Sở sánh phát minh, phát hiện và sáng chế
|
Phát minh và sáng chế là hai thuật ngữ thường bị nhầm lẫn và đánh đồng với nhau. Tuy nhiên, về bản chất đây lại là hai khái niệm riêng biệt, độc lập. Trong bài viết này, ASLaw sẽ giúp bạn hiểu rõ khái niệm của phát minh và sáng chế. Show Phát minh là việc phát hiện ra các quy luật, hiện tượng và sự vật trong tự nhiên mà trước đó con người chưa biết tới. Ví dụ: Vào thế kỷ thứ 3 TCN, trong 1 lần ngâm mình trong nươc Archimedes đã phát hiện ra thể tích nước tràn ra ngoài bằng thể tích cơ thể ông.Từ đó ông đã phát hiện ra lực đẩy Archimedes. Lực đẩy này vốn đã tồn tại nhưng trước Archimedes chưa ai phát hiện ra điều này. Nhờ có phát minh, con người mới có thể lý giải các hiện tượng trong đời sống. Tuy nhiên, phát minh không thể được áp dụng trực tiếp vào quá trình sản xuất. Sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên. Sáng chế là một trong các đối tượng bảo hộ của quyền sở hữu công nghiệp, trong khi đó phát minh thì không. Một sáng chế cần đảm bảo 03 yếu tố: tính mới, tính sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp. Ví dụ: Thomas Edison sáng tạo ra bóng đèn, phục vụ cho sinh hoạt hàng ngày. Bóng đèn điện này chính là một sáng chế; vì trên thế giới vào thời điểm đó chưa ai tạo ra được một thiết bị tương tự; đồng thời thiết bị này cũng không phải vật có sẵn trong tự nhiên; nó là kết quả có được nhờ có sự lao động; sáng tạo; thử nghiệm rất nhiều lần của nhà bác học Edison. Sự khác nhau giữa sáng chế và phát minh là rất cơ bản, phát minh không có tính mới như sáng chế; bởi phát minh là việc phát hiện ra những thứ có sẵn trong đời sống. Trong khi đó, sáng chế là các thiết bị, quy trình sản xuất; giải pháp kỹ thuật mà cần có sự đầu tư về tài chính; nhân lực mới có thể tạo ra; nó không tồn tại sẵn có trong tự nhiên.
Sáng chế và phát minh đều là hai khái niệm liên quan đến kỹ thuật và khoa học. Tuy nhiên, hiện tại vẫn có những trường hợp nhần lẫn hai khái niệm này với nhau. Sau đây hãy cùng xét 4 điểm phân biệt giữa sáng chế và phát minh.  Phát minh được định nghĩa trong từ điển Bách khoa Việt Nam là: “Sự phát hiện một sự vật, một hiện tượng hoặc một quy luật tồn tại khách quan của tự nhiên mà con người chưa từng biết tới. Phát minh làm thay đổi, nâng cao trình độ nhận thức của con người đối với tự nhiên và tạo cơ sở để con người lợi dụng, chế ngự tự nhiên.” Phát minh khoa học là yếu tố quyết định đối với tiến bộ khoa học – kỹ thuật. Phát minh thường gắn liền với những nghiên cứu cơ bản trong khoa học lý thuyết và khoa học ứng dụng. Phát minh phản ánh các mối quan hệ hiện thực khách quan cơ bản và những tính chất của các hiện tượng trong thế giới hiện thực. Sáng chế được định nghĩa là: “Giải pháp kỹ thuật mới so với trình độ kỹ thuật trên thế giới, có trình độ sáng tạo, có khả năng áp dụng trong các lĩnh vực kinh tế – xã hội”. Và theo bộ luật sở hữu trí tuệ, sáng chế là một đối tượng sở hữu công nghiệp, được pháp luật bảo hộ. Nói ngắn ngọn, phát minh là một hiện tượng, quy luật đã tồn tại sẵn trong tự nhiên mà chưa được khám phá. Trong khi đó sáng chế là một giải pháp kỹ thuật cần có trình độ sáng tạo, có khả năng áp dụng trong các lĩnh vực kinh tế – xã hội. Về mặt bản chất, phát minh là một khái niệm không có tính mới. Xét trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, bản thân phát minh vốn dĩ đã tồn tại sẵn, chỉ là con người chưa phát hiện ra mà thôi. Mặt khác, phát minh có thể được sử dụng để giải thích thế giới, nhưng lại hoàn toàn không có giá trị trực tiếp trong sản xuất đời sống. Do đó, các phát minh không có giá trị thương mại. Ngược lại, sáng chế là những khái niệm không tồn tại sẵn trong tự nhiên. Sáng chế yêu cầu sự đầu tư về mặt tài chính cũng như nhân lực và sức sáng tạo. Bên cạnh đó, khi được tạo ra, sáng chế có khả năng áp dụng trực tiếp trong đời sống và sản xuất, góp phần làm gia tăng năng suất lao động. Nhờ vào tính thiết thực như vậy, sáng chế cũng có ý nghĩa thương mại. Thực tế có nhiều người mua, bản sáng chế (còn gọi là chuyển nhượng quyền sở hữu sáng chế) và chuyển quyền sử dụng sáng chế. Có thể nói, yếu tố bản chất căn bản phân biệt giữa sáng chế và phát minh chính là tính mới và khả năng áp dụng công nghiệp. Tuy cùng là hai khái niệm trong lĩnh vực khoa học, trong luật sở hữu trí tuệ, hai khái niệm này được bảo hộ dưới hình thức khác nhau. Đây là một yếu tố then chốt về mặt pháp lý khi phân biệt giữa sáng chế và phát minh. Phát minh là đối tượng được bảo hộ quyền tác giả. Phát minh không hề được bảo hộ về mặt nội dung, mà chỉ được bảo hộ về mặt hình thức. Sáng chế là một đối tượng được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp và được bảo hộ độc quyền về nội dung. Trong Luật sở hữu trí tuệ Việt Nam, phát minh thỏa mãn điều kiện được quy định tại Điều 13 và Điều 14. Đối với sáng chế, điều kiện bảo hộ của sáng chế được quy định tại Điều 58 Luật sở hữu trí tuệ, đó là:
Phát minh và sáng chế là hai khái niệm đôi lúc bị đánh tráo và dẫn đến hiểu lầm. Để phân biệt giữa sáng chế và phát minh, về căn bản, sáng chế và phát minh khác nhau ở tiêu chí tính mới và khả năng áp dụng công nghiệp. Theo mặt pháp lý, phát minh được bảo hộ quyền tác giả, bảo hộ hình thức chứ không bảo hộ nội dung của phát minh; còn sáng chế được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp và bảo hộ độc quyền về nội dung.
Phát minh và sáng chế là những thành quả đặc biệt của quá trình nghiên cứu khoa học 1. Phát minh là gì? Sáng chế là gì?a) Phát minh: - Khái niệm: hiện nay vẫn chưa có văn bản pháp lý nào quy định hoặc đưa ra được một khái niệm cụ thể phát minh là gì. Tuy nhiên chúng ta có thể tham khảo một khái niệm về phát minh như sau: phát minh là sự khám phá ra những quy luật, những tính chất hoặc những hiện tượng của thế giới vật chất tồn tại khách quan mà trước đó chưa ai biết, nhờ đó làm thay đổi cơ bản nhận thức của con người. Ví dụ: Newton phát minh định luật vạn vật hấp dẫn, Archimède phát minh định luật sức nâng của nước, DacUyn phát minh thuyết tiến hóa… Có thể thấy, phát minh là khám phá về quy luật khách quan trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, có khả năng áp dụng để giải thích thế giới nhưng chưa thể áp dụng trực tiếp vào sản xuất hoặc đời sống mà phải thông qua sáng chế, không có giá trị thương mại, không được bảo hộ pháp lý. b) Sáng chế: - Theo quy định tại khoản 12 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ 2005 thì sáng chế là giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên Ví dụ: James Watt sáng chế máy hơi nước, Nobel sáng chế công thức thuốc nổ TNT… - Giải pháp