Thuốc lợi tiểu là nhóm thuốc giúp loại bỏ bớt lượng muối và nước dư thừa trong cơ thể của bạn bằng cách tăng bài tiết nước tiểu, nhờ đó giảm bớt gánh nặng cho hệ tuần hoàn. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong điều trị bệnh suy tim và một số bệnh lý khác như tăng huyết áp, phù, bệnh về gan thận, tăng nhãn áp…
Thuốc lợi tiểu là nhóm thuốc giúp loại bỏ bớt lượng muối và nước dư thừa trong cơ thể của bạn bằng cách tăng bài tiết nước tiểu, nhờ đó giảm bớt gánh nặng cho hệ tuần hoàn. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong điều trị bệnh suy tim và một số bệnh lý khác như tăng huyết áp, phù, bệnh về gan thận, tăng nhãn áp…
Vai trò của thuốc lợi tiểu trong điều trị suy tim
Thuốc lợi tiểu là lựa chọn đầu tiên trong những thuốc điều trị suy tim, với mục đích giảm triệu chứng ứ huyết và phù ngoại biên.
Khi chức năng tim suy yếu, khả năng bơm và hút máu của tim giảm, điều này dẫn đến ứ trệ dịch trong tuần hoàn và gây ra nhiều triệu chứng như ho, phù, khó thở, mệt mỏi... Thuốc lợi tiểu tác động lên thận để tăng bài tiết nước tiểu, nhờ đó giúp giải quyết tình trạng ứ dịch trong cơ thể và cải thiện các triệu chứng cho người bệnh. Đồng thời, giảm khối lượng tuần hoàn cũng làm giảm gánh nặng cho tim, nên thuốc có tác động tích cực làm chậm tiến triển suy tim.
Nhờ tác động này, thuốc cũng có tác dụng hạ áp, nên thường được phối hợp với các thuốc điều trị tăng huyết áp khác để giúp kiểm soát huyết áp tốt hơn.
Thuốc lợi tiểu là lựa chọn đầu tiên trong điều trị suy tim.
Tpcn Ích Tâm Khang giúp hỗ trợ điều trị suy tim: giảm triệu chứng ho, phù, khó thở, mệt mỏi… do ứ trệ tuần hoàn và làm chậm tiến trình suy tim. Kết quả nghiên cứu của Ích Tâm Khang đã được đăng tải trên tạp chí Khoa học Đời sống toàn cầu của Canada. Hãy gọi cho chúng tôi theo số 0904.904.660 [trong giờ hành chính] để được tư vấn chi tiết.
Các nhóm thuốc lợi tiểu thường gặp
Thuốc lợi tiểu được chia thành 3 nhóm chính dựa vào cơ chế tác động của chúng. Tùy theo lợi thế của mỗi nhóm mà bác sĩ sẽ ưu tiên chỉ định trong những trường hợp khác nhau:
Thuốc lợi tiểu Thiazide
Đây là nhóm thuốc được các bác sĩ ưu tiên sử dụng trong điều trị cao huyết áp, bởi thuốc không chỉ giúp đào thải muối và nước ra khỏi cơ thể, mà còn có tác dụng giãn mạch để nâng cao hiệu quả hạ áp. Những thuốc điển hình trong nhóm này bao gồm hydrochlorothiazide, chlorothiazide, metolazone, và indapamide…
Thuốc lợi tiểu quai
Nhóm lợi tiểu quai có tác dụng lợi tiểu mạnh nhất và được ưu tiên sử dụng trong trường hợp cần lợi tiểu nhanh [như phù phổi cấp, hen tim]. Thuốc lợi tiểu quai hoạt động bằng cách tăng lưu lượng máu qua thận, tăng tốc độ lọc của của cầu thận, đồng thời tăng thải trừ Natri, Kali kéo theo nước nên lợi niệu. Các thuốc trong nhóm được dùng phổ biến hiện nay bao gồm furosemide, torsemide, bumetanide…
Thuốc lợi tiểu giữ kali [Amiloride, Spironolactone, Triamterene…]
Thuốc lợi tiểu quai và Thiazide làm tăng đào thải kali, trong khi đó nhóm thuốc lợi tiểu giữ kali có thể khắc phục tình trạng này. Do vậy, nó thường được sử dụng kết hợp với 2 nhóm trên bằng cách phối hợp các hoạt chất trong cùng 1 biệt dược, chẳng hạn như Aldactazin [spironolacton + thiazid], Moduretic [amilorid + thiazid], Cycloteriam [triamteren + thiazid].
