Giãn tĩnh mạch thừng tinh là hiện tượng giãn bất thường của đám rối tĩnh mạch hình dây leo của tinh hoàn. Tỉ lệ giãn tĩnh mạch thừng tinh ở nam giới trong cộng đồng dân số bình thường là 15%, trong khi đó khoảng 35 – 40% nam giới bị vô sinh có giãn tĩnh mạch thừng tinh. Nghiên cứu của Jarow và cộng sự cho thấy không có sự khác biệt giữa 2 nhóm vô sinh nguyên phát [chưa từng có con] và vô sinh thứ phát [đã từng có con] [45% và 44% theo thứ tự].
Chẩn đoán
Chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh chỉ dựa trên khám lâm sàng với 3 phân độ:
- Chỉ sờ được khối tĩnh mạch thừng tinh giãn qua nghiệm pháp Valsava
- Có thể sờ được mà không cần nghiệm pháp Valsava, tuy nhiên không nhìn thấy rõ bằng mắt
- Có thể nhìn thấy rõ các tĩnh mạch giãn ra và cuộn lại ở bìu
Giãn tĩnh mạch thừng tinh không sờ được khi khám lâm sàng mà chỉ phát hiện khi siêu âm gọi là giãn tĩnh mạch thừng tinh dưới lâm sàng, và thường không có ý nghĩa.
Mối liên quan giữa giãn tĩnh mạch thừng tinh và mong con
Tăng nhiệt độ ở bìu có thể là cơ chế của giãn tĩnh mạch thừng tinh ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Nhiệt độ ở bìu bình thường thấp hơn nhiệt độ trung tâm cơ thể khoảng 2-3 ͦ C. Nhiệt độ ở bìu tăng ở những trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh do ứ đọng dòng máu tại đám rối tĩnh mạch có thể ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh.
Bên cạnh đó, giãn tĩnh mạch thừng tinh làm giảm chức năng của tế bào Leydig – một tế bào quan trọng trong quá trình sinh tinh. Nồng độ testosterone [được tiết ra bởi tế bào Leydid] ít hơn ở nam giới trên 30 tuổi so với nam giới nhỏ hơn cùng có giãn tĩnh mạch thừng tinh, một điều không thấy ở nhóm nam giới không có giãn tĩnh mạch thừng tinh cho thấy phần nào chức năng của tế bào Leydig bị ảnh hưởng bởi giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh làm tăng nồng độ các gốc phản ứng oxy hóa [ROS – reaction oxygen species], là nguyên nhân làm tăng tỉ lệ phân mảnh DNA tinh trùng [DFI – DNA fragmentation index]. Smith và cộng sự cho thấy DFI cao hơn ở nhóm có giãn tĩnh mạch thừng tinh so với nhóm nam giới không có giãn tĩnh mạch thừng tinh [20.7% so với 35.5%]. DFI cao đã được chứng minh ảnh hưởng đến khả năng có thai, sự phát triển của phôi và sẩy thai, sẩy thai liên tiếp. Một số nghiên cứu cho thấy các chỉ số của tinh dịch đồ có giảm ở nhóm giãn tĩnh mạch thừng tinh so với nhóm nam giới không có bệnh lý này. Tuy nhiên, các nghiên cứu còn lại không cho thấy có sự liên quan giữa giãn tĩnh mạch thừng tinh và vô sinh. Do đó, hiện tại vẫn chưa có kết luận giãn tĩnh mạch thừng tinh có gây nên vô sinh nam hay không.
Điều trị
Chỉ định điều trị bệnh nhân mong con có giãn tĩnh mạch thừng tinh chỉ khi đầy đủ các yếu tố sau: [1] giãn tĩnh mạch thừng tinh sờ được [độ 1 trở lên]; [2] người nam có bất thường một hay nhiều các chỉ số tinh dịch đồ; [3] được chẩn đoán vô sinh; [4] người vợ có chức năng sinh sản bình thường.
Về điều trị, các nhà niệu học hay chuyên gia vô sinh hay sử dụng phương pháp phẫu thuật vi phẫu cắt giãn tĩnh mạch thừng tinh vì có tỉ lệ thành công cao hơn, ít biến chứng hơn so với các kĩ thuật không vi phẫu.
Kết luận
Hiện tại vẫn chưa có chứng cứ khẳng định giãn tĩnh mạch thừng tinh ảnh hưởng đến khả năng có con ở nam giới. Việc điều trị mổ vi phẫu cột tĩnh mạch thừng tinh giãn trên bệnh nhân mong con chỉ được xem xét thực hiện ở những bệnh nhân đầy đủ các yếu tố sau: được chẩn đoán vô sinh, giãn tĩnh mạch thừng tinh sờ được, có bất thường các chỉ số tinh dịch đồ, khả năng sinh sản của người vợ trong giới hạn bình thường. Trong trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh chỉ phát hiện trên siêu âm, tinh dịch đồ vô tinh thì không có khuyến cáo mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh.
Tài liệu tham khảo chính
- Diagnosis and treatment of infertility in men: AUA/ASRM guideline, 2020.
- Armand Zini, Jason M. Boman. Varicocele. In Surgical and Medical Management of Male Infertility. Cambridge University Press, 2013, Chapter 17, pp 137-146.