kỹ thuật có thể tồn tại dưới các hình thức sau: Là dạng vật thể (ví dụ: Máy móc, dụng cụ, thiết bị, linh kiện…); là dạng chất thể (ví dụ: Thực phẩm, dược phẩm, vật liệu…); là dạng quy trình (ví dụ: Quy trình xử lý nước thải, quy trình công nghệ sản xuất xi măng…). - Sáng chế là loại thành tựu khoa học kỹ thuật và công nghệ, trong khoa học xã hội và nhân văn không có sản phẩm loại này. Tính mới là một trong những tiêu chí hàng đầu của sáng chế (phát minh và phát hiện không có tiêu chí này). Sáng chế có khả năng áp dụng nên có ý nghĩa thương mại, được cấp bằng sáng chế (patent), có thể mua bán hoặc ký kết các hợp đồng cấp giấy phép sử dụng (licence), được bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp. 2. Sự khác nhau giữa phát minh và sáng chế
3. Quy trình đăng ký sáng chế- Theo quy định của pháp luật hiện hành, Nhà nước chỉ mới bảo hộ đối với sáng chế, không bảo hộ phát minh khoa học. - Bởi vì, phát minh chỉ thể hiện ở góc độ lý thuyết, chưa thể hiện khả năng áp dụng vào thực tiễn, là cơ sở để vận dụng từ đó tìm ra các giải pháp, tạo ra sáng chế để giải quyết các vấn đề xác định. Bản thân phát minh không phải là một giải pháp để giải quyết một vấn đề xác định mà chỉ là tiền đề, cơ sở để dựa vào đó, người ta tìm ra hướng giải quyết vấn đề. Cũng chính bởi đặc điểm này mà phát minh không được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. - Còn sáng chế, bản thân chính là một giải pháp, có khả năng áp dụng công nghiệp, ứng dụng vào trong thực tế để giải quyết một vấn đề xác định. Tuy nhiên không phải tất cả các sáng chế đều được bảo hộ và đăng ký sáng chế, có những trường hợp không được thực hiện việc đăng ký sáng chế như: + Phát minh, lý thuyết khoa học, phương pháp toán học; + Sơ đồ, kế hoạch, quy tắc và phương pháp để thực hiện các hoạt động trí óc, huấn luyện vật nuôi, thực hiện trò chơi, kinh doanh; chương trình máy tính; + Cách thức thể hiện thông tin; + Giải pháp chỉ mang đặc tính thẩm mỹ; + Giống thực vật, giống động vật; + Quy trình sản xuất thực vật, động vật chủ yếu mang bản chất sinh học mà không phải là quy trình vi sinh; + Phương pháp phòng ngừa, chẩn đoán và chữa bệnh cho người và động vật. Do đó, nếu trong các trường hợp nêu trên thì sẽ không được bảo hộ dưới danh nghĩa sáng chế. Trên đây là tư vấn của Đức Tân Luật, Qúy khách hàng quan tâm tới lĩnh vực sở hữu trí tuệ có thắc mắc hoặc nhu cầu sử dụng dịch vụ pháp lý, xin vui lòng liên hệ Đức Tân Luật để được hỗ trợ tốt nhất. ---------------- Đức Tân Luật cung cấp dịch vụ pháp lý: - Tư vấn quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ; - Tư vấn về quyền tác giả, quyền liên quan đến quyền tác giả; - Tư vấn về quyền sở hữu công nghiệp; - Thực hiện đăng ký bảo hộ nhãn hiệu; - Thực hiện đăng ký bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp; - Thực hiện các dịch vụ khác theo yêu cầu khách hàng. Hotline: 0394 447 604 Email: Website: ductanluat.com Đức Tân Luật – Cùng bạn giải quyết mọi khó khăn Fanpage Công ty Đức Tân Luật: https://www.facebook.com/ductanluat/ Fanpage Luật sư tư vấn miễn phí TP Hồ Chí Minh: https://www.facebook.com/ductuluattuvan/ Group Luật sư tư vấn miễn phí TP Hồ Chí Minh: https://www.facebook.com/groups/316020968591183/ #phatminh #sangche #congtyductanluat #congtyluatuytin #luatsuuytin |
