GS. VŨ VĂN HIỀN - ĐẢNG LÃNH ĐẠO QUỐC HỘI BẰNG ĐƯỜNG LỐI, CHỦ TRƯƠNG, NGHỊ QUYẾT
19/10/2020
Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng duy nhất lãnh đạo đất nước, từ quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Một trong những nhiệm vụ hàng đầu trong phương thức lãnh đạo của Đảng chính là Đảng lãnh đạo Nhà nước, trong đó có Quốc hội. Vậy phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội có đặc trưng gì và phương thức lãnh đạo cần tiếp tục đổi mới như thế nào? Phóng viên Cổng Thông tin điện tử Quốc hội đã phỏng vấn Giáo sư Vũ Văn Hiền, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, ĐBQH Khóa XI, XII về nội dung này.
Quốc hội cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng thông qua việc ban hành Luật, Nghị quyết, hoạt động giám sátvà quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
Phóng viên: Thưa Giáo sư, phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội được thể hiện như thế nào?
Giáo sư Vũ Văn Hiền, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, ĐBQH Khóa XI, XII: Phương thức lãnh đạo của Đảng với Quốc hội, trước tiên bằng nghị quyết, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng. Các chủ trương, đường lối của Đảng được Quốc hội biến chuyển thành chính sách, pháp luật để đưa vào thực tiễn cuộc sống của đất nước. Vai trò lãnh đạo quan trọng của Đảng chính là đưa ra chủ trương, đường lối, từ đó Quốc hội là cơ quan lập pháp, giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước. Quốc hội là đại diện cho cử tri, toàn thể nhân dân nên việc Đảng lãnh đạo Quốc hội chính là chủ trương, đường lối phù hợp với từng giai đoạn lịch sử, từng điều kiện của đất nước và của thế giới. Đảng lãnh đạo Quốc hội thông qua định hướng, từ đó Quốc hội biến thành luật pháp trên cơ sở đường lối của Đảng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội giải quyết những vấn đề to lớn của đất nước, bởi vì Quốc hội là đại diện cho cử tri, cử tri bầu ra đại biểu Quốc hội, đại diện cho sức mạnh dân tộc, quyết định những nhiệm vụ to lớn của đất nước.
Thứ hai, Đảng lãnh đạo Quốc hội thông qua Đảng Đoàn Quốc hội. Đảng Đoàn Quốc hội có vị trí rất quan trọng, vì thấm nhuần đường lối của Đảng lãnh đạo toàn bộ hoạt động của Quốc hội thông qua Đảng Đoàn Quốc hội. Đây là cơ quan quan trọng bậc nhất lãnh đạo thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, cụ thể hóa các văn kiện của Đảng, Cương lĩnh, các nghị quyết của Trung ương, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đảng Đoàn Quốc hội đặt trực tiếp dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong đó có vai trò phối hợp chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đối với Đảng Đoàn Quốc hội.
Thứ ba, Đảng lãnh đạo Quốc hội thông qua những đảng viên tại Quốc hội. Trong Quốc hội, số lượng đảng viên rất đông, chiếm đa số, có những nhiệm kỳ đảng viên chiếm tuyệt đại đa số. Nhiều đảng viên được bầu làm đại biểu Quốc hội có vị trí, vai trò nhất định trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của đất nước cũng như thực hiện đường lối chính sách của Đảng. Thông qua hoạt động của mình, các đảng viên của Đảng giữ các vị trí quan trọng trong xã hội tham gia giải quyết những vấn đề của Quốc hội và cũng chính là thực hiện vai trò lãnh đạo của Đảng thông qua các đảng viên.
Đảng lãnh đạo Quốc hội trực tiếp, toàn diện nhưng không phải là cầm tay chỉ việc, không làm thay mà Đảng lãnh đạo Quốc hội là để phát huy vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội, phát huy trí tuệ của Đảng Đoàn Quốc hội, đại biểu Quốc hội, từng đại biểu Quốc hội và thực hiện ý nguyện của nhân dân. Thông qua hoạt động của Quốc hội [lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước] các công việc đó tác động lại sự lãnh đạo của Đảng, từ việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng trong hoạt động của Quốc hội, tác động để Đảng đưa ra các chủ trương, chính sách mới để đưa đất nước phát triển thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Phóng viên: Ông đánh giá như thế nào về hiệu quả của sự lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội và những vấn đề đặt ra trong quá trình đó?
Giáo sư Vũ Văn Hiền, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, ĐBQH Khóa XI, XII: Trong thời gian qua, cả hành trình của mình, Quốc hội đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng đã đạt được những thành tựu hết sức to lớn và vô cùng quan trọng. Qua hơn 30 năm đổi mới đất nước, đất nước đã có những chuyển biến và đạt được thành tựu quan trọng và có ý nghĩa lịch sử. Những thành tựu ấy có sự đóng góp to lớn của Quốc hội, hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện. Cơ quan lập pháp đã làm tốt nhiệm vụ của mình, thực hiện đúng chủ trương của Đảng, đưa đất nước tiến lên. Các thành công của Việt Nam trong hơn 30 năm đổi mới và thực hiện Cương lĩnh của Đảng có sự đóng góp quyết định của Quốc hội.
Hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội cũng tác động rất tích cực và là nhân tố quan trọng để Ban Phòng chống tham nhũng dưới sự lãnh đạo của Đảng có luận cứ và định hướng tốt hơn trong công tác phòng chống tham nhũng. Hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội đã đưa ra nhiều bài học quý báu, từ việc lựa chọn chủ đề giám sát, kết luận giám sát và nêu ra các vấn đề đang đặt ra trong đời sống xã hội.