Bs. Võ Văn Cường, Bs. Mai Đức Tiến
Đơn vị hỗ trợ sinh sản IVFMD FAMILY
Khoa Phụ sản, bệnh viện đa khoa Gia Đình
Giãn tĩnh mạch tinh mà một bệnh lý nam khoa phổ biến, trong nhiều trường hợp gây rối loạn nội tiết tố nam, gây khó chịu vùng bẹn bìu, thậm chí có thể gây vô sinh ở nam giới nếu không được điều trị kịp thời.
Giãn tĩnh mạch tinh là gì?
Giãn tĩnh mạch tinh là tình trạng các tĩnh mạch trong thừng tinh bị giãn và xoắn bất thường, đây là bệnh lý phổ biến ở nam giới. Bệnh thường gặp 90% bên trái.
Dấu hiệu của bệnh giãn tĩnh mạch tinh
Người bệnh mắc giãn tĩnh mạch tinh thường có cảm giác căng tức hay nặng bìu, sự căng tức tăng thêm khi máu bị ứ trệ như đứng nhiều, ngồi quá lâu. Khi bị giãn tĩnh mạch tinh nặng có thể thấy búi tĩnh mạch giãn ngoằn ngoèo như búi giun ở bìu. Khám lâm sàng và siêu âm có thể chẩn đoán chính xác mức độ giãn tĩnh mạch tinh.
Giãn tĩnh mạch tinh có nguy hiểm không?
Giãn tĩnh mạch tinh là một bệnh lý nam khoa khá phổ biến và có khả năng gây ra biến chứng. Giãn tĩnh mạch tinh thường gây ra ba vấn đề chính ở nam giới: Suy giảm khả năng sinh sản, giảm sản xuất testosterone hoặc gây khó chịu ở bìu.
Giãn tĩnh mạch tinh gây vô sinh?
Người bị giãn tĩnh mạch tinh, tùy mức độ tác động lên tinh hoàn mà số lượng và chất lượng tinh trùng thấp, từ đó làm suy giảm khả năng sinh sản ở nam giới. Biến chứng nghiêm trọng nhất ở nam giới bị giãn tĩnh mạch tinh là vô sinh. Thông thường người bị giãn tĩnh mạch tinh cũng có chất lượng tinh trùng kém hơn nam giới bình thường.
Biến chứng bệnh giãn tĩnh mạch tinh
Ở người bệnh bị giãn tĩnh mạch tinh, trường hợp nặng khiến tinh hoàn bị teo, thay đổi nội tiết tố, nguy cơ hàng đầu gây vô sinh ở nam giới, gây ra 15-25% vô sinh nam nguyên phát, 75 -81% vô sinh nam thứ phát.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh có tự khỏi?
Giãn tĩnh mạch tinh xảy ra khi các tĩnh mạch trong thừng tinh bị giãn và xoắn bất thường. Do vậy, bệnh không thể tự khỏi nếu không được thăm khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa.
Điều trị giãn tĩnh mạch tinh
“Giãn tĩnh mạch tinh uống thuốc có khỏi không?” là câu hỏi được nhiều nam giới quan tâm. Giãn tĩnh mạch tinh nhẹ, có thể điều trị nội khoa. Trường hợp giãn tĩnh mạch tinh gây đau tức bìu kéo dài, ảnh hưởng đến lao động, sinh hoạt, giãn tĩnh mạch tinh gây teo tinh hoàn, ảnh hưởng đến tinh trùng, vô sinh,… cần phải can thiệp ngoại khoa.
Mổ giãn tĩnh mạch tinh
“Giãn tĩnh mạch tinh có phải mổ không?”
Người bệnh bị giãn tĩnh mạch tinh được bác sĩ chỉ định mổ trong các trường hợp:
- Búi giãn tĩnh mạch gây đau, tức bìu kéo dài.
- Búi giãn tĩnh mạch gây đau, tức tinh hoàn, ảnh hưởng đến tinh trùng, nguy cơ gây vô sinh.
Một số phương pháp mổ giãn tĩnh mạch tinh được áp dụng hiện nay như:
+ Phẫu thuật qua nội soi.
+ Phẫu thuật vi phẫu.
Ưu thế khi mổ giãn tĩnh mạch tinh bằng kính hiển vi vi phẫu
Có nhiều phương pháp can thiệp phẫu thuật điều trị giãn tĩnh mạch tinh, trong đó, phương pháp phẫu thuật hiệu quả nhất hiện nay là vi phẫu thắt tĩnh mạch tinh ngã bẹn bìu. Phẫu thuật vi phẫu dưới kính hiển vi giúp bác sĩ phân tích rõ mạch máu, tránh biến chứng tổn thương động mạch tinh gây teo tinh hoàn. Phẫu thuật vi phẫu giúp cải thiện tốt tình trạng đau bìu kéo dài và cải thiện tốt tinh dịch đồ.
Người bệnh sau mổ giãn mạch tinh có thể sinh con tự nhiên mà không cần các biện pháp hỗ trợ.
Mổ giãn tĩnh mạch tinh ở đâu tốt nhất?
Khoa Ngoại Tiết niệu - Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng, chúng tôi áp dụng thường quy phẫu thuật dưới kính hiển vi điều trị bệnh lý giãn tĩnh mạch tinh, với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm & hệ thống máy hiện đại, mang lại hiệu quả cao, thời gian điều trị ngắn, giúp người bệnh sớm phục hồi “bản lĩnh” của phái mạnh.
Khoa Ngoại Tiết niệu
Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng
>> Phẫu thuật cắt bao quy đầu bằng máy Stapler chỉ với 5 phút
>> Cong dương vật có phải chuyện bình thường?
>> Điều trị các bệnh lý nam khoa