Theo báo cáo nhanh của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh ngày 27/3/2021, có 03 trường hợp tái dương tính với vi rút SARS-CoV-2 và 02 ca bệnh nhập cảnh, cụ thể như sau:
Bệnh nhân 1565, thường trú tại thôn Nhiêu Đậu, xã Lâm Thao, huyện Lương Tài phát hiện dương tính lần 1 với SARS-CoV-2 ngày 28/1/2021, được điều trị tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh và đủ tiêu chuẩn ra viện ngày 22/02/2021. Sau khi về địa phương tiếp tục cách ly tại gia đình 14 ngày và đã hết thời gian cách ly vào ngày 8/3/2021. Ngày 02/3/2021 được TTYT Lương Tài lấy mẫu xét nghiệm lần 1 tại gia đình, kết quả âm tính. Ngày 22/3/2021 được lấy mẫu lần 2 cho kết quả tái dương tính với vi rút SARS-CoV-2.
Bệnh nhân 1702 [vợ bệnh nhân 1565] cũng thường trú tại địa chỉ trên được phát hiện dương tính lần 1 với SARS-CoV-2 ngày 30/01/2021, được điều trị ban đầu tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh, sau đó chuyển Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở 2 tiếp tục điều trị từ ngày 12/3/2021. Ngày 18/03/2021, bệnh nhân đủ tiêu chuẩn ra viện và tiếp tục cách ly tại nhà 14 ngày theo quy định. Ngày 22/3/2021 được lấy mẫu làm xét nghiệm cho kết quả tái dương tính với vi rút SARS-CoV-2.
Bệnh nhân 1977 thường trú tại thôn Ngọc Quan, xã Lâm Thao, huyện Lương Tài được phát hiện dương tính lần 1 với SARS-CoV-2 ngày 06/02/2021 và cũng được điều trị ban đầu tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Ninh, sau đó chuyển Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cơ sở 2 tiếp tục điều trị từ ngày 12/3/2021. Ngày 18/03/2021 bệnh nhân đủ tiêu chuẩn ra viện và tiếp tục cách ly tại nhà 14 ngày. Ngày 22/3/2021 được lấy mẫu làm xét nghiệm cho kết quả tái dương tính với vi rút SARS-CoV-2.
Ngay sau khi nhận được thông tin về các trường hợp bệnh nhân tái dương tính. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh phối hợp với Trung tâm y tế huyện Lương Tài cử cán bộ Đoàn điều tra, giám sát, xác minh để tiến hành điều tra dịch tễ, truy vết các trường hợp tiếp xúc và triển khai ngay các biện pháp đáp ứng chống dịch. Kết quả cho thấy các bệnh nhân trên sau khi ra viện vẫn tiếp tục thực hiện nghiêm các quy định về cách ly y tế, thực hiện 5K tại gia đình dưới sự giám sát của chính quyền và y tế địa phương. Các trường hợp này đều không tiếp xúc với ai ngoài cộng đồng, chỉ ghi nhận duy nhất một trường hợp tiếp xúc gần [F1] là BN1977 [đã ra viện đang thực hiện cách ly tại nhà]. Trường hợp F1 trên đã được lấy mẫu và hiện đang chờ kết quả xét nghiệm. Ba ca bệnh tái dương tính đang tiếp tục thực hiện cách ly y tế và điều trị tại BVĐK tỉnh.
Bên cạnh 03 trường hợp tái dương tính trên, trong ngày 27/3/2021 ghi nhận thêm 02 trường hợp dương tính khác đều là người nước ngoài nhập cảnh [BN 2589, BN 2590] ngày 15/3/2021, được cách ly y tế tập trung ngay tại Khách sạn Mandala [2 bệnh nhân trên thực hiện nghiêm quy định cách ly y tế tập trung, không tiếp xúc với ai khác]. Hiện đang được điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cơ sở Đông Anh.
Như vậy, cả 5 trường hợp trên hiện chưa có nguy cơ lây lan ra cộng đồng!
Người dân xã Lâm Thao [Lương Tài] thực hiện khai báo y tế liên quan đến ca bệnh 1565.