Những thành công của đổi mới cũng có vai trò của Quốc hội, đó là Quốc hội quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, như xây nhà máy thủy điện, đường cao tốc, quyết định các vấn đề lớn như việc sáp nhập các đơn vị hành chính, xây dựng các công trình quan trọng của quốc gia… đều có sự quyết định của Quốc hội, có sự giám sát chặt chẽ, bài bản và đưa ra các quyết sách cho nên thành công là rất lớn. Có được những kết quả này là do sự lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội rất nhuần nhuyễn, thấu đáo và đạt được thành công kỳ diệu, khó có nơi nào, đất nước nào có được.
Tuy nhiên, trong quá trình lãnh đạo của Đảng với Quốc hội cũng còn những vấn đề đặt ra cấp bách, vì sự vật hiện tượng xảy ra rất nhanh chóng và có những việc phải thực hiện ngay. Ví dụ, trong đời sống đất nước, dịch Covid 19 hoặc biến chuyển khí hậu, thời tiết thì các chỉ đạo của Đảng là định hướng để làm sao thực hiện tốt an ninh truyền thống, an ninh phi truyền thống. Nhiệm vụ này được giao cho Quốc hội và Chính phủ cụ thể hóa bằng các chính sách cụ thể. Trong quá trình xuất hiện những vấn đề đột xuất đó, Đảng đưa ra quan điểm, chủ trương, còn Quốc hội, Chính phủ cụ thể hóa quan điểm của Đảng đưa vào cuộc sống. Trong quá trình đó, không phải lúc nào cũng suôn sẻ, không phải công việc nào cũng thực hiện tốt. Chính điều này đặt ra vấn đề tác động trở lại, Đảng phải có phương thức lãnh đạo càng ngày càng chặt chẽ, cụ thể hơn nhưng lại tránh làm thay, cầm tay chỉ việc, mà chỉ lãnh đạo trên cơ sở định hướng.
Giáo sư Vũ Văn Hiền, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, ĐBQH Khóa XI, XII.
Phóng viên: Vậy đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội cần tiếp tục đổi mới như thế nào trong tình hình mới, thưa Giáo sư?
Giáo sư Vũ Văn Hiền, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, ĐBQH Khóa XI, XII: Trong tình hình mới hiện nay, thế giới có nhiều biến chuyển, đứng trước sự vận động nhanh chóng, phức tạp, khó lường, chưa bao giờ tình hình thế giới có biến động lớn như vậy và chưa bao giờ vị thế của Việt Nam được nâng lên rất cao, Việt Nam hội nhập với thế giới rất sâu và rộng. Những nhiệm vụ sắp tới Đảng giao cho Quốc hội cũng như sự kỳ vọng của nhân dân đối với Quốc hội ngày càng lớn hơn và yêu cầu càng sâu sắc hơn, sát hợp hơn. Việt Nam là một trong những nước hội nhập sâu rộng trên thế giới, đặc biệt Việt Nam mới là nước phát triển trung bình nhưng hội nhập sâu rộng, đòi hỏi vai trò của Quốc hội sắp tới là đưa ra chủ trương, đặc biệt luật pháp phải có sự đổi mới nhanh chóng để khi hội nhập với thế giới, những điều luật của Việt Nam và của thế giới cần có sự tương thích. Đây là vấn đề lớn, thay đổi gần như toàn bộ mọi mặt hoạt động trong hội nhập quốc tế, đòi hỏi Quốc hội phải làm rất nhiều việc. Nhiều luật đã được ban hành rồi nhưng không tương thích với pháp luật quốc tế, cần chỉnh sửa và cần tìm ra những bất cập để sửa đổi sao cho toàn bộ chủ trương của Đảng chỉ đạo cũng như hệ thống pháp luật mà Quốc hội đã ban hành đảm bảo lợi ích quốc gia dân tộc, đảm bảo đời sống nhân dân, đảm bảo chủ quyền quốc gia. Điều này đòi hỏi trí tuệ tập thể Quốc hội, Đảng Đoàn Quốc hội, từng Đảng viên.
Quốc hội quyết sách các công việc rất lớn, rất nhiều vấn đề quan trọng trong đời sống được đặt ra, từ việc xây dựng sân bay, đường cao tốc, nhà máy thủy điện, định hướng thành thị nông thôn, quy mô các tỉnh, thành phố… trong điều kiện mới Quốc hội phải tính toán như thế nào nhằm hoàn thiện hệ thống bộ máy chính trị, tinh giản gọn nhẹ bộ máy. Thực hiện phương thức lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội vẫn là vấn đề hết sức quan trọng đối với đất nước, với nhân dân. Nhân dân hy vọng với sự lãnh đạo của Đảng với Quốc hội và Quốc hội thực hiện sự lãnh đạo của Đảng hiệu quả nhất và phát huy vai trò của mình. Đây là vấn đề luôn luôn mới, cần thiết và quyết định đến sự phát triển của đất nước.
Ngoài ra, một nguyên tắc rất quan trọng là làm sao tác động để các cơ quan nhà nước trong đó Quốc hội phát huy tính chủ động, sáng tạo trong hoạt động của mình, trên cơ sở trí tuệ chung của toàn bộ đại biểu Quốc hội, sự lãnh đạo sâu sắc của Đảng Đoàn Quốc hội, vai trò của Đảng đoàn Quốc hội, đại biểu Quốc hội, đảng viên trong Quốc hội phải được phát huy. Tiềm năng to lớn, trí tuệ tập thể của Quốc hội phải được nhân lên thành sức mạnh để sự lãnh đạo của Đảng đối với Quốc hội có hiệu quả tốt hơn.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Giáo sư!
Lan Hương - Hồng Loan