thể tấn công tàu hàng Mỹ ở vùng Vịnh, cũng như cơ sở hạ tầng của các đồng minh Mỹ như Ả rập Xê út và Israel thông qua nhóm vũ trang Hezbollah ở Lebanon hoặc dân quân Palestine.
Cần lưu ý là thông qua nỗ lực của tướng Soleimani, Iran đã xây dựng quan hệ gắn bó với chính phủ Syria và nhiều nhóm vũ trang ở Gaza, Lebanon, Iraq, Yemen. Quy mô của mạng lưới này cho phép Iran có thể tấn công bất kỳ địa điểm nào ở Trung Đông dựa vào các lực lượng phiến quân được Iran tài trợ. Mỹ chắc chắn sẽ hứng chịu thêm các cuộc tấn công từ các nhóm dân quân người Shia ở Iraq, và lực lượng vũ trang, giới ngoại giao, cũng như dân thường Mỹ sẽ thiệt mạng. Iraq là nơi cuộc không kích của Mỹ diễn ra và do đó là nơi hợp lý nhất để Iran đáp trả tức thời.
Không chỉ ở Iraq, nhóm Hezbollah ở Lebanon có quan hệ mật thiết với Iran khả năng cao sẽ tấn công các mục tiêu Mỹ ở Lebanon. Các nhánh của Hezbollah dày đặc ở Trung Đông có thể tấn công Mỹ ở bất kỳ nơi nào trong khu vực.
Nước cờ táo bạo nhất của Iran sẽ là tiến hành một cuộc tấn công khủng bố trên đất Mỹ hoặc ám sát một quan chức cấp cao của Mỹ. Việc này sẽ khó xảy ra nhưng Iran cũng đã tuyên bố nếu làm như vậy cũng là một sự trả đũa tương xứng.
Thứ hai, đụng độ chắc chắn sẽ diễn ra, vấn đề là ở quy mô nào, có bùng phát thành cuộc chiến tổng lực mang tính hủy diệt lẫn nhau hay không? Thế giới đang lo ngại sự việc này có thể là "giọt nước tràn ly" làm bùng phát xung đột quân sự tổng lực và trực diện giữa Iran và Mỹ.
Kịch bản này không dễ xảy ra bởi sự phản đối của thế giới và trong nội bộ Mỹ khiến Tổng thống Trump cũng không dễ đưa ra một quyết định phát động chiến tranh. Hiện, các nước như Nga, Trung Quốc, Iraq và Syria đều lên án hành động của Mỹ. Phương Tây phản ứng dè dặt và khuyến nghị hai bên kìm chế.
Trong nội bộ Mỹ, Hạ viện Mỹ sẽ giới thiệu và bỏ phiếu về nghị quyết quyền chiến tranh tuần này nhằm hạn chế hành động quân sự của Tổng thống Trump với Iran. Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã yêu cầu Tổng thống không thực hiện thêm hành động thuộc quyền quyết định của Quốc hội và các hoạt động quân sự của chính quyền Mỹ liên quan tới Iran phải chấm dứt trong vòng 30 ngày. Hiến pháp Mỹ đã quy định chỉ Quốc hội mới có quyền tuyên chiến.
Tuy khó xảy ra nhưng không thể loại trừ khả năng này trong bối cảnh cực kỳ căng thẳng hiện nay. Chính ông Trump đã tuyên bố nếu Iran tấn công bất cứ công dân hay tài sản nào của Mỹ, họ sẽ tấn công 52 địa điểm của Iran. Tổng thống Mỹ Trump đã chứng minh nhiều lần ông này không phải là người chỉ nói mà không làm.
Trước đó, lãnh tụ tinh thần tối cao Iran Ali Khamenei cũng thề sẽ "báo thù" cho tướng Soleimani. Gholamali Abuhamzeh, một chỉ huy của lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, cũng tuyên bố nước này đã "xác định 35 mục tiêu Mỹ trong tầm ngắm", và nếu Mỹ tấn công Iran, nước này sẽ tấn công các đồng minh của Mỹ là Dubai và Israel.
Với tính chất như thế này, bất kỳ một kịch bản nào cũng có thể xảy ra ở Trung Đông. Ngay cả các các đồng minh của Mỹ ở Trung Đông cũng tỏ ra im lặng một cách bất thường và đều không có bất cứ phát ngôn nào do lo sợ đối đầu quân sự trực tiếp với Iran.
Israel cũng phủ nhận mọi sự liên quan tới vụ hạ sát tướng Soleimani để tránh biến Israel thành mục tiêu trả thù của Iran. Các quốc gia đều lo ngại chiến tranh bùng phát trên diện rộng ở Trung Đông sẽ dẫn tới huỷ diệt.
Chắc chắn rằng Trung Đông và cả thế giới sẽ phân cực hơn nữa sau những căng thẳng hiện nay. Phong trào bài Mỹ ở Trung Đông sẽ dâng cao và Trung Đông ngày càng chia rõ thành 2 phe: theo Mỹ và chống Mỹ. Cuộc xung đột này cũng sẽ kéo thế giới vào cuộc chiến. Nhiều nước lớn kêu gọi các bên cần kiềm chế; NATO đã họp khẩn cấp rút lực lượng khỏi Iraq, Syria và Li-băng. Mâu thuẫn của các cường quốc với Mỹ sẽ bị khoét sâu thêm. Các nhà máy lọc dầu của các nước xung quanh vùng Vịnh lo sợ bị tấn công. Kinh tế thế giới sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng với giá dầu tăng cao nếu bạo lực bùng phát. Iran cũng chắc chắn rút khỏi mọi thoả ước về hạt nhân, để ngỏ khả năng phải tự phát triển vũ khí này để tự vệ.
Như vậy, tình hình Trung Đông chắc chắn sẽ diễn biến phức tạp theo hướng gia tăng bạo lực trong năm 2020. Quy mô và chiều hướng của xung đột quân sự sẽ phụ thuộc vào tính toán và mức độ đáp trả của đôi bên. Cuộc xung đột quân sự này có thể kéo dài dai dẳng, ở quy mô cục bộ, nhưng có thể chỉ một tính toán sai lầm hay nước đi cực đoan của một trong hai nước cũng dẫn khu vực và thế giới vào một cuộc chiến đẫm máu.