Image
English
Thử nghiệm COVID-19 đóng một vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống lại vi rút. Hiểu các xét nghiệm COVID-19, bao gồm các loại xét nghiệm khác nhau và cách sử dụng của chúng cũng như các loại mẫu vật mà xét nghiệm sử dụng, là chìa khóa để đưa ra quyết định sáng suốt đáp ứng nhu cầu của bạn.
Các Loại Thử Nghiệm
Có nhiều loại xét nghiệm COVID-19 khác nhau – xét nghiệm chẩn đoán và xét nghiệm kháng thể.
Các xét nghiệm chẩn đoán có thể cho biết liệu bạn hiện có bị nhiễm SARS-CoV-2, loại vi rút gây ra COVID-19 hay không. Có hai loại xét nghiệm chẩn đoán COVID-19:
Các mẫu xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 thường được thu thập bằng cách sử dụng mẫu lấy bằng tăm bông ở lỗ mũi ngoài phía trước [mũi]. Một số xét nghiệm chẩn đoán sử dụng các mẫu lấy ở xoang giữa mũi, mũi họng, họng miệng, hoặc nước bọt. Các xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 có thể được thực hiện tại phòng thí nghiệm, địa điểm xét nghiệm độc lập, văn phòng bác sĩ hoặc phòng khám sức khỏe, hoặc tại nhà. Đối với một số xét nghiệm chẩn đoán COVID-19, bạn đến địa điểm xét nghiệm để lấy mẫu và đối với những nơi khác, bạn có thể tự lấy mẫu tại nhà bằng bộ dụng cụ lấy tại nhà và gửi đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm. Các xét nghiệm khác có thể được thực hiện hoàn toàn tại nhà, cho bạn kết quả trong vòng vài phút mà không cần gửi mẫu đến phòng thí nghiệm.
Nếu bạn nghĩ rằng bạn cần xét nghiệm chẩn đoán COVID-19, bạn có thể tìm một địa điểm xét nghiệm cộng đồng ở tiểu bang của bạn. Bạn cũng có thể sử dụng xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 tại nhà được FDA ủy quyền cung cấp cho bạn tùy chọn tự kiểm tra ở những nơi thuận tiện cho bạn. Lưu ý rằng các xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 được phép cho các mục đích sử dụng cụ thể. Ví dụ, một số xét nghiệm có thể được sử dụng bởi những người có và không có triệu chứng và các xét nghiệm khác chỉ dành cho những người có triệu chứng. Ngoài ra, các xét nghiệm dựa trên phòng thí nghiệm, chẳng hạn như xét nghiệm PCR, thường chính xác hơn xét nghiệm tại nhà.
Để biết chi tiết về từng xét nghiệm chẩn đoán COVID-19 được ủy quyền, hãy xem danh sách các Xét Nghiệm Chẩn Đoán Phân Tử và Xét Nghiệm Chẩn Đoán Kháng Nguyên, được ủy quyền cũng như trang web Xét Nghiệm Chẩn Đoán COVID-19 Tại Nhà. Sử dụng ô tìm kiếm trong bảng EUA, bạn có thể sử dụng từ khóa để tìm kiếm và thanh lọc loại xét nghiệm hoặc bộ thu thập mà bạn đang tìm kiếm. Khi các kiểm tra mới được phép sử dụng, chúng được thêm vào các bảng này để bất kỳ ai cũng có thể truy cập thông tin cập nhật về tất cả các kiểm tra và bộ thu thập được phép.
Các xét nghiệm kháng thể [hoặc huyết thanh học] tìm kiếm các kháng thể trong máu của bạn mà hệ thống miễn dịch của bạn tạo ra để đáp ứng với SARS-CoV-2, vi rút gây ra COVID-19. Các xét nghiệm kháng thể không nên được sử dụng để chẩn đoán nhiễm trùng SARS-CoV-2 hoặc COVID-19 hiện tại và tại thời điểm này, cũng không được sử dụng để kiểm tra khả năng miễn dịch. Cần nghiên cứu thêm để xác định xem nó sẽ cho chúng ta biết điều gì, nếu có, về khả năng miễn dịch của một người.
Các mẫu xét nghiệm kháng thể thường được bác sĩ hoặc chuyên gia y tế khác thu thập bằng cách lấy máu từ ngón tay hoặc tĩnh mạch của bạn. Để biết thêm thông tin về xét nghiệm kháng thể, hãy truy cập Xét Nghiệm Kháng Thể [Huyết Thanh Học] đối với COVID-19:Thông Tin cho Bệnh Nhân và Người Tiêu Dùng.
