Trong bộ sách “Hồi tưởng & Suy ngẫm”, Mikhail Gorbachev kể về cuộc đời đầy biến động của mình, đồng thời đưa ra loạt quan điểm về các vấn đề quá khứ và tương lai nước Nga.
Gorbachev là một trong hai nhân vật có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc hình thành nên diện mạo nước Nga và các quốc gia thuộc Liên Xô cũ như hiện nay.
Mikhail Sergeyvich Gorbachev [sinh ngày 2/3/1931] lãnh đạo Liên bang Xô viết từ 1985 tới 1991, là nhà lãnh đạo cuối cùng của Liên Xô cũ. Những nỗ lực của Gorbachev góp phần chấm dứt Chiến tranh Lạnh, ông nhận giải Nobel Hòa bình năm 1990.
| Hai cuốn hồi ký của Gorbachev mới phát hành ở Việt Nam. |
Bộ hồi ký hai tập của ông mới được xuất bản tại Việt Nam, qua bản dịch của Nguyễn Thị Bình và Phạm Hồng Anh.
Trong cuốn Đời tôi - Hồi tưởng & suy ngẫm I, Gorbachev dành gần 600 trang sách để tường thuật lại cuộc đời đầy biến động của mình. Thời thơ ấu của ông gắn liền với làng quê Stavropol, với nạn đói, những năm tháng chiến tranh ác liệt. Tuổi trẻ của ông dưới mái trường đại học, là nơi gặp người vợ Raisa cũng được thuật lại.
Hành trình gắn liền với công cuộc xây dựng đất nước cùng bao khó khăn vấp váp gặp phải cũng được chính trị gia hồi tưởng. Gorbachev được bầu làm Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô ngày 11/3/1985 khi 54 tuổi. Ông trở thành lãnh tụ đầu tiên của đảng sinh ra sau cuộc Cách mạng Nga năm 1917.
Thông qua cuốn sách, Gorbachev thể hiện mình là nhà lãnh đạo có tư duy đổi mới, với nhiều suy nghĩ trăn trở về con đường cải cách và phát triển đất nước, cũng như nhiều vấn đề vĩ mô của thế giới. Dù đây là những nhận định chủ quan, nhưng những thông điệp của ông để lại nhiều suy ngẫm cho độc giả.
Ông chia sẻ: “Tôi nghĩ lần này tôi đã thành công trong việc kể lại toàn bộ câu chuyện đời mình. Đây là câu trả lời của tôi cho câu hỏi về những hoàn cảnh đã có ảnh hưởng hết sức quan trọng lên sự nghiệp chính trị của tôi”.
Thông qua các trang viết, ông cũng cung cấp nhiều thông tin để độc giả hiểu thêm về văn hóa, sắc tộc, lịch sử, địa lý của nước Nga và các vùng lân cận.
| Cựu lãnh đạo Liên Xô Gorbachev [trái] nhiều lần lên tiếng ủng hộ các quyết định của Tổng thống Vladimir Putin. |
Ở cuốn Đất nước tôi và thế giới - Hồi tưởng & suy ngẫm II, Mikhail Gorbachev đã đề cập một loạt vấn đề từ quá khứ, hiện tại đến tương lai của nước Nga trong mối quan hệ với thế giới.
Dựa trên những kinh nghiệm bản thân, tài liệu lịch sử, những suy ngẫm về vấn đề chính trị, ông đưa ra các quan đểm về những sự kiện lớn như Cách mạng tháng Mười, sự sụp đổ của Liên bang Xô Viết, tới các nhân vật chủ chốt của Liên Xô.
Trong hồi ký của mình, Gorbachev còn thể hiện suy nghĩ tới tương lai của nước Nga, những vấn đề của đất nước có diện tích lớn nhất thế giới trong thế kỷ tiếp theo. Ông đề xuất các cách để đạt được những cải cách kinh tế và chính trị.
Gorbachev dành riêng một phần để nói về vai trò của “tư duy mới” với một loạt vấn đề. Ông viết trong sách: “Tôi nhấn mạnh khía cạnh chính trị quốc tế của tư duy mới, vì những vấn đề toàn cầu là một trong những vấn đề quan trọng nhất mà nhân loại sẽ phải đối mặt trong quá trình chuyển đổi sang một dạng tồn tại mới”.
“Điều quan trọng là mọi người phải theo đuổi mục tiêu chung: đổi mới thực sự cuộc sống của toàn thể cộng đồng thế giới để đạt được những điều kiện sống mới cho nhân loại”, ông khẳng định.
Vì vậy, khi kê khai lý lịch, ông đã lờ đi một số thông tin, trong khi những chuyện khác thì tự bịa ra.
“Xuất thân từ gia đình công nhân”
Mikhail Sergeevich Gorbachev sinh năm 1931 tại làngPrivolnoye trong một gia đình nông dân. Trong cuốn sách của mình có tựa đề “10 vị lãnh đạo: Từ Lenin đến Putin”, tác giả Leonid Mlechin và Dmitry Volkogonov khẳng định rằng, Gorbachev đã từng nói ra sự thật cuối cùng của mình: “Cha mẹ và ông bà tôi là những người nông dân”. Thực ra, các thành viên trong gia đình Gorbachev ban đầu có làm nghề nông. Sau đó, họ làm việc cho hội liên hiệp chuyên về cày bừa đất ruộng, nơi mà ông ngoại của ông là Pantelei Efimovich Gopkalo từng tham gia sáng lập. Ông ngoại của Gorbachev còn là chủ tịch đầu tiên của nông trang tập thể “Khleborob”, nơi cả bố mẹ của vị Tổng thống tương lai Liên Xô cũng là các nông trang viên.