Ngoài 3 nhóm thuốc lợi tiểu chính, còn có một số thuốc lợi tiểu khác như thuốc lợi tiểu thẩm thấu [Manitol], có thể được dùng trong một số trường hợp đặc biệt như người bệnh sau chấn thương hoặc phẫu thuật nhằm duy trì khả năng bài xuất nước tiểu; hay thuốc ức chế men carbonic hydrase [Acetazolamid] chủ yếu được dùng trong điều trị tăng nhãn áp.
Những người cần thận trọng khi sử dụng thuốc lợi tiểu
- Phụ nữ có thai và cho con bú: Không nên dùng thuốc lợi tiểu bởi tác dụng của thuốc trên thai nhi chưa hoàn toàn được biết rõ và một số thuốc lợi tiểu có thể đi vào sữa mẹ gây mất nước ở trẻ.
- Trẻ em: có thể sử dụng được thuốc lợi tiểu nhưng với liều lượng nhỏ hơn so với người lớn.
- Người cao tuổi: dễ gặp phải các tác dụng không mong muốn của thuốc vì vậy cần được giám sát cẩn thận hơn.
- Người mắc bệnh suy gan, thận: trong quá trình sử dụng thuốc cần được kiểm tra chặt chẽ chức năng gan, thận và hiệu chỉnh liều theo chỉ định của bác sĩ nếu cần thiết.
Làm thế nào để sử dụng thuốc lợi tiểu hiệu quả?
Trước khi được chỉ định dùng thuốc lợi tiểu, bạn cần trao đổi với bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng. Bởi nhiều loại thuốc có thể gây tương tác làm ảnh hưởng đến tác dụng của thuốc lợi tiểu hoặc gia tăng các tác dụng không mong muốn.
Khi dùng thuốc, cần tuân theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Nếu bạn dùng thuốc với một liều duy nhất trong ngày thì nên dùng nó vào buổi sáng thay vì buổi tối, để tránh làm gián đoán giấc ngủ của bạn do phải thức dậy để đi tiểu nhiều lần.
Nếu bạn đang dùng thuốc lợi tiểu hạ kali máu [nhóm Thiazide, nhóm lợi tiểu quai,], bạn cần tăng cường sử dụng nhiều thực phẩm giàu kali như chuối, cam, hay các loại rau họ cải như cải bó xôi, súp lơ, cải bắp,… hoặc bổ sung viên uống kali theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngược lại, nếu sử dụng nhóm lợi tiểu giữ kali, bạn cần hạn chế các thực phẩm đó trong bữa ăn hằng ngày. Chính vì vậy cần có chế độ ăn cho người bệnh suy tim phù hợp nhất.
Khi dùng thuốc lợi tiểu gây hạ kali máu, cần tăng cường các thực phẩm giàu kali
Thuốc lợi tiếu giữ kali có thể gây thiếu hụt canxi trong cơ thể, do vậy bạn cần chú ý bổ sung canxi trong chế độ ăn với các thực phẩm như sữa, tôm, cua, phô mai…khi sử dụng nhóm thuốc này.
