BÀI 6. GIẢI BÀI TOÁN TRÊN MÁY TÍNH
Các bước để giải một bài toán trên máy tính
- Xác định bài toán
- Lựa chọn hoặc thiết kế thuật toán
- Viết chương trình
- Hiệu chỉnh
- Viết tài liệu.
1. Xác định bài toán
- Là xác định rõ 2 thành phần Input và Output và mối quan hệ giữa chúng để có thể lựa chọn thuật toán và ngôn ngữ lập trình thích hợp.
2. Lựa chọn hoặc thiết kế thuật toán
a. Lựa chọn thuật toán:
- Là bước quan trọng nhất để giải bài toán.
- Có thể có nhiều thuật toán để giải một bài toán, cần thiết kế hoặc chọn 1 thuật toán phù hợp để giải bài toán cho trước.
b. Diễn tả thuật toán
VD: Tìm UCLN [M,N]
- Xác định bài toán
- Input: cho M, N
- Output: UCLN [M,N]
- Ý tưởng:
- Nếu M=N thì UCLN [M]
- Nếu M>N thì M\[\leftarrow\]M-N
- Nếu MN thì M \[\leftarrow\] M - N rồi quay lại B2;
- B4: N \[\leftarrow\] N – M rồi quay lại B2;
- B5: Đưa ra kết quả UCLN rồi kết thúc.
3. Viết chương trình
- Là việc lựa chọn cách tổ chức dữ liệu và sử dụng ngôn ngữ lập trình để diễn đạt đúng thuật toán.
- Khi chọn ngôn ngữ lập trình nào phải tuân theo quy định ngữ pháp của ngôn ngữ đó.
4. Hiệu chỉnh
- Sau khi viết xong, chương trình cần phải được thử bằng một số Input tiêu biểu. Nếu phát hiện sai sót thì phải sửa chương trình rồi thử lại.
5. Viết tài liệu
- Tài liệu phải mô tả chi tiết bài toán, thuật toán, thiết kế chương trình, kết quả thử nghiệm và hướng dẫn sử dụng. Từ tài liệu này, người sử dụng đề xuất các khả năng hoàn thiện thêm.
Nắm được đầy đủ các bước giải toán trên máy tính sẽ giúp các em thực hiện giải các bài toán nhanh và chính xác nhất, đây là một trong những ứng dụng cơ bản của viết chương trình trên máy tính.
Các bước giải bài toán trên máy tính được tiến hành theo thứ tự nào sau đây?
A. Xác định bài toán – Lựa chọn thuật toán – Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu.
B. Xác định bài toán – Viết chương trình – Lựa chọn thuật toán – Viết tài liệu.
C. Lựa chọn thuật toán – Xác định bài toán – Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu.
D. Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu.
Đáp án: C
Lựa chọn thuật toán – Xác định bài toán – Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu.
Kiến thức tham khảo về chi tiết các bước giải bài toán trên máy tính
Bước 1. Xác định bài toán:
Đặc tả Input và Output của bái toán, các điều kiện ràng buộc.
Bước 2. Lựa chọn hoặc thiết kế thuật toán
Lựa chọn thuật toán thích hợp: ngắn gọn, dễ hiểu để viết chương trình, thời gian thực hiện chương trình ngắn nhất…
Diễn tả thuật toán: bằng cách liệt kê hoặc sơ đồ.
Bước 3. Viết chương trình: là cách diễn đạt thuật toán thông qua một ngôn ngữ lập trình có sẵn nào đó [ví dụ: ngôn ngữ lập trình Pascal, c++…], khi chọn ngôn ngữ lập trinh nào ta phải tuân theo đúng cú pháp của ngôn ngữ lập trình đó.
Bước 4. Hiệu chỉnh
Chính là test lại chương trinh bằng cách đưa ra các bộ Input với các trường hợp có thể xảy ra cho bài toán.
Bước này để soát lỗi và kiểm tra tính đúng đắn của chương trình
Bước 5. Viết tài liệu
Mô tả lại quá trình giải bài toán: phát biểu bài toán, viết thuật toán, thiết kế chương trình, kết quả thử nghiệm và hướng dẫn sử dụng.
►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về [LỜI GIẢI] Các bước giải bài toán trên máy tính được tiến hành theo thứ tự nào sau đây? file PDF hoàn toàn miễn phí.
Đánh giá bài viết
Câu hỏi: Các bước giải bài toán trên máy tính được tiến hành theo thứ tự nào sau đây
A. Xác định bài toán – Lựa chọn thuật toán – Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu
B. Xác định bài toán – Viết chương trình – Lựa chọn thuật toán – Viết tài liệu
C. Lựa chọn thuật toán – Xác định bài toán – Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu
D. Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu
Đáp án A.
Các bước giải bài toán trên máy tính được tiến hành theo thứ tự: Xác định bài toán – Lựa chọn thuật toán – Viết chương trình – Hiệu chỉnh – Viết tài liệu.
18/06/2021 1,837
A. Xác định bài toán → Viết chương trình → Mô tả thuật toán
B. Xác định bài toán → Mô tả thuật toán → Viết chương trình
Đáp án chính xác
C. Mô tả thuật toán → Xác định bài toán → Viết chương trình
D. Viết chương trình → Xác định bài toán → Mô tả thuật toán
* Các bước để giải một bài toán trên máy tính:
+ Xác định bài toán
+ Lựa chọn hoặc thiết kế thuật toán
+ Viết chương trình
+ Hiệu chỉnh
+ Viết tài liệu.