Về sau, bố của Gorbachev, ông Sergei Andreevich, trở thành thợ lái máy liên hợp tại trạm máy kéo và máy móc nông nghiệp. Chính tình tiết này là lý do để Mikhail Gorbachev, mặc dù là con cháu của những người nông dân, nhưng khi xin gia nhập Đảng Cộng sản Liên Xô năm 1952 đã ghi trong lý lịch của mình rằng: “Xuất thân từ gia đình công nhân”. Chính những thông tin này đã được trích dẫn trong ấn bản “Gorbachev” của tác giả Andrei Grachev. Theo Grachev, các cán bộ Quận ủy đã khuyên Gorbachev làm như vậy. Ngoài ra, ông Sergei Andreevich là thợ lái máy liên hợp, không làm việc ở nông trang tập thể, mà là tại nông trường quốc doanh, tức là một doanh nghiệp nhà nước.
Những người thân từng có tiền án
Trong khi đó, khi xin gia nhập Đảng Cộng sản Liên Xô, người ta đặt ra cho chàng thanh niên Mikhail Gorbachev những câu hỏi nghiêm túc hơn. Chính Gorbachev từng kể lại trong cuốn hồi ký “Tôi là người lạc quan” của mình rằng, ông không biết viết gì trong lý lịch về những người thân từng có tiền án của mình. Vấn đề ở chỗ, ông ngoại Pantelei Efimovich Gopkalo dù không bị kết án, nhưng đã có vài tháng ngồi tù do bị tình nghi liên quan đến chủ nghĩa Trotsky. Trong khi đó, ông nội của ông là Andrei Moiseevich Gorbachev từng chịu 2 năm lưu đày do không hoàn thành kế hoạch công tác nông nghiệp. Vì vậy, Mikhail Gorbachev đã nhờ đến bố để xin lời khuyên, nhưng nhận lại câu trả lời rằng, tốt nhất là không nên đưa những thông tin thừa về gia đình.
Theo tác giả cuốn “Cuộc sống của Mikhail Gorbachev trước khi bước chân vào Điện Kremlin”, ông Nikolai Zenkovich, đến nay vẫn không rõ Mikhail Gorbachev đã viết gì trong hồ sơ lý lịch. Tuy nhiên, trong cuốn “Cơn hấp hối của một cường quốc vĩ đại”, tác giả Boris Krasilnikov viết rằng, Gorbachev phải chăng cũng như Boris Eltsin, đều che giấu thông tin về những người thân từng có tiền án của mình. Giả thuyết tương tự cũng được tác giả Andrei Grachev nhất mực ủng hộ. Tác giả này khẳng định rằng, Mikhail Gorbachev được tất cả cán bộ Quận ủy khuyên là không được làm xấu hồ sơ lý lịch bằng những chuyện về hai ông nội ngoại của mình.
| Mikhail Gorbachev. Ảnh tư liệu: RIA Novosti/Yury Abramochkin |
Thâm niên công tác
Nhìn chung, Mikhail Gorbachev không có vấn đề gì với việc trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Liên Xô. Hơn nữa, theo tác giả Nikolai Zenkovich, những năm tháng sinh viên đối với Gorbachev là bước tạo đà đặc biệt trong sự nghiệp của ông. Ông đã tích cực tham gia hoạt động Đoàn Thanh niên Cộng sản và thậm chí còn làm Phó bí thư Đoàn của Khoa luật Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva. Ngoài ra, thời điểm vào đại học, trên ngực Mikhail Gorbachev còn đeo Huân chương Cờ đỏ Lao động mà ông được trao tặng thời học sinh. Khi đó, theo cuốn sách của tác giả Tamara Krasovitskaya nhan đề “Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô, Tổng thống đầu tiên của Liên Xô Mikhail Sergeevich Gorbachev”, thì vị Tổng thống tương lai này đã từng làm người lái máy cùng với bố của mình khi thu hoạch mùa màng. Vì năng suất thu hoạch cao nên Gorbachev đã được tặng phần thưởng cao.
Tuy vậy, Mikhail Gorbachev đã phải nói dối trong hồ sơ lý lịch cả về thâm niên công tác của mình. Hai đồng tác giả cuốn sách “Cuộc chiến bên trong Điện Kremlin: Từ Adropov đến Gorbachev” là Vladimir Solovev và Elena Klepikova khẳng định, Gorbachev đã viết trong lý lịch rằng, ông từng phụ việc cho thợ lái máy liên hợp trong vòng 2 năm sau khi tốt nghiệp trường trung học. Nhưng thực ra, Mikhail Gorbachev đã làm việc đó trong thời gian còn đi học. Theo lời của hai tác giả Solovev và Klepikova, điều nói dối trong hồ sơ lý lịch đã che đi câu hỏi về việc ông đã bỏ sót 2 năm học do Đức Quốc xã chiếm đóng làng Privolnoye. Chắc chắn, nếu Gorbachev viết đúng sự thật, thì sau đó đã có nhiều cuộc truy hỏi về việc thời niên thiếu ông từng làm gì ở vùng lãnh thổ bị quân Đức chiếm đóng.
QUỐC KHÁNH [theo russian7.ru]