Xem thêm:
- Lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân suy tim
- Thực phẩm chức năng cho người suy tim
- Chế độ ăn giảm muối cho bệnh nhân suy tim
Tác dụng phụ của thuốc lợi tiểu
Trong hầu hết các trường hợp, thuốc lợi tiểu là nhóm thuốc khá an toàn. Tác dụng phụ phổ biến nhất là đi tiểu nhiều, đặc biệt với nhóm thuốc lợi tiểu quai. Ngoài ra người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ khác như:
- Tăng hoặc hạ Kali máu
- Hạ Natri máu
- Rối loạn nhịp tim
- Đau đầu, chóng mặt
- Khát nước
- Tăng đường huyết
- Chuột rút
- Tăng acid uric máu [làm khởi phát cơn gút cấp hoặc khiến bệnh gút trở nên trầm trọng hơn]
- Tiêu chảy
- Tăng nhạy cảm với ánh sáng
Các dụng phụ trên thường ít nghiêm trọng và trong hầu hết các trường hợp các hợp đều thuyên giảm sau vài tuần dùng thuốc. Một số tác dụng phụ hiếm gặp hơn là bất lực, điếc hoặc vú to ở nam giới. Tốt nhất khi nhận thấy bất kỳ tác dụng không mong muốn nào, bạn hãy liên hệ với bác sĩ để được hướng dẫn và xử trí. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cho bạn dùng thử những loại thuốc khác nhau để tìm ra được loại thuốc phù hợp nhất với bạn.
Nguồn tham khảo: healthline.com, webmd.com
Có nhiều cách khác nhau giúp loại bỏ bớt lượng nước dư thừa, trong đó, thuốc lợi tiểu là một phương pháp được nhiều người lựa chọn dùng.
Tình trạng giữ nước bên trong cơ thể có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như: sự thay đổi bất thường của hoóc môn ở phụ nữ trước khi có kinh nguyệt, hay tình trạng tăng cân ở cả hai phái nam và nữ…
Có nhiều cách khác nhau giúp loại bỏ bớt lượng nước dư thừa, trong đó, thuốc lợi tiểu là một phương pháp được nhiều người lựa chọn dùng.
Tuy nhiên, cần lưu ý không nên sử dụng thuốc lợi tiểu, kể cả khi chúng được chế biến từ những thực phẩm thiên nhiên, nếu chưa có ý kiến của bác sĩ vì việc làm giảm lượng nước trong cơ thể có ảnh hưởng đến sự cân bằng các khoáng chất và chất điện phân cũng như hàm lượng nước cần thiết để duy trì những hoạt động bình thường.
Thuật ngữ “lợi tiểu” được dùng để chỉ bất kỳ chất nào có thể giúp loại trừ lượng chất lỏng và lượng muối dư thừa trong cơ thể thông qua đường tiểu.
Những chất này có thể được đưa vào cơ thể dưới hình thức các loại thuốc được kê đơn, thuốc bán tại các hiệu thuốc, phương pháp chữa bệnh vi lượng đồng căn và những loại thuốc thảo mộc hoặc một số loại thực phẩm có công dụng lợi tiểu, giúp đẩy nhanh quá trình hình thành nước tiểu.
Dù có nguồn gốc từ bất kỳ hình thức nào thì những chất lợi tiểu cũng giúp ngăn ngừa hoặc điều trị một số căn bệnh, bao gồm chứng phù nề [do giữ nước, cao huyết áp và tăng nhãn áp].
Các chất lợi tiểu hoạt động ra sao?
Cơ chế hoạt động của những chất lợi tiểu là làm cho thận bài tiết ra nhiều muối hơn trong nước tiểu.
Sau đó, cơ thể sẽ phải cố gắng cân bằng lượng muối đã tăng lên bằng cách lấy nước từ các mạch máu cho thêm vào nước tiểu trong suốt quá trình hình thành nước tiểu.
Nhờ loại thải lượng nước dư thừa vào trong nước tiểu mà lượng chất lỏng lưu thông trong các mạch máu sẽ giảm đi, đồng thời cũng góp phần làm giảm áp lực lên các thành động mạch.
Các chất lợi tiểu thường được sử dụng để điều trị chứng cao huyết áp và những vấn đề về tim mạch có liên quan đến căn bệnh này.
Ngoài ra, một số chất lợi tiểu còn được dùng để ngăn ngừa, và điều trị hoặc làm giảm những triệu chứng của một số căn bệnh khác nhau.
