Xem toàn bộ tài liệu Lớp 6: tại đây
A. Lý thuyết
1. Đo độ dài là gì?
Đo độ dài là so sánh độ dài đó với một độ dài khác đã được chọn làm đơn vị.
2. Đơn vị đo độ dài
Đơn vị đo độ dài trong hệ thống đơn vị đo lường hợp pháp của nước là là mét [kí hiệu: m].
Ngoài ra còn dùng:
– Đơn vị đo độ dài lớn hơn mét [m] là: Kilômét [km], héctômét [hm], đềcamét [dam].
1 km = 1000 m; 1 dam = 10 m; 1 hm = 100 m
– Đơn vị đo độ dài nhỏ hơn mét [m] là: đềximét [dm], xentimét [cm], milimét [mm].
1 dm = 0,1 m; 1 cm = 0,01 m; 1 mm = 0,001 m
– Đơn vị đo độ dài thường dùng của nước Anh và các nước sử dụng tiếng Anh là inh [inch] và dặm [mile]
1 inh = 2,54 cm; 1 dặm = 1609 m
– Để đo những khoảng cách rất lớn trong vũ trụ người ta dùng đơn vị năm ánh sáng: 1 năm ánh sáng = 9461 tỉ km = 9461000000000 km.
3. Đo độ dài
Để đo độ dài ta dùng thước đo. Tùy theo hình dạng, thước đo độ dài có thể được chia ra thành nhiều loại: thước thẳng, thước cuộn, thước dây, thước xếp, thước kẹp…
Mọi thước đo độ dài đều có:
– Giới hạn đo [GHĐ] của thước là độ dài lớn nhất ghi trên thước.
– Độ chia nhỏ nhất [ĐCNN] của thước là độ dài giữa hai vạch chia liên tiếp trên thước.
Chú ý: Trong sinh hoạt, người ta thường gọi 1 cm là 1 phân; 1 dm = 10 cm là 1 tấc.
II. Phương pháp giải
Cách xác định giới hạn đo và độ chia nhỏ nhất của thước đo
– Xác định giới hạn đo: Là giá trị lớn nhất ghi trên thước.
– Xác định độ chia nhỏ nhất ta theo các bước sau:
+ Xác định đơn vị đo của thước.
+ Xác định n là số khoảng cách chia giữa hai số ghi liên tiếp [số bé và số lớn].
+ ĐCNN =
[có đơn vị như đơn vị ghi trên thước]
Ví dụ: Trên thước kẻ có ghi số lớn nhất là 30 cm. Giữa số 1 và số 2 có 5 khoảng chia thì GHĐ = 3 cm và ĐCNN =
B. Trắc nghiệm
Bài 1: Chọn phương án sai
Người ta thường sử dụng đơn vị đo độ dài là
A. mét [m]B. kilômét [km]
C. mét khối [m3]D. đềximét [dm]
Mét khối [m3] là đơn vị đo thể tích ⇒ Đáp án C sai
Bài 2: Giới hạn đo của thước là
A. độ dài lớn nhất ghi trên thước.
B. độ dài giữa hai vạch chia liên tiếp trên thước.
C. độ dài nhỏ nhất ghi trên thước.
D. độ dài giữa hai vạch bất kỳ ghi trên thước.
Giới hạn đo của thước là độ dài lớn nhất ghi trên thước ⇒ Đáp án A
Bài 3: Dụng cụ nào trong các dụng cụ sau không được sử dụng để đo chiều dài?
A. Thước dâyB. Thước mét
C. Thước kẹpD. Compa
Dụng cụ compa dùng để vẽ đường tròn không được sử dụng để đo chiều dài.
⇒ Đáp án D
Bài 4: Đơn vị đo độ dài hợp pháp thường dùng ở nước ta là
A. mét [m]B. xemtimét [cm]
C. milimét [mm]D. đềximét [dm]
Đơn vị đo độ dài hợp pháp thường dùng ở nước ta là mét [m] ⇒ Đáp án A.
Bài 5: Độ chia nhỏ nhất của một thước là:
A. số nhỏ nhất ghi trên thước.
B. độ dài giữa hai vạch chia liên tiếp ghi trên thước.
C. độ dài giữa hai vạch dài, giữa chúng còn có các vạch ngắn hơn.
D. độ lớn nhất ghi trên thước.
Độ chia nhỏ nhất của một thước là độ dài giữa hai vạch chia liên tiếp ghi trên thước.
⇒ Đáp án B
Bài 6: Cho biết thước ở hình bên có giới hạn đo là 8 cm. Hãy xác định độ chia nhỏ nhất của thước.
A. 1 mmB. 0,2 cm
C. 0,2 mmD. 0,1 cm
Trong khoảng rộng 1 cm có 6 vạch chia, tạo thành 5 khoảng. Do đó khoảng cách nhỏ nhất giữa hai vạch chia là
Bài 7: Trên một cái thước có số đo lớn nhất là 30, số nhỏ nhất là 0, đơn vị là cm. Từ vạch số 0 đến vạch số 1 được chia làm 10 khoảng bằng nhau. Vậy GHĐ và ĐCNN của thước là:
A. GHĐ 30 cm, ĐCNN 1 cm
B. GHĐ 30 cm, ĐCNN 1 mm
C. GHĐ 30 cm, ĐCNN 0,1 mm
D. GHĐ 1 mm, ĐCNN 30 cm
Giới hạn đo của thước là 30 cm.