Các Loại Mẫu Vật
Các phép thử khác nhau được phép sử dụng với các loại mẫu vật khác nhau. Các loại mẫu phổ biến nhất là:
Lấy mẫu tăm bông sử dụng tăm bông [tương tự như Q-Tip que dài] để lấy mẫu từ mũi hoặc cổ họng. Các loại mẫu vật bao gồm:
- Lỗi mũi ngoài phía trước [Mũi] – lấy mẫu từ ngay bên trong lỗ mũi
- Xoang mũi giữaXoang mũi giữa – lấy mẫu từ phía trên xa hơn bên trong mũi
- Mũi họng – lấy mẫu từ sâu bên trong mũi, đến cổ họng và chỉ nên được lấy bởi một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe được đào tạo
- Họng miệng– lấy mẫu từ phần giữa của cổ họng [yết hầu] sâu trong miệng và chỉ nên được lấy bởi một nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe được đào tạo
Mẫu nước bọt được thu thập bằng cách khạc vào ống chứ không phải dùng tăm bông ngoáy mũi hoặc họng.
Mẫu máu chỉ được sử dụng để kiểm tra kháng thể chứ không phải để chẩn đoán COVID-19. Các mẫu máu tĩnh mạch thường được lấy tại văn phòng bác sĩ hoặc phòng khám. Một số xét nghiệm kháng thể sử dụng mẫu máu từ que trích lễ ngón tay.
Báo Cáo Các Sự Kiện Bất Lợi
FDA khuyến khích các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và bệnh nhân báo cáo các sự kiện bất lợi hoặc tác dụng phụ cũng như các vấn đề về hiệu suất liên quan đến việc sử dụng các xét nghiệm COVID-19 hoặc các sản phẩm y tế khác cho Chương Trình Báo Cáo Sự Kiện Bất Lợi và Thông Tin An Toàn MedWatch của FDA:
- Điền và gửi báo cáo trực tuyến qua trang web MedWatch của FDA.
- Tải xuống mẫu hoặc gọi số 1-800-332-1088 để yêu cầu mẫu báo cáo, sau đó điền và gửi lại địa chỉ trên mẫu hoặc gửi qua fax tới 1-800-FDA-0178.
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Trần Thị Diễm Trang - Bác sĩ Nội hô hấp - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Các xét nghiệm phân tử, chẳng hạn như phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược [RT-PCR] đã được sử dụng rộng rãi trong đại dịch coronavirus 2019 [COVID-19], kỹ thuật này tốn kém và tốn nhiều nguồn lực. Như một phương tiện để giảm chi phí và tăng hiệu quả chẩn đoán, test nhanh gộp mẫu có thể được thay thế để kiểm tra kháng nguyên. Từ đó, công tác quản lý dịch bệnh sẽ mở rộng đáng kể trong việc giám sát SARS-CoV-2, đặc biệt là đối với các quốc gia có thu nhập thấp đến trung bình, trong trường học và nơi làm việc.
RT-PCR là kỹ thuật xét nghiệm chính để xác định virus SARS-CoV-2 có trong cơ thể người hay không. Tuy nhiên, hiện nay nhiều nơi đã đưa vào ưu tiên phương pháp test nhanh để giảm thời gian thực hiện và sớm có kết quả. Trên cơ sở đó, có thể “tách” F0 ra khỏi cộng đồng càng nhanh càng tốt.
Và trong chiến lược test nhanh để sàng lọc F0, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 1817/QĐ-BYT, trong đó hướng dẫn tạm thời việc gộp mẫu xét nghiệm. Nghĩa là thay vì test riêng lẻ một mẫu của một người, thì sẽ gộp 3 [hoặc 5] mẫu của 3 [hoặc 5] người vào một bộ test.