Danh sách được liệt kê dưới đây bao gồm những loại thực phẩm và thảo mộc tự nhiên có khả năng giúp ích cho vấn đề lợi tiểu, cũng như hỗ trợ cho quá trình đào thải nước tiểu trong cơ thể.
Măng tây: Loại thực phẩm có chứa một chất hóa học alkaloid được gọi là asparigine, giúp đẩy mạnh việc loại trừ các chất thải ra khỏi cơ thể một cách hiệu quả thông qua việc cải thiện chức năng hoạt động của thận.
Cà chua có lượng vitamin C dồi dào sẽ giúp giải phóng lượng chất lỏng dư thừa trong cơ thể và đẩy mạnh hoạt động trao đổi chất.
Lượng vitamin C dồi dào có trong cà chua sẽ giúp giải phóng lượng chất lỏng dư thừa trong cơ thể
Các loại dưa: Các loại dưa như dưa hấu, dưa lưới có chứa rất nhiều nước, kali và natri, giúp loại thải các chất độc và kích thích quá trình sản sinh nước tiểu.
Cà rốt: Là một nguồn cung cấp chất carotene, cà rốt sẽ làm tăng hoạt động trao đổi chất và loại bỏ các chất thải cùng những lớp chất béo lắng đọng. Đây là một thực phẩm lợi tiểu, cà rốt rất tốt cho những người mắc bệnh gút, hỗ trợ việc loại thải axit uric. Sự kết tinh của loại axit này là nguyên nhân gây ra những cơn đau của bệnh gút.
Bột yến mạch có chứa silica, một chất lợi tiểu tự nhiên.
Rau diếp giúp loại trừ các chất độc ra khỏi cơ thể và làm tăng tỷ lệ trao đổi chất.
Rau diếp cá giúp loại trừ các chất độc ra khỏi cơ thể và làm tăng tỷ lệ trao đổi chất
Lá bồ công anh: Nhờ vào hàm lượng kali và khoáng chất cao mà lá bồ công anh có khả năng hỗ trợ cho quá trình lợi tiểu. Chúng còn giúp giữ lại lượng kali trong cơ thể.
Tinh dầu trong tỏi có chức năng tẩy sạch các chất độc. Chúng còn phá vỡ và loại thải được các chất béo.
Nước ép nam việt quất: Loại nước ép này giúp duy trì mức pH trong nước tiểu, làm loãng nước tiểu và giúp chúng ta đi tiểu thường xuyên hơn. Chúng còn có ích trong việc cải thiện và duy trì chức năng của thận.
Mùi tây: Sẽ kích thích việc đi tiểu bằng cách loại thải hết các chất độc hại ra khỏi thận. Mặc dù cho thêm mùi tây vào các món ăn sẽ mang lại một số lợi ích đối với sức khỏe, nhưng biện pháp hiệu quả nhất để có được công dụng lợi tiểu tự nhiên của mùi tây chính là chế biến chúng thành trà để uống.
Cần tây: Cả phần hạt và thân của cây cần tây đều có chứa một lượng kali và natri rất cao. Hai khoáng chất này đều có khả năng kích thích việc sản xuất nước tiểu.
Trà xanh cũng được xem là một thực phẩm lợi tiểu
Trà xanh: Từ nhiều thế kỷ qua, người Trung Hoa đã sử dụng trà xanh làm phương thuốc lợi tiểu tự nhiên.
Thì là cũng là thực phẩm có công dụng lợi tiểu được dùng từ xa xưa.
Những loại thực phẩm và thảo mộc lợi tiểu khác từ tự nhiên bao gồm củ cải đường, bắp cải, cải xoong, cà phê, trà…
Việc loại bỏ lượng chất lỏng dư thừa có thể khiến cho một số vitamin và khoáng chất quan trọng như canxi, kali trong cơ thể cũng bị mất theo, cùng với những chất điện phân khác. Do đó, việc bổ sung thêm các chất dinh dưỡng khác là điều cần thiết nhằm bù đắp cho lượng dưỡng chất đã mất khi sử dụng những chất lợi tiểu khác từ tự nhiên.
Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.