Từ vạch số 0 đến vạch số 1 chia làm 10 khoảng nên độ chia nhỏ nhất của thước bằng:
⇒ Đáp án B
Bài 8: Xác định giới hạn đo và độ chia nhỏ nhất của thước trong hình
A. GHĐ 10 cm, ĐCNN 1 mm.
B. GHĐ 20 cm, ĐCNN 1 cm.
C. GHĐ 100 cm, ĐCNN 1 cm.
D. GHĐ 10 cm, ĐCNN 0,5 cm.
Thước có giới hạn đo là 10 cm.
Từ vạch số 0 đến vạch số 1 chia làm 2 khoảng nên độ chia nhỏ nhất của thước bằng:
Bài 9: Để đo khoảng cách từ Trái Đất lên Mặt Trời người ta dùng đơn vị:
A. KilômétB. Năm ánh sáng
C. DặmD. Hải lí
Để đo khoảng cách từ Trái Đất lên Mặt Trời người ta dùng đơn vị năm ánh sáng
Bài 10: Thuật ngữ “Tivi 21 inches” để chỉ:
A. Chiều dài của màn hình tivi.
B. Đường chéo của màn hình tivi.
C. Chiều rộng của màn hình tivi.
D. Chiều rộng của cái tivi.
Thuật ngữ “Tivi 21 inches” để chỉ đường chéo của màn hình tivi.
Dạng 1: Cách xác định giới hạn đo và độ chia nhỏ nhất của thước đo
- Xác định giới hạn đo: Là giá trị lớn nhất ghi trên thước.
- Xác định độ chia nhỏ nhất ta thực hiện theo các bước sau:
+ Xác định đơn vị đo của thước.
+ Xác định n là số khoảng cách chia giữa hai số ghi liên tiếp [số bé và số lớn].
+ ĐCNN =[số lớn - số bé]/n [ có đơn vị như đơn vị ghi trên thước].
Ví dụ: Trên thước kẻ có ghi số lớn nhất là 30 cm. Giữa số 1 và số 2 có 5 khoảng chia thì thước đó có:
+ Giới hạn đo [GHĐ] là 30 cm
+ Độ chia nhỏ nhất [ĐCNN] \[ = \frac{{2 - 1}}{5} = 0,2cm\]
Dạng 2: Cách đặt thước và đọc kết quả
- Đặt thước dọc theo độ dài cần đo sao cho một đầu của vật ngang bằng với vạch số 0 của thước.
- Đọc và ghi kết quả đo theo vạch chia gần nhất với đầu kia của vật theo công thức:
\[l = N + \left[ {n'.DCNN} \right]\]
Trong đó:
+ N là giá trị nhỏ nhất ghi trên thước mà ở gần đầu kia của vật cần đo.
+ n’ là số khoảng chia kể từ vạch có giá trị nhỏ [N] đến vạch chia gần nhất với đầu kia của vật.
Ví dụ:
Dựa vào hình vẽ trên ta có:
+ Giữa số 0 và số 1 có 5 khoảng chia => n = 5
+ ĐCNN \[ = \frac{{1 - 0}}{5} = 0,2cm\]
+ N là giá trị nhỏ nhất ghi trên thước mà ở gần đầu kia của vật cần đo => N = 7
+ n’ là số khoảng chia kể từ vạch N = 7 đến vạch chia gần nhất với đầu kia của vật => n’ = 3
Vậy chiều dài của bút chì là:
\[l = 7 + \left[ {3.0,2} \right] = 7,6cm\]
Dạng 3: Cách ước lượng và chọn thước đo phù hợp
- Ước lượng: Bằng mắt và kinh nghiệm trong cuộc sống ta đoán độ dài cần đo khoảng bao nhiêu.
- Chọn thước đo:
+ Kích thước cần đo lớn: Chọn thước đo có GHĐ lớn sao cho số lần thực hiện đo là ít nhất [Nếu có hai thước đo cùng GHĐ thì ta chọn thước có ĐCNN có giá trị nhỏ nhất].
+ Kích thước cần đo nhỏ: Cần có độ chính xác cao nên ta chọn thước có ĐCNN có giá trị nhỏ nhất.
- Tùy thuộc vào hình dạng của vật cần đo độ dài mà ta chọn thước kẻ, thước mét, thước dây hay thước kẹp.
Ví dụ:
+ Muốn đo độ dài của cái bàn ta dùng thước mét.
+ Muốn đo độ dày của quyển vở ta dùng thước kẻ.
+ Muốn đo đường kính của viên bi ta dùng thước kẹp.
+ Muốn đo chu vi của thân cây ta dùng thước dây.
Loigiaihay.com