1. Xác định bài toán :
- Là xác định rõ 2 thành phần Input và Output và mối quan hệ giữa chúng để có thể lựa chọn thuật toán và ngôn ngữ lập trình thích hợp.
2. Lựa chọn hoặc thiết kế thuật toán:
a. Lựa chọn thuật toán:
- Là bước quan trọng nhất để giải bài toán.
- Có thể có nhiều thuật toán để giải một bài toán, cần thiết kế hoặc chọn 1 thuật toán phù hợp để giải bài toán cho trước.
b. Diễn tả thuật toán :
VD: Tìm UCLN [M,N]
- Xác định bài toán
+ Input: cho M,N
+ Output: UCLN [M,N]
- Ý tưởng:
+ Nếu M=N thì UCLN [M]
+ Nếu M>N thì M!M-N
+ Nếu M N thì ƯCLN[M, N] = ƯCLN[M – N,N];
- Nếu M < N thì ƯCLN[M, N] = ƯCLN[M,N- M].
•Thuật toán
- Thuật toán diễn tả bằng cách liệt kê
+ Bước 1: Nhập M, N;
+ Bước 2: Nếu M = N đưa ra ƯCLN[M,N]=M; Kết thúc;
+ Bước 3: Nếu M > N thì M ←M - N rồi quay lại bước 2;
+ Bước 4: N ←N - M rồi quay lại bước 2.
- Thuật toán diễn tả bằng sơ đồ khối
Sau đây là hai ví dụ mô phỏng các bước thực hiện thuật toán trên:
3. Viết chương trình
- Viết chương trình là việc tổng hợp giữa việc lựa chọn cách tổ chức dữ liệu và sử dụng ngôn ngữ lập trình để diễn đạt đúng thuật toán.
Ngôn ngữ lập trình + Thuật toán = Chương trình
- Khi viết chương trình ta nên chọn một ngôn ngữ lập trình hoặc một phần mềm chuyên dụng thích hợp với thuật toán.
- Viết chương trình trong ngôn ngữ nào thì phải tuân theo ngôn ngữ đó.
- Chương trình dịch chỉ có thể phát hiện và thông báo về mặt ngữ pháp.
4. Hiệu chỉnh
- Khái niệm: là việc thử chương trình với 1 số bộ Input tương ứng với Output đã biết trước, từ đó ta xác định được các lỗi của chương trình.
- Mỗi bộ Input – Output được gọi là các Test.
5. Viết tài liệu
- Tài liệu dùng để:
+ mô tả bài toán, thuật toán;
+ thiết kế chương trình;
+ kết quả thử nghiệm;
+ hướng dẫn sử dụng.
- Tài liệu này rất có ích cho người sử dụng chương trình và cho việc đề xuất những khả năng hoàn thiện thêm.
- Các bước có thể lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi ta cho rằng chương trình đã làm việc đúng đắn và hiệu quả.
Bài tập liên quan:
Câu 1: Hãy nêu tiêu chuẩn lựa chọn thuật toán.
Lời giải chi tiết
Một bài toán có thể được biểu diễn bởi nhiều thuật toán, việc chọn lựa thuật toán thích hợp sẽ giúp cho quá trình viết chương trình đơn giản hơn và máy tính thực hiện với thời gian nhanh hơn. Vì vậy, có ba tiêu chuẩn cơ bản lựa chọn thuật toán đó là:
- Thuật toán có độ phức tạp thời gian nhỏ nhất [thực hiện chương trình trong thời gian ngắn nhất];
- Số lượng ô nhớ sử dụng ít nhất;
- Viết chương trình cho thuật toán dễ hiểu, đơn giản nhất.
Câu 2:
Hãy nêu nội dung và mục đích của bước hiệu chỉnh khi giải bài toán trên máy tính.
Lời giải chi tiết
•Nội dung của bước hiệu chỉnh
- Chạy thử chương trình với các bộ test tiêu biểu phụ thuộc vào đặc thù của bài toán để phát hiện các lỗi cú pháp, lỗi cấu trúc...
- Nếu phát hiện chương trình sai, sửa chương trình rồi chạy thử lại, quá trình tiếp tục cho đến khi không phát hiện lỗi nào nữa.
•Mục đích của bước hiệu chỉnh
Khi chương trình hoàn thành, vẫn có thể có nhiều lỗi chính tả, lỗi sai cú pháp ngôn ngữ lập trình, lỗi mô tả thuật giải... Nhờ có bước hiệu chỉnh ta có thể sưa lại chương trình đúng với yêu cầu của bài toán.
Câu 3:
Hãy viết thuật toán giải phương trình bậc nhất: ax + b = 0 và đề xuất các test tiêu biểu.
Lời giải chi tiết
Thuật toán giải phương trình ax + b = 0
- Bằng liệt kê tuần tự
+ Bước 1: Nhập hai số thực a, b
+ Bước 2. Nếu a = 0
- Bước 2.1. Nếu b ≠0 thì thông báo phương trình vô định, rồi kết thúc;
- Bước 2.2. Nếu b = 0 thì gán x
+ Bước 3: x
+ Bước 4. Đưa ra nghiệm x, rồi kết thúc.
- Sơ đồ khối:
Đề xuất các test tiêu chuẩn
Để xét tất cả các trường hợp có thể xảy ra, ta sử dụng ba bộ test như sau:
i] a = 0, b = 1 [kiểm tra trường hợp phương trình vô định];
ii] a = 0,b = 0 [kiểm tra trường hợp nghiệm x=0];
iii] a = 3, b = 6 [kiểm tra trường hợp nghiêm , y = -b/a].