Tính đến thời điểm này, Bắc Ninh chính thức có một ổ dịch duy nhất ở thôn Nhiêu Đậu [xã Lâm Thao, Lương Tài]. Đây cũng là tâm điểm chú ý của toàn tỉnh trong hơn 2 tháng qua. Tại đây, công tác truy vết, khoanh vùng được tiến hành ngay trong đêm 28-1, gần như ngay lập tức sau khi bệnh nhân 1565 có kết quả xét nghiệm với SARS-CoV-2 dương tính. Song song với biện pháp phong toả thôn Nhiêu Đậu và kiểm soát chặt chẽ các trường hợp ra, vào xã Lâm Thao, truy vết thần tốc được xác định là biện pháp mấu chốt để khoanh vùng hiệu quả và dập dịch thành công. Trên thực tế, cho đến trước khi ghi nhận ca mắc COVID-19 trong cộng đồng, đối với xã Lâm Thao nói riêng và hầu hết các địa phương khác nói chung, công tác ứng phó với dịch về cơ bản mới dừng lại ở lý thuyết do mới xây dựng kịch bản tình huống theo từng cấp độ, do đó diễn biến đáp ứng ít có trải nghiệm thực tế. Có nhiều kinh nghiệm qua hơn một năm ứng phó đại dịch với nhiều phần việc khác nhau như: Phối hợp với Trung tâm Y tế tuyến huyện để hỗ trợ đáp ứng công tác y tế đối với chuyên gia nhập cảnh, giải cứu công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước… việc xử trí các tình huống cụ thể ca mắc trong cộng đồng của Đội Đáp ứng nhanh không giống nhau, nhưng đều có một điểm chung là sự khẩn trương với tốc độ nhanh nhất. Đối với rất nhiều trường hợp, kết quả xét nghiệm có vào buổi chiều, do đó, công tác truy vết buộc phải xuyên đêm. Trong khi đó, cùng với sự hỗ trợ của tuyến tỉnh, huyện, cán bộ y tế tuyến xã là chủ lực do có ưu thế thông thạo địa bàn. Đối với ổ dịch ở thôn Nhiêu Đậu, ngay trong đêm 28-1, lực lượng phản ứng nhanh đã trực tiếp hỗ trợ địa phương thiết lập các hoạt động phòng, chống dịch. Qua phân tích tình huống cụ thể và công tác rà soát, tất cả các trường hợp tiếp xúc liên quan có nguy cơ đều được chuyển vào khu cách ly tập trung hoặc theo dõi tại cơ sở y tế. Xuyên đêm, việc điều tra dịch tễ được tiến hành thần tốc, trong 24 giờ đầu đã truy vết được 61 trường hợp F1, 162 trường hợp F2 và 144 trường hợp F3… Do liên quan đến rất đông số người cùng tham dự đám cưới với bệnh nhân 1565, các cán bộ tham gia truy vết phải khai thác từ tất cả nguồn tin, trong đó có việc sử dụng các video clip mà người dân quay lại hoặc đăng tải trên các trang cá nhân, tránh sự nhầm lẫn hay bỏ sót. Một số ca bệnh khác, việc trích xuất camera của người dân tỏ ra rất hiệu quả trong việc điều tra lịch sử đi lại, tiếp xúc. Còn nhớ ở mùa dịch COVID-19 năm 2020, một trường hợp bệnh nhân người Hà Nội là du học sinh từ nước ngoài về được xác định dương tính sau khi rời khỏi khu cách ly tập trung tại một tỉnh bạn, quá trình di chuyển từ cơ sở cách ly tập trung về nhà có đi qua địa phận tỉnh Bắc Ninh, có dừng lại ăn sáng tại một quán phở nhưng không rõ địa chỉ cụ thể. Thông tin ban đầu qua trao đổi điện thoại giữa cán bộ y tế Bắc Ninh với bệnh nhân COVID này chỉ có vậy, trong khi quãng đường đi qua Bắc Ninh của bệnh nhân được kéo dài trên Quốc lộ 18 đoạn từ Phả Lại đến đoạn giao với Quốc lộ 1B. Do bệnh nhân từ nước ngoài về, không thông thạo đường xá mà người nhà đi cùng xe cũng không để ý nên qua khai thác thêm, bệnh nhân chỉ mô tả được quán phở ở gần một cửa hàng cơ khí, đồng thời gửi toạ độ định vị nhưng không chính xác. Với lượng thông tin mờ nhạt đó, 2 đội giám sát, truy vết của thành phố Bắc Ninh và huyện Quế Võ đã phải chạy xe dọc chặng đường hơn 20km để truy tìm dấu vết quán phở bệnh nhân đã ghé ăn. Dù rất vất vả, tốn kém thời gian, công sức, cùng với việc chụp hình ảnh các quán phở gửi cho bệnh nhân và khai thác thông tin từ chủ quán phở, cuối cùng thông tin cũng đã được xác minh, cơ quan chuyên môn tìm đúng các trường hợp tiếp xúc liên quan. Cũng ở thời gian đầu mùa dịch COVID-19 năm 2020, trường hợp của bệnh nhân Ch. ở phường Vũ Ninh, thành phố Bắc Ninh cũng đã tạo ra dư luận trái chiều do một số người dân chưa hiểu hết được tính chất nguy hiểm của dịch, trong đó có ý kiến cho rằng việc coi một ca nghi ngờ như một ca dương tính và trong khi chưa có kết quả khẳng định thì việc xử lý như một ca dương tính là thái quá. Cụ thể, đối với ca bệnh này, xét nghiệm sàng lọc 2 lần đều cho kết quả nghi ngờ, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tiếp tục tiến hành xét nghiệm lần 3, đồng thời gửi mẫu ra Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư để khẳng định. Kết quả tại Bắc Ninh lần 3 cũng như từ T.Ư đều khẳng định âm tính, tuy nhiên trong quá trình chờ đợi kết quả khẳng định, bệnh nhân đã tử vong, trong khi bệnh nhân có yếu tố trở về từ vùng dịch nên ngành Y tế và chính quyền địa phương thống nhất coi đây là ca dương tính và ngay lập tức áp dụng các biện pháp phòng dịch để phòng ngừa sự lây lan trong cộng đồng. Theo các phân tích, đối với trường hợp này, ngành chức năng không có thời gian để hiệu chỉnh bởi nếu bệnh nhân còn sống sẽ thực hiện cách ly y tế và tiếp tục theo dõi sức khoẻ, tiếp tục làm xét nghiệm. Bác sĩ CKII Nguyễn Khắc Từ, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh chia sẻ: “Với quan điểm nếu ca bệnh là dương tính thì ứng phó như vậy là chuẩn xác, còn nếu âm tính thì đây cũng là một đợt diễn tập, điều này cũng đã được chúng tôi giải thích kỹ càng với chính quyền địa phương và khu phố để bảo đảm sự an toàn cho cộng đồng. Theo các hướng dẫn chuyên môn thì các biện pháp đã được triển khai đã đáp ứng phù hợp với tình huống cụ thể, diễn biến thực tế. Giả sử trường hợp đó dương tính thì hậu quả sẽ như thế nào? Chúng tôi dự báo được tình hình dư luận nếu bệnh nhân âm tính nhưng vẫn kiên quyết thực hiện biện pháp nghiêm ngặt vì chúng ta không thể quay lại thời gian để sửa sai”. Trong vấn đề dịch tễ hiện nay, COVID-19 có thể xảy ra ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào và với bất cứ ai bởi tác nhân gây bệnh không nhìn được bằng mắt thường. Tuy nhiên, có một thực tế là một bộ phận người dân có biểu hiện kỳ thị với người mắc bệnh và gia đình người mắc bệnh. Điển hình là trường hợp D.T.Đ, quê ở huyện Lương Tài được ghi nhận là bệnh nhân của ổ dịch Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương và có lịch sử đi lại một số địa điểm trong ngày giáp Tết tại quê nhà. Đã có không ít câu chuyện được thêu dệt xung quanh trường hợp này, dẫn đường cho dư luận lên án bệnh nhân trở về từ vùng dịch mà không tuân thủ nghiêm biện pháp chống dịch. Trên thực tế, khi bệnh nhân về quê Lương Tài, huyện Cẩm Giàng chưa phong toả, bản thân bệnh nhân chưa biết mình là F1 và có nguy cơ lây nhiễm. Liên quan đến hiện tượng có sự kỳ thị trong cộng đồng đối với bệnh nhân COVID-19, ông Nguyễn Khắc Từ phân tích: Sự kỳ thị làm tổn thương tâm lý người bệnh và gia đình người bệnh, đồng thời có thể dẫn đến sự trốn tránh hoặc thiếu trung thực trong khai báo thông tin hoặc hợp tác với cơ quan chức năng, do vậy, hậu quả có thể còn nặng nề hơn nhiều. Chúng ta chỉ lên án trong trường hợp bệnh nhân không tuân thủ vùng cách ly và các hướng dẫn phòng, chống dịch. Những trường hợp này cũng cần phải được xử lý nghiêm để tăng tính răn đe và nâng cao ý thức của người dân.
Có thể thấy, bên cạnh phần lớn những người có nhận thức đúng đắn và thái độ ứng xử đúng hướng dẫn về công tác phòng chống dịch thì ý thức của một số người dân chia làm 2 thái cực: Hoặc là không đáp ứng với hướng dẫn, hoặc là lo lắng thái quá dẫn đến hoang mang. Cho đến nay, lời khuyên có giá trị nhất là luôn phải bình tĩnh và thực hiện đúng thông điệp “5K” của Bộ Y tế để giữ an toàn cho Bạn và Chúng ta trước đại dịch. Nói thì đơn giản như vậy, nhưng để duy trì thực hiện nghiêm chuẩn nguyên tắc: Khẩu trang - Khử khuẩn - Khoảng cách - Không tập trung - Khai báo y tế thì ý thức trách nhiệm với sức khoẻ và lợi ích cộng đồng luôn là yếu tố quyết định.
Việt Hoa