Việc này vừa tiết kiệm thời gian và nguồn lực, vừa gia tăng hiệu suất xét nghiệm. Và quan trọng hơn hết là xác định F0 một cách nhanh chóng. Nhất là với tỉnh thành có số ca nhiễm tăng chóng mặt như TP.HCM. Nếu thực hiện xét nghiệm riêng lẻ cho từng người sẽ rất mất thời gian, tốn nguồn lực. Đồng thời, F0 bị phát hiện chậm trễ có thể kéo theo rất nhiều ca nhiễm khác
Test nhanh gộp mẫu covid thường gộp 3 - 5 mẫu vào một bộ test thay vì test riêng lẻ từng mẫu
Xét nghiệm COVID-19 gộp được áp dụng cho những đối tượng lấy mẫu tại vùng nguy cơ thấp, có cùng đặc điểm dịch tễ và ở cùng một địa điểm. Chẳng hạn như ở cùng một đơn vị/cơ quan làm việc, ở cùng tòa nhà/chung cư, ở chung một nhà,...
Việc xét nghiệm gộp mẫu không hoặc hạn chế áp dụng cho những vùng có nguy cơ cao. Đặc biệt, không áp dụng cho những đối tượng lấy mẫu đã tiếp xúc trực tiếp với F0 hoặc đang có các triệu chứng như đang bị nhiễm virus SARS-CoV-2 [sốt, ho, đau họng, khó thở,...].
Ngoài ra, những mẫu bệnh phẩm từ bệnh nhân đang điều trị COVID-19 hay từ những người đang làm xét nghiệm chẩn đoán SARS-CoV-2 nhưng chưa có kết quả cũng sẽ không được gộp với các mẫu bệnh phẩm khác.
Để thực hiện mẫu gộp covid với test nhanh kháng nguyên, một nhóm các đối tượng tiến hành theo các bước sau đây:
3.1. Thu thập mẫu bằng tăm bông mũi họng
Đưa tăm bông vô trùng vào lỗ mũi của bệnh nhân sau đó xoay tăm bông 3-4 lần so với bề mặt mũi họng. Nhúng tăm bông vào dung dịch môi trường sẵn có trong ống nghiệm.
Đối với mẫu gộp, có hai cách thực hiện: [1] lấy cùng lúc nhiều mẫu tăm bông từ nhiều cá nhân [thường 2 đến 5 mẫu] cho vào một môi trường trong ống nghiệm; hoặc [2] chia trước môi trường thành nhiều ống nghiệm khác nhau, tương ứng với mỗi mẫu tăm bông, sau đó cộng gộp môi trường trở lại ban đầu trước khi cho vào que test [cách này thường ít khi áp dụng trong thực tế vì tốn kém công sức, vật tư và thời gian hơn cách đầu tiên]
3.2. Chuẩn bị mẫu
Chèn miếng gạc vào ống đệm chiết.
Nhấn chặt nắp vòi nhỏ giọt vào ống.
3.3. Thực hiện kiểm tra
Đặt que test kháng nguyên trên bề mặt phẳng và nhỏ 3 giọt mẫu đã chiết theo góc 90 ° vào giếng chứa mẫu của thiết bị thử nghiệm. Kết quả thử nghiệm có thể được đọc sau 15 đến 30 phút dưới ánh sáng phòng. Không đọc kết quả thử nghiệm sau 30 phút vì nguy cơ kết quả không chính xác.
Test nhanh gộp mẫu covid có mẫu 2 vạch nhưng mờ thì kết quả phải được hiểu là kết quả dương tính
Một vạch màu xuất hiện ở phần trên cùng của cửa sổ kết quả để cho biết rằng que test đang hoạt động bình thường. Đây là giá trị chứng [C]. Nếu vạch chứng không hiện lên, que test có thể bị hỏng và bài kiểm tra sẽ không được công nhận là hợp lệ.
Trong trường hợp kết quả dương tính, một vạch màu sẽ xuất hiện ở phần dưới của cửa sổ kết quả. Đây là vạch kiểm tra [T]. Ngay cả khi vạch thử rất mờ hoặc không đồng đều, kết quả thử nghiệm phải được hiểu là kết quả dương tính.
Tóm lại, đại dịch coronavirus năm 2019 [COVID-19] đã gây ra gánh nặng bệnh tật to lớn trên toàn thế giới và nhiều biến thể sau đó ngày càng được phát hiện thêm. Lúc này, các công cụ xét nghiệm sàng lọc bệnh nhanh chóng và có tính giá trị cao không ngừng được tìm kiếm, áp dụng. Như vậy, trong bối cảnh nước ta hiện tại, test nhanh mẫu gộp tìm kháng nguyên đã đáp ứng các yêu cầu cơ bản hiện tại, trở thành một xét nghiệm hữu ích trong công tác phòng chống dịch cộng đồng.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Nguồn tham khảo: frontiersin.org - pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
XEM THÊM: